CCF20091012085

92 Biojurysprudencja. Podstawy prawa dla XXI wieku

kowanych organizmach (GMO), i tworzenia nowych gatunków roślin i zwierząt. W rezultacie tych rozbieżności powstało pojęcie „biobezpieczeństwo", które skłoniło władze wielu krajów świata do tworzenia odpowiednich międzynarodowych regulacji prawnych. Najpierw, w 1992 roku, ogłoszono Konwencję o różnorodności biologicznej, a następnie, osiem lat później, Protokół

0    biobezpieczeństwie.²⁵

Normy wspomnianego prawa międzynarodowego etycznie nie oceniają jednoznacznie żywności opartej na genetycznie zmodyfikowanych organizmach, ponieważ ich wpływ na zdrowie człowieka nie jest jeszcze poznany. Oczywiście, gdyby okazało się, że jest szkodliwy - należałoby wprowadzić zakaz prawny takiej modyfikacji. Bardziej już uzasadnione poznawczo są wątpliwości etyczne dotyczące tworzenia nowych gatunków roślin i zwierząt, ponieważ zakłócając naturalne systemy przyrodnicze, zawierają w sobie możliwości zagrożeń dla zdrowia i życia wszystkich gatunków żywych, głównie zaś dla gatunku człowieka. Biotechnologia genetyczna, metaboliczna i rozrodcza, mająca za przedmiot zwierzęta, jest dopuszczana, gdy ma na celu dobro człowieka. Za naganne moralnie uznawane jest natomiast tworzenie międzygatunkowych hybryd zwierzęco-ludzkich, jak też manipulacje rozrodczością zwierząt z wykorzystaniem genów, komórek

1    tkanek ludzkich. Utrwala się absolutny zakaz zmiany istotowej tożsamości człowieka poprzez klonowanie, prowadzenie badań i eksperymentów reprodukcji opartej na zapłodnieniu między gametami ludzkimi i zwierzęcymi, umieszczanie embrionu ludzkiego w macicy zwierzęcej, projektowanie sztucznych macic dla embrionów ludzkich, wykorzystywanie genów, komórek rozrodczych, komórek somatycznych i tkanek ludzkich dla celów nieslu-żących zdrowiu i życiu człowieka.²⁶

Regulacje prawne biotechnologii są uzasadnione ewentualnością braku samokontroli i odpowiedzialności samych biotechnologów. Wynikają z nieufności społeczeństw do wszystkiego co nowe, a nawet z przekonań samych biotechnologów, że ostrożność nigdy nie powinna być ograniczana. Podobnie jak w innych dziedzinach twórczości ludzkiej również wśród biotechnologów istnieją jednak żądni sławy szaleńcy, pobudzani przez pro-

²⁵    T. Twardowski, A. Michalska (red.), Korzyści, oczekiwania, dylematy biotechnologii, Poznań 2001; tenże, Biotechnologia a prawo. Zbiór przepisów, Poznań 2003. Znakomite opracowanie na temat związków biotechnologii z prawem udostępnił w Internecie S. D. Murphy, Biotechnology and International Law. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, podpisana przez kraje członkowskie w 2008 roku, w artykule 11-62 deklaruje prawo do życia, a w artykule 11-63 prawo do integralności człowieka.

²⁶    Najwyraźniej zastrzeżenia i ograniczenia wobec postępów nowoczesnej biotechnologii wyraża Kościół rzymskokatolicki, m.in. w opracowaniach Papieskiej Akademii „Pro Vita", mając na uwadze pryncypia etyki personalistycznej - dobro, godność, wolność i integralność osoby ludzkiej.