9621686524

Wymiany fonematów samogłoskowych w oświetl, histor. 137

Greek, oreyayoj ‘wzdycham’ // otovayeco ‘popłakuję, wyrzekam’,

., Tpscpio ‘żywię, karmię’ // Tpocpśco ‘odżywiam, wy-karmiam’.

Tak samo w polskim:

■więzi- e // w o z-i niesi-e // wos-ż wiedzi-e // wodz-i.

§ 82. W czasy praindoeuropejskie sięga również źródłami swojego powstania wymiana i // e, ale postać polska wymieniających się tu fonematów samogłoskowych w stosunku do stanu ich w języku praindoeuropejskim wykazuje znaczne zmiany. Zmiany te dokonały się jeszcze w języku prasłowiańskim. Odziedziczona z prasłowiańskiego polska wymiana i // e jest dalszym ciągiem praindoeuropejskiej wymiany ei // ot. Wymiana ta była w prajęzyku indoeoropejskim tylko szczególnym wypadkiem rozpatrzonej powyżej wymiany fonematów e // o i występowała wówczas, gdy fonematy te, łącząc się w jednej zgłosce z fone-matem i ¹), tworzyły fonematy dwugloskowe ei oi. Przyczyny obu tych wymian musiały więc być te samo i działały równocześnie, to znaczy, jeszcze w epoce praindoeuropejskiej, ale postaci dźwiękowe oboczników samogłoskowych e // o dochowały się w brzmieniu niezmienionem, natomiast fonematy dwugłosko-we ei oi uległy w epoce prasłowiańskiej przeobrażeniom: ei rozwinęło się w i, oi w środku wyrazów' zawsze, na końcu wyrazów' w' znacznej liczbie wypadków w e, skąd później poszły dzisiejsze polskie i e. Np.

Greek. «*j.s'.pw ‘wymieniam’ // a;iotByj ‘wymiana’

„    w ‘namaszczam’ // aXoup7j ‘maść’

„ astow ‘śpiew'am’ // ocoioy] ‘śpiew’.

Znak X wskazuje na niezgłoskotwórcze użycie tej samogłoski.