klsti088

108

Moszyński: kultuba ludowa słowian

ledwie może się poruszać. Oczywiście tego rodzaju warunki życia mają duży wpływ na kształtowanie się miejscowych ras.*^

89 — 92. Kije pasterskie. — 89 i 90. Kije należące do typu pa-storałowatych (90. Kij pasterza Karakaczana, pasącego owce gospodarzy-Bułgarów Gabarovo, W od Kazanlyk Buł garja. Rys. ,T. Obrębski). —

91. Kij pociskowy. Ukraina po łudniowo-zachodnia. Z. S. S. R Ze zbiorów prof. St. Biedrzyc kiego. Rys. J. Obrębski. — 92 Kij grzechotkowy. Kaszuby długość0,90 -l,20m. Wg L. Miii lera. Mitt. d. Vereins f. kaschub Volkskunde, rocz. 2, str.

.W związku z letniem żywieniem_bydtana halach górskich, po lasach i ugorach lub ścierniskach wytworzy! się osobny rodzaj zajęciaT zwany pasterstwem. Ó sposobie wypasu fo osobach, które się temu zajęciu oddają, mówiliśmy już wyżej (§ 115—117); obecnie zwrócimy uwagę na związane z niem narzędzia. Sprzęt słowiańskich pasterzy nie jest naogół ani skomplikowany, ani też obfity. W bardzo wielu krajach pierwsze miejsce śród niego zajmują b a t,y_± nieraz kunsztownie wyplatane i znacznej długości. Tuż obok nich wymienić należy różnorodne, poczęści bardzo zajmujące typy kijów pasterskich, a mianowicie kije pociskowe, grzechot-k o w e czyli brząkać ze, szufelko we i p a_st orał o w ate. - Kij pociskowy (fig. 91) jest to rodzaj wydłużonej maczugi albo zwykłej laski; służy nietylko do podpierania się, bicia i ewentualnej obrony, lecz również do kierowania bydłem przez ciskanie go („rzucanie w pocisk“) w nieposłuszne zwierzęta; bywa dość pospolicie używany w niektórych krajach póP~* skich i małoruskich. Takież kije pasterskie, zaopatrzone w kawałek odciętego korzenia na końcu, znali i Niemcy luneburscy, zamieszkujący terytorja niegdyś słowiańskie. Być może znajdą się one i w innych krajach Europy.

- Natomiast k i j grze chotkowy (brząkaćz, pobrząkluTz"! i. p,b zło-"^ żony z laski i zakulonego nakształt ucha odrostka, mTktóry nanizano mniej Jub więcej—liczne pierścienie (fig. 92), jest, zdaje się, mniej rozpowszechniony. Gdy chodzi o ziemie słowiańskie, znam go dotychczas tylko z północnej części Polski od Pomorza aż do Suwalszczyzny (mapa 2)>. Za-siągjego w północnej Polsce zdaje się być dość zwarty, choć nie wszędzie tam po wsiach tego narzędzia używano; łączyć się on zapewne będzie z zasięgiem brzą-kacza w znacznej części Niemiec, Skandy-

' Podobne do niego Jaski spotykają się i na Spiszu, ale do tego kraju zostały najpewniej zaniesione przez kolonistów niemieckich.