4 SP zeszyt 3

Bóg naszym

Stworzycielem

Dlaczego zło,

smutek i cierpienie?

Bóg pragnie

naszego szczęścia

Bóg naszym

Stworzycielem

Dlaczego zło,

smutek i cierpienie?

Bóg pragnie

naszego szczęścia

zeszyt

katechezy

30-39

zeszyt

katechezy

30-39

IVb.

VIa.

IVb.

VIa.

Klasa IV

Zeszyty 04 SP.p65

2006-07-28, 02:31

Poradnik metodyczny do podręcznika nr AZ-21-01/1-1 do nauczania religii rzymsko-katolickiej na

terenie całej Polski, z zachowaniem praw biskupów diecezjalnych, przeznaczonego dla klasy IV

szkoły podstawowej, zgodnego z programem nauczania nr AZ-2-01/1.

Recenzenci: ks. dr Józef Kraszewski, ks. prof. dr hab. Kazimierz Misiaszek SDB.

REDAKTORZY TOMU

ks. Andrzej Hajduk SJ, s. Anna Walulik CSFN

ZESPÓŁ AUTORÓW

pod kierunkiem ks. Zbigniewa Marka SJ

ks. Tomasz Lenczewski (Kalisz)

Małgorzata Mendyk (Legnica)

Marek Mendyk (Legnica)

Ewa Miśkowiec (Kraków)

s. Ewa Modzelewska SAC (Warszawa)

ks. Janusz Mółka SJ (Kraków)

Jolanta Strojek (Radom)

Małgorzata Suska (Kraków)

s. Anna Walulik CSFN (Kraków)

Barbara Wysokińska (Biała Podlaska)

Agnieszka Banasiak (Katowice)

Paweł Barczyński (Kraków)

Dorota Cieślik (Olkusz)

Aneta Czerenecka (Skawina)

Piotr Ćwik (Skawina)

Małgorzata Figuła (Ostrowiec Świętokrzyski)

s. Halina Iwaniuk USJK (Warszawa)

Krzysztof Kordylewski (Kraków)

ks. Andrzej Krasiński (Płock)
Anna Królikowska (Kraków)

Redakcja:

Dorota Cieślik, Anna Królikowska

Projekt okładki:

Tomasz Prażuch

Nihil obstat: Przełożony Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego

ks. Adam Żak SJ, Kraków, 9 maja 2002 r., l.dz. 81/02

ISBN 978-83-7097-957-7 (WAM)

ISBN 978-83-88209-39-0 (WSFP)

WYDAWNICTWO WAM

ul. Kopernika 26; 31-501 Kraków

tel. (012) 429 18 88; fax (012) 429 50 03; e-mail: wam@wydawnictwowam.pl

DZIAŁ HANDLOWY

tel. (012) 429 18 88 wew. 322, 348, 366; (012) 423 75 00; fax (012) 430 32 10;

e-mail: handel@wydawnictwowam.pl

Zapraszamy do naszej KSIĘGARNI INTERNETOWEJ:

http://WydawnictwoWam.pl

Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody wydawcy

nie można do podręcznika tworzyć żadnych materiałów pomocniczych.

Wznowienie 2005, 2008, 2009

WYDAWNICTWO WAM

ul. Kopernika 26 • 31-501 KRAKÓW

tel. (012) 62 93 200 • fax (012) 429 50 03

e-mail: wam@wydawnictwowam.pl

DZIAŁ HANDLOWY

tel. 012 62 93 254-256 • fax (012) 430 32 10

e-mail: handel@wydawnictwowam.pl

Zapraszamy do naszej KSIĘGARNI INTERNETOWEJ

http://WydawnictwoWam.pl

tel. 012 62 93 260 • fax 012 62 93 261

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

30. UDZIA£ W DZIELE STWORZENIA

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Pokazanie, ¿e mi³oœæ Boga i bliŸniego jest podstawow¹

zasad¹ ¿ycia we wspólnocie. Wyjaœnienie, ¿e przymierze jest
jedn¹ z form budowania wspólnoty, a poniewa¿ zawiera je
z cz³owiekiem Bóg, to daje przez to udzia³ w dziele stworze-
nia. Zachêta do tworzenia coraz œciœlejszej wspólnoty z ludŸ-
mi i z Bogiem.

Treœæ orêdzia zbawczego

Bóg, stwarzaj¹c cz³owieka, chcia³, aby nie by³ on samotny,

ale ¿y³ w bliskoœci ze swoim Stwórc¹ i innymi ludŸmi. Obda-
rzaj¹c cz³owieka mi³oœci¹, pragn¹³, aby cz³owiek tê mi³oœæ od-
wzajemnia³ i kierowa³ j¹ równie¿ ku innym. Dlatego mi³oœæ jest
najwa¿niejsz¹ zasad¹ ¿ycia we wszystkich wspólnotach. W ro-
dzinie, w szkole, w grupie przyjació³, w pañstwie obowi¹zuj¹
pewne zasady, które zapewniaj¹ tym wspólnotom harmonijne
¿ycie, zgodê, radoœæ czy osi¹gniêcie zamierzonych celów. Prze-
strzeganie ich jest obowi¹zkiem ka¿dego cz³onka wspólnoty.
W przeciwnym wypadku wspólnota nie mo¿e normalnie funk-

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

cjonowaæ. Istnieje wiele mo¿liwoœci rozwijania wspólnoty.
Jedn¹ z nich przedstawia ludziom Bóg. Chc¹c im wyjaœniæ, na
czym taka wspólnota ma polegaæ, Bóg zawar³ z ludŸmi przy-
mierze, które zawsze wyra¿a zwi¹zki przyjaŸni i przynale¿enia
do siebie. Do zawarcia przymierza potrzebny jest równie¿ po-
kój miêdzy obiema stronami oraz przyjêcie na siebie zobowi¹-
zañ. Izraelici nie zawsze pamiêtali o warunkach przymierza, ale
kiedy przepraszali Boga za to, ¿e zapomnieli o mi³oœci, On im
przebacza³ i dawa³ now¹ szansê. Okazuj¹c sobie mi³oœæ, odno-
sz¹c siê do siebie ¿yczliwie, pomagaj¹c sobie budujemy wspól-
noty, w których ¿yjemy. W ten sposób mamy udzia³ w dziele
stworzenia, jakiego dokona³ i wci¹¿ dokonuje Bóg.

Metody i œrodki dydaktyczne

pajêczyna;
pogadanka;
praca z podrêcznikiem;
praca z tekstem biblijnym;
rozsypanka wyrazowa;
k³êbek we³ny;
ilustracje przedstawiaj¹ce ró¿ne wspólnoty, np. rodzina, klasa
szkolna, dzieci bawi¹ce siê wspólnie, ludzie na Mszy Œwiêtej
itp.;
tekst biblijny na folii;
grafoskop;
nagranie audio s³ów konsekracji;
tekst przykazania mi³oœci pociêty na poszczególne wyrazy.

Bibliografia

Ks. Jan Twardowski, Patyki i patyczki, Wydawnictwo Archi-
diecezji Warszawskiej, Warszawa 1987, s. 157-158.

IV. Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Rozpoczynamy ukazaniem zasad ¿ycia we wspólnocie.

B. Rozwiniêcie

Pokazujemy przymierze Boga z ludŸmi jako mo¿liwoœæ

rozwijania wspólnoty. Szukamy, na czym polega ta forma roz-
wijania wspólnoty.

C. Zakoñczenie

Pokazujemy przeproszenie jako jeden ze sposobów wierno-

œci przymierzu.

2. Katecheza

A. Wstêp

Rozpoczynamy od zastosowania metody „pajêczyny”, aby

pokazaæ, czym jest wspólnota ludzka, np. klasowa, gdzie wszy-
scy znaj¹ siê po imieniu. Prosimy, by uczniowie ustawili siê na
œrodku sali, tworz¹c kr¹g. Trzymaj¹c mocno pocz¹tek k³êbka
we³ny, rzucamy go nastêpnej osobie. Ka¿da z osób bior¹cych
udzia³ w æwiczeniu mocno chwyta niæ na swoim odcinku i k³ê-
bek rzuca dalej. Staramy siê, by k³êbek wêdrowa³ w ró¿nych
kierunkach. Gdy wszyscy wykonali zadan¹ czynnoœæ, podno-
simy rêce do góry, naci¹gaj¹c nici, by móc zobaczyæ utworzo-
n¹ przez wszystkich pajêczynê.

Nastêpnie pokazujemy ilustracje przedstawiaj¹ce ró¿ne wspól-

noty. Prowadzimy pogadankê, w wyniku której ustalamy, ¿e wa-
runkiem ¿ycia we wspólnocie jest ten sam cel, podobne wartoœci
cz³onków tej wspólnoty oraz ich wzajemna ¿yczliwoœæ i mi³oœæ.

Jak powsta-
je wspólno-
ta?

30. Udzia³ w dziele stworzenia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Katecheta wyjaœnia: Jako uczeñ klasy IV ¿yjesz w œrodowi-

sku szkolnym, ale przede wszystkim w gronie rodzinnym. Masz
tak¿e przyjació³, kolegów i kole¿anki, z którymi czêsto siê spo-
tykasz. To Pan Bóg, stwarzaj¹c cz³owieka, chcia³, aby nie by³ on
samotny, ale ¿y³ w bliskoœci ze swoim Stwórc¹ i innymi ludŸmi.
Bóg chce, by cz³owiek ¿y³ we wspólnocie z innymi. W jaki spo-
sób mo¿na budowaæ wspólnotê z Bogiem i innymi?

B. Rozwiniêcie

Jedn¹ z mo¿liwoœci rozwijania wspólnoty proponuje sam

Bóg. Nazywamy j¹ przymierzem.

Prosimy, by uczniowie ze s³owniczka odczytali definicjê

przymierza. Wypisujemy na tablicy elementy przymierza:

– dwie strony – umowa;
– zobowi¹zania respektowania umowy.
Szukamy tych elementów w przymierzu zawartym miêdzy

Bogiem a ludem izraelskim. Uczniowie czytaj¹ teksty biblijne:
Rdz 9, 9 i Wj 34, 10, które znajduj¹ siê w podrêczniku ucznia,
oraz tekst Wj 19, 5, który wyœwietlamy na ekranie.

Teraz jeœli pilnie s³uchaæ bêdziecie g³osu mego i strzec mojego
przymierza, bêdziecie szczególn¹ moj¹ w³asnoœci¹ poœród wszyst-
kich narodów, gdy¿ do Mnie nale¿y ca³a ziemia (Wj 19, 5).

W trakcie rozmowy ustalamy z uczniami, ¿e stronami

w umowie s¹: Bóg i lud izraelski. Bóg zobowi¹zuje siê do wier-
noœci, bo mówi, ¿e bêdzie to przymierze równie¿ dla nastêp-
nych pokoleñ, bêdzie siê opiekowa³ ludem, nawet czyni¹c cuda,
Izrael bêdzie szczególn¹ w³asnoœci¹ Boga, je¿eli bêdzie strzeg³
przymierza. Pan Bóg chce jednak, by wspólnotê z Nim tworzyli
wszyscy ludzie, nie tylko jeden naród. Dlatego daje przez pro-
roków jeszcze wiêksz¹ obietnicê.

Prosimy, by uczniowie odczytali z podrêcznika tekst Jr 31,

31. W jaki sposób Bóg wype³nia tê obietnicê dla nas?

Odtwarzamy nagranie ze Mszy Œwiêtej ze s³owami konse-

kracji.

Ustalamy z uczniami te same elementy przymierza, co

w przypadku Izraelitów: Bóg zawiera przymierze ze wszystki-
mi ludŸmi, bo Jezus mówi, ¿e Jego Cia³o i Krew s¹ ofiar¹ za
wielu ludzi. Bóg jest wierny przymierzu, bo ofiara jest z³o¿o-

Wspólnota

Boga z ludŸ-

mi, czyli

przymierze

Analiza
tekstów

biblijnych

Wspólnota

euchary-

styczna

IV. Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

na na odpuszczenie grzechów, a ludzie, przestrzegaj¹c przyka-
zañ, unikn¹ grzechu. Warto wiêc przypomnieæ, jakie jest to
przykazanie, które stanowi podstawê nowego przymierza. Roz-
dajemy uczniom rozsypankê wyrazow¹ z przykazaniem mi³o-
œci Boga i bliŸniego; uczniowie uk³adaj¹ treœæ przykazania i od-
czytuj¹ je g³oœno.
Bêdziesz mi³owa³ Pana, Boga swego, ca³ym swoim sercem, ca³¹
swoj¹ dusz¹, ca³¹ swoj¹ moc¹ i ca³ym swoim umys³em; a swego
bliŸniego jak siebie samego.

C. Zakoñczenie

W podsumowaniu stwierdzamy, ¿e zarówno Izraelici, jak

i my nie zawsze pamiêtamy o warunkach przymierza, ale kie-
dy przepraszamy Boga za to, ¿e zapominamy o mi³oœci, On nam
przebacza i daje now¹ szansê. Otrzymujemy od Pana Boga
ci¹g³e zaproszenie do kierowania siê mi³oœci¹. Przepraszaj¹c
Boga, odnosz¹c siê do siebie ¿yczliwie, pomagaj¹c sobie bê-
dziemy zawsze budowaæ wspólnoty, w których ¿yjemy. W ten
sposób bêdziemy mieli udzia³ w dziele stworzenia, jakiego
dokona³ i wci¹¿ dokonuje Bóg. Bêdziemy równie¿ uczestniczyæ
w najpiêkniejszej wspólnocie z Bogiem tu na ziemi – wspól-
nocie Eucharystycznej, a przyjmuj¹c Cia³o Chrystusa jeszcze
bardziej z³¹czymy siê z Nim i z ca³¹ wspólnot¹ Koœcio³a, do
której nale¿ymy od chwili chrztu.

¯ycie we wspólnocie i sta³e jej tworzenie jest zadaniem

ka¿dego z nas. Czasami jest ono trudne, a czasami bardzo pro-
ste. Mo¿emy dziêkowaæ Bogu za pomoc w trwaniu w mi³oœci.
Ju¿ teraz podziêkujmy Mu s³owami psalmu. Katecheta i ucz-
niowie czytaj¹ s³owa psalmu 119 z podrêcznika ucznia.

3. Zeszyt ucznia

Temat: UDZIA£ W DZIELE STWORZENIA
Uczniowie wklejaj¹ treœæ przykazania mi³oœci.

4. Praca domowa

Napisz, dlaczego dobrze jest ¿yæ we wspólnocie?

Rozsypanka
wyrazowa

Pogadanka

30. Udzia³ w dziele stworzenia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

31. ODMOWA UDZIA£U W DZIELE

STWORZENIA

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Wyjaœnienie, ¿e ka¿de z³o jest odejœciem od mi³oœci Boga,

rezygnacj¹ z udzia³u w Bo¿ym dziele stworzenia. Zachêcanie
do przepraszania Boga za wszelkie z³o, grzechy, które powo-
duj¹ odmowê uczestnictwa tym w dziele.

Treœæ orêdzia zbawczego

Przez grzech stworzenie odrzuca wolê Stwórcy dotycz¹c¹

podstawowych struktur Jego stworzenia i Jego przymierza.
W ten sposób stworzenie zaprzecza równie¿ swojej w³asnej na-
turze i sensowi swojej wolnoœci, którym jest mi³oœæ do najwy¿-
szej wartoœci, jaka w ogóle istnieje, Boga osobowego. Grzech
jest sprzeczny z natur¹ ludzk¹, lecz jest mo¿liwy, co potwier-
dza zarówno doœwiadczenie naszej wolnoœci, jak i s³owo ob-
jawienia. Jest on czêœci¹ tajemnicy, która polega na tym, ¿e wol-
noœæ stworzenia nie tylko pochodzi od Boga, ale mo¿e byæ tak¿e
u¿yta przeciw Bogu pomimo Jego stwórczej wszechmocy
i wszechw³adzy.

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Metody i œrodki dydaktyczne

rozsypanka obrazkowa;
praca z tekstem;
rachunek sumienia;
list;
ilustracja pociêta na czêœci.

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Ukazujemy, ¿e niezgoda, k³ótnie, brak szacunku czy ¿ycz-

liwoœci we wspólnocie powoduj¹ ³amanie zasad ¿ycia i wspó³-
pracy miêdzy poszczególnymi jej cz³onkami.

B. Rozwiniêcie

Pokazujemy na przyk³adach z Pisma Œwiêtego, ¿e ludzie

odrzucali Bo¿e zaproszenie do udzia³u w Jego dziele stworze-
nia – czynienia œwiata lepszym, piêkniejszym i szczêœliwszym.

C. Zakoñczenie

Zachêcamy do modlitwy przeproszenia za odmowê uczest-

nictwa w Bo¿ym dziele.

2. Katecheza

A. Wstêp

Rozpoczynamy katechezê od zastosowania metody „rozsy-

panki obrazkowej”, aby pokazaæ, ¿e tylko we wspólnocie cz³o-

Co jest spo-
iwem wspól-
noty?

31. Odmowa udzia³u w dziele stworzenia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

wiek mo¿e dzieliæ siê mi³oœci¹ z innymi i jest tej wspólnocie
potrzebny, aby by³a ona pe³na. W tym celu tniemy ilustracjê na
tyle czêœci, ilu jest uczniów w klasie. Ka¿dy otrzymuje jedn¹
czêœæ. Prosimy, by uczniowie uto¿samili siê z ni¹ i nazwali
towarzysz¹ce im uczucia. Nastêpnie uk³adamy poszczególne
elementy w jedn¹ ca³oœæ. Prowadzimy rozmowê, w wyniku
której przypominamy ustalenia z poprzedniej katechezy, ¿e
mi³oœæ jest najwa¿niejsz¹ zasad¹ ¿ycia we wszystkich wspól-
notach. To ona jest podstaw¹ do wype³niania zasad, które za-
pewniaj¹ tym wspólnotom zgodê, radoœæ i osi¹gniêcie zamie-
rzonych celów.

