DSCF0540 (2)

Zachowani* prospołeczne: dlaczego ludzie pomagają innym 469

Dzieci uczą się zachowań prospołecznych przez naśladowanie innych. Na zdjęciu pomagają swoim rodzicom wnosić do domu zakupy.

człowieka — dowodzą, że rodzice tych osób byli zaangażowani w pomoc innym (London, 1973; Rosenhan, 1970).

Dzieci, oprócz swoich rodziców, naśladują także innych dorosłych. Wzorem mogą być dla nich nauczyciele, krewni, a nawet osoby prezentowane w telewizji. J. Philippe Rushton (1975) dowiódł tego w badaniu dzieci w wieku szkolnym. Zaaranżował z udziałem tych dzieci grę w kręgle. W trakcie gry uczestnicy zdobywali bony, które mogły być następnie wymienione na nagrody lub ofiarowane potrzebującemu chłopcu o imieniu Bobby (w ramach fundacji Ratujmy Dzieci). Przed rozpoczęciem gry dzieci obserwowały grę dorosłych, których przedstawiono jako mających w przyszłości objąć stanowiska nauczycieli w ich szkole. W pierwszym przypadku dorośli zatrzymali dla siebie wszystkie wygrane bony i odmówili ofiarowania ich dla Bobby'ego. W drugim dorośli zabrali połowę z uzyskanych bonów, a resztę przeznaczyli dla Bobby'ego. Później dzieci same grały w kręgle, a badacze przyglądali się, co zrobią z wygranymi bonami.

Dzieci, które przyglądały się hojnym dorosłym, gotowym podzielić się wygraną z potrzebującym chłopcem, były bardziej skłonne zrezygnować z części swoich bonów. Czy zaskakuje cię ten wynik? Prawdopodobnie nie. Dzieci widzące, jak dorośli pozbywają się swoich nagród na rzecz Bobby'ego, mogły odczuwać presję, aby uczynić to samo, nawet jeśli wcale nie miały na to ochoty. Nie wiadomo, czy dorośli uczyli dzieci altruizmu, czy po prostu sprawili, że w opisanej sytuacji było im bardzo trudno zachować się egoistycznie. Czy pamiętasz, jak ktoś prosił cię o ofiarowanie pewnej sumy pieniędzy, powiedzmy na kupienie znajomemu wspólnego prezentu? Nawet, jeśli faktycznie nie chciałeś przyłączyć się do tej inicjatywy, to jeśli wszyscy pozostali ofiarowali składki, prawdopodobnie poczułeś się pod presją, aby dołożyć parę dolarów.

Rushton (1975) przeprowadził drugą fazę eksperymentu, aby udowodnić, że u dzieci, które obserwowały hojność dorosłych, kształtuje się bardziej trwałe nastawienie altruistyczne. Po upływie dwóch miesięcy od pierwszej części eksperymentu dzieci udały się wraz z innym prowadzącym, aby grać w kręgle. Tym razem postawiono je przed wyborem: zabrania wygranych bonów lub ofiarowania ich na fundację na rzecz głodujących dzieci w Azji. Dzieci, które dwa miesiące przedtem