ZT180 (2)

358 CZĘŚĆ 3. WSPÓŁCZESNE PROBLEMY ZARZĄDZANIA TURYSTYKĄ

TABLICA 20.3

Jak najlepiej wykorzystać wakacje

1.    Dowiedz się jak najwięcej o miejscu, do którego się wybierasz. Zanim wyruszysz w podróż, poczytaj o ludziach, którzy tam mieszkają, zapoznaj się z uwarunkowaniami kulturowymi, społecznymi i politycznymi, w jakich żyją.

2.    Naucz się podstawowych słów i zwrotów w miejscowym języku. Może ci to pomóc w nawiązaniu bliższego kontaktu z ludźmi.

3.    Jeśli to możliwe, kupuj lokalne wyroby i korzystaj z lokalnych usługodawców. Twoje pieniądze często mają kluczowe znaczenie dla lokalnej społeczności.

4.    Płać uczciwą cenę za nabywane towary i usługi. Targując się o niższą cenę, uzyskujesz oszczędność, która dla kogoś może oznaczać istotną stratę.

5.    Szanuj miejscową kulturę. Ubieraj się i zachowuj w sposób nieurągający lokalnym zwyczajom i wierzeniom, zwłaszcza w miejscach kultu religijnego.

6.    Zapytaj o zgodę, zanim sfotografujesz kogoś lub czyjś dom. Pamiętaj, że ludzie mogą oczekiwać zapłaty za ten przywilej.

7.    Unikaj obnoszenia się zc swoją zamożnością. Podkreślając różnice dzielące biednych i bogatych, utrudniasz sobie kontakt z kulturą, którą przyjechałeś poznać.

8.    Nie składaj ludziom obietnic bez pokrycia. Oceniaj realistycznie swoje możliwości wyświadczenia im przysługi po powrocie do domu.

9.    Ogranicz do minimum swoją ingerencję w środowisko naturalne. Nie zbaczaj ze ścieżek i oznakowanych szlaków, nie naruszaj istniejącego stanu środowiska, nic zabieraj zc sobą zbędnych opakowań.

10. Kierując samochodem, zwolnij, aby nacieszyć się odmiennością. Wkrótce wrócisz do domu - postaraj się nic przeszkodzić w tym innym.

Źródło: www.tearfund.org.

Odpowiedzialna turystyka

Jako odpowiedzialną turystykę określamy taką turystykę, która (Cape Town Declaration, www.theresponsibletoursimpartnership.com):

•    w minimalnym stopniu oddziałuje na środowisko ekonomiczne, społeczne i naturalne;

•    zapewnia korzyści ekonomiczne miejscowej społeczności oraz przyczynia się do podniesienia jej ogólnego poziomu życia i rozwoju branży turystycznej, w tym poprawy warunków pracy;

•    gwarantuje lokalnej społeczności wpływ na decyzje rzutujące na jej życie i rozwój;

•    przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego ludzkości, a tym samym do zachowania różnorodności świata;

•    dostarcza turystom ciekawych przeżyć przez bliższy i pełniejszy kontakt z mieszkańcami danego miejsca oraz lepsze zrozumienie lokalnych uwarunkowań kulturowych, społecznych i ekonomicznych;

•    jest dostępna dla osób niepełnosprawnych;

• nie jest obojętna kulturowo, opiera się na szacunku między gośćmi a gospodarzami oraz wzmacnia w ludziach lokalną dumę i poczucie własnej wartości.

Pierwsza z serii konferencji na temat odpowiedzialnej turystyki odbyła się w 2002 r. w Cape Town. Jej uczestnicy zastanawiali się nad tym, jak powinna wyglądać współpraca między podmiotami związanymi z turystyką, zmierzająca do realizacji zaleceń zawartych w Globalnym kodeksie etycznym i do urzeczywistnienia zasad zrównoważonego rozwoju.

Krippendorf (1987) w swej znanej publikacji na temat zachowań urlopowiczów z wielką pasją przekonywał do idei odpowiedzialnej turystyki. Wskazywał tam na konieczność wykształcenia „nowej kultury podróżowania” (Krippendorf, 1987, s. 74) zapewniającej turystom samorealizację, w tym nowych form turystyki, które przyniosą możliwie największe korzyści wszystkim zainteresowanym - turystom, goszczącym ich społecznościomi i przedsiębiorstwom turystycznym - nie powodując jednocześnie nadmiernych szkód społecznych i ekologicznych” (Krippendorf,

1987, s. 106). Krippendorf przewidywał, że do zmiany dojdzie za sprawą „zbuntowanych turystów i zbuntowanych miejscowych”. Poczynił przy tym ważne spostrzeżenie, że „każdy turysta, podróżując, umacnia lub niszczy to, co stanowi wartość dla innych ludzi” (Krippendorf, 1987,s. 107,109)-nikt zatem nie jest wolny od odpowiedzialności. Ostrzegał, że „wytyczne nie mogą się przerodzić w zbiór sztywnych, rygorystycznie egzekwowanych instrukcji. Muszą pozostawiać ludziom swobodę wyboru” (Krippendorf, 1987, s. 109-110). „Nakazy i zakazy niczego nie zmienią - chodzi bowiem nie o wpędzanie kogoś w poczucie winy, lecz stwarzanie pozytywnych doznań, o działanie z pełną odpowiedzialnością, nic pod przymusem” (Krippendorf, 1987, s. 109).

W tym duchu przeprowadziła swoją kampanię na rzecz odpowiedzialnej turystyki organizacja Voluntary Service Overseas (VSO). Kampania miała przekonać odbiorców do wyjazdów wakacyjnych, które zapewniają turystom prawdziwy wybór, prawdziwą odmianę i prawdziwy kontakt z miejscowymi ludźmi, a lokalnym społecznościom prawdziwe korzyści. Jej główny przekaz brzmiał: „Od tego, gdzie i jak spędzasz wakacje, dużo zależy”.

Tendencje rynkowe

Wiele wskazuje na to, że preferencje konsumentów zaczynają się zmieniać. W listopadzie 1999 Tearfund zamówił badanie postaw konsumentów wobec etycznych aspektów turystyki, którym objęto reprezentatywną pod względem geograficznym próbę respondentów w wieku powyżej 15 lat. Wyniki badania przedstawione w tablicy 20.4 nie uwzględniają osób, które nigdy nie były na wakacjach za granicą, czyli 27% ankietowanych. Czwartym pod względem ważności kryterium wyboru