59 (50)

244 Część druga - Społeczne, indywidualne i kulturowe wartości zabawy...

Schemat 2
		rreść wiedz)', czyli reguły (informacje)
	ziniernalizowana wiedza / językowa określonego podmiom	językowe wzięte in absiracto
kompetencja komunikatywna		stan polegający na byciu w posiadaniu wiedzy językowej sprawność w zakresie
	\ umiejętność posługiwania się zintcrnalizowaną wiedzą	danej umiejętności
		stan wynikając)' z bycia w posiadaniu określonej sprawności

Źródło: opracowanie własne.

Ważnym elementem w zabawowej etnografii komunikowania się dzieci jest ich porozumiewanie się za pomocą komunikatów niewerbalnych, które srają sic znaczące dla organizacji całego dyskursu uczniowskiego. Komunikaty przekazywane za pośrednictwem środków niewerbalnych lub werbalno-niewerbalnych można podzielić na:

prezentujące: związane z pokazywaniem danego przedmiotu;

—    wskazujące: związanie z bezpośrednim wskazaniem danej rzeczy;

—    ruchowe: polegające na opisywaniu sposobu poruszania się.

hunkcje komunikatorów niewerbalnych wykorzystywanych przez dziecko w zabawie, biorąc pod uwagę ich stosunek do wypowiedzi werbalnej nadawcy, można ocenić jako:

-    autonomiczne: całkowicie zastępujące komunikat słowny;

-    uzupełniające: będące dopowiedzeniem znaczenia pominiętego w słowach'

Do najczęściej wykorzystywanych przez dzieci w zabawach tematycznych komunikatów niewerbalnych zalicza się: mimikę, gesty i inne ruchy ciała, postawę ciała, dotyk, zachowanie przestrzenne, wygląd i ubiór oraz. wokalizację. Służą one w kontekście całościowych analiz, zachowań niewerbalnych, podjętych przez M. Argylc a wyrażaniu emocji (często maskowanych przez komunikar werbalny), wskazywaniu postaw międzyosobowych typu: przyjacielskość - wrogość i/lub dominacja - podporządkowanie, podtrzymywaniu komunikacji werbalnej oraz

¹¹ VI. ( irochowalska: Komunikowanie się dzieci w zabawie, „Wychowanie w Przedszkolu" 1996. nr 6, s. 325; taż: Różne aspekty dziecięcej komunikacji niewerbalnej, „Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej" 1991, tom 2, nr 3-1, a. 16-51.