Jerzy Szmagalski
Metodyczna dyrektywa korzystania z techniki kontraktu w socjalnej dobrze wpisuje się w koncepcje tej superwizji, które bieństwo jej założeń i procedur z pracą socjalną, jak ta, którą przedsta^ da Brashears w artykule omówionym już w poprzednim rozdziale $3*V między superwizorem, a superwizowanym pracownikiem socjalnym °\k nie jak kontrakt między pracownikiem, a jego klientem, nie gwarantuje*^ skuteczności, ale jak zwracają uwagę Allan Brown i Iain Bourne, stanowj %j ną podbudowę pod skuteczne działanie. Kontrakt nie polega tylko na* niu organizacyjnych aspektów procesu współpracy między superwizorem 3 perwizowanym, ale przede wszystkim na wypracowywaniu stosunku opa^5^ na wzajemnym zaufaniu i szacunku między nimi81. Czytając wskazówki pe^ Hawkinsa i Robina Shoheta, także znajdujemy uwagi o kontrakcie jako tec? nice ustalania praktycznej strony relacji superwizyjnej, ale przede wszyst^. jako o podejściu do ustalenia merytorycznego zakresu tej relacji. Wskazują 0t). że skoro w pracy socjalnej mogą występować obciążenia psychiczne grożą^ naruszeniem osobistej równowagi emocjonalnej pracownika, to występuje ry zyko zatarcia granicy między superwizją, a poradnictwem psychologiczny czy psychoterapią. Superwizją nie powinna przekraczać tej granicy. Powiną się rozpoczynać od rozpoznania problemów w pracy, a kończyć na rozpatrzę, niu, co superwizowany dalej zrobi z tymi problemami. Kwestie osobiste mogą być rozpatrywane, jeśli mają wpływ na pracę lub na relację superwizyjną, a su-perwizor powinien zachęcać superwizowanego do uzyskania specjalistycznej porady psychologicznej, jeśli dla tych kwestii trudno znaleźć rozwiązania na drodze zmian w jego praktyce zawodowej82.
W związku z dążeniem do osiągnięcia zaufania między obiema stronami superwizji, pojawia się dylemat poufności: Czy superwizor powinien zachować tylko dla siebie temat sesji superwizyjnej i informacje, jakie zdobywa w trakcie sesji? Wspomniane już w poprzednim rozdziale obawy pracowników przed ujawnianiem superwizorowi swoich słabości, niepowodzeń czy błędów mogą sprowadzić superwizję do gry pozorów. Hawkins i Shohet zwracają uwagę, że często początkujący superwizorzy zobowiązują się do pełnej poufności. Takie zobowiązanie nie jest możliwe do spełnienia, jeśli w toku superwizji powezmą oni informacje, które z przyczyn organizacyjnych, etycznych, czy prawnych powinny być przedstawione odpowiednim władzom. Ustalając kontrakt superwizyjny, nie można ani obiecywać pełnej poufności, ani przyjmować że nie ma żadnej. Należy zatem ustalić granice poufności, definiując typy informacji, które muszą się znaleźć poza tymi granicami. Takie postępowanie bardziej przyczynia się do budowania atmosfery zaufania między superwizorem
Si A. Brown, I. Bourne, The Social Work Superuisor..., op. cif., s. 50-51. m p. Hawkins, R. Shohet, Supenńsion..., op.cit., s. 53-55.
a superwizowanym, niż obiecywanie pełnej tajności przebiega sesji saperw-
zyjnej, gdy obie strony wiedzą, że jest to obietnica nie do spełnienia?3-
Biorąc pod uwagą te cecby konstytuujące kontrakt superwizyjny w pracy socjalnej, warto dla pełniejszego zrozumienia jego specyfiki zapoznać sią z kluczowymi elementami wyznaczającymi tworzenie kontraktów w praktyce, zgodnie z koncepcją, jaką przedstawili Brown i Bourne.
Ustanowienie relacji uwzględniające dzielenie się przeszłymi doświadczeniami, wartościami i oczekiwaniami wobec superwizji
Należy wstępnie doprowadzić do wzajemnego wyjaśnienia dotychczasowych doświadczeń związanych z superwizją oraz oczekiwań wobec niej. "Mnogość możliwych funkcji superwizji i prawdopodobieństwo, że obie strony miały doświadczenia związane z innymi jej funkcjami, może być przyczyną nieporozumień
między superwizorem a superwizowanym, którzy mają wejść w nową reiaćją. Typ superwizji Ponieważ
do typologii Hawkinsa i Shoheta tu omówionej w poprzednim, rozdzialej, trzeba ustalić, w jakim zakresie znajdzie ona zastosowanie w danej relacji.
Odpowiedzialność
Ustalenie odpowiedzialności za wykonywaną pracą, będącą przedmiotem superwizji wynika z ustaleń co do typu superwizji i kontekstu pracy socjalnej.
Tematyka
Zakresy tematyki mogą mieścić się między pracą nad bieżącymi problemami
praktyki, a rozwijaniem ogólnych kompetencji potrzebnych w przyszłej pracy.
Czas, częstotliwość sesji i inne praktyczne ustalenia
Regularność odbywania sesji superwizyjnyćh jest podstawą stabilnej relacji między superwizorem a superwizowanym. Ustanowienie wyznaczników częstotliwości i czasu trwania sesji superwizyjnyćh jest warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym do ustabilizowania relacji superwizyjnej. Ponadto trzeba ustalić obowiązujące obie strony zasady i warunki odwoływania oraz odrabiania odwołanych sesji.
Poufność
Ponieważ poufność, jak to było wyżej stwierdzone, nie może być zagwarantowana w relacji superwizyjnej bezwarunkowo, możliwie szczegółowe ustalenie
?3 jak wyżej.