CCF20091012077

84 Biojurysprudencja. Podstawy prawa dla XXI wieku

jących do uniwersalizmu norm bioetycznych i norm bioprawnych możliwości bezpośredniego odwoływania się tylko do jednej religii.¹ Jednocześnie jednak trzeba mieć na uwadze, że wszystkie wielkie religie świata odwołują się do prawa natury, które wyraża uniwersalne intuicje dobra i prawości, nieuległe kalkulacjom utylitaryzmu.¹² Gdy bioetyka, a jeszcze bardziej biojurysprudencja w swym poznawczym nawiązywaniu do prawa natury poszukują źródeł naturalnych, religie upatrują jego źródła w tym, co nadnaturalne. Zwolennicy bioetyki świeckiej uzasadniają natomiast istnienie etyki bez Boga. Twierdzą, że gdyby Bóg rzeczywiście istniał i dawał ludziom umiejętność rozróżniania dobra od zła, to wówczas nie mógłby być ponad nimi -Bóg spełniałby tylko Boże normy. Poczucie dobra i zła nie przebiega więc granicami oddzielającymi wierzących od niewierzących; bywa zróżnicowane nawet w obrębie jednej i tej samej religii. Trudno byłoby też zaprzeczyć, że religie bywały i bywają zaczynem wielu potwornych zbrodni dokonywanych przez wierzących, których nie dokonaliby nigdy ateiści.¹³

Podejmowanie decyzji w sprawach narodzin, życia i śmierci, oparte na wyborach wśród sprzecznych ze sobą wartości moralnych, wikła często bioetykę w trudne i niechciane związki z polityką. Związki tego rodzaju są nieuchronne dla biojurysprudencji, ponieważ bioprawo, podobnie jak wszelkie prawo, w zasadzie musi być normatywnym refleksem określonej polityki. W naukach społecznych utrwalony jest pogląd o trojakiego rodzaju relacjach moralności, a więc również bioetyki i biojurysprudencji, z polityką: separacjonistycznych, makiawelicznych i morałistycznych.¹⁴ Według stanowiska separacjonistycznego, wyraźnie nierealistycznego, podzielanego przez pięknoduchów, moralność i polityka są zdecydowanie od siebie różne, toteż nie należy ich ze sobą łączyć. Moralność dotyczy zachowań między jednostkami ludzkimi, natomiast polityka stosunków między zbiorowościami społecznymi. Z tych względów rządzą nimi odmienne normy. Bioetyka i biojurysprudencja nie mogą też aprobować stanowiska makiawelicznego, głoszącego światoburczy pogląd, że cel polityczny może uświęcać nawet naj-

Czynią to natomiast, z dużym rozmachem myślowym, praktycznym i instytucjonalnym, zwolennicy personalizmu chrześcijańskiego, szczególnie katolickiego. Szerzej por. np. Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Glos Kościoła, red. Andrzej Muszala, Radom 2005.

¹² Por. np. R. Tokarczyk, Historia filozojri prawa, wyd. III, Kraków 2000, zwłaszcza rozdział pierwszy Sacrum.

¹³ Najczęściej przypominane w związku z tym są: polecenie Mojżesza, aby wyrżnąć wszystkich Madianitów, krucjaty, inkwizycja, wojny religijne i niemal nieustające konflikty między wiernymi głównych religii świata, przede wszystkim judaistami, chrześcijanami i muzułmanami.

¹⁴ Por. np. hasło Polityka a moralność, [w:] Mały słownik etyczny, pod redakcją naukową Stanisława Jedynaka, Bydgoszcz 1994, s. 174.