106096449

Recenzje, przeglądy wydawnictw i czasopism

twurców. Z ustnego repertuaru opowiadanie to znikło zupełnie po utracie znaczenia Nowgorodu i po ukazaniu się drukiem utworu pt. Opowiadanie o bitwie pod Mama jem.

A. F. Nekrvlova. Podania i Legendy odzwierciedlające wydarzenia wojenne z okresu Piotra /, dotyka bardzo obszernego i interesującego tematu. Jak wiadomo, epoka Piotra I znajduje w folklorze rosyjskim, a także w twórczości innych narodów. bardzo bogate odzwierciedlenie. W swym studium autorka omawia jedynie >.zość utworów pochodzących z końca XVII i początku XVIII wieku. Są to przeważnie podania i legendy, niekiedy bajki lub opowiadania naocznych świadków, posiadające charakter informacji. Analiza przejrzanego materiału pozwoliła autorce wysnuć wniosek dość nieoczekiwany, iż stosunek ludu do wojny, do wroga, do militarnych reform Piotra I, do cara, był mocno zróżnicowany. Wynikało to z wielu przyczyn, zarówno z charakteru pełnej sprzeczności epoki, jak też z osobowości bajarzy, ich sytuacji itp.

M.    P. Cerednikova w artykule pt. O źródłach legendy N. S. Leskora „Kuglarz Pamfalon" dowodzi, iż w legendzie tej (1887) Leskov — znany pisarz rosyjski — wykorzystał motywy z legend ludowych, lecz w przeciwieństwie do legend o chrześcijańskich świętych, o męczeństwie (zapożyczenia z Prologu), apoteozuje życic. Przeróbki tego rodzaju prozy ludowej były napiętnowane przez Kościół. Leskov w obawie przed gniewem Synodu nie podał głównego źródła legendy, tj. Rosyj-skich legend ludowych Afanasjewa.

A. V. Gonćarova, Opowiadania ustne z okresu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, dokonuje analizy treści i form opowiadań ustnych o wojnie, zapisanych w okolicy Kalinina w latach )947-1949 i 1965-1969. Autorka przy pomocy porównania opowiadań z materiałem źródłowym (dokumentami, dziennikami, meldunkami prasowymi itpb ustala związek między faktami i przekazami oraz ustnymi opowiadaniami. Z reguły fakty stanowią jądro opowiadań, osnowę tworzy lud.

L. G. Barag w Ustnych opowiadaniach ludowych zanotowanych w ostatnich ■etach zajmuje się warunkami, w których powstają współczesne opowiadania. Jak Twierdzi, istotny jest wybór faktów i innych elementów opowiadania przez interpretatora w określonym środowisku i czasie. Wówczas na podstawie rzeczywistych faktów wziętych z życia, pod wpływem dopowiedzeń i wzbogacania treści nowymi motywami, niektóre improwizacje przeobrażają się w bajki czy anegdoty.

J. A. Tudorovskaja, O strukturze bajki magicznej, omawia metody badawcze V. J. Proppa w jego Morfologii bajki. Uważa, iż schemat kompozycyjny bajki Prop-ca jest zbyt formalny, prowadzi do zbyt ogólnej klasyfikacji utworów. Proponuje badanie struktury bajki magicznej w innej kolejności, wychodząc od konfliktu głównego, gdyż wówczas wszystkie pozostałe kwestie dadzą się odnieść do rozwoju . przebiegu konfliktu głównego. Temat bajki składa się wobec tego z 8 epizodów iA-H). od wprowadzenia przygotowującego do konfliktu i wkroczenia magicznej siły. po rozstrzygnięcie konfliktu i omówienie losu dalszych postaci. Autorka podnosi ważność dokładnej definicji struktury bajki magicznej w analizie porównawczej wątków bajkowych pod względem zwłaszcza ich właściwości narodowych i histo-r y cz n i go r oz woj u.

N.    M. Veacrnikova w artykule pt. Kontaminacja jako metoda twórcza w bajce magicznej rozpatruje z kolei zagadnienie szerzej występujące w folklorze, mianowicie wartości artystyczne złączenia i twórczego przetworzenia różnych tematów przez opowiadac/.a. Autorka zwraca przede wszystkim uwagę na fakt zasadniczy, że opowiadać?. — jak to znamy z praktyki badawczej — stara się dać wyraz wobec słuchaczy swojej sztuce narratorskiej, wyróżnić się. Usiłuje więc urozmaicić prze-