Atlas muzyki7

XIX w. / muzyku orkiestrowa III / symfonia 3: Francja, Europa Wsch. 495

OmiSU idei programowych fr. roman-również tendencje historyzujące klasycznej symfonii.

SJfc HRANCK (1822-1890). * Liege. studia • Paryżu (REICHA i in ). organista w Pary--Łod 1872 profesor Konserwatorium, weze-(i-Jur op 13(1840); Symfonia d-•■d(l®6-1888). trzyczęściowa. dramatyczna, i \MrLLESAINT_:SAtNS (1835-1921), Pand, uc/cń HA LEWEGO i in.. pianista n 498.505.507); symfonie F-durUrbs Rona'. fl-ikir (1856-1859). Es-dur op. 2 (1853).

55 (I8S9). c-tnoU op. 78 (1886), ; organami, dedykowana LISZTOWI. S)tnfooie EDOURADA LALO (1823-1892). CłlARLESA-MARlI WIDORA (1844-1937), D1NDY*EGO. CHAUSSONA. FAUREGO iin.Uohs.499).

Catd* Podczas gdy SMETANA pisał poematy sjinfonicŁnc. DVOkAk. po okresie fascynacji USZTRM i WAGNEREM, odnalazł-czę-z inspiracji dziełem BR AH MSA - drogę do symfoniki zgodnej z koncepcją muzyki abso-h^nAarwioncj narodowym kolorytem. ANTONIN DyORAK (1841-1904), z Netabo-wez nad Wełtawą, 1857-1859 studia organowe w Pradze, 1862-1871 altowiolista w Pio-Pradze. 1874-1877 organista. 1592-1895 Nowy Jork. od 1901 w Pradze. Napisał 9 symfonii:

Usmoli ,£tonlch> Zvony'\ bez op. (1865); //,

13(1874); I’. F-dur op. 76 n»/5); 17. D-dur op. 60 (1880); 17/. d-moll ^{70 (I}®⁸⁴ ” ^,885>; ^VU!% Ci-dur op. 88 (1889); !r J / ”^{Z nnWego} bstiata" op. 95 (1893).

IX Symfonia, powstała w Nowym Jorku, jest utrzymana w Stylu muzyki czeskiej, widać leż wpływy arner. _ Dvołak nie korzysta z melodii Iiwwnstach ozy amer, lecz pisze „w duchu owych amerykańskich pieśni ludowych” (Dvohtk).

Np. syn kopy w temacie głównym 1 cz. są czeskie, zarazem jednak przypominają synkopy neąro spirituaU. Temat III wykazuje ścisłe związki z pieśnią S*iirtg Iow: synkopa z typowym dźwiękiem zamiennym, motyw trój-dzwiękuwy (rys. A. takt 2 i n.). Temat 11 rozbrzmiewa na tle nuty burdonowej w rogu (nu podobieństwo dud) i kończy się egzotycznie kadencją z obniżonym VII stopniem (dominanta molowa). Cz. wolna, zatytułowana pocz. Nastrófporanka, powstała z inspiracji sceną leśnego pogrzebu z indiańskiej powieści Hiana-tha LONGFELLOWA. Scherzo nawiązuje do opisanego w tejże powieści indiańskiego święta, mimo to brzmi z czeska (zoh. rys. A): po odświętnych. harmonicznie odległych (mcduinto-wok) akordach blacliy pojawia się. nu de bardzo delikatnego akomp smyczków, pcniuto-aiczna i pozbawiona półtonów melodia rożka miturac (ry. Al ę*»c — Bp* i    «Wrmc z uoraczkown rp/wiha>-

w cis-moll (rys. ««**********

cz. I: wspomnienie, a zarazem romantyczny element integracji cyklu (Ukt 90 i n.).

Bogata jest twórczość symfoniczna w Rosji.

A. BORODIN (1833-1887) napisał 3 symfonie: Es-dur (1862-1867). h-moU (1869-1876), a-moll (szkice, 1882. 1886-1887).

MIKOŁAJ RIMSKI-KORSAKDW (1844-1908) skomponował 3 symfonie: c-moll (1865.1884). Antar op. 9 (1868, 1875. 1897), C-dur (1873. 1886) oraz Sinfoniettę a-moll op 31 (1879,1884). PIOTR CZAJKOWSKI, ur. w 1840 w Wbtkimku. zm. w 1893 w Petersburgu, prawnik, od 1863 nauka kompozycji u A. RUBINSTEINA, w latach 1866-1878 wykładowca teorii muzyki w Konserwatorium Moskiewskim, podróże po Szwajcarii i Włoszech, przyjaźń z NADIEŻDA VON M ECK (korespondencja).

Twórczość Czajkowskiego stanowiła przeciwwagę dla Rttężnej Gromadki. Choć jego muzyka ma tradycyjny rosyjski charakter, przejmuje także wpływy zach. (technika kompozytorska, wyrazowa*), zbliżając się do europejskiego języka muzycznego. Czajkowski uchodzi za symfonika, jednak inne jego dzieła są takie fascynujące Opery: Undina (1869. zniszczona). Opricznik (Ptetersburg 1874), Kuzniec Wakula (Petersburg 1876, nowa wersja jako Trzewiczki. Moskwa 1887). Eugeniusz Oniegin (Moskwa 1879. PUSZKIN), Dziewica orleańska (Petersburg 1881. nowa wersja 1882), Mazepa (Moskwa 1884), Czarodziejka (Petersburg 1887). Dama Pikowa (Petersburg 1890. wg PUSZKINA). Jolanta (Petersburg 1892, wg HERZAh Balety (zoh i 500 l n.). Poematy symf. i uwertury: Burza (1864. wg OSTROWSKIEGO). Fatum (IS68). Komn> i Julia (1869, 1870. 1880. uwertura programowa). Bursa (1873. fantazja symf wg SZEKSPIRA). Francesco da Rimini (1876. fantazja symf wg DANTEGO). Kaprys wioski (1880). Snąfmta Mortfred (1885. wg BYRONA). Hamlet (1888. uwertura)’ Wojeteoda (1890-1891. ballada symf wg MICKIEWICZA).

6 symfonii: /, g-moll „ Marzenia zurumr op 13(1866. rewizje 1874); //. c mott...Makwunj-ska** op 17 (1872, rewizje 1879 1880); ///. D-dur op 29 (1875); /!’. f-molł op 36 (1877-1878); K, e-moll op 64 ilSSS), 17. h^moll „Patetyczna'op. 74(18933.

Części I Symfonii noszą programowe tytuły I Allegro. Marzenia podczas zmmmejprzefaldzki. II Adagio. Potfpna kraina itd. II' Symfonia jm ..naśladownictwem Wgr; Bcetbosena** kowskO. Dwie ostatnie symfonie lącsą narodowy koloryt roa. s bccthotenowską fłębtą on-cnA. f\ttctwzntr~ okazała "fqiwnulhQą kowskicgo. który /marł 9 dni po pmyt WI cz. Czajkowski cytuje chorał x rv»v ow) sm zmarłych. W wolnej car. II w wiolonczeli u> hcnniaw melodia walca w roa metrum SM Symfonia kończy się 44ą«pa(m B>

Inni symfonicy. S. TANIEJEW. S LAPUNOW A. ARENSKI. A. GRIECZANINOW. W K A-LINN1KOW. A. K GLAZUNOW (4 nłł. 1881-1910. mamb. tuiv i