Koñczymy pytaniem, dlaczego nie zawsze jesteœmy otwar-

ci na zaproszenie Bo¿e do czynienia dobra, do sprawiania, aby
œwiat by³ coraz piêkniejszy, a przez to do udzia³u w dziele stwo-
rzenia.

B. Rozwiniêcie

Prosimy, by uczniowie przeczytali z podrêcznika teksty

biblijne: Rdz 3, 11-13; Wj 32, 8b i znaleŸli wspóln¹ myœl dla
obydwu tekstów. Uczniowie powinni zauwa¿yæ, ¿e ludzie oka-
zali wobec Boga niepos³uszeñstwo; nie zaufali Mu; zapomnieli,
¿e tylko Bóg obieca³ im szczególn¹ przyjaŸñ. Oni tê przyjaŸñ
Boga zniszczyli. W podsumowaniu uzupe³niamy, ¿e w Piœmie
Œwiêtym znajdujemy opowiadania o tym, ¿e ludzie czêsto za-
pominali o Bo¿ych obietnicach, jak równie¿ warunkach umów
– przymierzy zawieranych z Bogiem. Tak by³o w przypadku
pierwszych ludzi czy Izraelitów wêdruj¹cych przez pustyniê.
Ludzie ci pow¹tpiewali w prawdziwoœæ s³ów Boga. Nie widzie-
li te¿ potrzeby s³uchania Go i wype³niania Jego poleceñ. W ten
sposób odrzucili równie¿ Jego zaproszenie do udzia³u w Bo-
¿ym dziele stworzenia – czynienia œwiata lepszym, piêkniej-
szym, szczêœliwszym.

C. Zakoñczenie

Ka¿de postêpowanie cz³owieka, podobne do postêpowania

pierwszych ludzi albo Izraelitów na pustyni, wyra¿a to samo:

Analiza
tekstów

biblijnych

Rdz 3, 11-13;

Wj 32, 8b

Rachunek

sumienia

IV. Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

odmowê ¿ycia w bliskoœci i przyjaŸni z Bogiem Stwórc¹. Dzi-
siaj te¿ s¹ ludzie, wspólnoty, narody, które odmawiaj¹ okazy-
wania Bogu pos³uszeñstwa i oddawania Mu czci. Zastanówmy
siê przez chwilê, jak my sami w tym wzglêdzie postêpujemy.
Zróbmy sobie krótki rachunek sumienia:

– Jak ja okazujê mi³oœæ moim rodzicom, rodzeñstwu i in-

nym ludziom?

– Jak staram siê czyniæ lepszym otaczaj¹cy mnie œwiat

i dawaæ dobry przyk³ad innym?

– Jak czêsto uœwiadamiam sobie, ¿e jestem szczególn¹

w³asnoœci¹ Boga?

– Jak czêsto przepraszam Boga i najbli¿szych za pope³nio-

ne z³o?

Przeproœmy Boga s³owami psalmu za wszelkie z³o, które po-

pe³niliœmy, a przez to odrzuciliœmy zaproszenie do udzia³u
z Bogiem w dziele stworzenia (tekst znajduje siê w podrêczni-
ku ucznia):

Uznajê bowiem moj¹ nieprawoœæ,
a grzech mój jest zawsze przede mn¹.
Tylko przeciw Tobie zgrzeszy³em
i uczyni³em, co z³e jest przed Tob¹,
tak ¿e siê okazujesz sprawiedliwym w swym wyroku
i prawym w swoim os¹dzie (Ps 51, 5-6).

Wyjaœniamy uczniom, ¿e psalm, którym siê modliliœmy jest

jedn¹ z form przepraszania Boga za uczynione z³o. Ka¿dy z nas
mo¿e to wyraziæ w inny sposób. Prosimy, by uczniowie napi-
sali w formie listu do Pana Boga swoje przeproszenie za to, ¿e
wybieraj¹c grzech, odmawiaj¹ udzia³u w dziele stworzenia.

3. Zeszyt ucznia

Temat: ODMOWA UDZIA£U W DZIELE STWORZENIA
Przeproszenie u³o¿one w trakcie katechezy.

U³ó¿ w³asne
przeprosiny

31. Odmowa udzia³u w dziele stworzenia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

4. Praca domowa

Zachêcamy, by uczniowie napisanym przeproszeniem pomo-
dlili siê wieczorem.

Uwaga:
Jeœli na nastêpnej katechezie (podsumowuj¹cej) zastosujemy
technikê kola¿u, wówczas polecamy uczniom, by przynieœli na
te zajêcia: kolorowe wycinki prasowe, kolorowy papier, stare
fotografie, pocztówki, s³omê, piasek, muszelki, kawa³ki mate-
ria³ów, ¿wir (ry¿, kaszê), farby, plastelinê, liœcie kwiaty itp.
Uczniowie powinni te¿ przynieœæ du¿e arkusze szarego papie-
ru, no¿yczki, klej.

IV. Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

32. NASZ STWORZYCIEL

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Powtórzenie i usystematyzowanie wiedzy z czwartej grupy

tematycznej: Bóg naszym Stworzycielem. Zachêta do odpowie-
dzialnego w³¹czania siê w dzie³o stworzenia poprzez rozwija-
nie swoich zdolnoœci i umiejêtnoœci.

Treœæ orêdzia zbawczego

Bóg stworzy³ ca³y œwiat, stworzy³ tak¿e cz³owieka na swój

obraz i podobieñstwo. Dlatego te¿ cz³owiek nie tylko mo¿e
korzystaæ z otaczaj¹cego go œwiata, ale równie¿ ma byæ za niego
odpowiedzialny. Swoj¹ odpowiedzialnoœæ powinien wyra¿aæ
poprzez uczestnictwo we wspólnotach spo³ecznych, takich jak
rodzina, klasa szko³a, Koœció³. Ma budowaæ wspólnotê, reali-
zuj¹c przykazanie mi³oœci. Cz³owiek jako stworzenie Bo¿e ma
wprowadzaæ wokó³ siebie pokój, zgodê. Powinien równie¿ wy-
ra¿aæ swoj¹ wdziêcznoœæ Stwórcy poprzez modlitwê uwielbie-
nia i dziêkczynienia.

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Metody i œrodki dydaktyczne

krzy¿ówka;
praca z Pismem Œwiêtym;
diagram;
praca z podrêcznikiem;
kola¿.

Literatura pomocnicza

Nellie de Vries, Biblijne ³amig³ówki, Falco Kanon, Warszawa
1994.
E. Brudnik, A. Moszyñska, B. Owczarska, Ja i mój uczeñ pra-
cujemy aktywnie – przewodnik po metodach aktywizuj¹cych,
Zak³ad wydawniczy SFS, Kielce 2000.

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Przypominamy teksty biblijne o stworzeniu, rozwi¹zuj¹c

krzy¿ówkê.

B. Rozwiniêcie

Utrwalamy kluczowe pojêcia poprzez pracê z podrêczni-

kiem lub kola¿.

C. Zakoñczenie

Wyra¿amy Bogu wdziêcznoœæ za dar stworzenia.

IV. Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

2. Katecheza

A. Wstêp

Katechezê rozpoczynamy rozwi¹zaniem krzy¿ówki opartej na
treœci fragmentów Pisma Œwiêtego: Rdz 1,1-31; 2,1-9.

Has³o: ...................................................................

Rdz 1, 1-31

1. Na pocz¹tku by³a nim ziemia (w. 2).
2. „Wtedy Bóg rzek³: Niechaj siê stanie ......” (w. 3).
3. To by³ pierwszy ....... po pierwszym dniu (w. 5).
4. Sklepienie poœród wód (w. 8).
5. Zebrane wody spod nieba (w. 9-10).
6. Bóg obdarzy³ ni¹ ziemiê w trzecim dniu stworzenia (w. 12).
7. „Potem Bóg rzek³: Niechaj ziemia wyda istoty ¿ywe ró¿-

nego rodzaju: byd³o, zwierzêta pe³zaj¹ce i dzikie .......
wed³ug ich rodzajów” (w. 24).

8. „A wreszcie rzek³ Bóg: Uczyñmy cz³owieka na Nasz ob-

raz, ....... Nam” (w. 26).

9. Stworzony jako mê¿czyzna i niewiasta (w. 27).

Rdz 2, 1-9

10. Umieœci³ tam Bóg cz³owieka, którego stworzy³ (w. 8).

Rozwi¹¿
krzy¿ówkê

32. Nasz Stworzyciel

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Rozwi¹zanie krzy¿ówki:

1. PUSTKOWIE
2. ŒWIAT£OŒÆ
3. WIECZÓR
4. NIEBO
5. MORZE
6. ZIELEÑ
7. ZWIERZÊTA
8. PODOBNEGO
9. CZ£OWIEK
10. EDEN

Has³o: STWORZENIE

A. Rozwiniêcie

Podajemy dwie propozycje do wyboru przez katechetê:

Bóg stworzy³ œwiat, dlatego nazywamy go Stworzycielem,

Wszechmog¹cym. Wynikaj¹ z tego ró¿ne konsekwencje, przy-
pomnijmy jakie.

Dzielimy klasê na cztery grupy; ka¿da z grup ma znaleŸæ

przy pomocy tekstów katechez z bloku „Bóg naszym Stworzy-

Propozycja I

IV. Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

cielem” odpowiedzi na pytania zamieszczone w tej jednostce
powtórzeniowej:

1. Co to znaczy, ¿e Bóg jest Stworzycielem?
2. Co to znaczy, ¿e Bóg jest Wszechmog¹cy?

Na podstawie katechez: Bóg objawia siê jako Stworzyciel
i Hymn o stworzeniu.

1. Co to znaczy, ¿e cz³owiek jest podobny do Boga?
2. W jaki sposób cz³owiek mo¿e wielbiæ Boga?

Na podstawie katechez: Bóg stworzy³ cz³owieka i Dziêkujemy
Bogu za stworzenie.

1. Co to znaczy, ¿e cz³owiek poszukuje swojego miejsca w

dziele stworzenia?

2. Jak ty mo¿esz dziœ realizowaæ swoje powo³anie?

Na podstawie katechezy: Moje miejsce w dziele stworzenia.

1. Co to znaczy, ¿e jesteœ odpowiedzialny za dary otrzymane

od Pana Boga?

2. Dlaczego brak jednoœci miêdzy ludŸmi jest przeszkod¹

w d¹¿eniu do zbawienia?

Na podstawie katechez: Udzia³ w dziele stworzenia i Odmowa
udzia³u w dziele stworzenia.

Grupa I:
1. Poniewa¿ Bóg wszystko stworzy³, jest wielki i wspania³y;

wszystko, co On stworzy³, jest dobre.

2. Wszechmog¹cy – tak Pismo Œwiête nazywa Boga Stwórcê.

Wszechmog¹cy to znaczy, ¿e do stwarzania nie potrzebuje
niczego – ani materia³u, ani pomocników, ani narzêdzi. Tak
mo¿e stwarzaæ tylko Bóg.

Grupa II:
1. Cz³owiek jest obrazem Pana Boga w tym, ¿e mo¿e myœleæ,

kochaæ, wspó³czuæ, przebaczaæ czy ulepszaæ œwiat. Prócz
tego ma w imieniu Boga zarz¹dzaæ ca³ym stworzonym œwia-
tem; ma troszczyæ siê o to, aby ca³a przyroda s³u¿y³a dobru
i rozwojowi ca³ej ludzkoœci.

Grupa I

Grupa II

Grupa III

Grupa IV

Oczekiwane
odpowiedzi

32. Nasz Stworzyciel

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

2. Cz³owiek mo¿e wielbiæ Boga, dziêkuj¹c Mu za to, ¿e stwo-

rzy³ nas i ca³y œwiat, okazuj¹c wdziêcznoœæ za wszystko, co
od Niego otrzymaliœmy: za ¿ycie, za rodziców, opiekunów
za bliskie nam osoby, za przyrodê… Mo¿na to uczyniæ co-
dzienn¹ modlitw¹, uczestnictwem we Mszy Œwiêtej, okazu-
j¹c mi³oœæ bliŸniemu, szanuj¹c przyrodê itd.

Grupa III:
1. To znaczy, ¿e cz³owiek odpowiedzialnie potrafi korzystaæ

ze swoich zdolnoœci, wybieraæ i czyniæ to, co jest dobre,
m¹dre, zgodne z planem Boga. Cz³owiek poszukuje swoje-
go miejsca zgodnie z prawami przyrody ustanowionymi
przez Boga, a tak¿e z prawem poszanowania ¿ycia i wiel-
koœci cz³owieka. To znaczy tak¿e byæ odpowiedzialnym za
skutki swego postêpowania, umiejêtnie przewidywaæ je,
wymaga to od cz³owieka ci¹g³ego uczenia siê, jak gospo-
darowaæ dobrami, aby one pomaga³y ka¿demu cz³owieko-
wi w stawaniu siê lepszym.

2. Poprzez naukê w szkole, na zajêciach pozaszkolnych

w domu, odkrywaæ swoje zdolnoœci i mo¿liwoœci w budo-
waniu lepszego ¿ycia. Poprzez realizacje przykazania mi-
³oœci Boga i bliŸniego.

Grupa IV:
1. Cz³owiek wyra¿a odpowiedzialnoœæ poprzez swój udzia³ w

¿yciu rodziny, szko³y, klasy i Koœcio³a, czyli spo³ecznoœci
wierz¹cych. To znaczy tak¿e rozwijaæ siebie i pomagaæ
w rozwoju wszystkim innym, którzy znajduj¹ siê obok mnie.
Trwaæ w podjêtych zobowi¹zaniach podczas chrztu.

2. Brak jednoœci miêdzy ludŸmi niszczy w cz³owieku mi³oœæ,

a tym samym oddala go od Jezusa.

Kola¿ – inaczej „sklejanka”, tworzy siê go poprzez wyko-

rzystanie ró¿nych materia³ów i technik plastycznych. Ucznio-
wie powinni przynieœæ na zajêcia: kolorowe wycinki prasowe,
kolorowy papier, stare fotografie, pocztówki, s³omê, piasek,
muszelki, kawa³ki materia³ów, ¿wir (ry¿, kaszê), farby, plaste-
linê, liœcie, kwiaty itp. Uczniowie powinni te¿ przynieœæ du¿e
arkusze szarego papieru, no¿yczki, klej.

Propozycja II

IV. Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Dzielimy uczniów na 10 grup, ka¿da z grup otrzymuje inny

temat do opracowania:

1. Cz³owiek obrazem Boga.
2. Cz³owiek okazuje mi³oœæ Bogu.
3. Cz³owiek okazuje mi³oœæ bliŸniemu.
4. Ludzie maj¹ troszczyæ siê o siebie.
5. Ludzie maj¹ okazywaæ sobie wspó³czucie.
6. Ludzie maj¹ okazywaæ sobie przebaczenie.
7. Ludzie maj¹ obdarzaæ siebie dobrem.
8. Cz³owiek troszczy siê o przyrodê.
9. Cz³owiek ulepsza œwiat.
10. Cz³owiek myœli, decyduje o sobie.

Uczniowie: maluj¹, rysuj¹, naklejaj¹ przyszywaj¹ itp., two-

rz¹c obraz swego tematu. Nastêpnie przy pomocy katechety
uk³adaj¹ wszystkie prace tak, aby powsta³a logiczna ca³oœæ,
która wyra¿a temat: Bêd¹c obrazem Pana Boga, powinniœmy
uczyæ siê kochaæ Boga i ludzi, którzy z nami ¿yj¹. Mamy trosz-
czyæ siê o to, aby – podobnie jak Bóg – obdarzaæ innych do-
brem, mi³oœci¹, wspó³czuciem, przebaczeniem.

C. Zakoñczenie

ZnajdŸ w rozsypanych literach has³o: BÓG JEST STWÓR-

C¥ WSZYSTKIEGO I WSZYSTKO, CO ON STWORZY£,
JEST DOBRE, poruszaj¹c siê poziomo, pionowo i na ukos.

Rozsypanka

32. Nasz Stworzyciel

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

IV. Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

ROZWI¥ZANIE:

Wszystko, co stworzy³ Bóg jest dobre. U³ó¿ modlitwê dziêk-

czynn¹ za dar stworzenia otrzymany od Boga.

3. Zeszyt ucznia

Temat: NASZ STWORZYCIEL
Uczniowie wpisuj¹ (wklejaj¹) has³o rozsypanki.

4. Praca domowa

Narysuj projekt znaku, który bêdzie zawiera³ informacjê: „Ca³y
œwiat, który nas otacza jest znakiem obecnoœci w nim Boga”.

32. Nasz Stworzyciel

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Tematyka kolejnych katechez przybli¿a sytuacje cz³owieka, który ¿yje

w przyjaŸni z Bogiem oraz który tê przyjaŸñ zerwa³. Ten obraz stanowi re-
ligijn¹ podstawê wyjaœnieñ istnienia cierpienia, œmierci, z³a w œwiecie.
Wprowadzenie w sytuacjê wywo³an¹ przez grzech pozwala prowadziæ dal-
sze wyjaœnienia o istocie grzechu sprowadzaj¹cego na cz³owieka z³o. £¹-
czy siê j¹ miêdzy innymi z brakiem odpowiedzialnoœci cz³owieka przed
Bogiem za siebie i swoje otoczenie. W tym te¿ kontekœcie zostaje wyjaœnione
pojêcie szatana.

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

33. ABRAHAM UFA BOGU

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Zapoznajemy z histori¹ Abrahama, k³ad¹c akcent na inter-

wencje Boga i doœwiadczenie wiary, jakie one wywo³ywa³y.
Analizuj¹c drogê wiary Abrahama, kszta³tujemy wiarê uczniów
zdoln¹ do w³aœciwej oceny prze¿ywanych prób i doœwiadczeñ.

Treœæ orêdzia zbawczego

Bóg pragnie doprowadziæ ludzi do ¿ycia w jednoœci z Nim.

