8504862491

Pawłowski Adam (2008), Zadania polskiej polityki językowej w Unii Europejskiej. In: Jacek Warchala, Danuta Krzyżyk (red.), Polska polityka językowa w Unii Europejskiej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 113-147.

przeszkód skuteczna polityka językowa obejmująca edukację, poradnictwo oraz umiarkowany nadzór nad językiem instytucji publicznych, społecznych i religijnych.

Krąg drugi stanowi szeroko rozumiana Polonia, obejmująca zarówno mieszkańców dawnych ziem polskich, jak i emigrantów. Do społeczności polonijnej ofertę pomocy językowej kierują instytucje państwowe (Senat RP oraz Departament Współpracy z Zagranicą ME-NiS²³), fundacje i stowarzyszenia (m.in. Wspólnota Polska²⁴, Pomoc Polakom na Wschodzie²⁵, Semper Polonia²⁶, Instytut Adama Mickiewicza²⁷, Stowarzyszenie "Bristol"²⁸, Polonijne Centrum Nauczycielskie w Lublinie²⁹) oraz media (głównie, chociaż nie jedynie, program TV Polonia, a także inne media dostępne przez telewizję satelitarną lub Internet).

Krąg trzeci stanowią obywatele Unii Europejskiej i Europy niemający rodzinnych lub kulturowych związków z Polską. Praktycznie aż do akcesji (1 maja 2004) polska polityka językowa nie uwzględniała, a co gorsza, nie doceniała tej grupy. Jak zauważył B. Walczak: „Trzecia grupa użytkowników polszczyzny za granicą to w skali problemu ‘język polski w świecie’ nieliczny zbiór indywidualnych wypadków i sytuacji, nie poddający się uogólniającemu opisowi.” (Walczak 2001: 564). Nowy geopolityczny porządek Europy wymaga objęcia także tej grupy działaniami promocyjnymi, tym bardziej, że ogólny kierunek polityki europejskiej w zakresie kultury opiera się na respektowaniu i wspieraniu wielojęzyczności.

Należy dodać w tym miejscu, że głównym adresatem przedstawionych poniżej postulatów są polskie instytucje oraz elity intelektualne, których powinnością jest promowanie języka polskiego w UE. Grupą docelową o szczególnym znaczeniu są polscy eurodeputowani oraz osoby pracujące w polskich placówkach zagranicznych.

Lista proponowanych postulatów polskiej polityki językowej w UE³⁰

1.    Każdy obcokrajowiec, który zechce się uczyć języka polskiego, niezależnie od kraju i miejsca zamieszkania, powinien mieć łatwy dostęp, najlepiej w swoim języku, do informacji o kursach, szkołach polskiego jako obcego i/lub polonistykach, a także do podręczników, kursów oraz informacji o pomocy stypendialnej. Obecnie informacja taka jest rozproszona w wielu źródłach i dotarcie do niej wymaga orientacji w temacie oraz, co daje efekt błędnego koła, znajomości języka polskiego. Odpowiednim adresem dla takich treści wydaje się być domena europejska, na przykład www.polish.eu i/lub jej odpowiedniki w innych językach.

2.    Powinno się stworzyć pomoce do nauki polskiego w postaci cyfrowej (hipertekst i/lub elektroniczne wersje dokumentów drukowanych) i za pośrednictwem Internetu oferować je bez opłat odbiorcom posługującym się podstawowymi językami europejskimi. Również te dane można umieścić w internetowej domenie europejskiej bądź krajowej.

²³    http://www.menis.gov.pl

²⁴    http://www.wspolnota-polska.org.pl/

²⁵    http://www.pol.org.pl

²⁶    http://www.semperpolonia.pl

²⁷    http://www.iam.pl

²⁸    http://bristol.us.edu.pl

²⁹    http://www.pcn.lublin.pl

³⁰    Najpełniejszą prezentację celów współczesnej polskiej polityki językowej stanowi obecnie tom ..Polska polityka językowa na przełomie tysiącleci” (Mazur 1999). Żadna z zawartych tam prac nie odnosi się jednak bezpośrednio do nowych wyzwań związanych z członkostwem Polski w UE.

15