Atlas muzyki"2

XX w. / muzyku rozrywkowa IV / środki masowego przekazu, rock 545

tM*«nr*zenfu ochrom praw autorskich. Do zwł. z Broadwayem. wykorzystujący mówiony 'tfhnjoymuz. praw autorskich powołano stówa- dialog, piosenki, ansamble, chóry, tańce i efek-w Niemczech Gesełłschqft/Dr musika- ty widowiskowe (na wzór paryskie] rewa).

IkAr AutfDhrungsrechte(GEMA. od 1915) chro* Musical europ. - operetkowy z romantyczną lZZ. interesy twórców w dziedzinie opery, życia (miłosną) akcją, bogactwem melodyki i rytmiki. Suertowejto. wydawnictw oraz nagrań na pły- tańcami zbliżonymi do baletu, Twórcy; V HER iseh analogowych, kompaktowych i kasetach. BERT. R. FRIML, S. ROMBERG, 1 KERN Ochroną praw autorskich w Niemczech zujmowu- (Show Boal, 1927). R. RODGERS (On Yom h* po się od 1870. przyjmując w 1901 docelowe rcgu- es, 1936; Oklahoma, 1943). F. !.OEWEM/v Fa-(Kje prawne Odbiorcy muz. uiszczają opłaty na Ir Lady. 1956. wg Pigmalkma G. B SHAWA re* ÓWzGEMA. które wg odpowiednią punktacji są kordowa liczbo wystawień na Broadwayu: 2717). ipalzielanc między producentów (kompozytorów. Musical amerykański parodiuje operetkę i wno* autorów tekstu). Dochody przynosi zwt. rynek si nowe elementy - tematykę wojenną, nutową, muz. rozrywkowej.    społeczna, wpływy jazzu, rocka. Przykłady:

liczba punktów zależy od gatunku i czasu G. M. COHAN, Lit tle Juhnny Jones (1904); trwania kompozycji, a nic od jakości. Piosen- G. GERSHWIN. Strike Up the Ha/id (1930): ka jest niżej punktowana od wielkiego orato- C. PORTER, Kiss Me Kate (1948). riuro. ale liczba wykonań, emisji radiowych West Sidr Story L. BERNSTEINA (1957) i telewizyjnych, płyt itp. zapewnia jej w sumie ukazuje tragedię miłosną na tle wojny miodzie* więcej punktów (rys. A, wybór).    żowych gangów. Piosenka America jat bardzo

W Misce istnieją dwie organizacje tego typu: Sto-    sugestywna, niemal plakatowa, dzięki kwarcie,

warzyszenie Autorów ZAiKS (dawny Związek trójdźwjękom i powtórzeniom (rys D). Autorów i Kompozytorów Scenicznych, od 1918) Nowym kierunkiem jest musical rockowy: G. orazZPAV (Związek Producentów Audio Video). McDERMOT, Halr (1968); A. LLOYD WER-Radki I telewizja. W dziedzinie upowszechnienia BER. Jesus Christ Superstar (1971). Luta (1978). i promocji muzyki kluczową rolę odgrywają ra- Cats (1981), Upiór w operze (1986). di o i telewizja. Muzyka zajmuje od połowy do Musical rozwiną! się także min. w Angin (L 2/3 całkowitego czasu emisji, w tym 50-80% sta- BART), Francji (M. MONNOT. łmta la Dnuer. nowi muzyka rozrywkowa. Jest ona częścią sze- 1956). Niemczech (L.OL1AS PrAieSaśoan. 1958). roto rozumianego działu rozrywki lub muzyki. Muzyka pop i rock

Fonografia. Pierwsze nagrania wykonywano na Mianem muzyki pop określa się od ok. 1960 lme-wnlkudi fonografu Edisona (1877). Później upo- szankę białego bluesa, rocka i piosenki (rys H). wrachniła śę płyta gramofonowa E. BERLINERA często z elementami politycznymi i społecznymi (1887). Ok . 1900dostane już były nagrania żarów- (pieśni protestu, robotnicze) , podobnie jak pop-no muzyki poważnej, jak rozrywkowej na szclako- -ort jest skierowana do masowego odbiorcy Wh płytach o śred. 30 cm I szybkości odtwarza* Rock wywodzi się z rock ’n roiła, boogie woogie nia 78 obrotów/min. (na każdej stronie mieściło się i czarnego rhythm and bluesa. BILL HALFY ok. 3 min.). Decydującym ulepszeniem w zakresie i ELVIS PRESLE Y osiągnęli wielką komuni-ceasu trwaniu i jakości nagrań stała się w 1951 katywność za sprawą antynutorytamęj. cmocjo-technologia płyty z tworzywa sztucznego o prędko- nalnej siły i ostrych rytmów. Impulsami do rm-śd 33 obrotów/min. oraz stereofonia i high fidelity woju tego gatunku były m.in. studenckie wyitą-(od 1958). Nastąpiła prawdziwa eksplozja nagrań, pienia w 1968. ruchy protestacyjne lat siedem -także długich dzieł, oper i edycji zbiorowych. Pbdaż dziesiątych i osiemdziesiątych (aniyTucjonnlion. płyt w Niemczech - 1906: 1,5 min. 1930: 30 min. antykonsumpcjonizm itp)i popularność narko-1977:136,4 min. większość z muzyką rozrywkową, tyków w subkulturach.

Mianem muzyki użytkowej określa się muzykę THE BEATLES, grupa ocharaktcrystycmych „stymulującąodtwarzaną w nowoczesnych za-    fryzurach, łączyła beat z pięknem mdodyczno-

kładach pracy, w domach towarowych itp. Wid- harmonicznym, a także z barwną mstrumen-kim producentem jest MUZAK. dysponujący    facją, na w /z/ Ił bez zastosowaniem upnrery*

orkiestrami i studiami (ponad 200 min słuchaczy). wego efektu off beat (rys F)

Muzyka trywialna zastąpiła salonową, nie repro- Masowe festiwale z 1968-1969>(M.- -.L uh * i b> zentąje żadnego poziomu, ate dobrze «ę sprzedaje, ły kulminacją kierunku, przesądziły ter o jego ko* Muzyka taneczna. W XX w. jedynym popular* mcrcjalizacji. Zwiększyła wę roto urząd/en dci nym tańcem salonowym był kadryl, dominują tron., syntezatorów, wzmacniaczy itp. ale Mtniał) tańce w parach, po części z dużą aktywnością ru* nawiązania do tradycji blUcwmei i jazz«»wcj I r>^ chową (rock'n roił). Wicie jest tańców narodo- E)i oraz inspiracje totynoamer (SANTANAł, wychJak hiszp fandango i cakewałk umerykań- azjatyckie(R. SHANKAR)i klasyczne|FKSEP-skich Murzynów (rys. B).    TION). wyznacznikami stylu była działalno*?

Muzyka taneczna, podobnie jak jazz, chętnie JIMIEGO HENDRIXA (clcctric rocki. The fiega po rytmiczne drlvr i swing ('/. o/f-beatem) Doors (JIM MORRISON). Fmk Lloyd (rock oraz no wariacje znanych melodii, z wykorzy* psychodeliczny), Genesis (P GABRIEL, PN staniem figuracji. synkop itp. (rys. C).    COLLINS). BOBA MARLEYA treggae)

Musical (musical conutdy, musicalplay) to amer.    i JOHNA McI. Al 'OH 1.1 NA (pzz-rock)

tpektukl muz., zwykle rozrywkowy, związany