322 VII. LASKA BOŻA
ciężają własną gnuśność i zachęcają się do biegu w zawodach, dołączając do pierwszego celu, jakim jest uwielbienie Boga, także i dążenie do nagrody wiecznej [kan. 26, 31), Jest bowiem napisane: „Nakłoniłem serce moje, aby czynić sprawiedliwości twoje na wieki dla odpłaty” [Ps 118, 112), a o Mojżeszu mówi Apostoł, że „oglądał się na nagrodę” (Hbr 11, 26). *
71
805 15-tO
Rozdział XII. Należy się strzec nieroztropnej wiary we [własne] przeznaczenie. — Nikt także, jak długo żyje na tej ziemi, niech się nie waży wdzierać w zakrytą tajemnicę Bożego przeznaczenia, by mógł z pewnością twierdzić, że niewątpliwie należy do liczby przeznaczonych [kan. 15], jakby to było prawdą, że usprawiedliwiony albo nie może już więcej zgrzeszyć [kan. 23], albo — gdyby zgrzeszył — że może na pewno liczyć na swoją poprawę. Bez specjalnego objawienia bowiem nic możemy wiedzieć, kogo Bóg sobie wybrał [kan. 16].
72
806
1541
Rozdział XIII. Dar wytrwania. — Podobnie nikt nie powinien sobie obiecywać czegoś określonego odnośnie do daru wytrwania, o którym napisano: „Kto wytrwa do końca, ten będzie zbawiony” [Mt 10, 22; 24, 13]. Znikąd przecież nie można go otrzymać, jeśli nie od Tego, który „mocen jest tego, kto stoi, umocnić” [Rz 14, 4], by ustawicznie stał, a upadającego' podnieść. Wszyscy jednak powinni pokładać najsilniejszą nadzieję w pomocy Boga: On bowiem — chyba że sami nie skorzystają z Jego łaski — jak zaczął dzieło dobre, tak też i dokończy, „udzielając chcenia i wykonania” [Flp 2, 13; kan. 22].
Jednak ci, „którzy sądzą, że stoją — niech patrzą, aby nie upadli” [1 Kor 10, 12] i „niech ze drżeniem i bojaźnią sprawują zbawienie swoje” [Flp 2, 12] w pracach, w czuwaniach, w dawaniu jałmużny, w modlitwach i ofiarach, postach i czystości [2 Kor 6, 3 n]. Wiedząc bowiem, że zostali odrodzeni do nadziei chwały [1 P i, 3] a jeszcze nie do chwały, lękać się mają walki, jaką mają staczać z ciałem, z szatanem, w której nie mogą osiągnąć zwycięstwa, chyba że, z łaską
mm
SOBÓR TRYDENCKI (VI SESJA)
M
Bożą, będą posłuszni Apostołowi, który mówi: „Nie jesteśmy dłużnikami ciała, żebyśmy według ciała żyć mieli. Jeśli bowiem według ciała żyć będziecie, pomrzecie, ale jeśli duchem sprawy ciała umartwicie, żyć będziecie” |Rz 8, 12].
Rozdział XIV. Grzesznicy oraz ich uleczenie. - — Ci zaś, 73
co. po otrzymaniu laski usprawiedliwienia przez grzech od niej odpadli, znowu będą mogli być usprawiedliwieni (kan. 29], jeśli — pobudzeni przez Boga — postarają się utraconą
807
1542
Sm
j>iy
feV&;
laskę odzyskać w sakramencie pokuty dzięki zasłudze Chrystusa. Ten sposób usprawiedliwienia polega na odnowieniu upadłego grzesznika, co święci Ojcowie słusznie nazwali: „drugą deską ratunku po katastrofie utraty łaski” [Tertulian, De poenitentia, 4, 2; 12, 9 — PL 1, 1343 B; 1360 A]. Albowiem dla tych, którzy po chrzcie upadają w grzechy, Jezus Chrystus ustanowił sakrament pokuty, kiedy powiedział: „Przyjmijcie Ducha Świętego, którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, którym zatrzymacie, są im zatrzymane
|J 20, 22 n].
Dlatego należy uczyć, że pokuta chrześcijanina po upadku różni się bardzo od pokuty przy chrzcie. Zawiera ona bowiem nie tylko wyrzeczenie się i obrzydzenie sobie grzechów, czyli /„skruchę serca i pokorę” [Ps 50, 19], lecz i ich sakramentalne wyznanie, przynajmniej przez pragnienie (in voto) odprawienia spowiedzi w stosownym czasie, oraz kapłańskie rozgrzeszenie jak również zadośćuczynienie przez post, jałmużny, modlitwy i inne praktyki życia pobożnego. Nie dotyczą one zgładzenia kary wiecznej, która jest odpuszczana przez sakrament lub pragnienie sakramentu (pokuty), lecz kary doczesnej [kan. 30]. Kara ta (jak uczy Pismo św.) nie zawsze jest cała darowana — jak się dzieje na chrzcie —
1545
1MK
Mlil&
[&&&
Wffl
Hfói
tym, co okazując brak wdzięczności za otrzymaną łaskę Bożą, zasmucili Ducha Świętego [por. Ef 4, 30] i nie bali się świątyni Bożej naruszyć [1 Kor 3, 17].
O tej to pokucie napisano: „Pamiętaj przeto, skąd wypadłeś, i czyń pokutę, a spełniaj czyny jak dawniej” [ Ap 2, 5]; i jeszcze: „Smutek bowiem, który jest według Boga, spra-