klszesz066

805

ROZDZIAŁ li. PLASTYKA

przejęty pod nazwą rut'-chanć, tzn.'rosyjski haft', przez syberyjskich Ostiaków¹. Wielkorusi stosują ten ścieg m. i. do krycia zahaftowanych płaszczyzn, a poza tym, wraz z innymi ściegami prostymi, do tworzenia całych, nieraz bardzo skomplikowanych wzorów (część fig. 159); ten ostatni sposób haftowania (zwany też „ściegiem holbeinow-skim“, ponieważ często widujemy go na odzieży osób malowanych przez Holbeina) dzieli Wielkoruś m. i. ze Szwecją². Że dawniej był szerzej rozpowszechniony, świadczą znaleziska arabskie i egipskie sprzed kilkuset lat.

Fig. 39. Ścieg szczebelkowo-me-antlrowy (koli£ko). Cepcewicze pow. Sarny, Polesie (Polska). Wg «T. Korzeniowskiej (Hafty poleskie i wołyńskie, b. d., s. 17).

686. Słowianie wschodni (np. Huculi), zachodni (np. część Polaków, Słowacy morawscy) i południowi (np. Serbowie i Chorwaci) posługują się również ściegiem łodygowym³, używanym m. i. i przez Finów nadwołżańskich. Dokładnie te same ludy (na Rusi m. i. nawet Poleszucy wołyńscy) stosują dobrze znany w Europie północno-zachodniej, ale nie obcy i na Wschodzie, ścieg łańcuszkowy⁴. Podobny zasiąg mają różne odmiany ściegu dzierganego⁵, używanego zwykle do wyszywania rąbków zdobionej tkaniny.

Części Słowian wschodnich i zachodnich (m. i. wspomnianym już Hucułom i Słowakom morawskim) właściwy jest oprócz innych ścieg drabinkowy⁶.

Pomijając na ogół mniej używane ściegi w rodzaju piórkowego⁷ etc., zwrócę jeszcze baczną uwagę czytelników na ścieg szczebelkowo-meandro-wy^s, wyobrażony na fig. 39. A. Heikel

opisuje go odnośnie do Czeremisów z byłej guberni kazańskiej, J. Korzeniowska — do Polesia wołyńskiego, Wł. Szuchiewicz — do Huculszczyzny, F. Kretz — do Słowaczyzny morawskiej... Szuchiewicz podaje przy tym (zapewne za panią L. Schinnerer), że ten ścieg znany jest „na zachodzie Europy tylko ze starogermańskich haftów".

Odrębny charakter od opisanych powyżej technik ma dobrze znana naszej inteligencji mereżka, spotykana zarówno u Wielkorusów, jak i u Małorusinów, a także u części Słowian zachodnich i południowych.

1

¹ Ob. Efcegodnik Tobolskago Gubernskago Muzeja t. 19, r. 1911, s. 66.

2

¹ E. v. Walterstot ff, Swedish Textiles, r. 1925, fig. 193 (Halland, Szwecja po

3

łudniowa).

4

³ Point de tige vel point coule; Stielstich. ⁴ Point de chainette; Kettenstich.

5

Point de feston, point de languette etc.; Schlingstich, Languettenstieh itd.

6

^H Kreuznath vel Hexenstich.

7

Point espagnol natte; spanischer Flaehstich vel geteilter Zopfstich.

* Point d’Oka; Oka-Stich.