DSCF0564

Zachowania prospołeczne: dlaczego ludzie pomagają Innym

iiych osób i jesteśmy bardziej pozytywnie ilo nich nastawieni. /ło samopoczucie, zgodnie z hipotezo redukcji no gatywnego sianu emocjonalnego, skłania nas do szukania sposobów pokonania własnej chandry, na przykład poprzez udzielenie pomocy drugiemu człowiekowi.

Do społecznych uwarunkowań zachowań prospołecznych należy lyp środowiska, a dokładnie, czy jest In środowisko miejskie czy wiejskie. Stwierdzono, że na wsi szanse na uzyskanie pomocy sa znacznie większe niż w mieście. To zjawisko wyjaśnia między innymi hipoteza przeładowania urbanistycznego, zgodnie z która mieszkańcy miasta poddawani sa różnego rodzaju stymulacji, stad też aby uniknąć nadmiaru bodźców -zamykaja sie w sobie. Pojecie efektu widza wskazuje na liczbę obserwatorów jako czynnik determinujący udzielanie pomocy. Im mniej widzów, tym lepiej. Do podjęcia decyzji o przyjściu z. pomocą konieczne jest spełnienie pięciu warunków: potencjalny wybawca musi zauważyć zdarzenie; zinterpretować je jako nagły wypadek (w tym momencie może pojawić się zjawisko skumulowanej ignorancji polegające na tym, że świadkowie obserwując wzajemnie swoja obojętność wnioskują, że sytuacja nie wymaga interwencji, jest to przykład informacyjnego wpływu społecznego); zaakceptować swoja odpowiedzialność za dalszy rozwój sytuacji (może w lyiit momencie zaistnieć zjawisko rozproszenia odpowiedzialności); wiedzieć, jak pomóc; zrealizować zamierzoną pomoc. Poza tym do społecznych uwarunkowań d/ia lań pomocnych zaliczamy również cechy ofiary. Hardziej skłonni Jesteśmy pomagać osobom podobnym do nas.

Pomaganie może przynieść zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki osobie, która pomoc otrzymuje. Ważne Jest, aby oferta pomocy nie stanowiła zagrożenia dla czyjejś samooceny. Na zakończenie warto wspomnieć, że badania wykazują, iż. świadomość uwarunkowań zacho wań prospołecznych sprawia, że ludzie zdają sobie sprn wę z tego, dlaczego czasami nie pomagają innym. Kr/.ul tal jest zaskakujący: zwiększa to Ich gotowość do działań na rzecz innych.

Literatura zalecana

Clark M.S. ('1991). Prosocial behavior: Rcvluw of pemnmlily and social psyehology (Vol. 12). Newbury Park, CA: Sagę. Zbiór artykułów koncentrujących się wokół zagadnienia zachowań prospołecznych.

I-atanć B., Darley J.M. (1970). The unresponshe bystander: Why doeśiTt he help? Englewood Cłiffs, NJ: Prentice Hall. Klasyczne dzieło traktujące o zjawisku obojętności świadków nagłych wypadków.

Rushton J.P., Sorrentino K.M. (1981). Altruisto utul helping behavior: Social, pmomlily, and deoelopmental pmpcc-tives. Ilillsdale, NJ: Krlbaum. Prezentacja stanowisk dotyczących zachowania prospołecznego.

DePaulo B.M., Nadler A., Fisher J.D. (1983). New directions in hel ping: Help seeking (Vol. 2). New York: Academic Press. Autorzy książki poszukują odpowiedzi na pytanie, w jakich warunkach jednostka decyduje się na poszukiwanie pomocy i jakie skutki może przynieść jej otrzymanie.

Polska literatura zalecana

Latanć B., Darley J.M. (1978). Obojętni świadkowie: dlaczego nie pomagają. W: K. Jankowski, Przełom w psychologii. Warszawa: Czytelnik.

Reykowski M. (1979). Motywacja, postawy prospołeczne n osobowośćf. Warszawa: PWN.

Schwartz S.ll. (1976). Aktywizacja osobistych standardów normatywnych a zachowanie prospołeczne. „Studia Psy chologiczne" t. 15.

Piliavin J.A., Dovidio J.F., Gaertner S.L., Clark R.D. (1986). Wrażliwi świadkowie — proces udzielania porno-cy. W: T. Maruszewski (red.), Poznanie i zachowanie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Wilson HO. (1988). O naturze ludzkiej. Warszawa: PIW.