4 SP zeszyt I

Konferencje

dla rodziców

Konferencje

dla rodziców

zeszyt

IIIII

zeszyt

IIIII

Klasa IV

Zeszyty 04 SP.p65

2006-07-28, 02:31

Poradnik metodyczny do podręcznika nr AZ-21-01/1-1 do nauczania religii rzymsko-katolickiej na

terenie całej Polski, z zachowaniem praw biskupów diecezjalnych, przeznaczonego dla klasy IV

szkoły podstawowej, zgodnego z programem nauczania nr AZ-2-01/1.

Recenzenci: ks. dr Józef Kraszewski, ks. prof. dr hab. Kazimierz Misiaszek SDB.

Opracowanie:

Redakcja:

Dorota Cieślik, Anna Królikowska

Projekt okładki:

Tomasz Prażuch

Nihil obstat: Przełożony Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego

ks. Adam Żak SJ, Kraków, 9 maja 2002 r., l.dz. 81/02

ISBN 978-83-7097-957-7 (WAM)

ISBN 978-83-88209-39-0 (WSFP)

WYDAWNICTWO WAM

ul. Kopernika 26; 31-501 Kraków

tel. (012) 429 18 88; fax(012) 429 50 03; e-mail: wam@wydawnictwowam.pl

DZIAŁ HANDLOWY

tel. (012) 429 18 88 wew. 322, 348, 366; (012) 423 75 00; fax (012) 430 32 10;

e-mail: handel@wydawnictwowam.pl

Zapraszamy do naszej KSIĘGARNI INTERNETOWEJ:

http://WydawnictwoWam.pl

Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody wydawcy

nie można do podręcznika tworzyć żadnych materiałów pomocniczych.

Małgorzata Mendyk, bp Marek Mendyk

Wznowienie 2005, 2008, 2009

WYDAWNICTWO WAM

ul. Kopernika 26 • 31-501 KRAKÓW

tel. 012 62 93 200 • fax 012 429 50 03

e-mail: wam@wydawnictwowam.pl

DZIAŁ HANDLOWY

tel. 012 62 93 254-256 • fax (012) 430 32 10

e-mail: handel@wydawnictwowam.pl

Zapraszamy do naszej KSIĘGARNI INTERNETOWEJ

http://WydawnictwoWam.pl

tel. 012 62 93 260 • fax 012 62 93 261

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

WPROWADZENIE

W TEMATYKÊ KATECHEZY DZIECI W KLASIE IV

Aspekt psychologiczny

Dzieci w wieku 10-12 lat kwalifikowane s¹ do drugiej fazy m³odszego

wieku szkolnego. Jest to okres, w którym zaczynaj¹ zachodziæ radykalne
zmiany fizyczne i psychiczne; rozpoczyna siê dorastanie fizjologiczne, spo-
³eczne, emocjonalne i kulturowe. Okres ten zwi¹zany jest z zaburzeniami
równowagi nerwowej i emocjonalnej. Stwarza on sprzyjaj¹ce pod³o¿e do
powstawania konfliktów wewnêtrznych i zewnêtrznych.

W tym wieku zaznacza siê intensywny rozwój umys³owy i emocjonal-

ny. Rozwój umys³owy wyra¿a siê w doskonaleniu wszystkich funkcji po-
znawczych. Spostrze¿enia osi¹gaj¹ wy¿szy poziom. S¹ dok³adniejsze, bo-
gatsze w szczegó³y, wielostronne pod wzglêdem treœci i bardziej œwiadomie
ukierunkowane.

Dzieci w tym wieku zaczynaj¹ pos³ugiwaæ siê pamiêci¹ logiczn¹, odcho-

dz¹c od czysto mechanicznych sposobów zapamiêtywania. Centralne miej-
sce zaczynaj¹ odgrywaæ procesy umys³owe. Nastêpuje rozwój wyobra¿eñ
w po³¹czeniu z fantazj¹, a tak¿e marzeñ o charakterze ¿yczeniowym. Aktyw-
noœæ nabiera coraz bardziej cech œwiadomej i celowej dzia³alnoœci.
W procesie kszta³towania siê woli powszechnie obserwowanym zjawiskiem
jest przekora. Przejawem aktywnoœci wolicjonalnej jest potrzeba czynu,
a z czasem potrzeba czynów nieprzeciêtnych.

W tym wieku nastêpuje rozluŸnianie siê wiêzów rodzinnych i zwiêksza-

nie iloœci kontaktów poza domem. Zmienia siê stosunek dzieci do najbli¿-
szych. Dochodzi do konfliktów miêdzy dorastaj¹cymi dzieæmi a rodzicami.
Autorytety rodzinne nie maj¹ ju¿ takiego znaczenia jak wczeœniej. W ¿yciu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

szkolnym i pozaszkolnym du¿¹ rolê zaczynaj¹ odgrywaæ grupy rówieœnicze,
przynale¿noœæ do których zaspokaja potrzebê prze¿yæ emocjonalnych, po-
znawania i samodzielnoœci oraz kontaktów spo³ecznych.

