klszesz134

878

ROZDZIAŁ 14. PLASTYKA

pitel itd.), jak i na traktowanie tych motywów oraz na całokształt kompozycji zupełnie wyraźnie należą do sztuki wyższej, przeważnie nawet nie zwulgaryzowanej; te lub owe, jak np. okaz /reprodukowany barwnie na tablicy XXX w cytowanej w § 688 książce Hahma, osiągają bardzo wysoki poziom artystyczny.

662. Technika kilimiarska, zwłaszcza zaś tekstylna, posługująca się podwójną osnową, poza tym też niektóre rodzaje haftu (ob. § 636)' zupełnie zacierają granicę między kobiernictwem a wzorzystym tkactwem z jednej, zaś między tym tkactwem a haftem z drugiej

znane jest na rozległych obszarach

Fig. 96. Kowadło z początku w. XIX zdobione techniką stemplową i rytem. Ustroń. Śląsk Cieszyński. M. Gładysz, Zdobnictwo metal, na Śląsku, r. 1938, s. 42 fig. 38.

technik opisanych w cz. I na str.

54 i niżej § 689).

strony. Wzorzyste tkactwo-Słowiańszczyzny, przy czym należące doń wyroby służą wzgl. służyły jako rozliczne narzuty (cf. cz. I § 440), zapaski (ib. § 430; ob. tu fig. 148, 251), pasy czyli krajki etc. W niektórych prowincjach słowiańskich, jak zwłaszcza na Białorusi, tkactwo takie osiągnęło wysoki stopień artystycznego kunsztu, co tym bardziej zasługuje na uwagę, że tam właśnie rozpowszechniło się wśród ludu stosunkowo bardzo niedawno (cf. fig. 153; zupełnie podobne tkaniny widzieć można na Litwie, w Szwecji etc.). Do wzorzystych wyrobów tkackich należą też ni. i. paski wykonywane za pomocą prymitywnych 324 scj., w §§ 335 i n. (ob. fig. :

¹ Ustęp środkowy tego paragrafu oraz odnośnik tamże, gdzie mowa o „hafcie" zwanym niź itp.

* Włączam w to i tkaniny, co po wytkaniu są jednobarwne, nie ozdobne, i dopiero później zostają przybierane dzięki przesnuwanu igłą barwnych nici (cf. haft pseudotekstylny § 636). Nici te bywają przetykane zarówno od brzega do brzega wzdłuż i poprzek odciętego kawałka, jak też i na pewnych tylko przestrzeniach tworzących mniej lub więcej proste geometryczne ornamenty. W r. 1912 zakupiłem z dubletów Muzeum Etnograficznego w Kijowie wcale piękną „płachtę" z południowej Czernihowszczyzny wielkości 0-93 X 178 m (zeszytą wzdłuż i w poprzek z czterech części), która w całości przybrana jest za pomocą obu tylko co wymienionych sposobów. Podkład stanowi tu zwykła, dość rzadka tkanina pięknej barwy szkarłatnej, deseń wywołują przesnute nici białe i ciemnogranatowe. Podobne wyroby występują i gdzie indziej na Małorusi oraz u Słowian bałkańskich etc.