W³aœnie tê ideê, zasadnicz¹ dla ca³ej historii zbawienia, wyra-
¿a temat przymierza. Dochodzi on do g³osu w ka¿dej myœli
religijnej Pisma Œwiêtego. Widaæ j¹ równie¿ w ¿yciu Abraha-
ma. Bóg uczyni³ pierwszy krok i spotka³ siê z Abrahamem,
zwracaj¹c siê do niego jak do przyjaciela. Cz³owiek us³ysza³,
¿e musi teraz opuœciæ trzy sfery swego dotychczasowego ¿y-
cia: wyjdŸ z twojej ojczyzny, z miasta, w którym ¿y³eœ oraz
z domu rodzinnego. Bóg domaga siê poœwiêcenia wszystkie-
go, z czym Abraham dot¹d by³ zwi¹zany. S¹ to jednak zrz¹dze-
nia pe³ne mi³oœci i przyjaŸni. Od samego pocz¹tku nies³ycha-
na hojnoœæ Boga „pochyla siê” nad Abrahamem, zapowiada-

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

j¹c wprost cudown¹ przysz³oœæ. Jak refren powtarzaj¹ siê tu-
taj s³owa Ja ci dam… ziemiê, liczne bogactwa, bezpieczeñstwo,
a wreszcie przyjdzie liczne potomstwo. Jak¿e trudno uwierzyæ
w te obietnice, skoro jest siê cz³owiekiem bez ziemi i ojczyzny,
a ¿ona jest ju¿ bardzo stara. Abram by³ wêdrownym pasterzem,
czu³ siê zmêczony ¿yciem i wêdrowaniem, czu³ siê stary i prze-
grany. Jednak¿e ca³a przysz³oœæ zale¿y wy³¹cznie od wszech-
mocy i dobroci Boga, a jedynym warunkiem spe³nienia obiet-
nic jest szczera i niez³omna wiara oraz poddanie siê bez wahañ
zamiarom Stwórcy.

Abraham zawierzy³ otrzymanej obietnicy i uwierzy³ wbrew

ludzkiej nadziei i logice. Jego wiara podlega³a wielu próbom,
a¿ zosta³a oczyszczona i umocniona poprzez cierpienie. Bóg
doœwiadcza Abrahama, ¿¹daj¹c od niego najwiêkszej ofiary.
A jednak Abraham „nie odmówi³ nawet swego jedynego syna”
(Rdz 22, 12.16). Ten sam Bóg ocala Izaaka, bo tajemnicza jest
logika Bo¿ej mi³oœci. W ten sposób ukazana zosta³a wiara i bo-
jaŸñ Bo¿a Abrahama oraz plany Boga, które maj¹ na celu nie
œmieræ, ale ¿ycie.

Powo³aniem Abrahama jest „byæ ojcem” – ojcem wszyst-

kich wierz¹cych. Jego wybór ma bowiem charakter uniwersal-
ny – w nim Bóg wybra³ nas wszystkich. Ta tajemnica jest za-
warta ju¿ w samym imieniu „Abraham”, które oznacza „ojciec
mnóstwa narodów” (Rdz 17, 5). Jego ojcostwo dosiêga rów-
nie¿ i nas. „Przez ciebie bêd¹ otrzymywa³y b³ogos³awieñstwo
ludy ca³ej ziemi” (Rdz 12, 3). Ta biblijna postaæ jest wiêc dla
nas niezwykle wa¿na, poniewa¿ Bóg uczyni³ go swego rodza-
ju wzorem czy obrazem cz³owieka wierz¹cego – dlatego w³a-
œnie nazywamy go „ojcem naszej wiary”. Oznacza to, ¿e ka¿-
dy, kto twierdzi o sobie, ¿e ma wiarê, musi niejako przejrzeæ
siê i odnaleŸæ siebie w historii Abrahama.

Metody i œrodki dydaktyczne

Pogadanka;
gra dydaktyczna;
praca z tekstem;

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

tablice informacyjne;
arkusze A 4;
ilustrowana biografia znanej dzieciom osobistoœci.

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Zachêcamy uczniów do utworzenia przewodnika po ¿yciu

wiary Abrahama – ojca wszystkich wierz¹cych

B. Rozwiniêcie

Stosuj¹c grê dydaktyczn¹, gromadzimy informacje dotycz¹-

ce ¿ycia Abrahama i odkrywamy, jak dzia³a w nim Bóg. W ten
sposób powstanie „przewodnik” na drogach wiary Abrahama,
który bêdzie przyk³adem do tworzenia osobistego przewodni-
ka przez poszczególnych uczniów.

C. Zakoñczenie

Odkrywamy znaczenie postaci Abrahama dla wierz¹cych

dzisiaj. Projektujemy przewodnik po drogach naszej wiary

2. Katecheza

A. Wstêp

Pokazujemy ilustrowan¹ biografiê znanej dzieciom osobi-

stoœci, np. Papie¿a. W rozmowie z uczniami ustalamy, ¿e w te-
go typu przewodniku znalaz³y siê miejsca, w których wydarzy-
³o siê coœ wa¿nego w ¿yciu tej osoby. Spróbujemy dziœ zrobiæ
coœ w rodzaju przewodnika po ¿yciu wiary kogoœ, kogo nazy-

Przewodnik
po ¿yciu
wiary

33. Abraham ufa Bogu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

wamy „Ojcem” naszej wiary. Domyœlacie siê zapewne, ¿e uda-
my siê do miejsc zwi¹zanych z ¿yciem Abrahama. Ustalamy
warunki organizacji tej „wyprawy” na terenie klasy.

B. Rozwiniêcie

W ró¿nych miejscach sali umieszczamy tablice informacyj-

ne z nazwami miejsc zwi¹zanych z ¿yciem Abrahama. Do tych
miejsc wysy³amy „zwiadowców”, którzy odnajd¹, dlaczego to
miejsce by³o wa¿ne w ¿yciu Abrahama i jak w nich Abraham
odkrywa³ Bo¿e dzia³anie. Efekty pracy uczniowie zapisz¹
w formie kartki z ksi¹¿ki. W ten sposób powstanie przewodnik
po ¿yciu Abrahama. Proponujemy, by uczniowie zatrzymali siê
w miejscach wskazanych przez teksty biblijne, w których po-
winni odnaleŸæ nastêpuj¹ce informacje:

Ur Chaldejskie

– Abraham urodzi³ siê w tym mieœcie
– Bóg powo³a³ go do ¿ycia

Charan

– Abraham osiedla siê
– Bóg powo³uje i daje obietnicê, ¿e bêdzie ojcem narodu

i zdobêdzie ziemiê w posiadanie

Sychem

– Abraham osiedla siê
– Bóg daje obietnicê, ¿e ta w³aœnie ziemia bêdzie nale¿a-

³a do jego potomstwa

Egipt

– Abraham przenosi siê tam ze wzglêdu na g³ód
– Bóg wydaje siê wtedy milczeæ

Betel

– Abraham zbudowa³ o³tarz, wzywa³ imienia Boga
– Bóg daje obietnicê potomstwa

Praca w gru-

pach – two-

rzenie prze-

wodnika

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Mamre
A

– Abraham uwierzy³ Bogu
– Bóg daje obietnicê syna

– Abraham rozmawia z Bogiem
– Bóg zawiera przymierze

– Abraham s³u¿y Bogu
– Bóg zmienia imiê Abrahamowi

Miejsce narodzenia Izaaka

– Abraham otrzymuje syna
– Bóg wype³nia obietnicê

Beer Szeba

– Abraham idzie z³o¿yæ ofiarê
– Bóg sprawdza wiarê Abrahama

Góra Moria

– Abraham siêga rêk¹ po nó¿, aby zabiæ swego syna
– Bóg interweniuje, bo nie chce œmierci dziecka

Tekst zapisany kursyw¹ zawiera oczekiwane odpowiedzi

uczniów.

W ka¿dym z tych „miejsc” zostawiamy tekst biblijny (zob.

za³¹cznik), w którym uczniowie znajd¹: wydarzenie z ¿ycia
Abrahama i odpowiadaj¹c¹ mu interwencjê Boga. Dla u³atwie-
nia wykonania tego zadania mo¿emy razem z tekstem biblijnym
przygotowaæ kartkê do naszego przewodnika.

Przedstawiciele grup prezentuj¹ wyniki pracy. Z przygoto-

wanych kartek uk³adamy przewodnik. Podsumowujemy wypo-
wiedzi uczniów stwierdzaj¹c, ¿e Bóg uczyni³ pierwszy krok
i spotka³ siê z Abrahamem, zwracaj¹c siê do niego jak do przy-
jaciela. Bóg domaga siê poœwiêcenia wszystkiego, z czym

OdwiedŸ
miejsca
biblijne

33. Abraham ufa Bogu

Podsumowa-
nie pracy
w grupach –
u³o¿enie
przewodnika

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Abraham dot¹d by³ zwi¹zany. S¹ to jednak polecenia pe³ne
mi³oœci i przyjaŸni. Od samego pocz¹tku nies³ychana hojnoœæ
Boga „pochyla siê” nad Abrahamem, zapowiadaj¹c wprost cu-
down¹ przysz³oœæ. Jak refren powtarzaj¹ siê tutaj s³owa „Ja ci
dam…” ziemiê, liczne bogactwa, bezpieczeñstwo, a wreszcie
przyjdzie liczne potomstwo. Abraham zawierzy³ otrzymanej
obietnicy i uwierzy³ wbrew ludzkiej nadziei i logice. Powo³a-
niem Abrahama jest „byæ ojcem” – ojcem wszystkich wierz¹-
cych. Jego wybór ma bowiem charakter uniwersalny – w nim
Bóg wybra³ nas wszystkich. Ta tajemnica jest zawarta ju¿ w sa-
mym imieniu „Abraham”, które oznacza „ojciec mnóstwa na-
rodów” (Rdz 17, 5). Jego ojcostwo dosiêga równie¿ i nas.
„Przez ciebie bêd¹ otrzymywa³y b³ogos³awieñstwo ludy ca³ej
ziemi” (Rdz 12, 3).

C. Zakoñczenie

Zastanówmy siê, dlaczego ta biblijna postaæ jest dla nas tak

wa¿na, ¿e poœwiêciliœmy jej dzisiaj ca³¹ lekcjê? Pomoc¹
w udzieleniu odpowiedzi na to pytanie mo¿e byæ materia³ za-
warty w przedostatnim akapicie podrêcznika dla ucznia. Po-
przez pogadankê próbujemy ustaliæ z uczniami, ¿e Bóg uczy-
ni³ Abrahama swego rodzaju wzorem czy obrazem cz³owieka
wierz¹cego – dlatego w³aœnie nazywamy go „ojcem naszej wia-
ry”. Oznacza to, ¿e ka¿dy wierz¹cy mo¿e niejako przejrzeæ siê
i odnaleŸæ siebie w historii Abrahama.

Zachêcamy, by uczniowie spróbowali przygotowaæ w ze-

szycie projekt przewodnika po swoim ¿yciu na wzór przewod-
nika po ¿yciu Abrahama: (dom rodzinny, koœció³ parafialny –
chrzest i Eucharystia, szko³a i katecheza itd.). W miejsce imie-
nia Abraham wpisuj¹ swoje imiê.

3. Zeszyt ucznia

Temat: ABRAHAM UFA BOGU
Projekt przewodnika po moim ¿yciu wiary.

Pogadanka

Mój prze-

wodnik

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

4. Praca domowa

Zachêcamy, by uczniowie wed³ug przygotowanego projektu
zrobili „przewodnik po swoim ¿yciu”. Og³aszamy konkurs na
najpiêkniejszy album.

Oto dzieje potomków Teracha. Terach by³ ojcem Abrama, Na-
chora i Harana, a Haran by³ ojcem Lota.

Haran zmar³ jesz-

cze za ¿ycia Teracha, swego ojca, w kraju, w którym siê uro-
dzi³, w Ur chaldejskim.

Abram i Nachor wziêli sobie ¿ony. Imiê

¿ony Abrama by³o Saraj, imiê zaœ ¿ony Nachora – Milka. By³a
to córka Harana, który mia³ jeszcze drug¹ córkê imieniem Ji-
ska.

Saraj by³a niep³odna, nie mia³a wiêc potomstwa.

Terach,

wzi¹wszy z sob¹ swego syna Abrama, Lota – syna Harana, czyli
swego wnuka, i Saraj, sw¹ synow¹, ¿onê Abrama, wyruszy³
z nimi z Ur chaldejskiego, aby siê udaæ do kraju Kanaan (Rdz
11, 27-31a).

1. Ur Chaldejskie

– Abraham ...........
– Bóg ...............

Gdy jednak przyszli do Charanu, osiedlili siê tam.

Terach do-

czeka³ dwustu i piêciu lat ¿ycia i zmar³ w Charanie. Pan rzek³
do Abrama: „WyjdŸ z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego
ojca do kraju, który ci uka¿ê. Uczyniê bowiem z ciebie wielki
naród, bêdê ci b³ogos³awi³ i twoje imiê rozs³awiê: staniesz siê
b³ogos³awieñstwem.

Bêdê b³ogos³awi³ tym, którzy ciebie b³o-

gos³awiæ bêd¹, a tym, którzy tobie bêd¹ z³orzeczyli, i ja bêdê
z³orzeczy³. Przez ciebie bêd¹ otrzymywa³y b³ogos³awieñstwo
ludy ca³ej ziemi”.

Abram uda³ siê w drogê, jak mu Pan rozka-

za³, a z nim poszed³ i Lot. Abram mia³ siedemdziesi¹t piêæ lat,
gdy wyszed³ z Charanu” (Rdz 11, 31b-12, 4).

2. Charan

– Abraham .............
– Bóg ...............

33. Abraham ufa Bogu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

I zabra³ Abram z sob¹ swoj¹ ¿onê Saraj, swego bratanka Lota
i ca³y dobytek, jaki obaj posiadali, oraz s³u¿bê, któr¹ nabyli
w Charanie, i wyruszyli, aby siê udaæ do Kanaanu. Gdy zaœ
przybyli do Kanaanu,

Abram przeszed³ przez ten kraj a¿ do

pewnej miejscowoœci ko³o Sychem, do dêbu More. – A w kraju
tym mieszkali wówczas Kananejczycy. Pan, ukazawszy siê
Abramowi, rzek³: „Twojemu potomstwu oddajê w³aœnie tê zie-
miê”. Abram zbudowa³ tam o³tarz dla Pana, który mu siê uka-
za³ (Rdz 12, 5-7).

3. Sychem

– Abraham.............
– Bóg .................

Zwin¹wszy namioty, Abram wêdrowa³ z miejsca na miejsce
w stronê Negebu.

Kiedy zaœ nasta³ g³ód w owym kraju, Abram

powêdrowa³ do Egiptu, aby tam przez pewien czas pozostaæ;
by³ bowiem ciê¿ki g³ód w Kanaanie( Rdz 12, 9-10).

4. Egipt

– Abraham ..............
– Bóg.............

Zatrzymuj¹c siê na postojach, Abram zawêdrowa³ z Negebu do
Betel, do tego miejsca, w którym przedtem rozbi³ swe namioty,
miêdzy Betel i Aj, Po odejœciu Lota Pan rzek³ do Abrama:
„Spójrz przed siebie i rozejrzyj siê z tego miejsca, na którym
stoisz, na pó³noc i na po³udnie, na wschód i ku morzu;

ca³y ten

kraj, który widzisz, dajê tobie i twemu potomstwu na zawsze.
Twoje zaœ potomstwo uczyniê liczne jak ziarnka py³u ziemi; jeœli
kto mo¿e policzyæ ziarnka py³u ziemi, policzone te¿ bêdzie twoje
potomstwo. Wstañ i przejdŸ ten kraj wzd³u¿ i wszerz: tobie go
oddajê” (Rdz 13, 3.14-17).

5. Betel

– Abraham ..............
– Bóg .................

Do tego miejsca wysy³amy trzy „grupy zwiadowcze”:

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Po tych wydarzeniach Pan tak powiedzia³ do Abrama podczas
widzenia: „Nie obawiaj siê, Abramie, bo Ja jestem twoim
obroñc¹; nagroda twoja bêdzie sowita”. Abram rzek³: „O Pa-
nie, mój Bo¿e, na có¿ mi ona, skoro zbli¿am siê do kresu mego
¿ycia, nie maj¹c potomka; przysz³ym zaœ spadkobierc¹ mojej
majêtnoœci jest Damasceñczyk Eliezer”. I mówi³: „Poniewa¿
nie da³eœ mi potomka, ten w³aœnie zrodzony u mnie s³uga mój,
zostanie moim spadkobierc¹”. Ale oto us³ysza³ s³owa: „Nie on
bêdzie twoim spadkobierc¹, lecz ten po tobie dziedziczyæ bê-
dzie, który od ciebie bêdzie pochodzi³”. I poleciwszy Abramo-
wi wyjœæ z namiotu, rzek³: „Spójrz na niebo i policz gwiazdy,
jeœli zdo³asz to uczyniæ; potem doda³: Tak liczne bêdzie twoje
potomstwo”. Abram uwierzy³ i Pan poczyta³ mu to za zas³ugê
(Rdz 15, 1-6).

6. Mamre (A)

– Abraham ............
– Bóg .............

Potem zaœ rzek³ do niego: „Ja jestem Pan, który ciebie wywio-
d³em z Ur chaldejskiego, aby ci daæ ten oto kraj na w³asnoœæ”.
A na to Abram: „O Panie, mój Bo¿e, jak bêdê móg³ siê upew-
niæ, ¿e otrzymam go na w³asnoœæ?”

