FB IMG820933292674579

Prawidłowa przemiana Fe*² —> Fe^+ł jest uwarunkowana obecnością Cu (ce-ruloplazmina). Badania przeprowadzone w różnych grupach wiekowych populacji polskiej wykazały, że racje pokarmowe są deficytowe w miedź (dla kobiet około 25% normy). Być może również w tym należy upatrywać przyczyn niedokrwistości.

Niedobory wapnia

Badania zawartości wapnia w całodziennej racji pokarmowej przeprowadzone w Polsce w różnych grupach wiekowych wykazały, że jedynie w grupie emerytów realizacja normy na wapń jest dobra (90-100%). Koncentracja wapnia w całodziennych racjach pokarmowych (CRP) pozostałych grup jest niewystarczająca. Najniższe niedobory, do 15%, stwierdzono w grupie dzieci przedszkolnych. Wraz z wiekiem, szczególnie w grupie dziewcząt, stopień realizacji normy był coraz niższy (30-40%). Zawartość wapnia w posiłkach dorosłych była niska i wynosiła: dla kobiet 40-50% normy, dla mężczyzn 30-40% normy.

Niski poziom wapnia w CRP jest efektem niewystarczającej konsumpcji mleka i jego przetworów. Produkty te rzadko występują w każdym posiłku. Jest to spowodowane niedocenianiem wartości odżywczej tych produktów przez dorosłych, ich wysoką ceną oraz nawykami żywieniowymi wyniesionymi z domu rodzinnego.

Niedobory wapnia rzadko manifestują się spadkiem jego stężenia we krwi. Organizm, dążąc do utrzymania homeostazy uaktywnia (poprzez PTH - parathormon) osteoklasty.

Podaż wapnia w ilości 50-60% zalecanego spożycia prowadzi do zachwiania gospodarki wapniowo-foslorowej i w efekcie zaburzeniu procesów kalcyfi-kacji oraz nasilenia dcinincntlizacji kości. Niedobory wapnia w CRP dzieci i młodzieży mogą dawać o sobie znać dopiero w wieku dojrzałym w postaci osteoporozy, nowotworów jelita grubego, niedokrwiennej choroby serca.

Ze względu na częstość występowania osteoporozy i jej szczególnie niebezpieczne konsekwencje w postaci złamania szyjki kości udowej (wysoka śmiertelność spowodowana powikłaniami) uważa się, że spożycie wapnia w grupach szczególnie zagrożonych powinno wynosić 1500 mg/dobę.

Niedobory wapnia pogłębia nieprawidłowa proporcja Ca:P w CRP. Zależność ta w całodziennych posiłkach dzieci i młodzieży wynosi 1:1,5 przy zalecanej 2:1, w posiłkach dorosłych 1:2,2 przy zalecanej 1:1.

Wysoka zawartość fosforu w żywności wynika z poziomu tego pierwiastka w środowisku oraz zastosowania związków fosforowych w przetwórstwie (stabilizowanie, klarowanie, emulgowanie, zagęszczanie).

Wybierając produkty przetworzone przemysłowo istotnie zwiększamy w CRP zawartość fosforu (tab. 5.14).

Działania profilaktyczne zmierzające do wzrostu zawartości wapnia w CRP sprowadzają się do zwiększenia częstości spożycia mleka i jego przetworów i doboru produktów możliwie najmniej przetworzonych.

Niska podaż błonnika

W Polsce podaż błonnika wykazuje podobne tendencje, jak w Japonii, Wielkiej Brytanii i USA. Obserwuje się spadek spożycia błonnika zawartego w produktach zbożowych, ziemnia-

216