Wa¿nym aspektem rozwoju dzieci w tym wieku jest kszta³towanie siê

stosunku do osób p³ci odmiennej. W tym okresie budzi siê w nich ciekawoœæ
p³ciowa. Skomplikowane procesy rozwojowe sprawiaj¹, ¿e dzieci maj¹ wiele
problemów z dostosowaniem swego postêpowania do nowych zadañ, sytu-
acji i ról spo³ecznych. Zachowanie odbiega od stawianych wymogów i przy-
biera niepo¿¹dane formy. W zwi¹zku z tym pojawiaj¹ siê trudnoœci wycho-
wawcze. Jest to pocz¹tek okresu stwarzaj¹cego zagro¿enia dla ¿ycia reli-
gijnego.

Dziecko, które w tym okresie dobrze czuje siê w œwiecie konkretów, mo¿e

nie odczuwaæ potrzeby kontaktu z Bogiem. Dochodzi te¿ do krytycznej
oceny niektórych form religijnych i zachowañ doros³ych, co mo¿e wp³ywaæ
na zaniedbywanie praktyk religijnych. Bêdzie siê to pog³êbia³o w kolejnej
fazie rozwojowej. W tej sytuacji doœwiadczenie religijnoœci najbli¿szego
otoczenia rodzi siê jako autentyczna potrzeba dziecka.

W kszta³towaniu postaw religijnych na tym etapie wa¿n¹ do spe³nienia

rolê mog¹ mieæ zespo³y duszpasterskie dzia³aj¹ce na terenie szko³y lub pa-
rafii. W³¹czenie dzieci w ich dzia³alnoœæ nie tylko mo¿e zaspokoiæ siln¹
w tym okresie potrzebê kontaktów spo³ecznych i zwi¹zków z grup¹ rówie-
œnicz¹, ale te¿ stwarzaæ warunki do ukszta³towania w³aœciwego obrazu Boga
i dojrza³ych postaw moralnych.

Konkretny jeszcze sposób myœlenia powoduje, ¿e cechy osób znacz¹cych,

a przede wszystkim ojca i matki, mog¹ byæ przenoszone na obraz Boga.
Z chrzeœcijañsk¹ wizj¹ Boga pozostaj¹ w zwi¹zku trzy istotne role spe³nia-
ne przez ojca ziemskiego: jest on nosicielem praw, wzorem do naœladowa-
nia oraz tym, który ukazuje mo¿liwoœci rozwoju. W toku dalszego rozwoju
psychicznego i religijnego dziecko mo¿e dystansowaæ siê od mechaniczne-
go przypisywania Bogu tego, co widzia³o u swoich rodziców. Nastêpuje te¿
przechodzenie od religijnoœci autorytarnej do prób osobistego nawi¹zania
kontaktu z Bogiem.

Przekazywane treœci

Nauczanie religii w klasie IV zak³ada wprowadzenie w historiê zbawie-

nia przekazan¹ na kartach Starego Testamentu oraz ukazanie jej egzysten-
cjalnej wartoœci. Motywem przewodnim jest PRZYMIERZE, jakie Bóg
zawiera z cz³owiekiem. Postacie biblijne (Abraham, Józef, Moj¿esz) i wy-

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

darzenia z ich ¿ycia pe³ni¹ rolê wzorców osobowych, bêd¹cych dla dzieci
przyk³adem ¿ywej wiary. Wiara ma byæ pomoc¹ w zrozumieniu swojego
¿ycia i otaczaj¹cego œwiata. Na podstawie przes³ania poznanych postaci
i wydarzeñ biblijnych umiejêtne ich odczytywanie ma wyzwalaæ w katechi-
zowanych chêæ naœladowania i identyfikowania siê z nimi oraz ma ukazaæ
postacie biblijne jako wzorce zawierzenia i odpowiedzi na Bo¿e wezwanie.
Zagadnienia zwi¹zane z wêdrówk¹ narodu izraelskiego przez pustyniê winny
byæ Ÿród³em indywidualnego rozwoju dziecka, ale równie¿ powinny uczyæ
kszta³towania w³aœciwych postaw u³atwiaj¹cych ¿ycie we wspólnocie.
W ukazywaniu wêdrówki Narodu Wybranego przez pustyniê dziecko po-
winno umieæ dostrzegaæ dzia³anie Boga i troskê o swój lud. W³aœciwe ro-
zumienie Dekalogu ma pomóc katechizowanym w odkrywaniu ich relacji
wzglêdem Pana Boga i drugiego cz³owieka. Dzieci, ucz¹c siê empatii, po-
winny wiedzieæ, co znaczy przebaczaæ.

Program nauczania religii powinien pomóc dziecku odkryæ biblijny ob-

raz Boga, aby stopniowo pobudzaæ w nim potrzebê nawi¹zywania osobistego
kontaktu ze Stwórc¹, ukazywaæ dzia³anie Boga w œwiecie, odczytywaæ prze-
s³anie Dekalogu i poznanych tekstów biblijnych, wzbudzaæ w dziecku po-
trzebê modlitwy pe³nej wiary i ufnoœci, budowaæ wspólnotê z Bogiem i ludŸ-
mi w rodzinie, szkole, grupie kole¿eñskiej oraz podejmowaæ pracê nad w³a-
snym charakterem.

Dziecko powinno znaæ istotê i sens sakramentu pokuty oraz widzieæ

potrzebê czêstego korzystania z tego sakramentu, wiedzieæ, jakie s¹ pod-
stawowe wartoœci moralne i w miarê mo¿liwoœci dokonywaæ ich hierar-
chizacji.