Wtedy Pan rzek³: „Wybierz

dla Mnie trzyletni¹ ja³owicê, trzyletni¹ kozê i trzyletniego ba-
rana, a nadto synogarlicê i go³êbicê”. Wybrawszy to wszystko,
Abram poprzer¹bywa³ je wzd³u¿ na po³owy i przer¹bane czê-
œci u³o¿y³ jedn¹ naprzeciw drugiej; ptaków nie porozcina³.
Kiedy zaœ do tego miêsa zaczê³o zlatywaæ siê ptactwo drapie¿-
ne, Abram je odpêdzi³. A gdy s³oñce chyli³o siê ku zachodowi,
Abram zapad³ w g³êboki sen i opanowa³o go uczucie lêku, jak
gdyby ogarnê³a go wielka ciemnoœæ.

I wtedy to Pan rzek³ do

Abrama: „Wiedz o tym dobrze, i¿ twoi potomkowie bêd¹ prze-
bywaæ jako przybysze w kraju, który nie bêdzie ich krajem,
i przez czterysta lat bêd¹ tam ciemiê¿eni jako niewolnicy; a¿
wreszcie zeœlê zas³u¿on¹ karê na ten naród, którego bêd¹ nie-
wolnikami, po czym oni wyjd¹ z wielkim dobytkiem. Ale ty
odejdziesz do twych przodków w pokoju, w póŸnej staroœci
zejdziesz do grobu. Twoi potomkowie powróc¹ tu dopiero
w czwartym pokoleniu, gdy ju¿ dope³ni siê miara niegodziwo-

33. Abraham ufa Bogu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

œci Amorytów”. A kiedy s³oñce zasz³o i nasta³ mrok nieprzenik-
niony, ukaza³ siê dym jakby wydobywaj¹cy siê z pieca i ogieñ
niby gorej¹ca pochodnia i przesunê³y siê miêdzy tymi po³owami
zwierz¹t. Wtedy to w³aœnie Pan zawar³ przymierze z Abramem,
mówi¹c: „Potomstwu twemu dajê ten kraj, od Rzeki Egipskiej
a¿ do rzeki wielkiej, rzeki Eufrat” (Rdz 15, 7-18).

Mamre (B)

– Abraham .................
– Bóg ...................

A gdy Abram mia³ dziewiêædziesi¹t dziewiêæ lat, ukaza³ mu siê
Pan i rzek³ do niego: „Jam jest Bóg Wszechmog¹cy. S³u¿ Mi
i b¹dŸ nieskazitelny, chcê bowiem zawrzeæ moje przymierze
pomiêdzy Mn¹ a tob¹ i daæ ci niezmiernie liczne potomstwo”.
Abram pad³ na oblicze, a Bóg tak do niego mówi³: „Oto moje
przymierze z tob¹: staniesz siê ojcem mnóstwa narodów. Nie
bêdziesz wiêc odt¹d nazywa³ siê Abram, lecz imiê twoje bêdzie
Abraham, bo uczyniê ciebie ojcem mnóstwa narodów. Sprawiê,
¿e bêdziesz niezmiernie p³odny, tak ¿e staniesz siê ojcem naro-
dów i pochodziæ bêd¹ od ciebie królowie. Przymierze moje,
które zawieram pomiêdzy Mn¹ a tob¹ oraz twoim potomstwem,
bêdzie trwa³o z pokolenia w pokolenie jako przymierze wiecz-
ne, abym by³ Bogiem twoim, a potem twego potomstwa. I od-
dajê tobie i twym przysz³ym potomkom kraj, w którym przeby-
wasz, ca³y kraj Kanaan, jako w³asnoœæ na wieki, i bêdê ich
Bogiem” (Rdz 17, 1-8).

Mamre (C)

– Abraham ................
– Bóg ................

Wreszcie Pan okaza³ Sarze ³askawoœæ, jak to obieca³, i uczyni³
jej to, co zapowiedzia³. Sara sta³a siê brzemienn¹ i urodzi³a
sêdziwemu Abrahamowi syna w tym w³aœnie czasie, jaki Bóg
wyznaczy³. Abraham da³ swemu synowi, którego mu Sara uro-
dzi³a, imiê Izaak (Rdz 21, 1-3).
7. Miejsce narodzenia Izaaka

– Abraham ................
– Bóg .................

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

A po tych wydarzeniach Bóg wystawi³ Abrahama na próbê.
Rzek³ do niego: „Abrahamie!” A gdy on odpowiedzia³: „Oto
jestem – powiedzia³: weŸ twego syna jedynego, którego mi³u-
jesz, Izaaka, idŸ do kraju Moria i tam z³ó¿ go w ofierze na jed-
nym z pagórków, jakie ci wska¿ê”. Nazajutrz rano Abraham
osiod³a³ swego os³a, zabra³ z sob¹ dwóch swych ludzi i syna
Izaaka, nar¹ba³ drzewa do spalenia ofiary i ruszy³ w drogê do
miejscowoœci, o której mu Bóg powiedzia³ (Rdz 22, 1-3).

8. Beer Szeba

– Abraham .................
– Bóg ......................

A gdy przyszli na to miejsce, które Bóg wskaza³, Abraham zbu-
dowa³ tam o³tarz, u³o¿y³ na nim drwa i zwi¹zawszy syna swe-
go Izaaka po³o¿y³ go na tych drwach na o³tarzu. Potem Abra-
ham siêgn¹³ rêk¹ po nó¿, aby zabiæ swego syna. Ale wtedy Anio³
Pañski zawo³a³ na niego z nieba i rzek³: „Abrahamie, Abraha-
mie!” A on rzek³: „Oto jestem”.

Anio³ powiedzia³ mu: „Nie

podnoœ rêki na ch³opca i nie czyñ mu nic z³ego! Teraz pozna-
³em, ¿e boisz siê Boga, bo nie odmówi³eœ Mi nawet twego je-
dynego syna” (Rdz 22, 9-12).

9. Góra Moria

– Abraham .................
– Bóg ...............

33. Abraham ufa Bogu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

34. BRAK ZAUFANIA WOBEC STWÓRCY

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Przekazujemy wiedzê na temat istoty grzechu pierwszych

ludzi i jego odniesienia do ka¿dego cz³owieka. Uczymy odczy-
tywania znaczenia obrazów biblijnych. Kszta³tujemy postawê
otwartoœci na prawdê i wra¿liwoœci na z³o.

Treœæ orêdzia zbawczego

W katechezie rozwa¿amy tajemnicê grzesznoœci cz³owieka

jako tajemnicê stwierdzonego przez niego samego rozdarcia
i napiêcia pomiêdzy ujawnionym w stworzeniu zamys³em
Boga wobec niego, a stanem, w jakim cz³owiek znajduje sam
siebie wobec Boga, drugiego cz³owieka i siebie. Relacja Sta-
rego Testamentu o upadku cz³owieka zawiera bardzo bogat¹
treœæ ukryt¹ w biblijnych obrazach. Pragn¹c zrozumieæ, na
czym polega³ pierwszy grzech i jakie s¹ jego konsekwencje,
nale¿y dok³adnie przeœledziæ biblijn¹ scenografiê opisuj¹c¹ wy-
darzenie z raju.
• Stan pierwotny – opisuje to, co Bóg pragnie dla stworzo-

nego przez siebie cz³owieka i co urzeczywistni³oby siê

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

w ka¿dym z nas, gdyby nie grzech. Cz³owiek posiada³
wtedy zdolnoœæ do przebywania z Bogiem, co stanowi³o dla
niego Ÿród³o szczêœcia. Potrafi³ kochaæ swojego Stwórcê
bezinteresown¹ mi³oœci¹. Wszystko by³o dla niego dobre,
nie czu³ lêku, by³ bowiem bezpieczny moc¹ Boga.

• Drzewo ¿ycia – by³o umieszczone w œrodku ogrodu, tam

gdzie Bóg pozostaje w centrum, a cz³owiek akceptuje
swoj¹ zale¿noœæ od Niego i w³asn¹ stworzonoœæ. Wtedy
otrzymuje ¿ycie w obfitoœci i bez ograniczeñ. Bóg od po-
cz¹tku nie zabroni³ cz³owiekowi spo¿ywaæ owoców z te-
go drzewa. Stworzy³ cz³owieka, aby ten móg³ cieszyæ siê
¿yciem, u¿ywaæ go zgodnie z wol¹ Boga i sk³adaæ Mu
dziêkczynienie za ten dar. Bóg pragnie, by cz³owiek by³
w pe³ni szczêœliwy ¿yciem, które pochodzi tylko i wy³¹cz-
nie od Niego.

• Drzewo poznania dobra i z³a – jedyne ograniczenie cz³o-

wieka zosta³o wyra¿one w zakazie spo¿ywania owoców
z tego drzewa, o którym nie powiedziano, gdzie siê znaj-
duje. Jest ono wszêdzie tam, gdzie cz³owiek bêdzie usi³o-
wa³ poznawaæ dobro i z³o niezale¿nie od Boga. Takie po-
stawienie siebie na miejscu Boga jest jednak dla cz³owie-
ka œmiercionoœne. Poza Bogiem nie ma bowiem ¿ycia.

• W¹¿ – do pe³nego ³adu i poddania Bogu obrazu raju zostaje

wprowadzona rzeczywistoœæ Jemu przeciwna. W odró¿nie-
niu od innych stworzeñ jest on przedstawiony jako przy-
chodz¹cy z zewn¹trz, z terenu, gdzie nie ma stwórczej
harmonii. W¹¿ jest ukazany jako przeciwnik (szatan) pla-
nów Bo¿ych w stosunku do ludzkoœci i poszczególnych
ludzi. Nie akceptuje faktu bycia stworzeniem, to znaczy
bycia zale¿nym od Stwórcy, jest z Nim w konflikcie, za-
zdroszcz¹c cz³owiekowi jego szczêœcia (por. Mdr 2, 24;
1 Kor 7, 5; 1 Tes 3, 5). Zasadniczym celem jego dzia³ania
jest zerwanie relacji cz³owieka z Bogiem, a g³ównym œrod-
kiem staje siê k³amstwo, wprowadzenie do ogólnego sta-
nu zamêtu, to znaczy utraty przez cz³owieka jego ¿yciodaj-
nej orientacji na Boga. Nowy Testament nazywa wê¿a z ra-
ju k³amc¹ i ojcem k³amstwa (J 8, 44), tym, który zwodzi
cz³owieka (Rz 7, 11; Ap 12, 9).

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

• Czy rzeczywiœcie Bóg powiedzia³ ... ? (Rdz 3, 1) – W tym

pytaniu zawarta jest sama istota przebieg³oœci szatana.
Ostatecznym celem jego ataku jest tutaj obraz Boga, jaki
nosili w sobie pierwsi rodzice. Cz³owiek do tej chwili zna³
Boga jako troskliwego i bezinteresownego Dawcê ¿ycia
i dlatego ufa³ Mu bezgranicznie. Oszczerca przemyca cieñ
podejrzenia, ¿e Bóg jest tym, który go zniewala i ograni-
cza. Ukrytym zamiarem kuszenia jest wiêc pierworodne
k³amstwo o tym, ¿e Bóg nie kocha cz³owieka, nie pragnie
jego dobra, dlatego nie mo¿na Jemu ufaæ i nie mo¿na na
Nim opieraæ swojego ¿ycia. Trzeba wiêc w konsekwencji
liczyæ tylko na siebie i na swoje mo¿liwoœci. Do tej samej
zasady sprowadza siê równie¿ ka¿dy wspó³czesny grzech
cz³owieka.

• Na pewno nie umrzecie! (Rdz 3, 4) – Szatan proponuje

cz³owiekowi, aby by³ jak Bóg nie dziêki jednoœci z Nim,
lecz poprzez egocentryczne zamkniêcie siê w sobie, skon-
centrowanie siê na w³asnym ¿yciu. Pierwsi rodzice powie-
dzieli „amen” szatanowi w akcie zerwania i spo¿ycia owo-
cu z drzewa poznania dobra i z³a. Zaakceptowali w ten
sposób pierworodne k³amstwo, ¿e Bóg nie troszczy siê
o nich i dlatego musz¹ zdobywaæ sobie ¿ycie na w³asn¹
rêkê. W g³êbiny ludzkiego bytu zosta³a wszczepiona nie-
ufnoœæ w stosunku do Boga. Ten œmiercionoœny jad jest
przekazywany z pokolenia na pokolenie jako grzech pier-
worodny.

• Przestraszy³em siê, bo jestem nagi i ukry³em siê (Rdz 3, 10)

– Cz³owiek po upadku odczuwa wobec Boga wstyd i boi
siê Go. Utracone zosta³o podstawowe doœwiadczenie, ja-
kie posiada³ wczeœniej, a mianowicie prze¿ywanie swojej
relacji do Boga jako bezinteresownego daru, na który w ¿a-
den sposób nie zas³ugiwa³. Gdy przyj¹³ obraz Stwórcy jako
zazdrosnego konkurenta czy surowego w³adcy Raju, nie
móg³ ju¿ czuæ siê bezpiecznie w swojej nagoœci, to znaczy
nie bêd¹c nie odziany we w³asne zas³ugi. Zmuszony jest
broniæ siê wobec Boga. Tu odnajdujemy korzenie jedne-
go z najbardziej dostrzegalnych w codziennym ¿yciu skut-
ków grzechu pierworodnego, jakim jest ludzka niezdolnoœæ

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

do stawania w prawdzie, przyznawania siê do b³êdów, bra-
nia na siebie odpowiedzialnoœci za pope³nione z³o i ko-
niecznoœæ zrzucania z siebie winy na innych, na okolicz-
noœci, a ostatecznie na Boga.

Metody i œrodki dydaktyczne

Odtworzenie nagrania wiersza J. Tuwima pt. „Dwa wiatry”;
pogadanka;
czytanie tekstu z podzia³em na role;
test przyporz¹dkowania;
tekst Rdz 2, 8-9. 15-17; 3, 1-13 rozpisany na role (narrator,
Stwórca, Adam i Ewa, w¹¿);
scenografia „raju” – osobne miejsce: drzewo ¿ycia, drzewo
poznania dobra i z³a, wybrane i przygotowane postacie;
napisy – tytu³y poszczególnych obrazów biblijnych;
tabela dla ka¿dego ucznia.

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Rozpoczynamy odtworzeniem nagranego wiersza J. Tuwi-

ma pt. „Dwa wiatry”. Wyjaœniamy, na czym polega antropomor-
fizacja jako figura stylistyczna, wskazujemy, ¿e autorzy biblijni
równie¿ siê ni¹ pos³uguj¹.

B. Rozwiniêcie

W klasie organizujemy sceneriê „raju”. Na podstawie tek-

stu biblijnego 2, 8-9. 15-17; 3, 1-13 wyjaœniamy istotê grzechu
pierworodnego, odczytuj¹c ukryte znaczenie obrazów biblij-
nych.

34. Brak zaufania wobec Stwórcy

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

C. Zakoñczenie

Pomagamy uczniom odkrywaæ ich w³asne sk³onnoœci do

grzechu.

2. Katecheza

A. Wstêp

Rozpoczynamy odtworzeniem nagranego wiersza J. Tuwi-

ma pt. „Dwa wiatry”. Prosimy, by uczniowie s³uchaj¹c, próbo-
wali wejœæ w atmosferê wiersza, próbowali w myœlach nama-
lowaæ obraz przedstawiaj¹cy tê sytuacjê.

Nastêpnie zachêcamy, by opowiedzieli, co zamierzali nama-

lowaæ. Wyjaœniamy, ¿e obrazy, które moglibyœmy namalowaæ
jako ilustracjê do tego wiersza mog¹ byæ dlatego tak ró¿ne, gdy¿
autor opisuj¹c dzia³anie wiatru przypisa³ mu cechy ludzkie,
czyli takie, które podpowiedzia³a mu wyobraŸnia. Po za tym
autor nie zajmuje siê opisem zjawisk przyrody, lecz robi cha-
rakterystykê ludzi. Nadaj¹c zjawiskom przyrody cechy ludzkie,
przekazuje prawdê o ludziach. Je¿eli na lekcjach jêzyka pol-
skiego uczniowie korzystaj¹ z podrêcznika pt. „Przyjaciel na
zawsze”, to mo¿emy rozmowê tê przeprowadziæ na bazie æwi-
czenia 3 do wiersza J. Tuwima

Koñczymy rozmowê pytaniem: W jaki sposób autorzy biblij-

ni przekazuj¹ prawdê o cz³owieku? Zobaczymy to dzisiaj na
przyk³adzie bardzo barwnie opisanego wydarzenia. Nas bêdzie
jednak interesowa³o to, co kryje siê pod tym opowiadaniem.

B. Rozwiniêcie

Przygotowujemy tekst Rdz 2, 8-9. 15-17; 3, 1-13 rozpisany

na role (narrator, Stwórca, Adam i Ewa, w¹¿) oraz tytu³y do
poszczególnych obrazów biblijnych (propozycje zapisane s¹ na

Jêzyk polski. Przyjaciel na zawsze, podrêcznik dla klasy IV, czêœæ 2, War-

szawa 2001, 145.

Antropo-

morfizacja

w poezji

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

marginesach). Po przeczytaniu ka¿dej czêœci ustalamy z ucznia-
mi tytu³ danego fragmentu i przypinamy go na tablicy.

Proponujemy, by ta czêœæ katechezy odby³a siê w „scenerii

raju”.

I. A zasadziwszy ogród w Eden na wschodzie, Jahwe Bóg umie-
œci³ tam cz³owieka, którego ulepi³. Na rozkaz Boga Jahwe wy-
ros³y z gleby wszelkie drzewa mi³e z wygl¹du i smaczny owoc
rodz¹ce oraz drzewo ¿ycia w œrodku tego ogrodu i drzewo po-
znania dobra i z³a. Jahwe Bóg wzi¹³ zatem cz³owieka i umie-
œci³ go w ogrodzie Eden, aby uprawia³ go i dogl¹da³. A przy tym
Jahwe Bóg da³ cz³owiekowi taki rozkaz:
„Z wszelkiego drzewa tego ogrodu mo¿esz spo¿ywaæ wed³ug
upodobania; ale z drzewa poznania dobra i z³a nie wolno ci
jeœæ, bo gdy z niego spo¿yjesz, niechybnie umrzesz”.

II. A w¹¿ by³ najbardziej przebieg³y ze wszystkich zwierz¹t
polnych, które Jahwe Bóg stworzy³. On to rzek³ do niewiasty:
„Czy to prawda, ¿e Bóg powiedzia³: Nie jedzcie owoców ze
wszystkich drzew tego ogrodu?”.

III. Niewiasta odpowiedzia³a wê¿owi:
„Owoce z drzew tego ogrodu jeœæ mo¿emy, tylko o owocach
z drzewa, które jest w œrodku ogrodu, Bóg powiedzia³: Nie wol-
no wam jeœæ z niego, a nawet go dotykaæ, abyœcie nie pomarli”.
Wtedy rzek³ w¹¿ do niewiasty:
„Na pewno nie umrzecie! Ale wie Bóg, ¿e gdy spo¿yjecie owoc
z tego drzewa, otworz¹ siê wam oczy i tak jak Bóg bêdziecie
znali dobro i z³o”.

IV. Wtedy niewiasta spostrzeg³a, ¿e drzewo to ma owoce dobre
do jedzenia, ¿e jest ono rozkosz¹ dla oczu i ¿e owoce tego drze-
wa nadaj¹ siê do zdobycia wiedzy. Zerwa³a zatem z niego owoc
i skosztowa³a i da³a swemu mê¿owi, który by³ z ni¹; a on zjad³.
A wtedy otworzy³y siê im obojgu oczy i poznali, ¿e s¹ nadzy;
spletli wiêc ga³¹zki figowe i zrobili sobie przepaski.

V. Gdy zaœ mê¿czyzna i

jego ¿ona us³yszeli kroki Boga Jahwe

przechadzaj¹cego siê po ogrodzie, w porze kiedy by³ powiew

Bóg umiesz-
cza cz³owie-
ka w raju

W¹¿ rozma-
wia z kobiet¹

W¹¿ rozma-
wia z kobiet¹
o drzewie ze
œrodka ogrodu

Ludzie zry-
waj¹ owoc

Ludzie ukry-
waj¹ siê przed
Bogiem

34. Brak zaufania wobec Stwórcy

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

wiatru, skryli siê przed Bogiem Jahwe wœród drzew ogrodu.
Bóg Jahwe zawo³a³ na mê¿czyznê i zapyta³ go:„Gdzie jesteœ?”
On odpowiedzia³: „Us³ysza³em Twój g³os w ogrodzie, przestra-
szy³em siê, bo jestem nagi, i ukry³em siê”.

VI. Rzek³ Bóg:

„Któ¿ ci powiedzia³, ¿e jesteœ nagi? Czy

mo¿e zjad³eœ z drzewa, z którego ci zakaza³em jeœæ?” Mê¿-
czyzna odpowiedzia³: „Niewiasta, któr¹ postawi³eœ przy
mnie, da³a mi owoc z tego drzewa i zjad³em”. Wtedy Jah-
we Bóg rzek³ do niewiasty: „Dlaczego to uczyni³aœ?”
Niewiasta odpowiedzia³a: „W¹¿ mnie zwiód³ i zjad³am”.

Wyjaœniamy uczniom, ¿e autor biblijny pos³uguj¹c siê barw-

nym opowiadaniem przekazuje nam bolesn¹ prawdê o grzechu
pierwszych ludzi, który zwykle nazywamy grzechem pierwo-
rodnym. Spróbujemy odnaleŸæ znaczenie tych obrazów, by
zrozumieæ, jakie skutki dla nas ma grzech pierwszych ludzi.
Proponujemy, by uczniowie u³o¿yli tabelê. Ka¿dy uczeñ otrzy-
muje tabelê sk³adaj¹c¹ siê z trzech kolumn. Dwie pierwsze
(obraz biblijny i tekst biblijny) s¹ wypisane wed³ug wzoru.
Kolumna trzecia (znaczenie) powinna byæ pociêta na pojedyn-
cze elementy. Uczniowie dobieraj¹ w³aœciwe „znaczenie” do
odpowiadaj¹cych im obrazów i tekstów biblijnych.

Ludzie

zrzucaj¹

winê na

siebie na-

wzajem

Tworzenie

tabeli na

podstawie

analizy tek-

stu

Obraz biblijny

Bóg umieszcza
cz³owieka w raju.

W¹¿ rozmawia
z kobiet¹.

Tekst biblijny

A zasadziwszy
ogród w Eden na
wschodzie, Jahwe
Bóg umieœci³ tam
cz³owieka.

„Czy to prawda, ¿e
Bóg powiedzia³: Nie
jedzcie owoców ze
wszystkich drzew
tego ogrodu?”

Znaczenie

Cz³owiek przebywa
ze swoim Stwórc¹.

Szatan podsuwa
cz³owiekowi podej-
rzenie, ¿e Bogu nie
mo¿na ufaæ. Uczy
cz³owieka liczyæ
tylko na siebie.

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Odczytujemy treœæ tabeli. W podsumowaniu nawi¹zujemy

do wstêpu pokazuj¹c, ¿e autorzy czêsto pos³uguj¹ siê obrazo-
wymi formami wypowiedzi, by przekazaæ prawdê o cz³owie-
ku. Wyjaœniamy, ¿e to, co siê sta³o z pierwszymi ludŸmi, zosta-
wi³o œlad w ka¿dym z nas. Jest to sk³onnoœæ do z³a przez to, ¿e
zosta³a zraniona mi³oœæ cz³owieka do Boga. Bóg nie pozosta-
wia jednak cz³owieka samego wobec grzechu. Przez Jezusa
pokazuje sw¹ niekoñcz¹c¹ siê mi³oœæ do cz³owieka.

C. Zakoñczenie

Zachêcamy, by uczniowie przeczytali jeszcze raz dwa ostat-

nie wiersze z kolumny „Znaczenie” i w chwili ciszy zastano-
wili siê, której z wymienionych sk³onnoœci ulegaj¹ najczêœciej.
We wspólnej modlitwie wyra¿onej tekstem z podrêcznika
ucznia prosimy Boga o pomoc w naprawianiu z³a.

W¹¿ rozmawia
z kobiet¹ o drzewie
ze œrodka ogrodu.

Ludzie zrywaj¹
owoc.

Ludzie ukrywaj¹
siê przed Bogiem.

Ludzie zrzucaj¹
winê na siebie na-
wzajem.

Wie Bóg, ¿e gdy
spo¿yjecie owoc
z tego drzewa, otwo-
rz¹ siê wam oczy
i tak jak Bóg bêdzie-
cie znali dobro i z³o.

Zerwa³a zatem z nie-
go owoc i skoszto-
wa³a i da³a swemu
mê¿owi, który by³
z ni¹; a on zjad³.

przestraszy³em siê,
bo jestem nagi,
i ukry³em siê.

„W¹¿ mnie zwiód³
i zjad³am”.

Cz³owiek usi³uje
poznawaæ dobro
i z³o niezale¿nie od
Boga.

Cz³owiek przyjmuje
propozycjê szatana.

Cz³owiek, przyjmu-
j¹c propozycjê sza-
tana, traktuje Boga
jako konkurenta.

Cz³owiek, przyjmu-
j¹c propozycjê sza-
tana, nie jest zdolny
stan¹æ w prawdzie.

Jakiemu z³u
ulegam?

34. Brak zaufania wobec Stwórcy

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

3. Zeszyt ucznia

Temat: BRAK ZAUFANIA WOBEC STWÓRCY
Uczniowie wklejaj¹ tabelê u³o¿on¹ w trakcie zajêæ.

4. Praca domowa

Na podstawie poznanego s³owa Bo¿ego oraz podrêcznika dla
ucznia napisz, na czym polega³ grzech pierworodny i w czym
siê dzisiaj objawia w ka¿dym z nas?

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

35. HISTORIA KAINA I ABLA

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Zapoznanie ze skutkami grzechu i ukazanie, ¿e cz³owiek

o w³asnych si³ach nie jest w stanie zatrzymaæ procesu rozsze-
rzania siê z³a. Zachêcanie do modlitwy o Bo¿¹ pomoc w czynie-
niu dobra.

Treœæ orêdzia zbawczego

Wybranie w³asnej wolnoœci w przypadku Kaina prowadzi

do z³a. Reakcja Boga na ofiary braci rodzi w sercu Kaina za-
zdroœæ. Ta zazdroœæ przeradza siê w tak wielki gniew przeciw
bratu, ¿e postanawia go zabiæ. Zaœlepiony z³oœci¹, Ÿle wyko-
rzystuje swoj¹ wolnoœæ i pozbywa siê brata raz na zawsze.
Grzech jest jak ciê¿ka choroba, która ma na pocz¹tku bardzo
³agodne objawy. Grzech pierworodny pozostawi³ w cz³owieku
rany, które nazywamy grzechami g³ównymi. S¹ to: pycha, chci-
woœæ, gniew, lenistwo, zazdroœæ, nieumiarkowanie w jedzeniu
i piciu, nieczystoœæ. S¹ one przyczyn¹ wszelkiego z³a na zie-
mi. Przez grzech tracimy wiêŸ z Bogiem i z bliŸnimi. Chrystus
jest tym, który wyzwala nas z krêgu z³a. Rozprzestrzenianie siê

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

z³a zatrzyma³ On na sobie z mi³oœci do cz³owieka. Zbawiciel
wzi¹³ na siebie s³aboœci i grzechy wszystkich ludzi. Przez swoj¹
œmieræ i Zmartwychwstanie daje nam moc wybierania w naszej
wolnoœci dobra. Przyjmuj¹c chrzest i korzystaj¹c z sakramen-
tu pojednania, nie tylko uzyskujemy przebaczenie grzechów,
ale zostajemy umocnieni mi³oœci¹ Chrystusa, otrzymujemy
moc do walki z grzechem i czynienia dobrze.

Metody i œrodki dydaktyczne

Odtwarzanie nagrania o Emilu (W. Hoffsümmer, 229 krótkich
opowiadañ. Pomoce duszpasterskie i katechetyczne na ca³y rok,
Kielce 2000, s. 99-100);
pogadanka;
praca z tekstem;
gra dydaktyczna;
spis grzechów g³ównych i cnót;
opis sytuacji do pracy w grupach;
napisy nazw grzechów i cnót do przypiêcia na tablicy.

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Na podstawie opowiadania ustalamy podobieñstwa tej hi-

storii do ró¿nych sytuacji z codziennego ¿ycia. Stawiamy py-
tanie, gdzie nale¿y szukaæ pocz¹tku rozszerzania siê z³a.

B. Rozwiniêcie

Na bazie tekstu Rdz 4, 2b-10 wyjaœniamy, ¿e s³owo Bo¿e

skierowane do Kaina to ostrze¿enie nas przed dzia³aniem sza-
tana. Ka¿dy z nas, chc¹c broniæ siê przed grzechem, mo¿e na-

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

uczyæ siê rozpoznawaæ jego pierwsze oznaki. Nazywamy je
zwykle grzechami g³ównymi, choæ tak naprawdê to s¹ wady,
które niedostrze¿one staj¹ siê przyczyn¹ grzechu.

C. Zakoñczenie

Wzbudzamy przekonanie, ¿e jako ludzie ochrzczeni mo¿e-

my korzystaæ z sakramentu pojednania, w którym nie tylko
uzyskujemy przebaczenie grzechów, ale zostajemy umocnieni
mi³oœci¹ Chrystusa, otrzymujemy moc do walki z grzechem
i czynienia dobrze.

2. Katecheza

A. Wstêp

Rozpoczynamy od opowiadania
„By³ sobie pewnego razu mleczarz i jego ¿ona. Mieli syna,

któremu by³o na imiê Emil. Wszyscy troje ¿yli w zgodzie.
Pewnej nocy ¿ona mleczarza mia³a nieprzyjemne sny. Kiedy
siê obudzi³a, by³a w bardzo z³ym nastroju. Posz³a do sklepu,
a tam zobaczy³a, jak mleczarz rozla³ odrobinê mleka. Zawo³a-
³a: „Nie mo¿esz uwa¿aæ, ty ³amago! I ty chcesz byæ mlecza-
rzem?”.

Teraz równie¿ on by³ w z³ym humorze. W tym momencie

drzwi do sklepu otworzy³y siê i do œrodka wesz³a ¿ona nauczy-
ciela. Powiedzia³a radosnym g³osem: „Dzieñ dobry!”. „Dobry,
dobry” – wymamrota³ mleczarz, bo przecie¿ by³ w z³ym humo-
rze, a potem obs³u¿y³ klientkê i powiedzia³: „Dwa z³ote i trzy-
dzieœci groszy”. ¯ona nauczyciela poda³a mu piêædziesiêcio-
z³otowy banknot. Mleczarz widz¹c to wrzasn¹³: „Co to ja je-
stem automat do rozmieniania pieniêdzy? To ju¿ wolê wypiæ
moje mleko sam!”.

Ach, jak ta kobieta siê zdenerwowa³a. Poczerwienia³a

i szybkim krokiem wysz³a ze sklepu. Teraz tak¿e ona by³a
w z³ym humorze. W domu jej m¹¿ nauczyciel siedzia³ przy
stole i jad³ œniadanie. Czeka³ na œwie¿e bu³eczki. By³ ju¿ nie-

Historia
jednego
dnia

35. Historia Kaina i Abla

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

co zdenerwowany i bêbni³ palcami o blat sto³u. ¯ona nie wy-
trzyma³a i fuknê³a na niego: „To nie spotkanie w klubie dla
myœliwych, ¿ebyœ tak puka³! I ty chcesz byæ nauczycielem?”.
Wtedy jej m¹¿ siê rozz³oœci³. Skoczy³ na równe nogi i pobieg³
do szko³y. Och, ale¿ mia³ okropny humor! W klasie siedzia³o
trzydzieœcioro dzieci. Jednym z nich by³ Emil, syn mleczarza.
Uczniowie pisz¹ wypracowanie. Emil ju¿ prawie skoñczy³. A¿
nagle jego pióro wypluwa atrament i na kartce rozlewa siê
ogromny kleks. Kiedy nauczyciel to widzi, krzyczy na ca³e
gard³o: „Ty fajt³apo, ty brudasie, ty…!”. Wtedy rozlega siê
dzwonek i Emil idzie do domu. Jest wœciek³y. Ma bardzo z³y
humor. W domu spotyka swoj¹ mamê, ¿onê mleczarza, która
ju¿ siê uspokoi³a.

Mówi do Emila: „Czy by³eœ grzeczny? Czy nie zdenerwo-

wa³eœ nauczyciela?”. Emil patrzy na swoj¹ mamê. Prze³yka
œlinê jeden raz, a potem drugi. I mówi: „Ja?…”. Emil prze³kn¹³
po prostu swój z³y humor. Potem rozeœmia³ siê i powiedzia³:
„Ale¿ jestem g³odny!”. Ten ch³opiec by³ naprawdê bardzo
m¹dry. Gdyby tak nie post¹pi³, ca³a historia zaczê³aby siê od
pocz¹tku” (W. Hoffsümmer, 229 krótkich opowiadañ. Pomo-
ce duszpasterskie i katechetyczne na ca³y rok, Kielce 2000,
s. 99-100).

Poprzez pogadankê próbujemy z uczniami ustaliæ, w czym

historia ta jest podobna do ró¿nych sytuacji z codziennego
¿ycia? Gdzie nale¿y szukaæ pocz¹tku tych historii?

B. Rozwiniêcie

Spotkamy siê dziœ z Kainem i Ablem. Pismo Œwiête mówi

o nich jako o synach Adama i Ewy. Czytamy o nich w Ksiêdze
Rodzaju 4, 2b – 10.

Uczniowie czytaj¹ tekst i szukaj¹ zdania wyjaœniaj¹cego,

dlaczego ofiara Kaina zosta³a odrzucona (tekst znajduje siê
w podrêczniku ucznia). Uczniowie powinni znaleŸæ zdanie:
Gdybyœ postêpowa³ dobrze, mia³byœ twarz pogodn¹; je¿eli zaœ
nie bêdziesz dobrze postêpowa³, grzech le¿y u wrót i czyha na
ciebie, a przecie¿ ty masz nad nim panowaæ (Rdz 4, 6-7).

Pogadanka

Bóg ostrzega

Kaina

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Wyjaœniamy uczniom, ¿e s³owo Bo¿e skierowane do Kaina

to ostrze¿enie nas przed dzia³aniem szatana. Ka¿dy z nas, chc¹c
broniæ siê przed grzechem, mo¿e nauczyæ siê rozpoznawaæ
pierwsze symptomy, oznaki grzechu. Nazywamy je zwykle
grzechami g³ównymi, choæ tak naprawdê to s¹ wady, które nie-
dostrze¿one staj¹ siê przyczyn¹ grzechu.

Spróbujmy przyjrzeæ siê kilku sytuacjom, nazwaæ wadê

i szukaæ „lekarstwa”, które mo¿e okazaæ siê najskuteczniejsze.
Dzielimy klasê na grupy. Ka¿da grupa otrzymuje jedn¹ sytu-
acjê oznaczon¹ cyframi od 1 do 8 i tekst z wyjaœnieniem grze-
chów g³ównych, by postawiæ odpowiedni¹ „diagnozê”, oraz
listê cnót, by znaleŸæ najskuteczniejsze „lekarstwo”.

1. £ukasz przez 2 godziny nie odzywa³ siê do swojej mamy

i siostry, poniewa¿ by³ przekonany, ¿e siostra otrzyma-
³a wiêkszy kawa³ek tortu, w dodatku z wisienk¹ w œrod-
ku.

2. Monika uwa¿a siebie za naj³adniejsz¹ i najm¹drzejsz¹

dziewczynkê w klasie, wcale nie liczy siê ze zdaniem
innych.

3. Piotrek stwierdzi³, ¿e od jutra na pewno pomo¿e tacie

sprz¹taæ piwnicê.

