BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (19)

Bilans IJego miejsce h* systemie rachunkowości

dzającym rok obrotowy. Dlatego też nie obowiązują w Polsce jednolite wzory bi-lansu. Każde przedsiębiorstwo sporządza więc bilans we własnym układzie pod warunkiem dochowania warunków formalno-prawnych jego sporządzenia.

W konkluzji ogólnej charakterystyki i struktury bilansu można wykazać szereg jego cech zarówno stałych, jak i zmiennych.

Wśród stałych cech na szczególne podkreślenie zasługują:

a) moment bilansowy, tj. data na przełomie dwóch lat obrotowych (okresów sprawozdawczych),

b) systematyka składników w bilansie według określonych kryteriów,

c) udokumentowanie pozycji bilansowych w drodze ich inwentaryzacji przeprowadzonej w różnych formach (spis z natury, potwierdzenie sald, weryfikacja księgowa stanów),

d) zachowanie ciągłości bilansowej,

e) zachowanie równowagi bilansowej,

0 podpisanie bilansu przez osobę sporządzającą oraz zatwierdzające podpisy kierownictwa przedsiębiorstwa.

Natomiast wśród zmiennych cech można wymienić:

a) układ bilansu, uzależniony od prawa bilansowego obowiązującego w danym kraju,

b) wycenę bilansową, dopuszczającą możliwość stosowania różnych mierników wyceny,

c) zasadę (metodę) sporządzania bilansu.

W tym miejscu należy podkreślić, iż w naszym kraju stosuje się zasadę netto sporządzania bilansu.

Zasada ta wyraża się w tym, że:

!)w aktywach bilansu wartość niektórych grup składników wykazuje się w wartości księgowej pomniejszonej o:

| odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) - w przypadku środków trwałych oraz

wartości niematerialnych i prawnych,

• odpisy aktualizujące skutki trwałej utraty wartości inwestycji długo- i krótkoterminowych,

• odpisy aktualizujące, wynikające z zasady ostrożnej wyceny - w przypadku

należności i roszczeń;

2) w pasywach bilansu wykazuje się kapitał podstawowy (zakładowy) pomniejszony o niewniesione wkłady oraz nieumorzone własne akcje bądź udziały (przez wykazanie tych pozycji w wartości ujemnej).

Rozdział II

Aktywa trwale

1. Wartości niematerialne i prawne

1.1. Pojęcie wartości niematerialnych i prawnych i ich struktura

Pojęcie wartości niematerialnych i prawnych

Przez wartości niematerialne i prawne rozumie się nabyte przez przedsiębiorstwo zaliczone do aktywów trwałych prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania o przewidywanym okresie ekonomicznym użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania zgodnie z potrzebami przedsiębiorstwa, a w szczególności:

a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,

b) prawa wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych

c) know-how¹.

Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych².

Użyte w powyższej definicji określenie „w szczególności” oznacza, że wymienione rodzaje praw nie stanowią listy zamkniętej.

Również wymóg przeznaczenia praw „do używania zgodnie z potrzebami przedsiębiorstwa” oznacza, iż nabyte prawa w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych (np. w wyniku ich sprzedaży) są zaliczone do innej grupy rodzajowej aktywów trwałych, tj. do inwestycji.

Z podanej definicji wynika, iż podstawową cechą wartości niematerialnych i prawnych jest ich traktowanie w kategorii nabytych praw i przywilejów.

Patrz art. 3 ust. 1 pkt 14 UoR.

Wymóg nabycia nie dotyczy zakończonych prac rozwojowych.