79 (32)

270 Część druga - Społeczne, indywidualne / kulturowe war toki zabawy...

które tkwią w znanych technikach i inne eksperymenty podejmowane przez dzieci w czasie zabaw, czynią z nich małych twórców i odkrywców.

Twórcza aktywność małego dziecka może najpełniej wyrażać sic podczas zabaw przy muzyce, kiedy dziecko ma możliwość wypowiedzenia się głosem, gra na instrumentach oraz ruchem. Dzieci spontanicznie reagują na muzykę, rytm. Pod jej wpływem klaszczą, przytupują, wykonują różne ruchy, niekiedy uspakajają się, poważnieją, mówią o niej. Są to przypadkowe reakcje mimowolne, nieuświadomione, lecz w miarę systematycznego obcowania z muzyką dzieci zaczynają wykazywać pewne upodobania, potrafią mówić na temat treści muzyki, przeżywać muzykę w różny sposób.

Zabawa jest najlepszą formą rozwijania aktywności twórczej. Umożliwia małemu dziecku uzewnętrznienie się wobec wychowawców. Pozwala nic tylko ujawniać się aktywności dziecka, ale zawiera sama w sobie również wartościowanie rej aktywności.

Zabawy i gry dydaktyczne jako szczególny rodzaj aktywności dziecka

Gry i zabawy dydaktyczne są powszechnie uznawane za jedno ze wspanialszych odkryć pedagogiki przedszkolnej. Pedagogika zalicza je do szczególnych metod nauczania i stale troszczy o stworzenie zabaw^r rzeczywiście dydaktycznych¹

Według W. Okonia zabawa dydaktyczna ro „zabawa według wzoru opracowanego przez dorosłych, prowadząca do rozwiązania założonego w niej zadania’¹². W zabawach dydaktycznych dziecko nastawione jest na samą czynność, a nic ma świadomości celu. Stopniowo dochodzi w swej aktywności ludycznej do osiągnięcia wyniku zabawy, który wielokrotnie był przyczyną sukcesu. Charakterystyczna różnica między zabawa a grą dydaktyczną wynika z roli i charakteru reguł działania. W zabawie reguły występują w postaci ukrytej, natomiast w grze są jawne i dokładnie określone. W grze dydaktycznej dziecko potrzebuje partnera. Inną cechą różniącą zabawy i gry jest to, że gry są z reguły terenem walki, czego o zabawach powiedzieć nic można. Ostatnia różnica polega na tym, żc sfera iluzji zabawowej jest w- grach znacznie ograniczona¹³.

W zabawach tych działanie jest podporządkowane regułom wyznaczonym przez zadania, na których dzieci srarają się koncentrować uwagę, usiłując poprawnie rozumować, dokonywać analizy lub syntezy, wyróżniać i porównywać cechy różnych przedmiotowe

Zabawy i gry dydaktyczne najczęściej stosowane są w powiązaniu z rozwojem mowy dziecka, pojęć matematycznych, poznawaniem przyrody i otoczenia

¹¹ W. Okoń: Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1984. s. 35S.

Tenże: Zabawa..., dz. cyt.

' Z. Bogdanowicz: Zabawy dydaktyczne dla przedszkoli, WSiP, Warszawa 1990, s. 4.