MODLITWA:

Bo¿e wierny i prawdomówny,
naucz mnie Twoich dróg,
naucz mnie odwagi i m¹droœci,
abym zawsze d¹¿y³ do Twojej prawdy
i o niej œwiadczy³ ca³ym swoim ¿yciem.
Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

Wprowadzenie w tematykê katechezy

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

PRZEKAZANIE KSIÊGI PISMA ŒWIÊTEGO UCZNIOM

KLASY IV

Celebracja z udzia³em rodziców.

I. Obrzêdy wstêpne

1. Procesja wejœcia przy œpiewie: „O, Stworzycielu, Duchu przyjdŸ”
W procesji bior¹ udzia³: ministrant z kadzid³em, lektorzy, komentatorzy,
psa³terzyœci, celebrans z ksiêg¹ Pisma Œwiêtego, obok niego dwóch mini-
strantów ze œwiecami.

2. Intronizacja Pisma Œwiêtego
Dokonuje siê jej na specjalnie przygotowanym pulpicie, który umieszczo-
ny jest przed o³tarzem (jeœli celebracja odbywa siê w okresie wielkanocnym,
obok ustawiony jest pascha³). Ministranci stawiaj¹ œwiece obok pulpitu.
Wszyscy zajmuj¹ przygotowane miejsca.

3. Znak krzy¿a i pozdrowienie
Celebrans: £aska i pokój od Boga, Ojca i Pana naszego Jezusa Chrystusa
niech bêd¹ z wami wszystkimi.
Wszyscy:

I z duchem twoim.

Wprowadzenie

Gromadzimy siê dzisiaj wokó³ ksiêgi Pisma Œwiêtego. Ta ksiêga zawie-

ra s³owo Bo¿e. Zosta³a ona uroczyœcie wniesiona i zajmuje miejsce poœrodku

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

naszego zgromadzenia. W ten sposób wyra¿amy nasz¹ wiarê w obecnoœæ
Boga poœród nas w znaku tej Ksiêgi. Jest ona jakby listem Boga do cz³o-
wieka, do Swojego Ludu. Bóg sam da³ nam siê poznaæ przez swoje s³owo.
Koœció³ wierzy i tego naucza, ¿e ilekroæ czytane jest Pismo Œwiête w zgro-
madzeniu wierz¹cych, wtedy sam Bóg przemawia do cz³owieka.

Dzisiaj, na zakoñczenie tego nabo¿eñstwa, chcemy wrêczyæ tê Ksiêgê –

wobec ca³ego zgromadzenia – rodzicom i uczniom klas IV. Oni w tym roku
otwieraj¹ Bibliê, aby coraz g³êbiej poznawaæ historiê zbawienia. Bo jest to
równie¿ historia cz³owieka. Bêdziemy otwieraæ tê Ksiêgê, aby ukaza³a nam
ona tajemnicê Boga.

S³owo Bo¿e jest zawsze skuteczne, to znaczy, ¿e sprawia wszystko to,

co g³osi. Ono ukazuje Boga, który wszed³ w ¿ycie, w historiê cz³owieka; ono
ukazuje nam historiê œwiêt¹, któr¹ nazywamy histori¹ zbawienia.

Pomódlmy siê teraz jeszcze do Ducha Œwiêtego, którego ju¿ wzywali-

œmy w œpiewie na pocz¹tku nabo¿eñstwa, aby otworzy³ oczy naszego serca
na przyjêcie s³owa Bo¿ego, które dzisiaj us³yszymy. Pozwólmy, aby Bóg mó-
wi³ do nas.

Modlitwa

Celebrans:

Módlmy siê.

Chwila modlitwy w ciszy.
Wszechmog¹cy Bo¿e, któryœ pouczy³ serca swoich wiernych œwiat³em

Ducha Œwiêtego, † daj nam w tym¿e Duchu poznaæ tajemnicê Twojego
S³owa, poprzez które stwarzasz i zbawiasz cz³owieka. * Pozwól nam z ra-
doœci¹ przyjmowaæ to S³owo i cieszyæ siê wolnoœci¹ chêtnego pos³uszeñ-
stwa temu S³owo. Przez Chrystusa, Pana naszego.

Wszyscy:

Amen.

II. Liturgia czytañ

(Poni¿ej przedstawiono trzy czytania ze Starego Testamentu oraz z Ewan-

gelii wg œw. Jana, ka¿de opatrzono komentarzem wprowadzaj¹cym. Wed³ug
rozeznania przewodnicz¹cego nabo¿eñstwu lub katechety mo¿na dostoso-
waæ liczbê czytañ w zale¿noœci od potrzeb grupy.)

Przekazanie ksiêgi Pisma Œwiêtego uczniom klasy IV

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Komentarz wprowadzaj¹cy do I czytania

Tajemnica s³owa Bo¿ego objawia siê ju¿ na pierwszych stronach Ksiêgi

Pisma Œwiêtego. Wszechmog¹cy Bóg swoim s³owem stwarza wszystko, co
chce, z niczego. S³owo Boga ma moc stwarzania tego, co oznacza.

Pos³uchajmy wspania³ego opisu stworzenia œwiata w Ksiêdze Rodzaju.

Opis ten nie ma równego sobie w œwiatowej literaturze religijnej. Nigdzie
indziej nie spotykamy siê z prawd¹ stwarzania przez Boga z niczego, jedy-
nie moc¹ Jego s³owa.

