BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (149)

2S4 ttiłansu w ocenie sytuacji majątkowej i Jit ton.s o » • -ej przedsiębiorstwa

ność finansową rozumie się zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania w wymaganej wysokości zobowiązań krótkoterminowych. Zobowiązania krótkoterminowe są to płatności, których termin zapłaty nic przekracza jednego roku. Do regulowania tych zobowiązań przedsiębiorstwo wykorzystuje posiadane zasoby gotówkowe oraz te składniki majątku, które mogą być stosunkowo szybko i bez wysokich kosztów zamienione na gotówkę. Składniki te nazywamy aktywami obrotowymi. W prawidłowo funkcjonującym przedsiębiorstwie pomiędzy poszczególnymi składnikami aktywów obrotowych i zobowiązań krótkoterminowych powinny zachodzić określone relacje. Dlatego stopień płynności składników aktywów obrotowych i stopień wymagalności zobowiązań krótkoterminowych jest podstawowym wyznacznikiem płynności finansowej.

Informacje dotyczące aktywów obrotowych i zobowiązań krótkoterminowych są zawarte w bilansie. Pomiar płynności finansowej na podstawie danych zawar-Statyemy tych w bilansie jest nazywany pomiarem statycznym, ponieważ bi-i dynamiczny lans przedstawia składniki majątkowe i zobowiązania na określony pomiar moment. Są to z reguły wielkości historyczne, z których nie zawsze pynnoścl wynika zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania zo-nansowej bowiązań w przyszłości. Dlatego oprócz statycznego pomiaru płynności finansowej w analizie finansowej wykorzystuję się również miary dynamiczne oparte na rachunku przepływów pieniężnych¹⁰. /Uzupełniają one płynność statyczną. Ponieważ przedmiotem naszego zainteresowania jest bilans, przedstawimy analizę płynności finansowej na podstawie danych bilansu.

Wskaźniki

statycznej

analizy

płynności

finansowej

Najczęściej stosowanymi w praktyce wskaźnikami statycznej płynności finansowej są:

» wskaźnik bieżącej płynności finansowej,

• wskaźnik szybkiej płynności finansowej, wskaźnik płynności gotówkowej,

• wskaźnik płynności natychmiast wymagalnej.

Powyższe wskaźniki zostały uporządkowane według rosnącego stopnia płynności aktywów obrotowych. Najniższy stopień płynności przedstawia wskaźnik zawierający wszystkie aktywa obrotowe, natomiast najwyższy — zawierający tylko aktywa pieniężne.

Wskaźnik bieżącej płynności finansowej, nazywamy też wskaźnikiem ogólne; płynności finansowej, jest relacją całości aktywów obrotowych do zobowiązań krótkoterminowych, co można zapisać następująco:

zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik bieżącej płynności finansowej

aktywa obrotowe

¹⁰ Por. M. Sierpińska. D. Wędzki. Zarządzanie płynnością finansową. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 1997, s. 52-57.

Wskaźnik ten informuje, w jakim stopniu aktywa obrotowe pokrywają zobowiązania krótkoterminowe. Z powyższego wynika, żc wskaźnik bieżącej płynności finansowej daje ogólny pogląd na płynność finansową przedsiębiorstwa. Informuje o tym, czy przedsiębiorstwo jest w stanie spłacić całość zobowiązań krótkoterminowych przez upłynnienie wszystkich posiadanych składników aktywów obrotowych.

Wartość

poznawcza

wskaźnika

bieżącej

płynności

finansowej

Podstawy

odniesienia

wskaźnika

bieżącej

płynności

finansowej

Aby ocenić płynność finansową za pomocą tego wskaźnika, porównuje się go przeważnie z:

•    wartością wskaźnika z poprzednich okresów,

•    wskaźnikiem osiągniętym przez inne przedsiębiorstwa,

•    standardami wypracowanymi w gospodarce rynkowej.

Wzrost wskaźnika bieżącej płynności finansowej w czasie jest symptomem pozytywnym. Oznacza bowiem poprawę płynności finansowej przedsiębiorstwa oraz zmniejszenie ryzyka związanego terminowym regulowaniem zadłużenia. Natomiast spadek wielkości tego wskaźnika w czasie może sygnalizować pogorszenie płynności finansowej przedsiębiorstwa.

Oprócz porównań wskaźnika bieżącej płynności finansowej w czasie, celowe jest również rozpatrywanie wielkości tego wskaźnika w badanym przedsiębiorstwie na tle jego wielkości innych przedsiębiorstw. Przy takich porównaniach należy uwzględnić możliwość istotnego zróżnicowania wskaźnika bieżącej płynności finansowej przedsiębiorstw różnych branż - produkcyjnych, handlowych, usługowych. Dlatego niższy poziom tego wskaźnika w badanym przedsiębiorstwie w porównaniu z innymi przedsiębiorstwami nie musi być zawsze podstawą negatywnej oceny sytuacji finansowej badanego przedsiębiorstwa.

Szczególne znaczenie w ocenie kształtowania się wielkości wskaźnika bieżącej płynności finansowej mają wypracowane i zaakceptowane standardy w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej. W literaturze nie ma całkowitej zgodności odnośnie do wysokości tego standardu. Jednak najczęściej przyjmuje się, że jego wielkość powinna się kształtować w przedziale 1,5-2,0. Przedsiębiorstwo, które osiąga wskaźnik bieżącej płynności finansowej w tych przedziałach, nie powinno mieć kłopotów z terminową obsługą zobowiązań krótkoterminowych. Wskaźnik poniżej 1,5 może wskazywać na trudności płatnicze przedsiębiorstwa, natomiast jeśli jego wartość przekracza 2,0, jest to często symptom nadpłynno-ści finansowej.

Aktywa obrotowe zawierają składniki, których szybkość zamiany na gotówkę nie jest jednakowa. Z reguły najtrudniej jest zamienić na gotówkę zapasy i rozliczenia międzyokresowe czynne. Jeżeli z aktywów obrotowych wyłączymy te dwa skłądniki, to otrzymujemy tzw. płynne aktywa obrotowe, czyli należności i inwestycje krótkoterminowe. Na tych składnikach jest oparty kolejny wskaźnik, czyli wskaźnik szybkiej płynności finansowej, który zapisujemy następująco: