106096462

Recenzje, przeglądy wydawnictw i czasopism 173

rych przedstawiciele biorą w nim udział obdarowując pracowników drobnymi upominkami. Komunikat jest interesującym przykładem rejestracji aktualnie przyjmujących się zwyczajów.

Do ustaleń L. Schmidta dotyczących etnografii odpustowej nawiązuje także I. Baumer w Walljahrt und Wallfahrtsterminologie. W swoim wystąpieniu ustosunkowuje się do terminologii i interpretacji poszczególnych elementów wchodzących w zakres tzw. kultury odpustowej.

W sumie interesująca, godna polecenia lektura, dająca pewien pogląd na zainteresowania badawcze niektórych europejskich etnografów.

Walerian Sobisiak

Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnych. Praca zbiorowa pod red. Z. T. Wierzbickiego, Wyd. Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973, ss. 230.

Problematyka aktywizacji małych społeczności lokalnych absorbuje dzisiaj zarówno socjologów i etnografów, jak też ekonomistów czy psychologów, ponieważ pozostaje w ścisłym związku z harmonijnym rozwojem owych mikrostruktur i stwarza lepszą bazę wyjściową dla opracowywania założeń prognostycznych.

Tej tematyce poświęcony zbiór studiów i szkiców stanowi pokłosie IX Ogólnopolskiej Konferencji Socjologów Wsi i Rolnictwa zorganizowanej w 1970 r. przez Instytut Filozofii i Socjologii PAN oraz Sekcję Socjologii Wsi PTS w Warszawie.

W omawianej pozycji znalazły się ponadto referaty K. Makulskiego, A. Tyszki oraz węgierskiego socjologa I. Szelenyiego, które nie były w czasie wspomnianej konferencji wygłoszone.

Tematyka poszczególnych artykułów zahacza o różne aspekty życia społeczności lokalnej, zarówno wiejskiej jak i małomiasteczkowej. Dodać należy, że omawianemu zagadnieniu poświęcili swoje studia — obok socjologów — również przedstawiciele pokrewnych dyscyplin: etnografowie i ekonomiści. Swoimi doświadczeniami o udanym ekonomicznym eksperymencie nowosądeckim podzielił się również działacz terenowy, J. Pieczkowski.

Omawiana praca charakteryzuje się więc równie ciekawym materiałem empirycznym, jak i teoretycznym, chociaż poziom poszczególnych opracowań jest dość zróżnicowany.

Wiele cennych uwag o charakterze teoretycznym zawiera obszerny artykuł Z. T. Wierzbickiego zatytułowany: Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnych. Autor w oparciu o skonstruowane przez siebie dwa modele: względnie zdecentralizowany (amerykański) i względnie scentralizowany (polski), przeprowadza analizę różnorakich czynników warunkujących aktywizację i rozwój lokalnych społeczności. Jak słusznie autor zauważył, istotny wpływ na tego typu procesy ma stopień homo-geniczności, względnie heterogeniczności społecznej, która wyraża się podziałem na wieś i miasto. Wykonana tabela zasadniczych różnic między wsią a miastem ma, w^ł założeniu Wierzbickiego, wyznaczyć linię continuummiędzy biegunami której da się wyznaczyć ruch community development. O ile metodologiczny zabieg autora wydaje się słuszny i pożyteczny, o tyle wątpliwe wydaje się, czy owe