CCF20101219039

Bronisław Szubelak - Hoplita greek: .

i rr—>-iad rzadko występujących wma-i ; archeologicznym hełmów, których _ rc rohezkowe przekształcono wma--3 - r urnową z zarostem.⁴⁵ Nie zawsze ■ar r- aano się do tak zaawansowanej for-2 hekiedy poprzestawano na nadaniu _ -rr: — kształtu głowy zwierzęcej (konia, x- — -- czy pomalowaniu dzwonu i rynny w czarno-białą zapewne szachownicę.⁴⁶ chram koryncki w połowie V w. p.n.e., : r :r s ą zmian zachodzących w greckiej m_:e wojennej, poddany zostaje mody-- -- - Manewrowy charakter wojny v^ziaga hełmów otwartych, które pozwa-:t dynamicznie reagować wmomen-kryzysowych na polu bitwy. W tym trunku idzie modernizacja. W pierwszej .mości pojawiają się wycięcia na uszy ietszojone znacznie daszki policzkowe rrzr zachowaniu profilowanego dzwonu, h terenie Wielkiej Grecji (płd. Italia) izzgnuje się z profilowania i maksymalne redukuje daszki i nosal. Ten sam los o: tyka nakarczek, który staje się bardziej —■■'inięty. Mimo tego w połowie V w. rrze., a najpóźniej w IV w. p.n.e.⁴⁷ ten rr hełmu wychodzi z użycia, choć nie tcckowicie. Nadal preferowany jest przez mszych dowódców w zestawieniu ze zbroją torsową nowego typu.⁴⁸ Zadziwia-zca karierę robi zaś na terenie Italii, gdzie rczekształca się w tzw. pseudokorync-ki nazywany też etrusko-korynckim, >.oryncko-etruskim czy apulo-korynckim. Tam poprzez ukształtowanie dzwonu na wzór hełmu korynckiego zsuniętego na rrł głowy z zachowaniem atrapy szpar tcznych i szpary oddechowej powstał po dodaniu ruchomych daszków policzko-'.•.ych hełm otwarty. Nie rozumie tego, jak

się zdaje, Connolly, biorąc pseudokoryncki za zamknięty i dziwiąc się, że wojownik nosił go, choć z uwagi na bliski rozstaw otworów ocznych nic nie widział. I dodaje, że ten typ hełmu przetrwał do I w. p.n.e.⁴⁹

Idea powrotu do hełmu korynckiego w niemal czystej postaci pojawia się w XV w. we Włoszech pod postacią tzw. baibuty, będącej jednym z rodzajów łebki.⁵⁰ Zamknięta forma z wycięciem z przodu w kształcie litery T nazywana też była łebką wenecką.

Chalkidycki, attycki

Nazwa pochodzi od waz chalkidyckich z końca VI w. p.n.e., na których pojawił się ten typ hełmu. Jest to lżejsza odmiana korynckiego z okrojonymi daszkami policzkowymi, cienkim nosalem, otworami na uszy i krótkim, wywiniętym nakarczkiem. Bardzo podobny do typu attyckiego, który był jego następcą. Różnica między nimi polegała na mocowaniu daszków (stałe w chalkidyckim, a ruchome w attyckim) według Gambera. Connolly rozróżnia je na podstawie nosala (chalkidycki z nosalem, attycki - bez) i twierdzi, że istniały dwa rodzaje chalkidyckiego: ze stałymi i ruchomymi daszkami.⁵¹ Feuge-re (1994, tabl. 22), widzący sprawę nieco inaczej niż Connolly, podaje (za H. Pflug, Chalkidische helme, w: Antike helme, Mainz 1988, ss. 137-150) typologię chalkidyckich z podziałem na pięć grup:

Typ I - długi nosal, charakterystyczne brwi, duże owalne daszki policzkowe, płytki dzwon

Typ II - krótszy nosal, półokrągłe daszki

43