historia dyplomacji (219)

tylko współdziałanie. W 1725 r., po doświadczeniach poprzednich kilku lat, już się okazało, że bywają także sprawy polskie, które załatwiała rada „niemiecka”. Zasadniczo jednak na załatwienie ich- wyznaczał król poniedziałki i czwartki, jeśli potrzebna była jego obecność, a także niedziele, poza konferencją Tajnego Gabinetu, ze względu na odbywane wówczas audiencje.

Przed rozpoczęciem posiedzenia przedstawiano królowi wykaz spraw do załatwienia w danym dniu. W trakcie posiedzenia miały być odczytywane najpierw przygotowane wyciągi z relacji i listów, a potem depesze podpisywane w danym dniu przez króla oraz wszystkie ekspedycje Gabinetu. Przewidywane było zresztą nadal udzielanie ministrom specjalnych audiencji dla przedyskutowania ważniejszych czy pilnych spraw. Posiedzenia odbywały się na zamku albo w miejscu aktualnej rezydencji monarchy. Sporządzano z nich protokół, którego jeden z egzemplarzy przechowywany był u króla.

Tajny Gabinet załatwiał wiele kwestii w porozumieniu z innymi kolegiami czy instytucjami. Przede wszystkim należała do nich Tajna Rada. Przez nią nadal przechodziły sprawy cesarstwa i Rzeszy — Tajny Gabinet dowiadywał się o nich dopiero wtedy, gdy komunikowała mu o nich Tajna Rada wraz ze swoją opinią. Niekiedy bowiem król porównywał stanowisko obu kolegiów. Na nieco innych zasadach współpracowano z Kolegium Generalnej Akcyzy. Kolegium to domagało się współudziału przy podejmowaniu decyzji o układach handlowych. Z postulatem takim wystąpiło np. w 1730 r. przy przygotowywaniu porozumienia handlowego z Prusami¹⁷. Od 1720 r. istniało także zarządzenie powtarzane później parokrotnie (np. w 1730 i 1732 r.), że przedstawiciele dyplomatyczni Saksonii powinni zajmować się zbieraniem informacji w sprawach handlu i manufaktur, szczególnie zaś działalnością kolegiów handlowych i przysyłać odpowiednie dane w duplikacie relacji dla Kolegium Generalnej Akcyzy¹*.

5. KONTAKTY DYPLOMATÓW Z TAJNYM GABINETEM

Tajny Gabinet zajął się również generalnym ustalaniem zasad opłacania dyplomacji, a także uregulowaniem sposobów nadsyłania korespondencji. Do pierwszej sprawy powrócimy przy omawianiu finansów dyplo-

¹⁷ General Accis Collegium do Augusta II 28 III 1730, LHAD, loc. 953, Die Einsendung derer von denen an auswartigen Hofen und Orthen befindlichen Mi-nistris, Residenten und Secretarien, daselbst in Ecclesiasticis, Politicis, CivilibuSi Militaribus und Oeconomicis angegebene Befehle, Patenie und Verordnungen betr. k. 47.

¹¹ GOnther do rezydentów 18 IV 1720, zarządzenie Tajnego Gabinetu 16 III 1730, 20 XII 1732, ib. k. 13, 62, 65 - 66.