4. Janek nie lubi swojego s¹siada Darka, poniewa¿ nie

mo¿e znieœæ tego, ¿e on ma dro¿szy komputer i lepsze
gry.

5. Ka¿da wspólna zabawa Kasi i Asi koñczy siê krzykiem,

p³aczem i koniecznoœci¹ godzenia obydwu zagniewa-
nych dziewczynek.

6. Marek wpakowa³ do buzi wszystkie gumy do ¿ucia, które

dosta³ od babci, a batony schowa³ do kieszeni, chocia¿
mia³ podzieliæ siê z bratem.

7. Pulchniutka Magda dok³ada sobie jeszcze jedno ciastko

z kremem, chocia¿ zjad³a ich ju¿ kilka i wie, ¿e pewnie
bêdzie bola³ j¹ brzuch.

8. Marek w czasie nieobecnoœci rodziców ogl¹da film,

w którym ludzie nie szanuj¹ swojego cia³a i bliŸnich.
Film ten na bardzo d³ugo brudzi jego myœli.

ZnajdŸ le-
karstwo na
tê chorobê

Choroby

35. Historia Kaina i Abla

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

PYCHA – cz³owiek pyszny jest zarozumia³y, za bardzo ambit-
ny, zawsze stawia siebie na pierwszym miejscu. Bóg i ludzie
s¹ mu do niczego nie potrzebni, nie umie powiedzieæ „dziêku-
jê”, „przepraszam”, „proszê”.

ZAZDROŒÆ – „ws¹cza cz³owiekowi jad do oczu”, sprawia, ¿e
œledzi on bliŸniego i zazdroœci mu tego, czego sam nie posiada,
cieszy siê z cudzego nieszczêœcia, jest cz³owiekiem smutnym.

GNIEW – cz³owiek zagniewany jest niebezpieczny, szuka pre-
tekstu do sprzeczki, ca³y czas by siê k³óci³ i krzycza³ na innych,
wszystko chce wymusiæ si³¹, jest nieustêpliwy.

NIECZYSTOŒÆ – cz³owiek zapomina, ¿e jego cia³o jest œwi¹-
tyni¹ Ducha Œwiêtego, nie szanuje swojego cia³a i cia³a innych,
jest bezwstydny, ogl¹da filmy, gazety i zdjêcia, na których lu-
dzie nie szanuj¹ swojego cia³a i cia³a innych.

CHCIWOŒÆ – cz³owiek chciwy chcia³by jak najwiêcej mieæ
dla siebie, nie troszczy siê o innych, jest sk¹py, jego sk¹pstwo
sprawia, ¿e staje siê nieludzki, bezwzglêdny, ¿¹dny w³adzy.

LENISTWO – cz³owiek leniwy stroni od wszystkiego, co jest
mêcz¹ce i wymaga wysi³ku oraz wyrzeczenia. Na nic nie ma
ochoty.

NIEUMIARKOWANIE W JEDZENIU I PICIU – cz³owiek nie-
umiarkowany myœli tylko o zaspokojeniu potrzeb i ¿¹dz swo-
jego cia³a, zrobi wszystko, ¿eby je nasyciæ, a ci¹gle mu ma³o,
nie potrafi powiedzieæ „nie” przy pe³nym stole.

MI£OŒÆ – to najwa¿niejsze lekarstwo. Bóg jest mi³oœci¹, stwo-
rzy³ œwiat, ludzi, kocha nas. Ta mi³oœæ daje ¿ycie, nigdy nie wy-
gaœnie, nigdy siê nie koñczy. Mi³oœæ daje moc do walki ze z³em.

POKORA – to pragnienie s³u¿enia innym ludziom, ufnoœæ
wobec Boga i innych ludzi, s³u¿ba pe³na wdziêcznoœci i rado-
œci, ¿ycie w prawdzie.

Grzechy
g³ówne -

diagnoza:

Cnoty –

lekarstwa:

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

£AGODNOŒÆ – to spokojna odwaga, cierpliwoœæ, niechêæ, by
odp³acaæ z³em na z³o, szukanie drogi, by pokojowo rozstrzy-
gaæ spory.

CZYSTOŒÆ – rodzi siê w myœlach, s³owach i czynach, to pa-
miêæ o wielkiej godnoœci cz³owieka wobec Boga.

DOBROCZYNNOŒÆ – ubogaca cz³owieka, sprawia, ¿e z rado-
œci¹ dzieli siê on dobrami z drugim cz³owiekiem.

PANOWANIE NAD SOB¥ – zawsze znajdzie z³oty œrodek i w³a-
œciw¹ miarê we wszystkim, to brak przesady.

PILNOŒÆ – jest pracowita, wytrwa³a, uwa¿na i odwa¿nie
zmaga siê z niepowodzeniami.

Poszczególne grupy okreœlaj¹ najpierw wady, których na-

zwy przypinamy na tablicy (w kszta³cie w dó³ skierowanej
piramidy), a nastêpnie cnoty, których nazwy mog¹ byæ przypiê-
te równolegle w kszta³cie piramidy skierowanej do góry.

Efekt pracy w grupach mo¿e wygl¹daæ nastêpuj¹co:

35. Historia Kaina i Abla

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Mi³oœæ

Czystoœæ

£agodnoœæ

Pokora

Pilnoœæ

Panowanie

nad sob¹

Mi³o

œæ

Piln

oœæ

Panow

ani

nad s

ob¹

Czys

toœæ

£ag

odnoœæ

Pokora

Mi³o

œæ

gniew

pycha

z³oœæ

zawiœæ

lenistwo

chciwoœæ

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

Mi³oœæ

Dobroczynnoœæ

Mi³o

œæ

nieumiarko-

wanie w
jedzeniu

i piciu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

W podsumowaniu wyjaœniamy, ¿e znaj¹c mechanizm roz-

szerzania siê z³a, jesteœmy równie¿ œwiadomi, ¿e ³añcuch z³a
mo¿na zatrzymaæ, je¿eli w miejsce naszych wad wprowadzi-
my dobro, nazywane cnotami. Wzór takiej postawy daje nam
sam Syn Bo¿y, Jezus Chrystus. Zbawiciel wzi¹³ na siebie na-
sze s³aboœci i grzechy wszystkich ludzi. Przybi³ je do krzy¿a.
Poœwiêci³ tej sprawie swoje ¿ycie. Od tej pory przez swoje
Zmartwychwstanie daje nam moc zatrzymywania z³a i wybie-
rania w swojej wolnoœci dobra.

C. Zakoñczenie

Przypominamy Emila, bohatera us³yszanej dziœ historii.

Dziêki niemu to dobro rozchodzi³o siê wokó³, a nie z³o. Jako
ludzie ochrzczeni mo¿emy korzystaæ z sakramentu pojednania,
w którym nie tylko uzyskujemy przebaczenie grzechów, ale
zostajemy umocnieni mi³oœci¹ Chrystusa, otrzymujemy moc do
walki z grzechem i czynienia dobrze. W praktyce nie jest to
zadanie ³atwe. Czasami mo¿e to nas wiele kosztowaæ.

Nasz¹ gotowoœæ do czynienia dobra mo¿emy wyraziæ pio-

senk¹.

Ref. O dobre czyny moich ludzkich r¹k

Modlê siê do Ciebie,
Bym je radoœnie kiedyœ zanieœæ móg³
Tobie, Ojcze mój, w niebie.

1. Spraw, niech dzieñ powita zawsze nowy
D³oni moich modlitewny gest,
Bym Tw¹ wolê spe³niaæ by³ gotowy,
Mój Ojcze, któryœ w niebie jest.

2. D³oniom moim si³ê daj ogniwa,
bym Twój pokój, jednoœæ wko³o sia³,
by w mych d³oniach mi³oœæ czynem ¿yw¹
mój bliŸni jak kês chleba bra³.

On leczy
wszystkie
choroby...

Podsumowanie

Piosenka

35. Historia Kaina i Abla

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

3. Zeszyt ucznia

Temat: HISTORIA KAINA I ABLA
Wyrazem nieufnoœci wobec Boga by³ grzech pierworodny, któ-
ry okaza³ siê bardzo zaraŸliwy. Do tego stopnia, ¿e ka¿dy z nas
rodzi siê z t¹ ran¹ braku zaufania do mi³oœci i m¹droœci Boga.
Jest to g³ówn¹ przyczyn¹ wszystkich innych grzechów, a tak-
¿e wielu nieszczêœæ, które dotykaj¹ cz³owieka.

4. Praca domowa

W zeszycie: W otwierane serce wykonane z 2 kartek, wpisz
nazwy leków stosowanych na pokusy.

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

36. OPOWIADANIE O WIE¯Y BABEL

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Zapoznanie ze skutkami grzechu, który prowadzi do rozbi-

cia jednoœci pomiêdzy ludŸmi. Ukazanie mo¿liwoœci zwraca-
nia siê do Boga o pomoc w przezwyciê¿aniu sytuacji konflik-
towych.

Treœæ orêdzia zbawczego

Wie¿a Babel sta³a siê symbolem rozbicia miêdzy ludŸmi.

Zamiar zbudowania wysokiej wie¿y nie by³by sam w sobie
czymœ z³ym, ale z punktu widzenia wiary by³ zamiarem orga-
nizowania ¿ycia bez prawdziwego Boga, okazj¹ do utwierdze-
nia kultu obcych, fa³szywych bóstw, a nie prawdziwego Stwór-
cy œwiata. Z tego to powodu mieszkañcy krainy Szinear dopu-
œcili siê ciê¿kiego wystêpku w oczach biblijnego autora.

Oprócz chêci czczenia bo¿ków, budowniczy Wie¿y Babel

zapomnieli, jaki jest prawdziwy Bóg. Chcieli Mu w pewnym
sensie dorównaæ, a nawet dzia³aæ niezale¿nie od Jego woli.
Pragnienie rozg³osu i s³awy to kolejny z³y zamys³ mieszkañców
krainy Szinear.

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Gigantyczna budowla mia³a byæ ucieleœnieniem tych nie-

zdrowych d¹¿eñ. Bóg zdemaskowa³ to fa³szywe zjednoczenie
siê ludzi i to nie Bóg, ale z³e postêpowanie ludzkie rozbi³o jed-
noœæ miêdzy ludŸmi. To, ¿e ludzie stali siê pyszni i wynioœli
wobec Boga, przyczyni³o siê do ich klêski. Ka¿dy chcia³ rz¹-
dziæ, nikt nie chcia³ siê podporz¹dkowaæ drugiemu. Brak jed-
noœci i chêci wspó³pracy sta³y siê g³ówn¹ przyczyn¹ ich k³ót-
ni. Z tego powodu nie mogli dokoñczyæ budowy. Poró¿nili siê
tak bardzo miêdzy sob¹, i¿ nie byli w stanie nawet mieszkaæ
i ¿yæ blisko siebie. Niezgoda nie pozwoli³a na dokoñczenie bu-
dowy, ale tak¿e i na wspólne przebywanie. Budowniczowie
rozeszli siê w ró¿ne strony œwiata, wytwarzaj¹c z biegiem czasu
odrêbne plemiona i jêzyki.

Metody i œrodki dydaktyczne

Zabawa;
inscenizacja;
czytanie tekstu biblijnego;
praca z podrêcznikiem;
pogadanka;
urozmaicony wyk³ad;
rekwizyty do inscenizacji;
materia³y papiernicze: arkusze A3, czerwony papier i szablon
ceg³y do wyciêcia, no¿yczki, klej;
tekst biblijny.

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Rozpoczynamy zabaw¹ lub inscenizacj¹, w wyniku których

ustalamy, ¿e ci¹gle jesteœmy œwiadkami rozbicia jednoœci wœród
ludzi spowodowanego grzechem.

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

B. Rozwiniêcie

Na przyk³adzie opowiadania o wie¿y Babel wskazujemy na

pychê jako przyczynê nieporozumieñ i konfliktów pomiêdzy
ludŸmi.

C. Zakoñczenie

Prosimy Boga o pomoc w budowaniu jednoœci w swoim

œrodowisku.

2. Katecheza

A. Wstêp

Rozpoczynamy zabaw¹. Proponujemy wykorzystanie jed-

nej z dwóch propozycji.

Tworzymy dwie grupy 5 osobowe z kierownikiem na cze-

le. Ka¿da z nich otrzymuje kartkê co najmniej formatu A-3
z narysowanymi konturami wie¿y, czerwony papier i szablon
ceg³y do wyciêcia, no¿yczki, klej. Jedna grupa zostaje poinfor-
mowana dok³adnie o podziale zadañ dla konkretnej osoby: dwie
osoby maj¹ wycinaæ ceg³y, jedna osoba smaruje ceg³y klejem,
jedna osoba przykleja ceg³y na papier, jedna osoba nadzoruje
pracê. Druga grupa dzia³a spontanicznie, informujemy, by
uczniowie korzystaj¹c z otrzymanych materia³ów, wykonali
afisz. Po zakoñczonej zabawie oceniamy efekt budowy wie¿y.
Która grupa zwyciê¿y³a i dlaczego? Dopiero teraz informuje-
my klasê o tym, ¿e grupy dzia³a³y ró¿nymi metodami: jedna
by³a dobrze zorganizowana, a druga nie.

Wybrani wczeœniej uczniowie przedstawiaj¹ scenkê przygo-

towan¹ na podstawie poni¿szego scenariusza:

– Dzieñ dobry, wita Pañstwa XY – reporterka programu

„Expres Szkolny”. Jak Pañstwo wiecie, w naszych reporta¿ach
poruszamy bardzo gor¹ce tematy, czyli staramy siê byæ wszê-

Propozycja 1
– praca pla-
styczna

Propozycja 2
– scenka

36. Opowiadanie o wie¿y Babel

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

dzie tam, gdzie dziej¹ siê najwa¿niejsze rzeczy w naszym kra-
ju. Dzisiaj mi³o mi goœciæ Pañstwa w kraju Szinear, którego
mieszkañcy postanowili stworzyæ coœ niepowtarzalnego. Znaj-
dujemy siê na najwiêkszej jak do tej pory budowie. Tutaj ma
powstaæ wyj¹tkowy obiekt: najwiêkszy i najwy¿szy – na mia-
rê rekordu Guinessa. O szczegó³ach za chwilê bêdê rozmawiaæ
z samymi mieszkañcami, realizatorami projektu.

Do reporterki podchodz¹ budowlañcy w kaskach, gumowych
kaloszach, z metrówk¹, z ³opatami i projektanci z planami pod
pach¹.

– Wraz z widzami jesteœmy bardzo ciekawi, co takiego

niezwyk³ego budujecie?

– Zaprojektowaliœmy w tym miejscu ogromn¹ wie¿ê, która

stanie w centrum naszego miasta

– Do czego ma s³u¿yæ ta wie¿a?
– Przede wszystkim ma ona s³u¿yæ ca³emu spo³eczeñstwu.

W tym miejscu zgromadziæ siê bêd¹ mog³y wielotysiêcz-
ne t³umy. Obiekt nasz bêdzie rodzajem kompleksu roz-
rywkowego, po³¹czonego z hipermarketem, tu bêdzie
mo¿na kupiæ wszystko, a jednoczeœnie odpocz¹æ wraz
z ca³¹ rodzin¹ po udanych zakupach.

– Brzmi wspaniale. Ale dlaczego budujecie panowie wie-

¿ê, a nie jakiœ kilkupiêtrowy gmach?

– Nasza wie¿a ma spe³niaæ zarówno funkcjê u¿ytkow¹, jak

równie¿ symboliczn¹. Zaplanowaliœmy, ¿e bêdzie to naj-
wy¿sza wie¿a na œwiecie, siêgaj¹ca samego nieba.

– Co ma symbolizowaæ tak wysoka wie¿a?
– Ma ona symbolizowaæ potêgê i wielkoœæ cz³owieka. Ma

byæ dowodem nieograniczonych ludzkich mo¿liwoœci.
My, ludzie na tej ziemi, jesteœmy najwa¿niejsi. Potrafi-
my osi¹gn¹æ wszystko, o czym tylko zamarzymy. Dla-
tego zmobilizowaliœmy wszystkie si³y, by w kilka lat
wybudowaæ nasz¹ wie¿ê.

– To naprawdê wielki cel i wielkie osi¹gniêcie. ¯yczymy

powodzenia w realizacji tak ambitnego projektu. Po-
zwólcie panowie, ¿e ju¿ dziœ umówiê siê z wami na spo-

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

tkanie za rok w tym samym miejscu, by oceniæ postêpy
w budowie.

– Bardzo chêtnie zapraszamy.
– Ja dziêkujê za rozmowê i ¿egnam siê ju¿ z Pañstwem. Do

widzenia.

Czêœæ II reporta¿u – Min¹³ rok…

– Witam Pañstwa ponownie. Rok temu spotkaliœmy siê

z Pañstwem na terenie najwiêkszej budowy na œwiecie
– budowy wie¿y w jednym z miast krainy Szinear. Obie-
ca³am, ¿e wrócimy do tematu, by oceniæ stan postêpów
na budowie. Witam moich goœci. Znajdujemy siê na
budowie i muszê powiedzieæ, ¿e od razu zauwa¿y³am
niepokoj¹ce zmiany. Poprzednio setki osób pracowa³y
w tym miejscu w pocie czo³a. Dzisiaj jest tutaj prawie
pusto, wszêdzie rozpoczête prace, porozrzucane narzê-
dzia. Czy to jest jakaœ przerwa w pracy. Czy coœ siê sta-
³o?

– (budowlaniec 1.) A sta³o siê, pani redaktor! No có¿,

mogê powiedzieæ tylko to, ¿e ten stan budowy wie¿y, jaki
dzisiaj mamy, nie zale¿y ode mnie. I nie jest to moja
wina, ¿e budowa stanê³a w martwym punkcie.

– (budowlaniec 2.) Nie stanê³a w martwym punkcie, ale

w ogóle stanê³a. Niech pan mówi ca³¹ prawdê, bez ogró-
dek.

– (budowlaniec 1.) Mówiê ca³¹ prawdê , ale pan niech mi

nie przerywa.

