DSCN7614

WSTĘP

I. HISTORIA I OSOBY DRAMATU

Dramat „przerażający i nieestetyczny”. Nie ma w polskiej literaturze romantycznej utworu ocenianego tak różnie i tak gwałtownie, jak Sen srebrny Salomei. Nie tylko dlatego, by jednym się podobał, a innym nie; także w ocenach poszczególnych badaczy dramat ten wywoływał z reguły sądy wzajem sobie przeczące, fascynował i gorszył naraz, zachwycał i wzbudzał najwyższy niesmak.

Początek nieporozumieniom dał sam Słowacki. Sztukę, rozgrywającą się w potwornej, przepełnionej dzikimi maka-bryzmami scenerii hajdamackiego buntu na Ukrainie, ofiarował matce. Jej imię dał tytułowej bohaterce i zamknął utwór imieninowym dla niej toastem. Kończył pisanie dramatu „z jaką radością, z jakim zachwyceniem, tego ci wyrazić nie potrafię”’, o czym donosił pani Salomei, i ze zdumiewającą naiwnością czekał na entuzjastyczne od niej podziękowanie. Jakże mógł się spodziewać, że pełen odstręczającego okrucieństwa dramat, w którym nadto spostponował imię matki, dając je dziewczynie o wątpliwej konduicie, zostanie dobrze przyjęty?

¹ List do matki z 28 listopada 1843, Korespondencja Juliusza Słowackiego, oprać. Eugeniusz Sawrymowicz, Wrocław 1962, t. II, s. 24. (Dalej: Korespondencja.)