klsti586

616

l. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA SŁOWIAN

kładki takie niekiedy bywają nie poziome, lecz wzniesione w części środkowej (fig. 504, i); podobną właściwością odznaczają się tam także niektóre kładki drobne (fig. 504, 2). W Rodopach, a z drugiej strony także w Karpatach (u Bojków etc.), widywałem nad strumieniami górskiemi kładki poziome, w których miejsce kozłów, zastępowały ko-piasto nagromadzone zwały głazów (fig. 504, 6). W Czarnogórzu są m. i. używane kładki z chróścianej plecionki, opartej na podstawkach i przyciśniętej głazami. Dość zajmująca pod względem konstrukcji jest kładka jarzmowa, często spotykana w Karpatach ruskich, polskich i słowackich; składa się z dwu okrąglaków, ułożonych poziomo obok siebie i związanych zapomocą prostokątnych jarzeni, których snozy sterczą wgórę, dostarczając punktów oparcia dla poręczy (fig. 504, 9). Górale wschodnio-karpaccy konstruują niekiedy jarzmowe kładki, czy mosty, w sposób wyobrażony na fig. 504, 4. Do ostatnich bardzo podobny, choć znacznie większy, jest most z Czarnogórze, opisany przez P. Rowińskiego (fig. 504, 7). Most ten pomimo swej chwiejności służy nietylko ludziom, ale również karawanom koni, bydła i t. d.    •

626. Transport pieszy jest naogół w małem użyciu u Słowian, choć tu i owdzie ma pewne znaczenie; pospolicie ogranicza się do przenoszenia narzędzi, pokarmów, wody i niektórych produktów na bardzo nieznaczne dystanse.

W pewnych krajach południowo-słowiańskich, zwłaszcza na skrajnym zachodzie bałkańskiego półwyspu, w Czarnogórzu, Dalmacji, Chorwacji, ale też w Slawonji etc., podobnie jak na południowych krańcach Węgier, rozpowszechnione jest śród kobiet noszenie naczyń i pakunków na głowie. Według Vołkova sposób ten na Małorusi zupełnie się nie spotyka; jakoż dotychczas nie znam go z tego kraju; nie widywałem go też wcale na Polesiu i polskiej Białorusi, ani w rdzennej Polsce. Natomiast powtarza się ten sposób, choć nie tak często, po wsiach północno-białoruskich (w Witebszczyźnie) oraz u wielkoruskich przekupni.

Poza Słowiańszczyzną transport na głowie jest bardzo rozpowszechniony w południowej i zachodniej Europie, oraz w Azji (między innemi w Palestynie etc. z jednej, a w Chinach, Korei i t. d. z drugiej strony). Być może, na terytorjach słowiańskich był dawniej powszechniej stosowany niż dzisiaj. Tak na północnej Słowiańszczy-źnie przechowały się, jak już wiemy, bardzo charakterystyczne ma-terjalne obrączki (§ 415, fig. 360, 2), używane przez kobiety tamtejsze jako podkładka pod nakrycie głowy. Otóż analogiczne krążki, uczynione ze szmatek, spotykamy i u Słowian południowych jako podkładkę nagłowną pod brzemiona, noszone na głowie. A. Bruckner nawet nazwę północno-słowiańskiej podkładki cli o ml a, chamełka