– (budowlaniec 2.) Ja panu nie przerywam. Widzê tylko,

¿e chce siê pan wywin¹æ od odpowiedzialnoœci. Bo prze-
cie¿ pan jest tutaj najwa¿niejszy, pan rz¹dzi, i to, ¿e ju¿
tutaj nic nie da siê zrobiæ, to pana wina.

– (budowlaniec 1.) Co pan powie! Ja jestem tylko projek-

tantem – mój projekt jest znakomity, ¿eby tylko ktoœ ze-
chcia³ mnie s³uchaæ.

– (budowlaniec 2.) Sam niech pan siebie pos³ucha, jakie

bzdury pan wygaduje!

– (Reporterka) Panowie, ale bardzo proszê o spokój.

36. Opowiadanie o wie¿y Babel

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

– (budowlaniec 2.) Ja jestem spokojny, tylko mnie serce

boli, ¿e nikt nie chce pos³uchaæ mojej dobrej rady i wzi¹æ
siê normalnie do pracy.

– (budowlaniec 1.) Pan i pana dobre rady, z panem siê nie

da pracowaæ normalnie! To pan siê ca³y czas wtr¹ca,
j¹trzy i chce rz¹dziæ. Za kogo pan siê uwa¿a?!

– (Reporterka) Ale¿ panowie, tak nie mo¿na rozmawiaæ.
– (budowlaniec 2.) JA??? To pan za kogo siê uwa¿a!?

Powiem krótko – pan to siê nadaje do budowy, ale kur-
nika.

– (Reporterka) Ale¿ panowie, spokojnie, proszê, porozma-

wiajmy spokojnie.

– (budowlaniec 2.) Spokojnie to ja mogê odejœæ z tej bu-

dowy, bo tutaj siê z nikim nie da rozmawiaæ spokojnie.
Sami niech sobie buduj¹, niech siê wreszcie wezm¹ za
robotê – chodŸcie, koledzy, szkoda czasu (macha rêk¹
i odchodzi ze swoja grup¹).

– (budowlaniec 1.) Co, rozwali³ wszystko, a teraz umywa

r¹czki i zostawia nas z t¹ ruin¹, ¿eby potem na nas zwa-
liæ winê! O nie, to my odchodzimy z tej budowy, niech
sobie radz¹ sami (i odchodzi w drug¹ stronê z kolegami).

Reporterka zostaje sama rozgl¹da siê za odchodz¹cymi i po
chwili zmieszana mówi:

– Bardzo Pañstwa przepraszam. NajwyraŸniej widaæ, ¿e

mieszkañcy nie doczekaj¹ siê koñca budowy wie¿y,
poniewa¿ przeros³a ona mo¿liwoœci budowniczych.
Szkoda, a mo¿e i nie szkoda… ¯egnam Pañstwa i do
zobaczenia.

Niezale¿nie od tego, któr¹ propozycjê wybierzemy, docho-

dzimy do wniosku, ¿e w grupie zorganizowanej, wspólnie dzia-
³aj¹cej ³atwiej jest osi¹gn¹æ cel. A jednoczeœnie obserwujemy,
¿e gdy zaczyna pracowaæ grupa ludzi, czêsto nie mog¹ dojœæ
do porozumienia. Mówi¹ do siebie tym samym jêzykiem, a nie
rozumiej¹ siê. Mo¿e s³yszeliœcie, ¿e ktoœ nazwa³ tak¹ sytuacjê
„wie¿¹ Babel”? Dlaczego brak porozumienia miêdzy ludŸmi
kojarzy siê nam z wie¿¹ Babel?

Wnioski –

Jednoœæ

buduje,

niezgoda

rujnuje

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

B. Rozwiniêcie

Aby lepiej zrozumieæ prawdê, jak¹ Bóg chce nam przeka-

zaæ w opowiadaniu o wie¿y Babel, zobaczmy najpierw, gdzie
autor biblijny umiejscawia tê budowlê i co kryje siê pod pojê-
ciem wie¿a.

Prowadzimy wyk³ad, urozmaicaj¹c go map¹ i ilustracjami

budowli, które stanowi³y przyk³ad budowli dla wie¿y Babel:
Szinear oznacza staro¿ytn¹ Babiloniê albo te¿ ca³¹ Mezopota-
miê. Jak mówi archeologia, wie¿e, jakie budowano tam w naj-
starszych czasach, by³y piramidami schodkowymi i nosi³y na-
zwê ziqquratów. Górowa³y one nad miastami, utwierdzaj¹c
s³awê tych miast i ich naczelnych bóstw, którym by³y poœwiê-
cone. Na szczytach piramid znajdowa³y siê ma³e pogañskie
œwi¹tynie poœwiêcone ró¿nym fa³szywym bo¿kom. Do œwi¹tyñ
tych mo¿na by³o wejœæ po stopniach piramidy. Œwi¹tynie takie
traktowano jako bramy wiod¹ce do bo¿ków, gdy¿ ludziom b³êd-
nie siê wydawa³o, ¿e bóstwa mieszkaj¹ w niebie – w ob³okach,
na wysokoœciach. (por. has³o Babel wie¿a w Encyklopedii Ka-
tolickiej). W takiej rzeczywistoœci historyczno-geograficznej
autor biblijny umieszcza opowiadanie o wie¿y Babel. Pos³u-
chajmy, jak brzmi to opowiadanie.

Jeden z uczniów czyta tekst biblijny Rdz 11, 1-8. Fragmenty

tego tekstu znajduj¹ siê w podrêczniku ucznia i do nich siê
odwo³ujemy, szukaj¹c odpowiedzi na pytania: Dlaczego ludzie
zaplanowali zbudowaæ wie¿ê? Dlaczego ich zamiar nie zosta³
zrealizowany? W podsumowaniu stwierdzamy, ¿e opowiada-
nie biblijne o Wie¿y Babel przekazuje nam g³êbok¹ prawdê, ¿e
bez Boga ludzie nie potrafi¹ siê porozumieæ, sensownie wspól-
nie dzia³aæ i wspólnie ze sob¹ przebywaæ.

Czy jest nadzieja na przywrócenie jednoœci pomiêdzy sk³ó-

conymi ludŸmi?

C. Zakoñczenie

Zapowiedzi¹ idealnej jednoœci w rodzinie ludzkiej na koñ-

cu czasów (Ap 7, 9) by³a interwencja Ducha Œwiêtego w Jero-
zolimie w dniu Piêædziesi¹tnicy. Bo¿y dar jêzyków sprawi³, ¿e

Wyk³ad

Duch
Jednoœci

36. Opowiadanie o wie¿y Babel

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

ludzie z ró¿nych narodów rozumieli siê nawzajem (Dz 2, 5nn)
i zaczêli wspólnie dzia³aæ na chwa³ê Boga, buduj¹c Koœció³
Chrystusowy. Podczas chrztu Pan Bóg przyjmuje nas za swo-
je dzieci. Proponuje nam najlepszy „przepis na budowanie ¿y-
cia”, który obowi¹zuje w rodzinie, szkole. Je¿eli wszyscy bê-
dziemy przestrzegali Bo¿ego „przepisu na ¿ycie” – ka¿da
wspólnota spe³niaæ bêdzie swoje zadania: zgodne budowanie
bêdzie przebiega³o bez zak³óceñ w domu i w szkole. Bóg przy-
chodzi nam z pomoc¹ w budowaniu jednoœci, je¿eli uznamy, ¿e
w Niego wierzymy i Jemu ufamy. Dlatego poproœmy Go, by
nauczy³ nas porozumiewania siê z innymi. Mo¿emy to uczyniæ
modlitw¹ z podrêcznika.

3. Zeszyt ucznia

Temat: OPOWIADANIE O WIE¯Y BABEL
Pod tematem rysunek, którego treœæ podana jest w pracy domo-
wej.

4. Praca domowa

Narysuj, co ty mo¿esz zrobiæ, by miêdzy ludŸmi by³o wiêcej
porozumienia.

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

37. SKUTKI GRZECHU

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Pokazanie, ¿e z³o jest skutkiem grzechu. Kszta³towanie

postawy sprzeciwiania siê mu w najbli¿szym otoczeniu. Zachê-
canie do kontaktu z Bogiem poprzez modlitwê i uczestnictwo
w sakramentach, by czerpaæ z nich si³y do zwalczania z³a w co-
dziennym ¿yciu.

Treœæ orêdzia zbawczego

Biblijne okreœlenie Przestraszy³em siê, bo jestem nagi

i ukry³em siê (Rdz 3, 10) wyra¿a prawdê, ¿e cz³owiek po upad-
ku odczuwa wobec Boga wstyd i boi siê Go. Utracone zosta³o
podstawowe doœwiadczenie, jakie posiada³ wczeœniej, a mia-
nowicie prze¿ywanie swojej relacji do Boga jako bezinteresow-
nego daru, na który w ¿aden sposób nie zas³ugiwa³. Gdy przy-
j¹³ obraz Stwórcy jako zazdrosnego konkurenta czy surowego
w³adcy Raju, nie móg³ ju¿ czuæ siê bezpiecznie w swojej na-
goœci, to znaczy bêd¹c nie odziany we w³asne zas³ugi. Zmuszo-
ny jest broniæ siebie wobec Boga. Tu odnajdujemy korzenie
jednego z najbardziej dostrzegalnych w codziennym ¿yciu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

skutków grzechu pierworodnego, jakim jest ludzka niezdolnoœæ
do stawania w prawdzie, przyznawania siê do b³êdów, brania
na siebie odpowiedzialnoœci za pope³nione z³o, a tak¿e koniecz-
noœæ zrzucania z siebie winy na innych, na okolicznoœci, a osta-
tecznie na Boga.

Ka¿dy cz³owiek pope³nia w swym ¿yciu grzechy, maj¹c

udzia³ w rozwijaj¹cym siê z³u. Jest to wynikiem zerwania jed-
noœci z Bogiem poprzez grzech pierworodny, który niesie za
sob¹ konsekwencje tak¿e dla ludzi ¿yj¹cych wspó³czeœnie.
Wszyscy jednak mamy prawo wyboru i refleksji nad czynami,
jakich dokonujemy. Ten wybór zale¿y od sprawnoœci naszego
sumienia, które umacnia siê w czêstym kontakcie z Bogiem na
modlitwie oraz w sakramentach œwiêtych.

Metody i œrodki dydaktyczne

pogadanka;
praca z tekstem;
komiks;
wycinki z gazet obrazuj¹ce skutki z³a w œwiecie (k³ótnia, smu-
tek, p³acz, terroryzm, wojna, choroby itp.);
zdjêcia przedstawiaj¹ce modl¹cych siê ludzi oraz ró¿ne sakra-
menty;
tabela.

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Rozpoczynamy od okreœlania uczuæ, jakie towarzysz¹ nam,

gdy ogl¹damy ilustracje przedstawiaj¹ce z³o.

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

B. Rozwiniêcie

Wyjaœniamy przyczyny z³a, ukazuj¹c jego Ÿród³o w grzechu.

Pokazujemy, ¿e Bóg wspomaga cz³owieka w walce ze z³em.

C. Zakoñczenie

Szukamy sposobów zaradzania skutkom grzechu.

2. Katecheza

A. Wstêp

Proponujemy utworzenie na tablicy wystawy zdjêæ przed-

stawiaj¹cych: wojny, choroby, p³acz, cierpienia, g³ód itp. Pro-
simy, by uczniowie nazwali uczucia, jakie rodz¹ siê podczas ich
ogl¹dania. Uczniowie powinni zauwa¿yæ, ¿e ogl¹dane zdjêcia
budz¹ lêk, strach, poczucie bezsilnoœci, ale prowadz¹ te¿ do
chêci przeciwstawienia siê z³u ju¿ u jego pocz¹tków. Chodzi
nam o to, by dzieci odkrywaj¹c z³o, chcia³y i potrafi³y powie-
dzieæ „nie” i stan¹æ po stronie dobra. Nasze dzia³ania w tej
czêœci katechezy winny doprowadziæ do zadania uczniom py-
tania: Dlaczego na œwiecie istnieje z³o?

B. Rozwiniêcie

Opieraj¹c siê na fragmencie z Ksiêgi Rodzaju 3, 6-10 znaj-

duj¹cym siê w podrêczniku, zapoznajemy uczniów ze skutka-
mi z³a pope³nionego przez pierwszych ludzi. Proponujemy
pracê z tekstem, w wyniku której uczniowie odpowiedz¹ na
pytanie: Co zrobili ludzie po sprzeciwieniu siê woli Pana Boga?

W odpowiedziach powinny pojawiæ siê nastêpuj¹ce okre-

œlenia: „skryli siê”, „przestraszyli siê”, „odkryli sw¹ nagoœæ”,
„wzajemnie siê oskar¿ali”.

Na podstawie podrêcznika uczniowie indywidualnie lub

zespo³owo wype³niaj¹ tabelê:

Co czujesz,
widz¹c z³o?

Œwiat po grze-
chu

37. Skutki grzechu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Biblijne

wyra¿enia

Istota grzechu

Biblijny przyk³ad

skutków grzechu

Dzisiejszy przy-

k³ad skutków

grzechu

V. Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Biblijne

wyra¿enia

skryli siê

przestraszyli siê

odkryli sw¹ nagoœæ

wzajemnie siê
oskar¿ali

37. Skutki grzechu

Istota grzechu

Grzech budzi w lu-
dziach lêk

Grzech budzi w lu-
dziach chêæ ucieczki
przed Bogiem

Grzech sprawia, ¿e
cz³owiek czuje siê
ograniczony, nie-
zdolny do korzysta-
nia z darów otrzy-
manych od Boga

Grzech sprawia, ¿e
ludzie wykorzystuj¹
dary Bo¿e przeciw-
ko sobie

Biblijny przyk³ad

skutków grzechu

Kain i Abel
Wie¿a Babel

Dzisiejszy przy-

k³ad skutków

grzechu

Uczniowie powinni
wype³niæ na pod-
stawie ilustracji
omawianych we
Wstêpie katechezy

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

W podsumowaniu stwierdzamy, ¿e chocia¿ dostrzegamy

wokó³ siebie wiele z³a, które jest skutkiem grzechu ka¿dego
cz³owieka, to Bóg nie pozostawia nas bez pomocy i chce, by-
œmy to z³o naprawiali, byœmy walczyli ze skutkami grzechu
w nas samych i w najbli¿szym otoczeniu. Zawieszamy na ta-
blicy planszê ze zdjêciami ludzi modl¹cych siê oraz przyjmu-
j¹cych sakramenty. Prowadzimy rozmowê, w której odkrywa-
my, jak¹ rolê odgrywa modlitwa i przyjmowanie sakramentów
w naprawianiu skutków grzechu. Koñczymy pytaniem: Jak mo-
¿emy walczyæ ze skutkami z³a wokó³ nas?

C. Zakoñczenie

Proponujemy, aby odpowiedŸ na postawione pytanie dzie-

ci przedstawi³y w formie historyjki rysunkowej. Mo¿e to byæ
sytuacja wymyœlona lub autentyczne wydarzenie z ¿ycia dziec-
ka. Proponujemy przypomnieæ uczniom, ¿e komiks to kilka
rysunków przedstawiaj¹cych sytuacjê oraz myœli i s³owa boha-
terów w postaci „chmurek”. Jeœli czasu nie wystarczy, ucznio-
wie powinni skoñczyæ komiks w domu.

3. Zeszyt ucznia

Temat: SKUTKI GRZECHU
Zapisem jest tabela lub/i powsta³y w toku lekcji komiks.

4. Praca domowa

Napisz, jak przeciwstawiasz siê z³u w swym najbli¿szym oto-
czeniu?

Modlitwa

i sakramenty

Komiks –

Walka ze z³em

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Poprzez katechezy VI grupy tematycznej pokazana zosta³a niezbêdnoœæ

dzia³ania Boga, który jako jedyny ma moc odmieniæ ca³¹ dramatyczn¹ sy-
tuacjê cz³owieka uwik³anego w grzech. Dlatego opowiadanie o potopie
otrzymuje nie tylko wyjaœnienie w kategoriach grzechu, ale te¿ w œwietle
zbawczej inicjatywy Boga nios¹cego cz³owiekowi i œwiatu nadziejê ostatecz-
nego wyzwolenia z mocy grzechu. Nadzieja ta potêgowana jest tekstami bi-
blijnymi, które przekazuj¹ obietnicê Zbawiciela. Wraz z wyjaœnianiem tre-
œci zbawczych obietnic Boga winna byæ ukazywana i kszta³towana posta-
wa gotowoœci przyjêcia zbawienia, którego Bóg przez Jezusa udziela cz³o-
wiekowi w sakramentach Koœcio³a.

Kszta³towanie postaw chrzeœcijañskich w tej grupie tematycznej zwi¹-

zano z odkrywaniem religijnego znaczenia czynów pokutnych oraz z ucze-
niem ich praktykowania.

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

38. BÓG DAJE NADZIEJÊ

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Zapoznanie z treœci¹ protoewangelii. Wyjaœnienie, ¿e sta-

nowi ona zapowiedŸ wyzwolenia ludzkoœci spod panowania
szatana. Kszta³towanie postawy gotowoœci do podejmowania
walki ze z³em. Zachêcanie do refleksji nad swoim postêpowa-
niem i do wspó³pracy z Bogiem.

Treœæ orêdzia zbawczego

Bóg stworzy³ cz³owieka jako istotê rozumn¹ i woln¹. Da³

mu równie¿ pewne normy postêpowania. Cz³owiek jednak, ju¿
na pocz¹tku, zbuntowa³ siê przeciwko Stwórcy. Grzech wtar-
gn¹³ w historiê ludzkoœci. Cz³owiek natychmiast odczu³ jego
skutki, przerazi³ siê, zawstydzi³, ukry³ siê przed Bogiem, po-
zna³ nag¹ prawdê o sobie. Zosta³a zniszczona harmonia miê-
dzy cz³owiekiem a œwiatem materialnym, w jakiœ sposób
grzech dotkn¹³ wszystkich stworzeñ. Pierwszy grzech rodzi³ na-
stêpne i tak cz³owiek sprowadzi³ na siebie niewolê grzechu.

