Atlas muzyki1

ttk** Mlttur> Mierne I Gmej# U (VII w.

kiurvvht i juKnlti istniał śpiew chóralny ¹ ^ u«-qr > towar/ys/cnicni tostrumenUil-De ivcto» muzyków lego okresu niilc/ą .7 k M \N w Spanie (pieśni chóralne dla daew-i tw ArSSrt, BAKCHYUDFS i PIN-

HAR GfcV*wfanny

|M«i (wsi p.tś\\v«v«'n:t Apoflaw*!, / towarzy-nuw» kuary.

(horumb. 1'htsiI związana / kultem Dionizosa.

: mwarzywenicm aulośów albo burbilonu: tana, umciysty śpiew na cześć bogów, z ki ta

ni*    ..    . ... .

tren, pieśń żałobna, z .włosami; tyiactajus. pieśń weselna. z towarzyszeniem au-|os£

stałmi. pieśń biesiadna, zaulosami lub barbi-

MMOL

W Ml ui pojawia się niiwnicź gra czysto mstrumen-ułni Włórótyka gra na instrumentach struno-i»wh. Miietyka gra na uuloiuc. Przekaz głosi, że SłKAlWS 7. ARGOS wygra! konkurs w Delfin* (586k ilustrując na aułosic walkę Apoltina ze onokkm. W VI w. rozkwita również muzyka towa-msiwzp&śnumichónjwyini i solowymi, szczeaól-rńcauiorsiwa ANAKREONTA.

Okres kb>>c/m i V«łV w. pui.c)

okresu klasycznego jest tragedia. Rozwinęła się z chóralnych dytyrambów, które wykonywano podczas świąt diontzvjskich In-imnnenUiKki i chór (do 15 śpiewaków) zajroo-poutohsty obszar przed właściwą sceną (gr. cnanmi), Po prologu chór wykonywa! pieśń nu »tfioc l/Hirodns), następnie pieśni komentujące w trakcie utworu po epejsodiuch Uuisinum) oraz pion na zejście (eksoaos). Pieśniom chóru towu-na ogół taniec i pantomima.

SaHo dialogowali z chórem [kiutmtoi) albo śpie-»ah z towarzyszeniem aulosu [pmakatabase). Autorami tragedii klasycznych w pierwszym obraie są AJSCHYLOS (525-456) i SOFO-KLES (496-406).

Drugi okres reprezentuję EURYPIDES 1435 406), Przedstawia on namiętności poszczc-^osób dramatu. Obiektywizujący Chór na dalszy plan; ważne są partie solowe. SoiBa wykonują suoficznc lub przćkomponowa-k „arie" i ..duety”, często o pełnym wyrazu, en-harmonicznym obliczu tonalnym.

(Hównym przedstawicielem komedii attyckiej jot ARYSTOFANES (445-388). Jego liryka chóralna i śpiewy solowe są prostsze (pieśni). Nowa muzyka w V w. dąży do subiektywnej ekspresji. Znów zwiększono zakres dźwiękowy, z upodobaniem stosowano chromaiykę i en harmonię. Ow nowy rodzaj muzyki wprowadzają / RYNIS Z MITYLENE (ok. 450) i TIMO-JHBOSZMILETU lok. 400). Wydata .ma licznych wielkich wińiUKÓw ImJrumwitaln.ch

msBMmwm ^praym^^co-

8°    yłaczone poprzecznym jara-

^mnc -    ₅ ifVH w. - 7 iirunumi (rys. A),

mero.^z4 *“ , * yil w. z formingi. Mu więk-Kltara pow*t»«

-    (Tl w. p.u.c.); instrumenty muzyczne 173

szy korpus rezonansowy, od przodu plaski, z tyłu wypukły i prosty u dołu. Noszono ją na pasie przewieszonym przez ramię. 7 strun, od

V    w. - 12, przebiegu nad podstawie icm do jarzma. Prawa ręka szarpie lub uderza struny płek-tronem (przymocowanym sznurkiem do instrumentu). lewa ręka tłumi strony (rys. D), Kilara jest poświęcona Apollinowi.

Kilara kołyskowa ma zaokrąglone pudło rezonansowe jak forminga, często jest ozdobiona malowanymi wizerunkami oczu bóstw. Instrument kobiecy i domowy (rys. B). lira jest zbudowana ze skorupy żółwia z kozimi rogami i jarzmem, ma 7 strun (rys. G). Podobno wynalazł ją Hermes, gdy dotkną! stopą wyschłego ścięgnu w pustej skorupie żółwią. Nazywana również chelus (zolw), Podobnie jak ki-tarn, lira należała do kultu Apollina.

Kar liii on ma dłuższe ramiona i jest smuklcjszy niż liro. Służył do akompaniowania śpiewom biesiadnym. Ilustracje na wazach ukazują śpiewaków w ekstatycznych pozach (rys. E). Barbhon był jedynym instrumentem strunowym związanym z kultem Dionizosa. Pojawił się wraz z liryką towarzyską w VII w.

Harfa rozpowszechniła się dopiero od połowy

V    \v| szczególnie na pd. Italii, w formie kątowej (rys. F) lub ze wzmacniającą przednią kolumną. jako trigonon (rys. !). Była przede wszystkim instrumentem kobiecym.

Lutnia, jej obecność jest poświadczona dopiero od poł. IV w., w odmianie dfugoszyjkcwrj {pmdu-nr. gr. trichordon, instrument tr/ystrunowy). Instrumenty dęte

Aulos, zwany też bombyx lub kalamos (trzcina), z drewna, kości słoniowej lub metalu, ze stroikiem podwójnym (jak obój). Zwykle grano jednocześnie na 2 piszczałkach aulosie dwoistym: grający'często miał na ustach przepaskę zw. phorheia [rys. H). zwiększającą siłę zadęcia. Aulos należał do kultu Dionizosa. Jego brzmienie uznawano za słodkie i namiętne, lecz także za wojownicze i przeniżliwe. Pochodzi z Azji Mniejszej [piszczałka frygijska).

Syrmga, zwana też fletnią Pana. od arkadyjskiego bożka pasterzy. Tworzy ją 5 lub 7 (w III w. p,n.e. do 14) piszczałek o różnej długości i wysokości dźwięku, związanych ze sobą w szereg Flet poprzeczny nic występuje często, poświadczony od IV w.

Sulpin v prosta trąbka z metalu, z rogowym ust-nikiem. instrument sygnałowy (rys. G). Instrumenty perkusyjne:

-    krotala. kołatki w typie knstanietów; używane w kulcie dionizyjskim w epoce archaiczni: kymbaln, pary taleray (VI w. p.n.e.); tympanon, bęben ramowy (obręczowy);

-    kroupalon. kołatka naciskana nogą (taniec t liryka chóralna);

-    ksylofon, pojuwia się od IV w. na wazach z Apiiiii. stąd zwany slstrutu apu/ijśkkti.

Oprócz lego używano wielu innych instrumentów. takich jak dawna snmbyke (harfa ramowa /.czasów HOMERA), kochia* (lógzmuszli) i ii*.