page0110

NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA

określeń osoby. Gdy pojawiają się w drugiej pozycji zestawienia antro-ponimicznego, pełnią funkcję przezwisk i prototypów nazwisk.

Żywotność staropolskich imion rodzimych wygasa na przełomie XV i XVI w. (Karpiuk 1957), z wyjątkiem kilku imion dwuczłonowych, których nosicielami stali się święci Kościoła, jak Czesław, Kazimierz, Stanisław,    Wojciech ;te trafiły do kalendarza liturgicznego i są do dziś

w powszechnym użyciu. Ponadto w rodzinach szlacheckich kultywujących tradycje rodzinne jeszcze w XVI i XVII w. są spotykane: Bronisław, Dadzibog, Dobrogost, Dziersław, Jarosław, Mirosław, Mścisław, Przemysław, Przecław, Włodzimierz, Zbigniew. W XVIII w. i te ostatnie coraz bardziej wychodzą z użycia. W w. XIX obserwujemy renesans słowiańskich imion dwuczłonowych wywołany wzmożonym zainteresowaniem przeszłością Polski w sytuacji utraty niepodległości, usiłowaniem ocalenia i przywrócenia zapomnianych elementów dawnej, rodzimej kultury. Do wskrzeszenia wielu zapomnianych już imion tego typu przyczynił się Tadeusz Wojewódzki, ogłaszając w 1827 r. kalendarz imion słowiańskich pt. „Imiona słowiańskie dla swych osobliwości zebrane i porządkiem miesięcy i dni ułożone". W kalendarzu tym, powtarzanym wielokrotnie, znalazło się, i — niestety — utrwaliło w języku, wiele błędnych lekcji wynikających z braku umiejętności odczytywania nieprecyzyjnej pisowni staropolskich dokumentów, np. Godysław zamiast Godzisław, Wieńczysław zamiast Więcesław itd. Dopiero wiek później, w r. 1932, został ogłoszony nowy, na naukowych podstawach oparty „Alfabetyczny wykaz imion słowiańskich" autorstwa Witolda Taszyckiego, który ukazywał się kilkakrotnie w latach 30. w kalendarzu „Ilustrowanego Kuriera Codziennego" i popularyzował poprawne, staropolskie formy imion słowiańskich.

Obecnie obok imion, które weszły do kalendarza chrześcijańskiego, nadawane są często imiona z elementem bog, np. Bogdan, Bogusław, oraz wskrzeszone z przeszłości, np. Bolesław, Jarosław, Radosław, Przemysław, Sławomir, Wiesław, Zbigniew, Zdzisław, a więc imiona przede wszystkim z elementem -sław. Z imion żeńskich słowiańskiego pochodzenia do najczęściej nadawanych należą żeńskie odpowiedniki tych imion męskich, które weszły do kalendarza chrześcijańskiego, a więc Stanisława, Kazimiera, Władysława, Czesława, imiona świętych Bronisława, Ludmiła oraz przywołane z przeszłości odpowiedniki imion męskich, np. Bogdana, Bogumiła, Bolesława, Dobrosława, Jarosława, Radosława, Wiesława, Zdzisława. Skrócenia od imion dwuczłonowych, które już w średniowieczu pełniły niekiedy funkcję imion oficjalnych, występując

106