Czytanie I: Rdz 1, 1-31

Psalm responsoryjny: Ps 33 (32), 1-9
Refren: Bóg sam przemówi³, a wszystko powsta³o
lub: S³owa Twe, Panie, s¹ duchem i ¿yciem

Komentarz wprowadzaj¹cy do II czytania

Bóg swoim wszechmocnym s³owem stworzy³ tak¿e cz³owieka – stwo-

rzy³ go na swój obraz i swoje podobieñstwo. To podobieñstwo do Boga
wyra¿a siê w tym, ¿e mamy rozum i woln¹ wolê. Mo¿emy wybieraæ.

Do takiego w³aœnie cz³owieka przemawia Bóg. Jego s³owo, jakkolwiek

nadal jest wszechmocne, to jednak staje przed wolnoœci¹ cz³owieka jako
obietnica, która oczekuje wiary i dobrowolnego pos³uszeñstwa temu s³owu.
Bóg zaczyna dzia³aæ w dialogu z cz³owiekiem. Czyni cz³owieka swoim part-
nerem. W ten sposób rozwija siê historia Boga z cz³owiekiem i cz³owieka
z Bogiem, œwiêta historia.

W tej historii i w tym dialogu Bóg niezmiennie kieruje siê mi³oœci¹, pra-

gnieniem dobra cz³owieka. Dlatego historia ta nosi nazwê historii zbawie-
nia. W niej realizuje siê przymierze cz³owieka z Bogiem. Pismo Œwiête
w swoich ksiêgach przedstawia nam g³ówne etapy i wydarzenia tej historii.
Jej pocz¹tkiem jest powo³anie Abrahama.

Czytanie II: Rdz 12, 1-8

Psalm responsoryjny: Ps 105 (104), 1-11
Refren: Pan Bóg pamiêta o swoim przymierzu

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Komentarz wprowadzaj¹cy do III czytania

Historia zbawienia stopniowo ods³ania siê cz³owiekowi. Najwa¿niejsze

etapy Bo¿ego planu to historia wyjœcia potomków Abrahama pod wodz¹
Moj¿esza z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. A potem przyjd¹ czasy
wielkich Proroków zapowiadaj¹cych w sytuacji niewoli perspektywê „dru-
giego wyjœcia”, siêgaj¹c¹ a¿ do ostatecznego wype³nienia siê sensu historii
zbawienia. S³owo Bo¿e objawi w pe³ni swoj¹ moc, gdy w nowym stworze-
niu Bóg wyleje Ducha Œwiêtego na swój lud i przywróci go do ¿ycia. To
¿ycie nigdy siê nie skoñczy.

Wspania³a wizja proroka Ezechiela, któremu Bóg-Jahwe ka¿e proroko-

waæ o koœciach, jest jednym z najwspanialszych tekstów Starego Testamentu
o o¿ywiaj¹cej mocy Bo¿ego s³owa.

Czytanie III: Ez 37, 1-14

Psalm responsoryjny: Ps 104 (103), 1ab.24ac.29bc-30.31 i 34
Refren: Niech zst¹pi Duch Twój i odnowi ziemiê (Lekcjonarz mszalny,

tom II, s. 431)

Komentarz wprowadzaj¹cy do IV czytania

Wielokrotnie i na ró¿ne sposoby przemawia³ niegdyœ Bóg do ojców przez

proroków, a w tych ostatecznych dniach przemówi³ do nas przez Syna (Hbr
1, 1-2) – czytamy w liœcie do Hebrajczyków. Historia zbawienia osi¹ga swój
punkt kulminacyjny: przedwieczne S³owo Ojca sta³o siê Cia³em i zamiesz-
ka³o miêdzy nami. Historia zbawienia ods³ania swój sens, przerasta wszel-
kie, najœmielsze oczekiwania cz³owieka.

Œw. Jan w Prologu swojej Ewangelii wyra¿a ten sens w genialnym skró-

cie. Wiele razy s³yszeliœmy te s³owa: Na pocz¹tku by³o S³owo, a S³owo by³o
u Boga i Bogiem by³o S³owo. Wszystko przez Nie siê sta³o, a bez Niego nic
siê nie sta³o, co siê sta³o. W Nim by³o ¿ycie, a ¿ycie by³o œwiat³oœci¹ ludzi
(J 1, 1-4).

Bóg wypowiedzia³ swoje ostateczne s³owo do ludzkoœci – da³ œwiatu

Siebie Samego. To S³owo jest nie tylko Œwiat³em, ale jest te¿ Drog¹ i ¯y-
ciem. Chrystus – S³owo Wcielone – kiedy mówi do cz³owieka, mówi s³o-
wa ¿ycia wiecznego. To s¹ s³owa, które maj¹ moc udzielania ¿ycia.

Przekazanie ksiêgi Pisma Œwiêtego uczniom klasy IV

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Pos³uchajmy teraz tego S³owa ¯ycia. Niech przygotowaniu do tego to-

warzyszy nam radosny œpiew „Alleluja!”.

Œpiew przed Ewangeli¹

Alleluja, alleluja, alleluja
Nie samym chlebem ¿yje cz³owiek,
lecz ka¿dym s³owem, które pochodzi z ust Bo¿ych
Alleluja, alleluja, alleluja

Ewangelia: J 5, 24-29

Homilia

S³owo Bo¿e objawia siê w historii zbawienia jako „S³owo ¯ycia”;
s³owo, które stwarza ¿ycie;

jako s³owo wzywaj¹ce do przymierza, którego znakiem jest potom-
stwo – przed³u¿enie i rozmno¿enie ¿ycia;

jako s³owo, które wzbudza i wskrzesza do nowego ¿ycia.

