DSC06254 (3)

■

Jerzy Szmagalskl

Dialogową orientację może ułatwiać superwizorom w ich praqrtelT^ dawania pytań, co przedstawia powyższy przykład. Zadawanie odn pytań strukturalizuje proces rozwiązywania problemów, z jakimi na ses^% wizyjne zgłaszają się osoby superwizowane. Pytania taicie w procesie zji winny odgrywać funkcję heurystyk, podobnie jak ma to miejsce w twórczym. Takie heurystyczne podejście superwizora do jego obowiązków °% zasugerowane przez O’ Donoghue, radzi rozwijać tenże autor z wykorzystaj modelu uczenia się w toku superwizji, któiy opracowali holenderscy specjJ.^ Louis van Kessel i Dinie Haan⁷³. Jest to model trzyetapowego, cyklicznego su współpracy superwizora z superwizowanymi, przebiegającego przez: ij dro poznawania, 2) drogę wybierania i 3) drogę działania. Poniższy opis tego ^ delu jest oparty na omówieniu zaprezentowanym przez O’ Donoghue.

1. Droga poznawania

Na tym etapie superwizor pomaga superwizowanemu w zdobyciu pełniej’ szego zrozumienia jego profesjonalnego doświadczenia, które przedstawia || na sesji superwizyjnej. Celem superwizora na tym etapie powinna być pomoc osobie superwizowanej w wyeksplikowaniu treści doświadczenia, skupienia się na nim, określenia w nim swojej roli oraz odczuć. Następnie superwizor winien zaktywizować refleksję superwizowanego nad omawianym doświadczeniem, pomagając w określeniu jego koncepcji idealnego działania w danych okolicznościach oraz w samoocenie swojego rzeczywistego działania. Dalszym krokiem w tej refleksji, który powinien zainspirować superwizor jest proble-matyzacja, czyli analiza doświadczenia z innej perspektywy. Problematyzacja wymaga odpowiedzi o związki danego doświadczenia z szerszym kontekstem, o jego znaczeniu dla superwizowanego oraz jego klienta. Etap ten kończy się wyartykułowaniem nowego rozumienia omawianego doświadczenia i uogólnieniem przydatności nowej wiedzy do zastosowania w innych sytuacjach.

2. Droga wybierania

Autorzy tego modelu mówią o niej jako o pomoście pomiędzy drogami poznawania i działania. Na tym etapie superwizja ma wspomóc superwizowanego w eksploracji jego podstaw do działania. Po pierwsze, chodzi tu o rozpatrzenie zamierzonej przez superwizowanego akcji ze względu na jej uzasadnienie, teorię, na której ma się opierać, praktyczność i prawdopodobieństwo powodzenia, sposób jej przedsięwzięcia oraz koszty i korzyści tego działania. Następnie superwizor wraz z superwizowanym analizują realność zamierzonego działania. Te analizy prowadzą do podjęcia decyzji, jak superwizowany ma dopasować najlepiej swoje działanie do danej sytuacji.

n The intended Way o/Leaming in Supemision Seen as a Model, .The Clinical Supervisor", nr i 1993 za- K 0’Donoghue, A reiriew and summary ofLuis van Kessel and Dinie Haan‘s (1993) Adult Mming

Model ofsupenision, www.geocities.com/kieranodsw/aduMeam.html, 2001.

3. Droga działania

W trzecim etapie następuje zogniskowanie superwizji na tym, jakie działania i jak superwizowany podejmie oraz na rezultatach, które osiągnie. Najpierw superwizor asystuje superwizowanemu przy opracowaniu planu działania, a następnie w przeglądzie rezultatów działania w odniesieniu do zamierzonych celów. Odkrycie rozbieżności w tym zakresie prowadzi z powrotem do etapu pierwszego.

Zapewne przekonanie 0’Donoghue o heurystycznej wartości tego modelu sprawiło, że wykorzystując swoje sześcioletnie doświadczenia jego stosowania w praktyce, wzbogacił go o poniżej przytoczone narzędzie w postaci kluczowych pytań do superwizowanego, ułatwiające superwizorowi osiąganie celów superwizji na poszczególnych etapach.

Etap	Kluczowe pytania:
Poznawania	-    Co się zdarzyło? -    Co wiesz 0 kliencie, jego środowisku społecznym, jego...? -    Jak się 0 tym dowiedziałeś? i Jaką teoretyczną koncepcję uwzględniłeś dla nadania sensu temu, co wiesz? -    Jakie inne koncepcje mógłbyś uwzględnić? -    Dlaczego uwzględniłeś właśnie tę koncepcję? 1 Czy koncepcja ‘x’ mogłaby tu znaleźć zastosowanie? -    Co jeszcze chciałbyś wiedzieć 0 tym kliencie? -    Jak pewnie czujesz się z tą swoją wiedzą 0 kliencie i jego sytuacji?
Wybierania	-    Co zdecydowałeś robić? -    Jakie inne opcje rozpatrywałeś? -    Jakie są opcje w tej sytuacji? I Na jakim modelu oprzesz swój wybór interwencji? 1 Jakie inne modele rozpatrywałeś? 1 Czy model ‘y’ mógłby tu znaleźć zastosowanie? 1 Dlaczego wybrałeś ten model/opcję? -    Jak pewnie czujesz się ze swoim wyborem?
Działania	-    Jakie działanie podejmiesz? -    Jakie inne działania rozpatrywałeś? -    Co jeszcze mógłbyś zrobić? -    Jak mógłbyś zadziałać inaczej? -    Jakie umiejętności zastosujesz? -    Jakie inne umiejętności mógłbyś zastosować? -    Jaki rezultat, według ciebie, będzie miało twoje działanie? i Jak stwierdzisz, czy osiągnęło ono ten rezultat? I Co zrobisz, jeśli nie osiągniesz zamierzonego rezultatu? -    Jak pewnie czujesz się z tym działaniem?

Warto, kończąc omówienie tego modelu uczenia się w toku superwizji, podkreślić że jego stosowanie jest najbardziej przydatne w funkcji edukacyjnej superwizji, a także zwrócić uwagę jeszcze raz, że model ten stanowi swoisty wariant ogólnej heurystyki rozwiązywania problemów.

53