Bóg jednak nie opuœci³ cz³owieka: Jahwe rzek³ do wê¿a:

Wprowadzam nieprzyjaŸñ miêdzy ciebie a niewiastê, pomiêdzy

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

potomstwo twoje a potomstwo jej: ono zmia¿d¿y ci g³owê, a ty
zmia¿d¿ysz mu piêtê (Rdz 3, 15). Oto pierwsza dobra nowina,
najwczeœniejsza zapowiedŸ, ¿e z³o zostanie pokonane. Rozpo-
czê³a siê historia zbawienia, proces wyzwalania cz³owieka,
który upada, i Boga, który wspania³omyœlnie przebacza i stara
siê wyprowadziæ cz³owieka z grzechu. Bóg od cz³owieka wy-
maga jedynie, by podj¹³ wspó³pracê w dziele zbawienia, by
pod¹¿y³ drog¹, któr¹ mu przygotowa³ Jezus Chrystus.

Metody i œrodki dydaktyczne

opowiadanie;
pogadanka;
praca z podrêcznikiem;
zmiana metafory;
rebus;
nagranie opowiadania „Lekarstwo dla z³oœnicy” ks. J. Twar-
dowskiego;
formularze z tekstem protoewangelii i miejscem na nowe sfor-
mu³owania, flamastry, szary papier, klej.

Literatura pomocnicza

St. Wypych, Wprowadzenie w myœl i wezwanie ksi¹g biblijnych
– Piêcioksi¹g, ATK, Warszawa 1987, s. 56-62.
A. Läpple, Od Ksiêgi Rodzaju do Ewangelii, Znak, Kraków
1983, s. 86-109.
S³ownik teologii biblijnej, pod red. X. Léon-Dufoura, Pallotti-
num, Poznañ-Warszawa 1982, s. 40-43.
Ks. J. Twardowski, Patyki i patyczki, Wydawnictwo Archidie-
cezji Warszawskiej, Warszawa 1987, s. 168.
Metody aktywizuj¹ce w katechezie, pod red. Z. Barciñskiego i J.
Wójcik, KLANZA, Lublin 1998, s. 48-49.

VI. Bóg pragnie naszego szczêœcia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Pokazujemy, ¿e w cz³owieku istnieje pragnienie stawania

siê lepszym.

B. Rozwiniêcie

Wyjaœniamy, ¿e Bóg pierwszy wychodzi z inicjatyw¹ uwol-

nienia cz³owieka z grzechu i doprowadzenia go do zbawienia.

C. Zakoñczenie

Zachêcamy do odnalezienia sposobów walki ze z³em.

2. Katecheza

A. Wstêp

Rozpoczynamy opowiadaniem „Lekarstwo dla z³oœnicy” ks.

J. Twardowskiego.

Z³oœnico, ulecz sam¹ siebie!
Zaraz opowiem, jak pewna straszna z³oœnica sama siebie

wyleczy³a ze z³oœci. Ktoœ jej doradzi³, ¿eby spojrza³a do luster-
ka, ile razy wybuchnie gniewem. Pewnego dnia wpad³a w okrop-
n¹ z³oœæ, bo nie sta³o siê tak, jak chcia³a. – Przejrzyj siê w lusterku
– powiedziano jej. Spojrza³a do lusterka i zobaczy³a:

Brwi jak wrona rozz³oszczona, nos siê skrêci³ w inn¹ stro-

nê. Patrzy: co to za poczwara, czy to ja, czy ma³pa stara?

Przesta³a siê z³oœciæ, kiedy zobaczy³a, ¿e z³oœæ piêknoœci

szkodzi. Jaki brzydki ten, kto siê z³oœci. Zapamiêtaj sobie jesz-
cze taki wiersz:

Lekarstwo
dla z³oœnicy

38. Bóg daje nadziejê

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Mówi potwór do potwora: gdy siê z³oœcisz, mój potworze,

spojrzyj w lustro – to pomo¿e. Tylko tak siê, mój potworze,
ca³kiem zmieniæ potwór mo¿e.

Prosimy, by uczniowie uzasadnili jego tytu³. Koñczymy py-

taniem, dlaczego cz³owiek ma mo¿liwoœæ stawania siê lepszym?

B. Rozwiniêcie

Rozpoczynamy uroczystym odczytaniem tekstu Rdz 3, 15.

Informujemy, ¿e s³owa te nazywane s¹ protoewangeli¹. Nastêp-
nie prosimy, by uczniowie na podstawie tekstu w podrêczniku
ucznia podali definicjê protoewangelii. Uczniowie powinni
odpowiedzieæ, ¿e protoewangelia oznacza pierwsz¹ dobr¹ no-
winê, czyli pierwsz¹ ewangeliê. Bóg zapowiada w niej, ¿e z³o
i grzech zostan¹ zwyciê¿one. Dokona tego Jezus Chrystus.
W podsumowaniu wyjaœniamy, ¿e protoewangelia zapowiada
równie¿ nieustann¹ walkê miêdzy ludzkoœci¹ a si³ami z³a i obie-
cuje zwyciêski, zbawczy rezultat tej walki. Cz³owiek jest ci¹-
gle nara¿ony na dzia³anie z³a, jednak wspó³pracuj¹c z Bogiem,
odniesie zwyciêstwo. Pan Bóg, daj¹c obietnicê wyzwolenia,
daje ludziom nadziejê. My równie¿ jesteœmy uczestnikami
nadziei, ¿e z³o i grzech zostan¹ zniszczone. Proponujemy, by
uczniowie podali inne sposoby wyra¿enia tej pierwszej dobrej
nowiny. Pracujemy metod¹: „Zmiana metafory”. W metodzie
tej wystêpuj¹ trzy kolejno nastêpuj¹ce po sobie zadania.

a. Podzia³ na grupy. Ka¿da z grup ma zapisaæ sens, znacze-

nie protoewangelii, nastêpnie wymyœliæ jak najwiêcej
innych sformu³owañ protoewangelii i zapisaæ je na po-
danym formularzu.

b. Nastêpnie grupa ma wybraæ takie sformu³owanie, które ich

zdaniem najlepiej oddaje pierwotn¹ myœl protoewangelii.

c. Przedstawiciele grupy czytaj¹ zapisany przez grupê sens

pierwotnego sformu³owania protoewangelii, nastêpnie
nowe sformu³owania, koñcz¹c wskazaniem najlepszej,
wybranej przez grupê. Po zakoñczonej prezentacji,
przedstawiciele przyklejaj¹ kartki z nowymi sformu³o-
waniami do szarego papieru i zawieszaj¹ na œcianie.

Protoewan-

gelia

U³ó¿ w³asny

tekst proto-

ewangelii

VI. Bóg pragnie naszego szczêœcia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

W podsumowaniu podkreœlamy, ¿e Bóg zwraca siê do cz³o-

wieka, naprawia to, co on zepsu³ przez swoje niepos³uszeñstwo.
Jezus zosta³ pos³any w³aœnie ze wzglêdu na ludzi, On daje
ocalenie. Cz³owiek natomiast powinien wykorzystaæ szansê,
jak¹ daje mu Bóg. Dziêki temu, ¿e Bóg wype³nia obietnicê dan¹
w protoewangelii i posy³a swojego Syna, aby œwiat zbawi³,
cz³owiek mo¿e walczyæ ze z³em. Zastanówcie siê, co wy mo-
¿ecie dziœ odpowiedzieæ Bogu na Jego obietnicê zbawienia?

C. Zakoñczenie

Napisz opowiadanie pt. „Lekarstwo dla z³oœnicy ...” w miej-

sce kropek wpisuj¹c swoje imiê. Po zakoñczonej pracy chêtni
uczniowie mog¹ przeczytaæ swoj¹ „receptê”. Nastêpnie wyja-
œniamy, ¿e bez Pana Boga nie potrafimy zwyciê¿aæ z³a, dlate-
go do Niego zwracamy siê z proœb¹ o pomoc. Mo¿emy to uczy-
niæ, œpiewaj¹c piosenkê „Chrystus, Chrystus to nadzieja ca³a
nasza”. Tekst znajduje siê w podrêczniku ucznia.

3. Zeszyt ucznia

Temat: BÓG DAJE NADZIEJÊ
Definicja protoewangelii oraz jedna wybrana zmiana metafory.

4. Praca domowa

W klasie uczniowie losuj¹ jedno z ni¿ej podanych zdañ i w
domu uk³adaj¹ do niego rebus.
– Bóg stworzy³ œwiat doskona³y i dobry;
– Dobra Nowina o zbawieniu;
– Bóg zes³a³ nam swojego Syna, Jezusa;
– Wprowadzam nieprzyjaŸñ miêdzy ciebie a niewiastê;
– Bóg naprawia to, co popsu³ cz³owiek;
– Protoewangelia;

Moje lekar-
stwo dla
z³oœnicy

38. Bóg daje nadziejê

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

39. NOE – CZ£OWIEK SPRAWIEDLIWY

I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Pokazanie, ¿e w biblijnym opisie o potopie Bóg mówi

o swojej trosce wzglêdem cz³owieka. Wyjaœnienie, ¿e nie ma
dla cz³owieka ratunku poza Bogiem. Zachêcanie do okazywa-
nia zaufania Bogu na wzór Noego.

Treœæ orêdzia zbawczego

Katecheza pokazuje postaæ biblijn¹ Noego, cz³owieka wier-

nego Bogu, sprawiedliwego w swych poczynaniach, nieugiê-
tego w wierze, który przez sw¹ mi³oœæ do Boga zostaje urato-
wany z zag³ady œwiata wodami potopu.

Noe, jedyny sprawiedliwy, jest œwiadkiem Pana w œwiecie

zepsutym przez grzech i z³o, nie daje siê zwieœæ mentalnoœci
ówczesnych ludzi. Jego trwanie przy Bogu jest zadziwiaj¹ce
i mo¿e byæ wspania³ym wzorem opierania siê z³u równie¿ dla
dzisiejszego cz³owieka. Poza Bogiem, poza Jego przykazaniami
nie ma ¿ycia, bo On dotrzymuje swych obietnic i jest niezawod-
nym ratunkiem dla cz³owieka w najtrudniejszych sytuacjach
¿yciowych. Jest Bogiem wiernym, pragn¹cym szczêœcia cz³o-
wieka, wci¹¿ ponawiaj¹cym swe przymierze mimo niewierno-

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

œci ludzi. Nie jest Mu obojêtne, jak¹ drogê ludzie wybior¹
i gdzie pójd¹. Bóg wskazuje przez Noego, swego œwiadka, dro-
gê prawdziwego szczêœcia i zwyciêstwa nad grzechem i z³em.
Œwiat nie mo¿e istnieæ poza Bogiem – to jest sens niszcz¹cych
wód potopu.

Metody i œrodki dydaktyczne

pogadanka;
czytanie tekstu biblijnego;
test na dobieranie;
medytacja;
wypisane na kartkach papieru okreœlenia postaci Noego;
kartki do napisania imion dzieci;
nagranie muzyki refleksyjnej.

II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

1. Plan katechezy

A. Wstêp

Prowadzimy pogadankê na temat postaci, którymi dzieci s¹

zafascynowane.

B. Rozwiniêcie

Charakteryzujemy postaæ Noego i szukamy, co Bóg mówi

o sobie w opowiadaniu o potopie.

C. Zakoñczenie

Stwarzamy okolicznoœæ do zastanowienia siê nad wierno-

œci¹ wobec Boga.

39. Noe – cz³owiek sprawiedliwy

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

2. Katecheza

A. Wstêp

Rozpoczynamy pogadank¹ na temat postaci, które fascynuj¹

uczniów. Prosimy, by uczniowie wymienili swoich ulubionych
bohaterów, sportowców, piosenkarzy i uzasadnili, dlaczego te
osoby budz¹ ich zainteresowanie. Koñczymy pytaniem, czy s¹
takie postaci, które maj¹ swój szczególny udzia³ w historii
zbawienia i które równie¿ nam maj¹ coœ do powiedzenia.

Odpowiedzi poszukamy w Biblii, s³owie Bo¿ym.

B. Rozwiniêcie

Odczytujemy tekst biblijny o potopie.
Dzielimy klasê na grupy. Ka¿da otrzymuje kartki z nastê-

puj¹cymi okreœleniami: „budowniczy arki”, „cz³owiek sprawie-
dliwy”, „grzesznik”, „symbol nawrócenia i zaufania Bogu”,
„¿o³nierz”, „wybrany przez Boga”, „prorok”, „uczony”, „po-
têpiony”, „obraz nowego cz³owieka”, „wierz¹cy Bogu”, „po-
s³uszny Bogu”. Mo¿na te¿ przygotowaæ inne okreœlenia.
Uczniowie wybieraj¹ te sformu³owania, które okreœlaj¹ postaæ
Noego. Nastêpnie poszczególne grupy zamieszczaj¹ na plan-
szy te okreœlania, które zosta³y wybrane.

Bóg, wybieraj¹c Noego i zlecaj¹c mu zadania, chce nam

powiedzieæ prawdê o sobie samym. Co Bóg mówi o sobie przez
wydarzenie, w którym uczestniczy Noe? Odczytujemy po ko-
lei okreœlenia dotycz¹ce Noego i szukamy, co na ich podstawie
mo¿emy powiedzieæ o Bogu. Np. okreœlenie: „budowniczy
arki” mówi nam: „Bóg postanowi³ pomóc ludziom i zawróciæ
ich z drogi grzechu”. Przy analizie poszczególnych okreœleñ
powinny siê pojawiæ nastêpuj¹ce stwierdzenia o Bogu: nawo-
³ywa³ do poprawy i napomina³, Bóg jest sprawiedliwy i mi³o-
sierny, dlatego daje cz³owiekowi okazjê do nawrócenia, Bóg
smuci siê z powodu grzesznoœci cz³owieka, Bóg zawsze pra-
gnie dobra cz³owieka, jego ocalenia, dlatego wybra³ Noego,
Bóg pragnie te¿ ocaliæ wszelkie stworzenie.

Kogo po-

dziwiasz?

Praca z tek-

stem biblij-

nym

Rdz 6, 9 – 7, 23

Co mówi

o Bogu wy-

darzenie

potopu?

VI. Bóg pragnie naszego szczêœcia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

C. Zakoñczenie

W koñcowej czêœci katechezy proponujemy uczniom po-

nownie powrót do planszy, któr¹ uzupe³niali na pocz¹tku lek-
cji. Proponujemy ponowne zweryfikowanie umieszczonych na
planszy okreœleñ odnosz¹cych siê do Noego, tak by pozosta³y
ostatecznie tylko te, które mówi¹ o wierze i religijnym zaan-
ga¿owaniu Noego. Teraz ka¿dy z uczniów otrzymuje ma³¹
karteczkê, na której wypisuje swoje imiê. W tym czasie zdej-
mujemy z planszy kartkê z imieniem Noego. Ka¿de z dzieci
przypina w œrodkowej czêœci planszy kartkê ze swoim imie-
niem. Nastêpnie prowadzimy krótk¹ refleksjê modlitewn¹. Tê
czêœæ mo¿na zrealizowaæ z cichym podk³adem refleksyjnej
muzyki. Istot¹ tej refleksji jest zastanowienie siê ka¿dego z ka-
techizowanych nad tym, czy okreœlenia odnosz¹ce siê do No-
ego, mog¹ byæ równie¿ u¿yte wobec ka¿dego z nas.

1. Czy moje imiê pasuje do tych okreœleñ, które odnosi³y

siê do imienia Noego?

2. Co mogê zrobiæ, aby tak jak Noe zaufaæ Bogu?
3. Jakie postanowienie mogê podj¹æ ju¿ dzisiaj?

3. Zeszyt ucznia

Temat: NOE – CZ£OWIEK SPRAWIEDLIWY
Uczniowie wpisuj¹ zdania mówi¹ce o Bogu, które zosta³y sfor-
mu³owane w trakcie analizy tekstu biblijnego: Bóg postanowi³
pomóc ludziom i zawróciæ ich z drogi grzechu, nawo³ywa³ do
poprawy i napomina³, Bóg jest sprawiedliwy i mi³osierny, dla-
tego daje cz³owiekowi okazjê do nawrócenia, Bóg smuci siê
z powodu grzesznoœci cz³owieka, Bóg zawsze pragnie dobra
cz³owieka, jego ocalenia, dlatego wybra³ Noego, Bóg pragnie
te¿ ocaliæ wszelkie stworzenie.

4. Praca domowa

Napisz i wklej zdjêcia (jeœli masz) o tych, którzy dzisiaj ostrze-
gaj¹ ludzi przed zgubnym dzia³aniem z³a i grzechu w œwiecie.

39. Noe – cz³owiek sprawiedliwy

Czy jestem
podobny do
Noego?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Notatki

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Notatki

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Notatki

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Spis treści

30. Udział w dziele stworzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
31. Odmowa udziału w dziele stworzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
32. Nasz Stworzyciel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
33. Abraham ufa Bogu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
34. Brak zaufania wobec Stwórcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
35. Historia Kaina i Abla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
37. Skutki grzechu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
38. Bóg daje nadzieję . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
39. Noe – człowiek sprawiedliwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
5 SP zeszyt II
4 SP zeszyt II
4 SP zeszyt 4
2 SP zeszyt 7
2 SP zeszyt 0
4 SP zeszyt 0
4 SP zeszyt 6
2 SP zeszyt 6 (2)
4 SP zeszyt I
5 SP zeszyt 0
2 SP zeszyt 2
5 SP zeszyt I
5 SP zeszyt 1
2 SP zeszyt 1
2 SP zeszyt 8
4 SP zeszyt 2
5 SP zeszyt 3
2 SP zeszyt 5
2 SP zeszyt 4

więcej podobnych podstron