Chrystus objawia siê ostatecznie jako „S³owo ¯ycia”: To wam oznaj-
miamy, co by³o od pocz¹tku, coœmy us³yszeli o S³owie ¯ycia (1 J 1,1).

W jaki sposób mo¿emy mieæ wspó³uczestnictwo w S³owie ¯ycia, aby
sta³o siê ono naszym udzia³em? Kto idzie za Mn¹ nie bêdzie chodzi³
w ciemnoœci, lecz bêdzie mia³ œwiat³o ¿ycia (J 8, 12). Je¿eli mówimy,
¿e mamy z Nim wspó³uczestnictwo, a chodzimy w ciemnoœci, k³amie-
my (1 J 1, 6). Iœæ za Jezusem, chodziæ w œwiat³oœci to zachowywaæ
Jego przykazania, karmiæ siê s³owem Bo¿ym i wed³ug niego uk³adaæ
swoje ¿ycie.

Przekazanie Ksiêgi

Wprowadzenie

Gromadzimy siê dzisiaj, aby przyj¹æ ksiêgê Pisma Œwiêtego. Przyjmu-

j¹c j¹, chcemy uroczyœcie potwierdziæ, ¿e pragniemy kszta³towaæ nasze ¿ycie
zgodnie z tym, czego uczy nas Biblia. A ona opowiada o Bogu i o cz³owie-
ku; zawiera i przekazuje Bo¿e objawienie, tzn. uchyla przed cz³owiekiem

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

r¹bek tajemnicy Boga. Przez wielu wierz¹cych uwa¿ana jest za arcydzie³o
literatury, za dokument ukazuj¹cy dzieje ludzkiej historii, kultury itp. Przede
wszystkim jednak jest to ksiêga wiary. Zawiera bowiem prawdê o Bogu
przyjaznym cz³owiekowi; Bogu, który go kocha, pragnie jego szczêœcia, to
szczêœcie mu ofiaruje, dzia³a dla jego dobra. Biblia zawiera opowiadania
o Bogu obdarowuj¹cym cz³owieka ¿yciem, o Bogu zatroskanym o cz³owie-
ka, a tak¿e opowiadania o cz³owieku przyjmuj¹cym b¹dŸ odrzucaj¹cym ten
dar Boga. Mo¿na wiêc powiedzieæ, ¿e zawiera ona opowiadania o ¿yciu
cz³owieka rozpatrywanym w œwietle wiary w Boga, który stale jest obecny
i dzia³a.

Trzeba wiêc, abyœmy chcieli nie tylko tê ksiêgê wiary mieæ poœród in-

nych ksi¹g, ale przede wszystkim siêgaæ do niej, s³uchaæ, co Bóg mówi do
cz³owieka; by „karmiæ siê ka¿dym s³owem, które pochodzi z ust Boga”; by
Go coraz lepiej poznawaæ. Œw. Hieronim mówi³, ¿e nieznajomoœæ Pisma
Œwiêtego jest nieznajomoœci¹ Chrystusa. Starajmy siê Go poznaæ, a potem
g³osiæ Go œwiadectwem swojego ¿ycia. Tak niech œwieci wasze œwiat³o przed
ludŸmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili Ojca waszego, który jest
w niebie (Mt 5, 16).

Kochani uczniowie, drodzy rodzice!
Przyst¹pcie teraz i przyjmijcie tê œwiêt¹ ksiêgê Pisma Œwiêtego.
Poznawajcie Boga i ¿yjcie wed³ug Jego przykazañ.

Ka¿dy z uczniów w otoczeniu rodziców i rodzeñstwa podchodzi do celebran-
sa, który wrêcza ka¿demu ksiêgê Pisma Œwiêtego, wypowiadaj¹c przy tym
s³owa:

Przyjmij tê Ksiêgê i otaczaj j¹ szacunkiem:

Ka¿dy z podchodz¹cych ca³uje ksiêgê Pisma Œwiêtego i mówi:

Amen.

Przekazanie ksiêgi Pisma Œwiêtego uczniom klasy IV

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

III. Modlitwa powszechna

Celebrans:

Do Boga, który nawiedza nas przez swoje S³owo zanieœmy wspólne

b³agania.
Kantor:

– Módlmy siê za Koœció³, aby trwaj¹c w S³owie Bo¿ym, móg³ ka¿de-

go cz³owieka doprowadziæ do Chrystusa.
Ciebie prosimy…

Wszyscy: Wys³uchaj nas, Panie.
– Módlmy siê za Ojca œwiêtego, biskupów i kap³anów, aby g³osz¹c

S³owo Bo¿e, umacniali wiernych w wierze i mi³oœci. Ciebie prosi-
my…

– Módlmy siê za rodziny chrzeœcijañskie, aby ze S³owa Bo¿ego czer-

pa³y sw¹ si³ê i rozwija³y siê w mi³oœci. Ciebie prosimy…

– Módlmy siê za m³odzie¿ i dzieci, aby umocnione S³owem Bo¿ym

wzajemnie dla siebie sta³y siê aposto³ami dobroci. Ciebie prosimy…

– Módlmy siê za nas tutaj zgromadzonych, abyœmy byli wierni w wy-

pe³nianiu S³owa, które Koœció³ nam przekazuje. Ciebie prosimy…

IV. Obrzêdy koñcowe

B³ogos³awieñstwo

Celebrans: Panie, Bo¿e Wszechmog¹cy, wejrzyj na zgromadzonych tu-

taj uczniów klas IV oraz ich rodziców i bliskich, którym dzisiaj uroczyœcie
przekazujemy Ksiêgê Pisma Œwiêtego. Niech poznaj¹c Ciebie, coraz bar-
dziej Ciê kochaj¹ i zawsze szczerym sercem wype³niaj¹ Twoj¹ wolê. Przez
Chrystusa, Pana naszego.

