Atlas muzyki 3

XIX w. / muzyka orkiestrowa IX / koncert skra. i in. 507

l«znc. Kipomnia-‘V    na M użytek.

'• ‘ KmpS>tor.-y. którzy na ogol me byli ^SłStonySUti r doświadczeń solistów ^a2Sewń«»^kl' możliwości wykonawczych. '    « *xuwgania wobec skr/ypkow znacznie

*'1X ESSny BEETHOVENA (1806) AK \HMSA 11878) uchodziłypocz- gniewy ko-

łX«bj^    BRB

•_M \.i początku stulecia działu! NICCOLÓ mGANINI (1782 1840). Muzyczna wyobraźnia „eeiaiunw^mości techniczne pozwalały mu im-^ianwć podczas koncertów, wykraczając po-^^unitowN- kadencyjne cezury w widu nticj-^Kiht cuyginame ozdobniki i dodatki, jak było • jayeząju wL śpiewaków bdcanta Zasadniczo gęo koncerty nawiązują do włoskiego stylu opc-nnscfo " melodyce, charakterze oraz sposobie, irjifciachodzi partia skrzypiec solo -wciszy, po ęospityaaym przygotowaniu orkiestrowym, na podobieństwo primadoany albo primabaleriny. Oikwtia akompaniuje skrzypcom niczym „ol-bromw gitara" (zoh i483). Koncerty: f&ifarop 6(1817-1818. wyd. l851).zeskor-datuną. skrzypce są zapisane w D-dur. brzmią pól toou wyżej. II temat ma charakter wokalny, te-mot finału jest błyskotliwy i żywy (rys. A):

-//. iHTwlIap. 7 (1826). z finałowym rondem La campantłla (Dztwnek):

"    współczesne prawykonanie -

S2ERYNG. 1971);

- AHtfw . Moto perpetuo" op 11 (po 1830):

°P* ⁸ (^,8ł3- temat .^MAYRA). Cod save ihc King op. 9 I1BZ9). Non piu rnesta op. 12 (1819; temat ^Ross,n*EGO). Ipalpiti op. 13 nrty, t* ^lem?^{ł 2} Tankreda ROSSINIEGO), wsrod skrzypków działających w Niemczech

IriWSiJS ^kr°mmer. MAYSEDER. ncn^Li^W?^DA* HOFFMANN, SCHNEI-PAV1D_S prym wiedzie

lW|S(LUDEWlG)SPOHR (1784-1859), twór-^a koncertów, ósmy - powstały w związku z podróżą do Włoch, kraju opery-jest jednoczc-*°owy, złożony z recytatywu. ahosa i arii. Soli-jjynny rec. wymaga ozdobników w manierze beJcantowcj, aż do wejścia tutti (rys B). MENDELSSOHN-BARTHOLDY. któremu w dziedzinie wiolinisLyki doradzał drezdeński Koncertmistrz DAVID, skomponował Koncert fkrzyprouy e-moU op. 64 (1844), dzieło pełne fantazji, oddające po części atmosferę „snu nocy letniej", z charakterystyczną melodyką i bogactwem barw brzmieniowych.

Śpiewny drugi temat cz. I rozbrzmiewa najpierw w instr. dętych drewnianych ponad dźwięcznym g w skrzypcach, dopiero później w partii solowej (rys O Komponowana kadencja znajduje *4 przed repryzą. Romanlycąjy charakter ma przejście z I do II części: modulacja z c-moll do F-dur w coraz bogatszej szocie dźwiękowej i bam^wej (rys. O. Koncert zamyka rondo w typie caprtccia (rys. C).

c-dur op. 1311 Koncert d-moll op. posth. SmANNAB p6*nc d/iota (1*53).

MAX BRUCH (1838-1920) skomponował 3 koncerty. wśród nich Koncert g-ntoll op 26 (1868) oraz Fantazję szkocką op. 46 (1880).

Koncert D-dur op. 77 BRAHMSA (1878, s. 508. rys. B) to dobry przykład stylu późnoroman-tycznego, podobnie jak jego Koncert podwójny a-moll op. 102 nu skra. i wiol. (Thun 1887), Francja: BAILLOT, HABENECK, BERLIOZ (Rćwrie et caprlce op. 8), BERIOT, DANCLA. H. VIEUXTEMPS (1820-188 i; 7 koncertów). GODARD, E. LALO (1823-1892: Symfonio hiszpańska. 1874). C. SAINT-SAENS<3 koncerty; Rondo capriccioso op. 28; Danut ma-cabre. a 498, rys. B). E. YSAYE, ERNEST CHAUSSON (1855-1899. Fołme). G. PIERNE i in.

Pólska: KAROL LIPIŃSKI (1790-1861;4 koncerty skra.). HENRYK WIENIAWSKI (1835-1880), 2koncerty:fls-moOcrp. !4id-moll op. 22 (1862). Legenda op. 17.

Rosja: P. CZAJKOWSKI po Serenadzie melancholijnej op. 26 (1875) skomponował pełen blasku Koncert D-dur op. 35 (1878).

Czechy: Koncert a-moll op 53 A. DVORAK A. napisany dla J. JOACHIMA, ukazuje narodowy koloryt i tradycję wiolinistyczną Czech. Intensywne brzmienie tercji oraz rytmicznie żywe triole i sekstole przydają głównemu tematowi cz. 1 wyrazistego, dramatycznego charakteru. Taneczne finałowe rondo, ze swymi na przemian szybkimi i wolnymi tematami w typie dumek, ma zabarwienie folklorystyczne (rys. D). Sławny stał się również jego Romans F-dur op. 11 (1877).

Inni twórcy koncertów skra.: GŁAZ UNO W, AREŃSKJ. STOJANOVIĆ, GADE, SIBELIUS Wiolonczela

Koncerty wiol. są mniej liczne. Także w tym wypadku większość stanowią kompozycje wiolonczelistów, jak DOTZAUER, ROMBERG (10 koncertów). KUMMER, GOLTERMANN. GRUTZMACHER. D. POPPER (4 koncerty). JULIUS KLENGEL (Koncert a-moll op 4. 1882; d-moll. a-moll. h-molt). SCHUMANN napisał Koncert a-moll op 129 dopiero w 1850 Kolejni twórcy koncertów to: AUBER (4). DA-WYDOW. VIEUXTEM PS (a-mollop 46.1877). LALO. WIDOR, CZAJKOWSKI l H an.,t te „Rococo" op 33, 1876), DVORAK I Koncert h-mollop 104.1894-1895).

Koncerty na instr. dęte zeszły w XIX wieku na drugi plan. Popularne były koncerty na: klarnet: WEBER. Concertino op 26 (1811). 2 koncerty - f-mołtop 731 Es-dur op 74 (1811) z motywiką przypominającą lio/m-i.v strzełca. wirtuozowski (dla BAR MANNA); SPOHR. Bet: LOBE. DOTZAUER. REISSIGER. POPP. MOLIOUE:

obój: LINDPAINTNER. VOGT. BARTH. KA-LIVODA, STRAUSS; fagot: WEBER. Kimcert F-dur op 75(1811); róg: WEBER. EISNER. KIEŁ. STRAUSS