Atlas muzyki5

_XIX « / muzyka orkiestrowa 11 symfonia 1: wczesny i dojrzały romantyzm 491

uko gatunek muzyki absolutn^wzo-

nFFTHQVENA) stała się przedmio-

^s,’T3bhethovena.    —*—

^SSikiu miedzy nowi romantyczną cks- |

ktaye*ną ^ff_ł^'_l^^al5^g^_n°i_ł fS* minek /dawał się zanikać, lecz ok. 20 lat odrodzenie (BRUCKNER, ^hU(MS) Jednocześnie w gatunkach symfonii ,_cf&tcmt) i 'poematu symfonicznego (BER-fjjfc US/T> BccUiovcnowski język orkiestro-„vznalazł:*ą romantyczną kontynuację (a 496).

C. M na Weber napisał 2 symfonie C-our (1807).

I. Sgokr napisał 10 symfonii, wychodząc od sta-fńwęecgodlth ideał stylu MOZARTA, by najmie otworzyć się na tendencje wczcsnoro-nuiH)vznc Zmienił się nie tylko styl jego symfonii pojawiłysię w nich inspiracje pozamuzycznc ialtawykte środki wyrazowe.

ISymUmiaEt-durop. 20(1811);//. d-mollop. 49(1820): Ili c-tnollop. 78 (1828); IV. F-dur Me Wtthe der Tdne" {Poświęcenie dfwię-1 m) op 8611832); V. c-moll op. 102 (1837);

17 G-dur „liistarischc Sinfonic Im Stil undU Gnrhmack rier eerschiedener Zeitabschnitte" {Symfonia historyczna w stylu i guście czterech wtmdi epok) op. 116 (1839), w czterech czekach: epoka BACHA i HANDLA, HAYDNA i MOZARTA. BEETHOVENA oraz współczesna: VII. C-dur ..Irdisches und Gótth-dies im Menschenleben" (Rzeczy doczesne | Mw w życiu człowieka) op. 121 . na dwie or-S5}0! (1841): VIII. a-dur op. 137 (1847); iA.IH¹!'! - ^Die Mireszeiten' (Pory roku) op. ^143(1849-^lgS°); X. Es-dur (1857).

FiSdiubcrt skomponował 8 symfonii (oraz frag-n*n ty). Sześć pierwszych nawiązuje do klasycz-W® HAYDNA i MOZARTA, dwie oMBime, h-moll i C-dur, są już kwintesencją w^csnoromuntycznej symfonii. Żadna z nich oie «»tałtt wykonana za życia kompozytora.

P M (1813); //. B-dur. D 125 (1814-1815). PI, l>-dur. D 200 (1815); IV. c-mw_n7h^rrria‘'D417(l816); V.B-dur.X>4&5 (1816); VI. C-dur. D 589 (1817-1818); VII. C-<*r„Wielka'.D944(1825-1828): l HI.h-moll —Niedokończona", D 759 (1822); IX(\X25\ za-■pona.

.. Niedokończona powstała w przełomowym otooit twórczości Schuberta«odzwierciedla świadomość kryzysu (związanego z chorobą). Niemal »tyra samym czasie Schubert zapisał «n przepełniony miłością, śmiercią, tęsknotą i wybawieniem. Jeśli nawet jego związek /. symfonią budzi wątpliwości, to jednak marzenie senne wiedzie w rojony równic odległe jak muzyka ..Niedokończonej' Osunaiowy rytm symbolizuje coś nieuchronnego, głębokiego (podobnie juk ..motyw losu BlLłn*HOVENA. s. 420V Ponad nim wzmwa ń główny lcmui w swej „postaci chwiejnej pomiędzy falowaniem. 1*™^    ‘ Tv

nyn. .targi wikoAcwnuan    ^

I    '<***•    P«~-

dzi do tonacji drugiego tematu. G-dur (wiolonczele. ostinato w klarnetach i altówkach). Ruch uspokaja się na pauzie. Inaczej niż pauza generalna u HAYDNA (kulminacja napięcia, a zarazem miejsce do przewrócenia kartek), u Schuberta pauza ma znaczenie otchłani bez dna. Tym bardziej tragicznie, bezpośrednio i niekonwencjonalnie wdziera się w nią unisonowe brzmienie ffw c-moll. Przestrzenie snu rozciągają się tez na część drugą w kojącym E-dur z motywiką rogów naturalnych ponad barokowo kroczącymi basami, z pulsującą polifonią pełną odległych brzmień instrumentów dętych i barwnych zmian harmoniki (takt 286 i n. j Obie cz. są w podobnym tempie (szybka, ale/nr*-dera to. wolna, ale lwi mota), powstaje więc całość: 2 romunt utwory ork., nie zaś klasyczna symfonia (zachowała się fort. wersja scherza i szkice finału). Rękopis odkryto dopiero w 1865. .Sun-fonię C-dur .. Wielką' odkrył w 1839 w Wiedniu SCHUMANN (..niebiańskie dłużyzny**. prawykonanie w Lipsku 1839 pod dyrekcją Mendelssohna) Wolny temat wstępny, intonowany w sposób romantyczny przez rogi. łączy wielkość i siłę (rytm, kształt) z romantycznie rozkołysaną dalą: zmiana C-dur/a-mołl. dwutaktowc okresy z dodatkowym taktem, wytłumione zakończenie w pp (rys. A).

F. Mendclssohn-Bartholdy rozpoczął twórczość symfoniczną cyklem 12 wczesnych symfonii na orkiestrę smyczkową (1821-1823), później powstało 5 wielkich symfonii:

/ Symfonia c-moll op 11 (1824); II. „Lobge-sang" (Hymn pochutdny) op 52 (1839-1 MO), kantatowy finał: III. a-moU „Szkocka " op 56 (1829-1832/1842. prawykonanie 1842). Il\ f-dur .. Włoska" op 90 (1832-1833); V. dmut „ Reformacyjna ~ op 107 (1829-1830. 1832). z tzw. Amen drezdeńskim wali chorałem Em feste Burg w finale.

WsymC..&*wńkY‘koropo«ytord^ewyTarwT»-

wniom z podróży w 1829. we „ Whakif * podróży w 1830. Symfonie te nic są programowe Na tle wibrującego trcmolo mstr dętych drew-nianych i rogów* smyczki arąją ek*pan%\wm te-mal główny - obraz południowcy, wi peśm y

(n& B).Charakterystycinesą*e«ikńaeapiftnal

(Skdłkmo Prrsłol Cąk wolna wjawk * nrfkfc sji o śmierci 7ELTERA: parafrazuje mefodię jego pieśni KOntg mi Tkme{% 394. ip Ckrta* rokowym akomp bom przebiegającego w ćemm-kach i duetu fletów (ryi BI R. Schumann. 4 symfonie (i dwa fragmenty i /. B-dur.. W’fainwn" op 38(1841;*, 478).

II, C-tłnr op 61 (1845-1846).

///. E*-dur RcnUa ' op 97(1850).

II *, d-łth*ll op 120(1841, nowa im—wisgi 185!)

4 cł S\*nfau0 d mak wrttpBg anatu. tworząc BwiDty tematów. anśo tkrz w Ągmmuuy, bogKtwo pomysAów i namiętna dUu prcąi podkfaAąpą raonancai) charakter, ftś* ńę Schumann wagii swiewwą in«trwcntacyę bardziej BOMoanną masywną (insir dętek