8504862498

Pawłowski Adam (2008), Zadania polskiej polityki językowej w Unii Europejskiej. In: Jacek Warchala, Danuta Krzyżyk (red.), Polska polityka językowa w Unii Europejskiej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 113-147.

nych państw EWWiS, EWG i UE. W obliczeniach nie zostały uwzględnione grupy mniejszościowe zamieszkujące poza terytorium swych krajów ojczystych (na przykład Brytyjczycy we Francji, Duńczycy w Niemczech, Niemcy w Belgii itd.)¹. W podziale uwzględniono te lata, w których na skutek rozszerzeń bądź innych procesów następowały istotne zmiany językowe (patrz Aneks). Jak widać, polszczyzna pojawiła się późno w gronie oficjalnych języków unijnych. Jednak miejsce, które zajęła, wydaje się wystarczająco wysokie, by uzasadnić celowość prowadzenia aktywnej polityki promocyjnej w UE i nie skazywać jej na rolę lokalnego, podrzędnego etnolektu.

Tab.l Szacunkowe proporcje liczby rodzimych użytkowników języków oficjalnych w EWWiS, EWG i UE w latach 1952-2007

	1952	1973	1981	1986	1995	2004	2007
DE	30,6%	22,8%	21,5%	18,0%	23,5%	20,1%	18,9%
FR	30,2%	23,5%	22,9%	19,8%	17,9%	14,2%	13,3%
EN	-	22,3%	21,2%	18,2%	16,2%	14,0%	13,2%
IT	28%	20,7%	20,5%	17,3%	14,9%	12,7%	11,9%
ES	-	-	-	11,7%	10,2%	8,9%	8,4%
PL	-	-	-	-	-	8,5%	7,9%
NL	11,2%	8,8%	8,6%	7,4%	6,7%	4,9%	4,6%
RO	-	-	-	-	-	-	4,5%
EL	-	-	3,5%	3,0%	2,7%	2,4%	2,2%
CS	-	-	-	-	-	2,3%	2,1%
HU	-	-	-	-	-	2,2%	2,1%
PT	-	-	-	3,1%	2,8%	2,2%	2,1%
SV	-	-	-	-	2,3%	2,0%	1,8%
BG	-	-	-	-	-	-	1,5%
SK	-	-	-	-	-	1,2%	1,1%
DA	-	1,9%	1,8%	1,5%	1,4%	1,2%	1,1%
FI	-	-	-	-	1,3%	1,1%	1,1%
LT	-	-	-	-	-	0,8%	0,7%
LV	-	-	-	-	-	0,5%	0,5%
SL	-	-	-	-	-	0,4%	0,4%
ET	-	-	-	-	-	0,3%	0,3%
MT	-	-	-	-	-	0,1%	0,1%

W tym miejscu dodać należy, że najwyżej notowane języki UE są zarazem językami światowymi² - trudno sobie wyobrazić, aby polszczyzna mogła osiągnąć porównywalny z nimi status. Warto jednak zapytać, czy pozycja wszystkich czołowych języków UE jest aż tak silna, by z góry skazywać polszczyznę na społeczny niebyt poza terytorium RP i środowiskiem polonijnym. Wydaje się, że spośród wielu języków europejskich jedynie pozycja angielskiego jest niezagrożona. Światowe znaczenie i prestiż hiszpańskiego kastylijskiego, który ma w UE podobną do polskiego liczbę rodzimych użytkowników, polepszają co prawda jego pozycję, jednak trudno nie dostrzec, że Hiszpania jest krajem podzielonym na regiony autonomiczne, spośród których Katalonia i Kraj Basków bardzo mocno akcentują swoją niezależność kulturową i językową. To sprawia, że eurodeputowani, którzy uzyskali mandaty w tych regionach, walczą przede wszystkim o prawa swoich języków, a w najważniejszych instytu-

3

1

   Ograniczenia takiej metody pozyskiwania danych przedstawiłem w artykule Pawłowski 2005.

2

   Kryteria „światowości” języka, stosowane przez organizacje międzynarodowe, podają B. Poluszyński (2002: 6) i B. Kubiak (2002).