614373573

3 Metodyka ekspertyzy - uwagi ogólne

Rola źródła dowodowego - wydawanie opinii sądowej - jest, zgodnie z tym, co napisano powyżej, zasadniczą i najczęściej spotykaną rolą biegłego sądowego.

W postępowaniu karnym, celem zarówno oskarżyciela, jak i sądu (którego narzędziem jest biegły), jest ustalenie prawdy materialnej¹³⁰, co ułatwia zadanie biegłemu o tyle, że może on formułować np. postulaty odnośnie do tego, co powinno zostać zbadane.

W postępowaniu cywilnym również obowiązuje zasada prawdy materialnej, nie ma ona jednak charakteru bezwzględnego, ustawodawca bowiem wielokrotnie ogranicza ją, pozwalając w wielu przypadkach na poprzestanie na „prawdzie" formalnej. Szczególnie ważną, z punktu widzenia biegłego, cechą postępowania procesowego w sprawach cywilnych jest większe, niż w procesie karnym, znaczenie zasady kontradyktoryjności. Konsekwencją tego stanu rzeczy może być ograniczenie aktywności biegłego. Z uwagi na różnice między rygorami postępowań: karnego i cywilnego, osobny rozdział (5) poświęcono opiniowaniu w tych ostatnich.

Decyzja o zasięgnięciu opinii biegłego jest podejmowana przez organ procesowy w przypadku, w którym dla rozpoznania sprawy wymagane jest posiadanie wiadomości specjalnych, przy czym w przypadku postępowania karnego i postępowania o wykroczenia, powołanie biegłego w sytuacji, w której stwierdzenie okoliczności, mających istotne znacznie dla rozstrzygnięcia ¹³⁰ Stąd też /. najwyższym uznaniem należy ocenić pracę biegłych w zdarzających się czasami przypadkach, w których biegły, pomimo zgodnej postawy oskarżyciela wnoszącego akt oskarżenia i oskarżonego, przyznającego się do winy, jest w stanie np. sfalsyfikować opis okoliczności zdarzenia i wykazać niewinność oskarżonego. Zob. np.: R. Zachorski: Metodyka..., op. cit., s. 118 i nast.