Wszyscy: Amen.
Celebrans: B³ogos³awieñstwo Boga Wszechmog¹cego † Ojca i Syna

i Ducha Œwiêtego niech zst¹pi na was i pozostanie z wami na zawsze.

Wszyscy: Amen.

Rozes³anie
Celebrans: IdŸcie w pokoju Chrystusa.
Wszyscy: Bogu niech bêd¹ dziêki.

Pieœñ wyjœcia: „B³ogos³aw, Panie, nas na pracê i znojny trud”.

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

W POSZUKIWANIU PRAWDZIWEGO SZCZÊŒCIA

Cele: przedstawienie wiary jako wartoœci u³atwiaj¹cej zrozumienie w³asnego
¿ycia i œwiata; otwarcie na wartoœci stanowi¹ce fundament wszelkich miê-
dzyludzkich relacji (szczêœcie wiernoœæ, wspólnota).

Ju¿ w staro¿ytnoœci istnia³o przekonanie, ¿e pragnienie szczêœcia jest

wspólne wszystkim ludziom. Nie ma takiego cz³owieka na ziemi, który nie
pragn¹³by szczêœcia. Jednak nie wszyscy jednakowo pojmuj¹ szczêœcie.
Ró¿ni¹ siê w odpowiedzi na dwie sprawy:

– Czym jest szczêœcie?
– Jakimi sposobami mo¿na je osi¹gn¹æ?

Albert Einstein, najs³awniejszy fizyk niemiecki, powiedzia³ kiedyœ: „Na

szczêœcie sk³adaj¹ siê trzy wartoœci – praca, rozrywka i umiejêtnoœæ trzy-
mania jêzyka za zêbami”. Byæ mo¿e pojawia siê na naszej twarzy uœmiech
zdziwienia.

Bez w¹tpienia praca jest trudem. Niekiedy bardzo nu¿¹ca, a jednak daje

cz³owiekowi – obok œrodków do ¿ycia – równie¿ wiele satysfakcji. Rozryw-
ka? Najogólniej – jakiœ czas wolny, œwiêta – to wszystko odprê¿a i niesie
radoœæ. A to trzecie: trzymanie jêzyka za zêbami? S³owo i rozmowa prze-
cie¿ u³atwiaj¹ kontakt z drugim cz³owiekiem. Umiejêtne pos³ugiwanie siê
s³owem eliminuje konflikty do minimum i u³atwia porozumienie. Jakiekol-
wiek by³yby zastrze¿enia do tego, co powiedzia³ Einstein, jedno jest pew-
ne: cz³owiek w jakiejœ mierze jest twórc¹ swojego szczêœcia. Jak mówi sta-
re powiedzenie: „Ka¿dy jest kowalem swojego losu”. Ale czy ta formu³a
zdolna jest ukazaæ ludziom drogê do prawdziwego szczêœcia – i to szczê-

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

œcia trwa³ego? Z pewnoœci¹ jest to roztropna i po¿yteczna regu³a ¿ycia dla
wiêkszoœci ludzi, ale czy dla wszystkich? Co z tymi, którzy nie maj¹ zdro-
wia? Co z tymi, którzy przez ca³e lata ciê¿ko pracowali i dzisiaj schorowa-
ni, s³abi, sterani ¿yciem z innym doœwiadczeniem patrz¹ na problem szczê-
œcia? Czy oni go nie pragn¹? Czy nie maj¹ do niego prawa?

Epiktet z Hierapolis, stoicki filozof, pisa³ kiedyœ: „Prawdziwe szczêœcie

trwa wiecznie i nie mo¿e byæ zniszczone. Wszystko, co nie posiada tych dwu
w³asnoœci, nie jest prawdziwym szczêœciem”. Czy mówi¹c o szczêœciu, nie
pragniemy prawdziwego szczêœcia, to znaczy takiego, „które trwa wiecz-
nie i nie mo¿e byæ zniszczone”? Oczywiœcie, czêsto mylimy siê w rozpo-
znaniu, co jest szczêœciem trwa³ym i niezniszczalnym. Ale zawsze takiego
szczêœcia szukamy. Inny wielki filozof, Seneka, podpowie nam: „Szukajmy
jakiegoœ dobra, nie tylko takiego, które mieni siê pozorami, ale trwa³ego
i prawdziwego”.

