9621686456

11G    Wymiany jakościowe morfonematów spółgłoskowych.

grut (gród) // grodem // (v) gro je // ogrogeńe, 7) plotą // plećonka / / pleceńe, 8) pouus (powóz) U pouoźik H povożeiie, 9) kosa I/ kośić // Jcoseńe, 10) $von /1 pońec, guon // gvonem // (u) gvońe, 11) va£// val I/ valem I/ (na) vale, 12) dvur jj dvozec (dworzec), dvur// dvorem II (na) dvoze (dworze), 13) (ioy) bog'ińi // bożek, nogali no$e II nożny, 14)    // buk'em // bucek, rąka // ręce // ręcny,

15) duy (duch) 11 dusa // duśić.

Jak z przytoczonego zestawienia widać, oboczniki wymienia jących się morfonematów twardych i miękkich, w- przeciwieństwie do oboczników morfonematów dźwięcznych i bezdźwięcznych (ob. § 31), zgadzają się z odnośnemi wspótodpo-wiednikami fonologicznemi tylko w zakresie 9 wymian, mianowicie, bllb', pUp', mil m, V ll v, f H f, zllź, sllś, n // ń, łl/l, w pozostałych zaś ośmiu wymianach między obocznikami mor-fonologicznemi a odnośnemi współodpowiednikami fonologicznemi panuje mniejsza lub większa rozbieżność.

Rozbieżność ta dotyczy: 1) ilościowego ustosunkowania morfonematów z jednej strony w ich obocznościach morfo-nologicznych, a z drugiej strony w ich wspólodpowiedniościach fonologicznych, 2) jakościowego ustosunkowania morfonematów z jednej strony w ich obocznościach morfonologicznych, a z drugiej strony w ich wspólodpowiedniościach fonologicznych, 3) morfonologicznej i fonologicznej wartości wymieniających się morfonematów.

W korelacjach fonologicznych każdy fonemat ma tylko jeden właściwy sobie współodpowiednik, np. b: b', p:p^r... bądź b:p, b':p',.. (ob. tablicę korelacyj fonologicznych w § 46), natomiast w wymianach morfonologicznych niektóre morfone-maty mają tutaj oboczniki parzyste, wskutek czego powstają oboczności potrójne, np. d // j // s // ś // ś.

Uwaga. Oboczności h k //c// c, g g’ // ź//z są również obocznościami potrójnemi, bo związek h—g—g‘, ma, jak to zostanie wyłożone, charakter tylko korelacji fonologicznej k : k', g:g\ a nie oboczności morfonologicznej *k // k'_y ^mg // g'.

W bezpośrednim związku z temi rozbieżnościami ilościo-