9621686539

Wymiany fonematów samoglQsko\vych w oświetl, histoi*. 141

oboczników jest wynikiem zmian, jakie się dokonały naprzód w języku prasłowiańskim, a później ostatecznie na gruncie wyosobnionego już języka polskiego.

Stan praindoeuropejski	oa (eu) II u
Stan prasłowiański	..... u H O
Stan polski	u II -

§ 84. Wymiana fonematów samogłoskowych opierała się w języku praindoeuropejskim także na wzdłużeniu. Fone-maty samogłoskowe krótkie ulegały niekiedy wzdłużeniu, przechodziły w odpowiednie długie, a więc e w e, o w ó, i w i, u w u.

Przyczyną wzdłużenia była albo zatrata zgłoski, następującej po fonemacie wzdłużonyin, albo kontrakcja, czyli ściągnięcie dwóch fonematów samogłoskowych; działały też w pewnych wypadkach czynniki rytmiczne, mianowicie, wzdłużenie zgłoski krótkiej, znajdującej się w szeregu następujących po sobie krótkich. Wynikiem wzdłużenia było powstanie wymian takich, jak «./ e, o H 0, i // l, u // u...

Te praindoeuropejskie wymiany zostały odziedziczone przez język prasłowiański, a ślady ich przeszły do języka polskiego, gdzie przechowują się do dnia dzisiejszego. Praindoeuropejska wymiana o // o przekształciła się w prasłowiańskim w wymianę o II a, bo praindoeuropejskie o rozwinęło się w prasłowiańskie a. Praindoeuropejskie wymiany i // i, u // u przeszły do języka prasłowiańskiego w postaci b // i, %//■//, bo praindoeuropejskie i, u krótkie rozwinęły się w prasłowiańskie i u zredukowane, czyli 6 a praindoeuropejskie u przeszło w prasłow. y. Ponieważ prasłowiańskie samogłoski zredukowane bo w języku polskim w pozycji mocnej rozwinęły się w 'e e, a w pozycji słabej zanikały (ob. § 8G), więc odbiciem praindoeuropejskich