50 Zadania centrów logistycznych w realizacji usług logistycznych
ratorom logistycznym szeroki wybór wśród wielu form transportu. W swojej ofercie J mają korzystanie z transportu kombinowanego, który może przynieść wiele korzyścfjS zarówno dla klienta, jak i dla centrum logistycznego w formie redukcji kosztótffl przewozu, a także skrócenia czasu dostawy do minimum.
Wymieniony jako jeden z rodzajów centrum logistycznego tworzącego infra- H strukturę danego kraju może być port morski połączony ze swej natury z innymi gałęziami transportu. Działania portu wpisują się bowiem w funkcjonowanie centrum i pozwala to wyróżnić takie analogie, jak1 2:
• zarządzanie nieruchomościami i infrastrukturą portową,
• prognozowanie, programowanie i planowanie rozwoju portu,
• budowa, rozbudowa, utrzymywanie i modernizacja infrastruktury portowej,li
• pozyskiwanie nieruchomości na potrzeby rozwoju portu,
• świadczenie usług związanych z korzystaniem z infrastruktury portowej, ''m
• zapewnienie dostępu do portowych urządzeń recyclingowych, a przez to odzysk i unieszkodliwianie odpadów, które powstają w czasie korzystania z wyposażenia portu.
Przekształcenie portów morskich w centra logistyczne jest możliwe po speł-1 nieniu wszystkich warunków, jakie są stawiane. Pełny zakres usług logistycznych , oferowany w centrum opartym na porcie morskim pozwala na podniesienie kon- J kureneyjności całego przedsiębiorstwa. Ze względu na swój charakter centra logistyczne wykorzystujące porty morskie mają zasięg międzynarodowy.
Za pomocą odpowiedniej infrastruktury centrum logistyczne może realizować! swój nadrzędny cel, jakim jest tworzenie właściwych warunków do skutecznego prze- J pływu towarów, wraz z uwzględnieniem działań eliminujących negatywny wpływa realizowanej działalność logistycznej na środowisko. Porty lotnicze to ogniwa, w któ-iych w sposób naturalny lokuje się centra logistyczne, ze względu na łatwy i sprawny* sposób zmiany środków transportu, które obsługują dostawy. Z tego powodu czynni ności związane z przeładunkiem, komplementacją, magazynowaniem często są reali- i zowane w portach lotniczych. Warto zwrócić szczególną uwagę na oddzielenie prze-wozów pasażerskich i towarowych. Z punktu widzenia centrów logistycznych istotną 1 rolę odgrywają lotniska towarowe. Lotniska dysponują odpowiednią mfrastrukturaH umożliwiającą przewóz towarów o każdej porze dnia i nocy. Europejskie centra* logistyczne dla transportu lotniczego umiejscowione są na największych lotniskach* europejskich, jak np. w Londynie, Amsterdamie jak również Paryżu. Ocenia się, że j na każdym z nich dokonuje się przeładunku około miliona ton dóbr w skali roku". -J W centrach logistycznych zlokalizowanych na terenie portów lotniczych funkcjonujgB przedsiębiorstwa świadczące usługi celne i transportowe. Operatorzy logistycznfiM stając naprzeciw rynkowi i wzrastającym oczekiwaniom klientów, co do szybkoścfl
realizacji dostaw coraz częściej wykorzystują przewozy transportem lotniczym.
W centrach logistycznych następuje rozdzielenie i przeładunek przesyłek na transport samochodowy lub kolejowy. Przykładem centrum logistycznego, znajdującego się na terenie lotniska, jest Centrum Logistyczne Heatrow, w którym obecnie dokonuje się około 56 % przeładunków w transporcie lotniczym całej Wielkiej Brytanii3. Natomiast we francuskim regionie Languedoc-Roussillon mieszczą się 3 regionalne lotniska towarowe, w tym port lotniczy w Montpellier, który najprawdopodobniej stanie się najważniejszym portem lotniczym dla Europy Południowej i Afryki Północnej4.
Popyt na lotnicze przewozy ładunków w Polsce ciągle wzrasta. Działania związane z przygotowaniem przewozu towarów drogą lotniczą realizowane są w centrach wyspecjalizowanych w danym typie usług. Dynamiczny wzrost zapotrzebowania na transport lotniczy hamuje doświadczenie polskich importerów i eksporterów w zakresie przewozu towarów drogą lotniczą. Porty lotnicze jako jeden z węzłów komunikacyjnych wpływają znacząco na poprawę jakości usług oferowanych przez centra logistyczne. Po pierwsze znacznie przyspieszają czas dostawy towaru, po drugie dają możliwość zwiększenia ładunku przeznaczonego do wysyłki. Do barier, które ograniczają dostępność korzystania przez centra logistyczne z usług polskich portów lotniczych, jest ich położenie geograficzne, a także obecnie obowiązujące polskie przepisy prawne, które zniechęcają do realizacji dostawy drogą powietrzną.
Centra nieintermodalne są wyposażone w środki monotransportowe z dostępem do bocznic kolejowych. To centra, które bazują na wykorzystaniu kilku działań logistycznych w ramach jednego, wybranego rodzaju transportu, głównie samochodowego, i wykorzystaniu niezbędnych elementów przewozu kolejowego, takich jak rampy czy bocznice usytuowane przy magazynach.
Z uwagi na przekształcenia własnościowe możliwe jest wyodrębnienie centrów logistycznych publiczno-prywatnych i prywatnych.
Centra publiczno-prywatne są tworzone w wyniku inicjatywy sektora publicznego z późniejszym włączeniem kapitału prywatnego. Centrum publiczno-prywatne jest wynikiem połączenia interesów publicznych i prywatnych przedsiębiorców, gdzie każda ze stron udziela właściwego dla siebie wkładu finansowego przeznaczonego na rozwój i właściwe funkcjonowanie centrum wewnątrz i w jego otoczeniu5.
Centra prywatne stanowią własność kapitału prywatnego.
Centra publiczne są własnością sektora publicznego.
Dynamiczny rozwój centrów logistycznych to podstawowa przesłanka wzrostu ich liczby. Równolegle występują również tendencje zmian w charakterze działalności. Zmieniają się zwłaszcza formy organizacyjno-prawne centrów logistycznych oraz zakresy ich działania. Zróżnicowanie to wymaga przyjęcia określonych kryte-
M. Matczak, Możliwość finansowania rozwoju centrów logistycznych w polskich portach morskich*9 z wykorzystaniem europejskich środków pomocowych, w: Rota centrów logistycznych w rozwoju gosptfi^^k darczym i przestrzennym kraju, red. T. Markowski, PAN, Biuletyn Zeszyt nr 225, Warszawa 2006, s. 134. 11
M. Mindur, Logistyka. Infrastruktura techniczna na świecie, ITE PIB, Warszawa—Radom 2008, s. 192.
M. Mindur, Centra logistyczne w regionie Languedoc-Roussillon (Francja), „Logistyka”, 2/2009, s. 68.
I. Fechner, Zasady klasyfikacji centrów logistycznych wynikające z analizy ich junkcjonowania, „Logistyka”, 4/2008, s. 18.