CCF20091012087

94 Biojurysprudencja. Podstawy prawa dla XXI wieku

nami, mikroorganizmami i zwierzętami. Środkami tej ochrony w krajowych programach biobezpieczeństwa mają być przede wszystkim odpowiednie normy prawne, biuro krajowe koordynujące współpracę organów państwowych zobowiązanych do zapewniania bezpieczeństwa i bank danych pracujący w ramach międzynarodowej wymiany informacji.²⁸

Biomedycyna a biojurysprudencja

Biomedycyna jest wiedzą o wpływie czynników biologicznych na życie i zdrowie człowieka. Nazwa „biomedycyna" powstała z połączenia wspominanego już greckiego słowa bios - życie, z łacińskim słowem medicina - sztuka leczenia.²⁹ Jest to połączenie norm bioetyki z normami medycyny, tutaj rozpatrywane w kontekstach norm prawa - bioprawa - kształtowanych przez biojurysprudencję. Wzajemne oddziaływania bioetyki, medycyny i biojurys-prudencji można obserwować na przykładach badań medycznych, często eksperymentalnych, prowadzonych w celach ewentualnego stosowania ich wyników w praktyce medycznej.

Praktyka medyczna polega na leczeniu chorób określonych jednostek ludzkich, uznawanych za pacjentów, już na etapie badań medycznych. Badania medyczne są wszelaką aktywnością przyczyniającą się w ostatecznym rozrachunku do rozwoju wiedzy o biologii człowieka jako pacjenta oczekującego na skuteczne leczenie. Pacjent jest przy tym pojmowany w sensie unikalnej, świadomej i wolnej osoby, jeśli jej życie mentalne nie uległo zakłóceniu, zdolnej do etycznego rozróżniania dobra od zła - zarówno własnego, jak i innych osób. Zadanie praktyki medycznej sprowadza się do stwierdzania u pacjenta zdrowia albo choroby, normy zdrowia albo jego patologii. Zdrowie określonej osoby kreuje normę życia ważną tak dla tej jednostki ludzkiej, jak i jej relacji ze środowiskiem. Natomiast choroba oznacza niekorzystną różnicę w porównaniu z wcześniejszą normą zdrowia. Biojurysprudencja, przyjmując za główne swoje cele ochronę życia i poprawianie jego jakości, musi interesować się zachowywaniem zdrowia i leczeniem chorób.

W leczeniu chorób, jak powszechnie wiadomo, niezbędne są leki, których badanie, produkcja, autoryzacja, sprzedaż i stosowanie podlega kontrolnym przymusom prawnym. Ten chronologicznie wieloetapowy proces

²⁸    Tak m.in. J. Ciechanowicz, Zasada ekorozwoju w konwencji o różnorodności biologicznej, „Państwo i Prawo" 1997, z. 6; szerzej por. M. Kaku, Wizje, czyli jak nauka zmieni świat w XXI wieku, Warszawa 2000.

²⁹    Szerzej R. Tokarczyk, O miejscu sztuki leczenia wśród pojęć „sztuka", [w:] Medycyna u progu XXI wieku. Sztuka leczenia, red. K. Imieliński, Warszawa 1995, s. 83 i n.