34515 ZT181 (2)

360 CZĘŚĆ 3. WSPÓŁCZESNE PROBLEMY ZARZĄDZANIA TURYSTYKĄ

celu wyjazdu wakacyjnego (po cenie, pogodzie i warunkach zakwaterowania) okazały się dokładne informacje na temat sytuacji społecznej, ekonomicznej i politycznej panującej w danym miejscu. Z kolei takie czynniki, jak możliwość bliższego kontaktu z miejscowymi ludźmi, nacisk położony w programie wyjazdu na ograniczanie wpływu turystyki na środowisko i stosowanie przez organizatora określonych standardów etycznych respondenci uznali za ważniejsze niż wcześniejsze kontakty z firmą organizującą wyjazd. Wyniki te ogromnie zaskoczyły brytyjskie biura podróży.

TABLICA 20.4

Kryteria wyboru stosowane przy dokonywaniu rezerwacji wakacyjnych

Jaki wpływ na Twój wybór przy planowaniu ostatnich wakacji zagranicznych (organizowanych we własnym zakresie lub przez biuro podróży) miały następujące kryteria?

^ .    .    Ocena znaczenia (liczba wskazań w %) Średnia

Kryteria wyboru    . .    .    , .    .    . .

^J    duże średnie małe żadne ocena

Przystępna cena	82	12	3	3	3,7
Dobra pogoda	78	14	5	3	3,7
Zagwarantowany dobry hotel z różnymi udogodnieniami	71	15	8	4	3,5
Dostęp do dokładnych informacji na temat sytuacji społecznej, ekonomicznej i politycznej panującej w danym kraju i miejscu	42	30	23	3	3,1
Duża szansa nawiązania bliższego kontaktu z miejscowymi ludźmi	37	37	23	3	3,1
Wyjazd zaplanowany tak. aby szkody dla środowiska były jak najmniejsze	32	34	27	5	2.9
Przedsiębiorstwo stosuje standardy etyczne	27	34	30	7	2,8
Dotychczasowe kontakty z przedsiębiorstwem	26	30	38	5	2,8

Źródło: Tearfund (2000a).

Biura podróży i agencje turystyczne przywiązują bardzo dużą wagę do trwałych relacji z klientami, więc odkrycie, że dla reprezentatywnej grupy brytyjskich turystów wcześniejsze kontakty z firmą są najmniej istotne, wywołało konsternację w branży. Jednocześnie przytoczone badanie przyczyniło się znacznie do wzrostu zainteresowania koncepcją etycznej i odpowiedzialnej turystyki wśród przedsiębiorstw turystycznych. Około 45% respondentów stwierdziło, że chętniej skorzystałoby z usług firmy, która ma „pisemny kodeks gwarantujący dobre warunki pracy, ochronę środowiska i wspieranie organizacji dobroczynnych w danym miejscu turystycznym” (Tearfund, 2000a, s. 3). Dwa lata później Tearfund zamówił identyczne badanie. Przez ten czas odsetek osób gotowych zapłacić więcej za wakacje zorganizowane z poszanowaniem zasad etyki wzrósł z 45% do 52% (Tearfund, 2000a, 2002) (tablica 20.5).

TABLICA 20.5

Prawdopodobieństwo dokonania rezerwacji

Czy byłbyś bardziej skłonny dokonać rezerwacji w firmie, która ma pisemny kodeks gwarantujący dobre warunki pracy, ochronę środowiska i wspieranie organizacji dobroczynnych w miejscowościach turystycznych?

Odpowiedzi (w %)	1999	Lata 2001
Tak	45	52
Nic ma to znaczenia	42	33
Nie wiem	13	15

Źródło: Tearfund (2002).

Biura podróży

Tearfund (2001, s. 20) przeprowadził sondaż wśród brytyjskich biur podróży stosujących politykę odpowiedzialnej turystyki, pytając o przyczyny przyjęcia takiego podejścia. Najczęściej wskazywano dwie odpowiedzi: (1) wiąże się to bezpośrednio z zasadami przyjętymi przez firmę, (2) wynika to z chęci edukowania turystów.

Stowarzyszenie Niezależnych Biur Podróży (Association of Independent Tour Operators - AITO) zrzeszające 150 średniej wielkości firm ma odrębną politykę odpowiedzialnej turystyki zobowiązującą wszystkich członków m.in. do stworzenia własnego zestawu praktycznych zasad w tym zakresie (tablica 20.6). Dla wyróżniających się firm AITO ustanowiło nawet specjalną nagrodę.

Na stronach www.responsibletravel.com można znaleźć wizytówki biur podróży i obiektów wypoczynkowych - każda z tych firm prowadzi własną politykę odpowiedzialnej turystyki i wyjaśnia, na czym polega jej zastosowanie w wypadku poszczególnych elementów oferty.

Obecnie istnieje na świecie mnóstwo grup i organizacji działających na rzecz odpowiedzialnej turystyki, wśród nich Tour Operators Initiative, Travel Foundation i FairTrade in Tourism. Ta ostatnia powstała w RPA z myślą o ułatwieniu dostępu do rynku przedsiębiorstwom turystycznym znajdującym się w gorszym położeniu z przyczyn obiektywnych. W tym celu Fair Trade in Tourism propaguje sześć zasad:    sprawiedliwego podziału rynku, demokracji, poszanowania praw

człowieka, kultury i środowiska, rzetelności, przejrzystości oraz zrównoważonego rozwoju. Odpowiedzialna turystyka wiąże się z określonymi oczekiwaniami oraz obowiązkami zarówno po stronie wytwórcy dóbr i usług, jak i konsumentów. Pomyślne realizowanie jej zasad w praktyce rynkowej niemal zawsze wymaga partnerskiej współpracy wszystkich zainteresowanych stron, tzn. obszarów tury-