Jakie dobra mog¹ zapewniæ trwa³oœæ i niezniszczalnoœæ szczêœcia? Przy-

pomnijmy sobie etapy naszej drogi do szczêœcia. Marzyliœmy o maturze –
otrzymaliœmy œwiadectwo dojrza³oœci. Marzyliœmy o studiach – dyplom jest
w naszych rêkach. Têskniliœmy za wybrank¹ czy wybrañcem losu – Bóg nas
po³¹czy³ dozgonnym wêz³em. Marzyliœmy o dobrej pracy – niektórym po-
szczêœci³o siê w ¿yciu. Jak wiele uda³o nam siê zrealizowaæ naszych ¿ycio-
wych pragnieñ? To s¹ te wszystkie ma³e cegie³ki szczêœcia. Z nich uda³o siê
wznieœæ DOM pe³en szczêœcia.

Œw. Augustyn pisa³: „Szczêœliwy to ten, kto ma to, czego chce, a nie chce

niczego z³ego” (De vita beata, 25). To bardzo wa¿ny etap w ¿yciu cz³owie-
ka: nie pragn¹æ z³a dla innych i dla siebie. Ten sam œw. Augustyn powie dalej,
¿e dobra stworzone przynosz¹ okruchy szczêœcia. Ale trzeba z nich korzy-
staæ z umiarem, aby one nami nie zaw³adnê³y. Trzeba umieæ obywaæ siê
w ¿yciu bez wielu rzeczy. Trzeba wci¹¿ otwieraæ siê na Dobro niestworzo-
ne. Ono jest wieczne i nie podlega zniszczeniu. Co jest tym Dobrem nad do-
brami?

I znów œw. Augustyn: „Bóg jest wieczny i niezmienny. Szczêœliwy jest

ten, kto Boga posiada”. Wtedy cz³owiek osi¹ga dystans wobec ¿ycia: wo-
bec dostatków i niedostatków, wobec sukcesów i niepowodzeñ, wobec zdro-
wia czy choroby. Cz³owieka, który umie przyj¹æ tak¹ postawê, który zabie-
ga o Bo¿¹ m¹droœæ, nazywa siê mêdrcem. „Mêdrzec – pisze dalej œw. Au-
gustyn – u¿ywa rzeczy, które wydaj¹ siê potrzebne dla cia³a, jeœli s¹ one mu
potrzebne. Je¿eli ich nie ma, niedostatek ten go nie za³amie. Ka¿dy bowiem
mêdrzec jest mê¿ny, a mê¿ny cz³owiek nie lêka siê niczego. Mêdrzec zatem

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

nie lêka siê œmierci ani cierpienia (…). Je¿eli zaœ mimo godziwych wysi³-
ków mêdrzec nie zdo³a unikn¹æ cierpienia, to cokolwiek by go spotka³o, nie
mo¿e uczyniæ go nieszczêœliwym. (…) Pragnie on, aby wszystkie jego czy-
ny by³y kierowane zasadami cnoty i Bo¿ym prawem m¹droœci, a tego nic
go pozbawiæ nie zdo³a”. Krótko mówi¹c, mêdrzec jest szczêœliwy, gdy¿
pragnie posiadaæ Boga. Co to znaczy posiadaæ Boga?

Na pocz¹tku swoich Wyznañ ten sam œw. Augustyn napisa³: „Stworzy³eœ

nas Bo¿e jako skierowanych ku Tobie. I niespokojne jest serce nasze, do-
póki w Tobie nie spocznie”. Bóg jest wpisany w serce cz³owieka. To w³a-
œnie serce i dusza s¹ jak gliniane naczynia, w których Bóg umieœci³ ca³¹ istotê
cz³owieczeñstwa – dobro, mi³oœæ, szczêœcie, nadziejê i wiarê. Rodz¹c siê,
bierzemy te kruche formy w nasze d³onie i id¹c przez ¿ycie chcemy je za-
chowaæ od zniszczenia, od rozpaczy, zw¹tpienia w ich sens. Szukamy dla
ka¿dego rodzaju dobra jakiejœ g³êbszej treœci, która j¹ ubogaci i wype³ni.
¯yjemy po to, aby szukaæ, a szukamy, aby ¿yæ. Dano nam wolê stanowienia
i decydowania. Jesteœmy wolni zawsze – i tylko okolicznoœci zakreœlaj¹
granice naszej wolnoœci zewnêtrznej, bo dusza zawsze pozostaje woln¹.

Jednym z najwiêkszych skarbów, jakie cz³owiek otrzyma³ od Boga, jest

sumienie. Jako rodzice uœwiadamiamy sobie, ¿e w pierwszych latach ¿ycia
nie dochodzi ono do g³osu, poniewa¿ potrzebuje dwu narzêdzi – rozumu
i woli. W miarê jak dziecko zaczyna myœleæ i rozró¿niaæ, co dobre, a co z³e,
sumienie wzywa go do czynienia dobra i unikania z³a. W trosce o to sumie-
nie Bóg stawia na naszych drogach innych ludzi. Mo¿e to byæ przyk³ad
uczciwych i sprawiedliwych ludzi, ¿yj¹cych wed³ug poleceñ sumienia. Mo¿e
to byæ matka lub ojciec, którzy upominaj¹ swoje dziecko. Jak¿e czêsto u Ÿró-
de³ nieporozumieñ pomiêdzy rodzicami i dzieæmi jest w³aœnie troska o to,
by one s³ucha³y sumienia, a nie wêdrowa³y za zachciankami egoizmu. Ro-
dzice maj¹ obowi¹zek upomnieæ siê o sumienie swojego dziecka nawet
wtedy, gdy licz¹ dziewiêædziesi¹t lat i s¹ na ³asce swoich dzieci. Takim cz³o-
wiekiem, którym Bóg pos³uguje siê w trosce o jego sumienie, mo¿e byæ ¿ona
wobec mê¿a lub m¹¿ wobec ¿ony. Takim cz³owiekiem mo¿e byæ przyjaciel.
Jego upomnienie jest najskuteczniejsze. Takim cz³owiekiem postawionym
wobec rodziców mo¿e byæ równie¿ ich w³asne dziecko. Trzeba wiêc umieæ
przyj¹æ cz³owieka, który upomina siê o nasze sumienie. Trzeba te¿ umieæ
upomnieæ drugiego, gdy Bóg chce siê nami pos³u¿yæ, aby go uratowaæ.

