60
5. ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW
David, przystojny, arogancki przedsiębiorca, z wielką liczbą sukcesów na koncie, wszedł do długoterminowej, stabilnej grupy ambulatoryjnej dla osób dobrze funkcjonujących, W ciągu dwóch sesji wywołał falę nowych i stymulujących reakcji oraz interakcji w nieco zbyt zadowolonej z siebie, uległej, wspierającej i ostrożnej grupie, Jim, który dotychczas jako młody, dominujący, przekorny buntownik cieszył się ważną rolą lidera, teraz poczuł się skrajnie zagrożony i spontanicznie opowiedział, jak to sobie wyobrażał, że przebija opony w samochodzie Davida. Dwie z kobiet w grupie zaczęły się w Davidzie podkochiwać, podczas gdy trzeciej, Lucy, David przypominał jej męża, przyjęła zatem wobec niego postawę konfrontacyjną.
Rozmaite reakcje wywołane w grupie przez pojedynczy, zwykły bodziec, jakim było przybycie nowego uczestnika, można wyjaśnić jedynie tym, że każdy człowiek ma inny świat wewnętrzny i inaczej przetwarza bodźce. Badanie tych różnic jest jedynym w swoim rodzaju oknem do wewnętrznych światów każdego z uczestników grupy.
Drugim powszechnym problemem spotykanym w terapii grupowej jest formowanie się podgrup - wyodrębnianie się mniejszych jednostek. Podgrupy powstają często w grupach ambulatoryjnych, a prawie zawsze występują w grupach na oddziałach szpitalnych. Podgrupa powstaje, ponieważ dwoje lub więcej uczestników dochodzi do wniosku, że bardziej zyskają na relacji wzajemnej niż na relacji z całą grupą. Proces ten może subtelnie, ale z wielką siłą, sparaliżować pracę grupy, terapeuta musi więc być czujny na jego oznaki i gotowy do konfrontowania się z nim, gdy się pojawi.
Podgrupa może z powodzeniem istnieć w czterech ścianach pomieszczenia, w którym pracuje cała grupa. Dzieje się tak wtedy, gdy uczestnicy, którzy postrzegają siebie wzajem jako podobnych, tworzą koalicje oparte na wieku, pochodzeniu, zbieżnym systemie wartości, zbliżonym poziomie wykształcenia itp. Pozostali członkowie grupy, wyłączeni z kliki, na ogół nie mają dość umiejętności społecznych i zazwyczaj nie tworzą drugiej podgrupy. To zjawisko opozycji grupy własnej i grupy obcej najwyraźniej jest widoczne w warunkach szpitalnych.
Podgrupa może również powstać poza pomieszczeniem, w którym się odbywają sesje - w formie pozagrupowego życia towarzyskiego. Trzy albo czteroosobowa klika zaczyna prowadzić prywatne rozmowy, spotykać się na kawie