9621686551

Wymiany Tonematów samogłoskowych w oświetleniu histor. 145

mch-u, dech // dch-u (tchu), deżdż // dżdż-u, worek fj work-a, kwiatek f j kwiatk-a, matka Ij matek, dn-o ff den, pień // pni-a, pies H ps-a, dzień // dni-a, kolec // kole-a, rączk-a // rączek.

Stan prasłowiański	®//s	'<>11 '5
Stan kaszubsko-polski	^pH%
Stan polski do końca XI w.	*111	W/'ft
Stan polski późniejszy i obecny.	*11-

W bardzo wielu wypadkach, szczególniej w wyrazach z kilku jerami (jorami), dawne, zupełnie wyraźne i poprawne, stosunki, zostały z biegiem czasu zamącone oddziaływaniem ana-logji, czyli upodobnienia jednych form do drugich. Tak np. prasłowiańskie formy *sbvbci>//*sbvbc-a... powinny brzmieć po polsku *szwiec- f/szewca... z dwoma tematami obocznemi *szwiec-// szewc-. Temat w postaci szewc- został jednak uogólniony i z przypadków zależnych wprowadzony także do mianownika: szewc zamiast prawidłowego fonetycznie *szwiec ^J). Od prasłowiańskiego *pbsz tworzył się zapomocą przyrostka -zH rzeczownik zdrobniały 'paszko z prawidłowem rozmieszczeniem słabych i mocnych samogłosek zredukowanych. Owemu prasłow. *pbszk7> odpowiadała staropolska postać pselc, która się rozwinęła zupełnie prawidłowo po zaniku słabych z 6 i przeobrażeniu z mocnego w e. Dziś jednak pod wpływem takich oboczności, jak kot// kotek, wór U worek, stół fj stołek... w związku z rzeczownikiem pies tworzymy zdrobniale piesek, gdzie e w pierwszej zgłosce jest niefonologiczne i zjawiło się drogą analogji morfologicznej. Dziś wymiana e //    'e //    zatraciła związek przyczynowy ze

*) W języku rosyjskim zapanowała mianownikowa postać tematu: Soec, sueca....

St. Szob«r.—Gramatyka jęz. polsk- II.— 10