DSC02817 (7)

PSYCHOLOGIA ZABURZEŃ 709

1968; Wender i in., 1974). Poddano im liczną grupę osób chorych na schizofrenię, którzy wychowywali się w rodzinach adopcyjnych, a także ich krewnych biologicznych i adopcyjnych. Badania wykazały wysoki wskaźnik występowania schizofrenii oraz chorób z „obszaru schizofrenii” (schizoty-powego zaburzenia osobowości i osobowości paranoicznej) u biologicznych krewnych osób chorych na schizofrenię. Wskaźnik schizofreników wśród adopcyjnych krewnych osób chorych na schizofrenię był nieznaczny.

W duńskich badaniach adopcyjnych nie oceniano metod wychowawczych stosowanych w rodzinach adopcyjnych, opiekujących się zarówno dziećmi, które miały zachorować na schizofrenię, jak i dziećmi zdrowymi. Ten aspekt uwzględnił w swoich badaniach Tienari wraz z zespołem (Tienari i in., 1985; 1987; 1994; Tienari 1991). Jego projekt badawczy, który ciągle jest realizowany, obejmuje wszystkie adoptowane w Finlandii dzieci matek hospitalizowanych z powodu schizofrenii, począwszy od roku 1960. Dzieci te porównuje się z kontrolną grupą dzieci adoptowanych, których matki biologiczne były psychicznie zdrowe. Dotychczasowe wyniki są jednoznaczne i dają się ująć statystycznie. Podobnie jak w poprzednich badaniach, dzieci schizofreniczek zapadają częściej i na cięższe choroby psychiczne (ze schizofrenią włącznie) niż dzieci z grupy kontrolnej. Najczęściej jednak zaburzenia psychiczne ujawniają się tam, gdzie stosunki miedzy rodzicami adopcyjnymi układają się źle, na przykład występują między nimi poważne zaburzenia w komunikacji. Dzieci schizofreniczek wzrastające w dobrze funkcjonujących rodzinach znacznie rzadziej zapadają na choroby psychiczne, a dzieci kobiet zdrowych psychicznie wzrastające w dysfunkcjonalnych rodzinach adopcyjnych dotykają częściej i poważniejsze zaburzenia psychiczne niż adoptowane dzieci wzrastające w rodzinach zdrowych.

Podobnie jak wcześniejsze badania, także i te wskazują na istnienie umiarkowanych wpływów genetycznych, przejawiających się wskaźnikami zdrowia i choroby psychicznej u adoptowanych dzieci schizofreniczek w porównaniu ze wskaźnikami zdrowia i choroby adoptowanych dzieci z grupy kontrolnej, niezależnie od sytuacji w rodzinie adopcyjnej. Jednak zaburzenia w relacjach rodzicielskich oraz zła komunikacja między rodzicami miała duży wpływ na zapadalność na choroby psychiczne w obu grupach. Nie można wykluczyć, że pojawienie się osobnika psychotycznego przyczynia się do powstania zaburzeń w rodzinie adopcyjnej. Obecnie prowadzone są badania nad tą ewentualnością (Wahlberg i in., 1997). Dotychczasowe wyniki nie potwierdzają tej hipotezy. Niezależne badania prowadzone przez zespół Kinneya (1997) również nie wykazują, aby zdrowie psychiczne ludzi adoptujących dzieci, które zapadają na schizofrenię, ulegało pogorszeniu. Biorąc to wszystko pod uwagę, Fińskie Badania Adopcyjne (jak zwykło się je nazywać) zdecydowanie potwierdzają zasadność odnoszenia modelu podatność — stres do źródeł schizofrenii.

BADANIA NAD DZIEĆMI Z GRUPY WYSOKIEGO RYZYKA

Długotrwałe monitorowanie dzieci z grupy wysokiego ryzyka zachorowalności na schizofrenię (ze względu na schizofrenię występującą przynajmniej u jednego z rodziców) ma na celu wyodrębnienie czynników środowiskowych, wywołujących wybuch choroby (albo kształtujących odporność) u ludzi na nią podatnych. Jak pisaliśmy w rozdziale 1., strategia ta, zapoczątkowana przez Med-nicka i Schulsingera (1968), a kontynuowana w licznych programach badawczych (Cornblatt i in., 1992; Erlenmeyer-Kimling, Cornblatt, 1992; Garmezy, 1978a; 1978b; Neale, Oltmanns, 1980; Rieder, 1979; Watt