614373227

Wybrane zagadnienia opiniowania sądowo-informatycznego - Metodyka ekspertyzy-uwagi ogólne

w sposób oczywisty wymaga przeprowadzenia badań, czy lektury literatury przedmiotu²³².

Odnośnie do wygłaszania opinii ustnej, od strony praktycznej, można zalecić biegłemu - poza zachowaniem tych samych zasad, które dotyczą opinii pisemnej²³³ - szczególną dbałość o komunikatywność przekazu oraz o to, aby treść wypowiedzi, która znajdzie się w protokole odpowiadała treści sformułowanej przez biegłego. Jeśli to możliwe, wskazane byłoby rejestrowanie przez sąd przebiegu przesłuchania. W przypadkach bardziej skomplikowanych (konieczność dłuższego wykładu wprowadzającego, wykonania dodatkowych badań materiału dowodowego, celowość odwołania się do wiedzy encyklopedycznej bądź sprawdzenia czegoś w literaturze przedmiotu) biegły może (i powinien) zasugerować sądowi, że lepiej byłoby udzielić na pytanie odpowiedzi w formie opinii pisemnej.

3.8 Opinia łączna

Przepisy prawa przewidują sytuację, w której dla wykonania opinii konieczne są wiadomości specjalne z różnych dziedzin, a więc wymagana jest współpraca biegłych różnych specjalności²³⁴ (zwana w literaturze opinią kompleksową²³³), bądź z tej samej dziedziny (zwana w literaturze opinią kolektywną²³⁶). Odpowiednie przepisy dotyczące opinii łącznej zawierają

²³²    Nie są to ani przypadki rzadkie, ani dyskredytujące biegłego, od którego nie wymaga się przecież encyklopedycznej wiedzy z zakresu całości reprezentowanej dziedziny. Z własnego doświadczenia autora można przytoczyć pytanie pełnomocnika strony, który chciał dowiedzieć się, jakie było przeciętne wynagrodzenie informatyka na cztery lata przed terminem, w którym toczyła się rozprawa. Trudno spodziewać się, żeby ktokolwiek uczył się na pamięci tego rodzaju informacji (w tym wypadku zresztą właściwe było sprawdzenie odpowiednich danych w roczniku statystycznym bądź badaniach publikowanych przez firmy doradztwa zawodowego, do czego w ogóle nie trzeba mieć wiadomości specjalnych, a w szczególności z zakresu informatyki).

²³³    Zob. w szczególności przypis 223.

²³⁴    Oczywiście może zdarzyć się również, że jedna osoba jest biegłym z kilku różnych dyscyplin.

²³⁵    Zob. np. P. Polak: Ontodologia..., op. cit., s. 30; O. Krajniak: Wybrane..., op. cit.

²³⁶    Zob. np. A. Gaberle: Dowody..., op. cit., s. 183.

103