W historii zbawienia Bóg zawsze posy³a³ takich ludzi, którzy ratowa-

li ludzkie sumienia. Odrzucenie ich g³osu by³o odrzuceniem ³aski. Naj-
skuteczniejszym wsparciem sumienia ze strony Boga by³o publiczne og³o-

W poszukiwaniu prawdziwego szczêœcia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

szenie Dekalogu, czyli dziesiêciu przykazañ, które w sposób obiektywny
ukazuj¹, co jest dobre, a co z³e; co nale¿y czyniæ, a czego unikaæ. Koœció³
zawsze pos³uguje siê przyk³adami ludzi, którzy wiernie zachowali Deka-
log i osi¹gnêli szczêœcie, wieczne zbawienie. Historia Noego, Hioba,
m¹droœæ Salomona, wiara Aposto³ów – to tylko niektóre drogowskazy dla
ludzkiego sumienia, które na rozstajach dróg musi z wielu wybraæ jedn¹
– tê prawdziw¹.

Mog³oby siê wydawaæ, ¿e ¿ycie szczêœliwe jest ³atw¹ rzecz¹ – trzeba

s³uchaæ sumienia, byæ wiernym, przestrzegaæ przykazañ. Tylko czy my s³u-
chamy swojego sumienia? Jeden ze wspó³czesnych filozofów na pytanie:
„Do czego nas dzisiaj wzywa sumienie? Odpowiedzia³: „Przede wszystkim
do tego, ¿eby cz³owiek chcia³ mieæ sumienie”.

Mamy byæ poszukiwaczami sensu i prawdy, poszukiwaczami „prawdy

prawdziwej” przez pryzmat sumienia. Wa¿ne jest te¿, aby w tych poszuki-
waniach nie byæ samotnym, aby móc dzieliæ siê prawd¹ z drugim cz³owie-
kiem. Aby rodz¹ca siê mi³oœæ do drugiego cz³owieka uwra¿liwia³a nas na
œwiat, na dobro i aby jednoczeœnie budzi³a sprzeciw wobec wszelkich form
z³a i przemocy.

Pismo Œwiête i literatura s¹ niezwykle bogate w liczne tego przyk³ady.

W wielu miejscach znajdziemy choæby najdelikatniejsze, subtelne tchnie-
nie mi³oœci, która ocala i pozwala osi¹gn¹æ szczêœcie. To s¹ ci, którzy za-
wierzyli Bogu.

B³ogos³awieni ubodzy w duchu, albowiem do nich nale¿y królestwo nie-
bieskie.
B³ogos³awieni, którzy siê smuc¹, albowiem oni bêd¹ pocieszeni.
B³ogos³awieni cisi, albowiem oni na w³asnoœæ posi¹d¹ ziemiê.
B³ogos³awieni, którzy ³akn¹ i pragn¹ sprawiedliwoœci, albowiem oni
bêd¹ nasyceni.
B³ogos³awieni mi³osierni, albowiem oni mi³osierdzia dost¹pi¹.
B³ogos³awieni czystego serca, albowiem oni Boga ogl¹daæ bêd¹.
B³ogos³awieni, którzy wprowadzaj¹ pokój, albowiem oni bêd¹ nazwani
synami Bo¿ymi.
B³ogos³awieni, którzy cierpi¹ przeœladowanie dla sprawiedliwoœci, al-
bowiem do nich nale¿y królestwo niebieskie.
B³ogos³awieni jesteœcie, gdy [ludzie] wam ur¹gaj¹ i przeœladuj¹ was,
i gdy z mego powodu mówi¹ k³amliwie wszystko z³e na was. Cieszcie siê
i radujcie, albowiem wasza nagroda wielka jest w niebie. Tak bowiem
przeœladowali proroków, którzy byli przed wami (Mt 5, 3-11).

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Czy doœwiadczaj¹c w³asnych s³aboœci szukam duchowej pomocy u Boga?
Czy troszczê siê o swoje sumienie i sumienie swoich dzieci?
Czy wierz¹c, staram siê byæ wierny Bogu i sam uczê innych tej wiernoœci?

W poszukiwaniu prawdziwego szczêœcia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

BÓG OBJAWIA NAM, KIM JEST

Kszta³towanie w³asnej osobowoœci.

Cele: poznanie ró¿nych sposobów objawiania siê Boga cz³owiekowi; pog³ê-
bienie prawdy, ¿e Bóg jest fundamentem ludzkiego ¿ycia; postawa szacun-
ku oraz wdziêcznoœci wobec Boga i wola odpowiedzi na Jego wezwanie.

Kiedy przygl¹damy siê swojemu ¿yciu, zauwa¿amy, ¿e to, co najbardziej

wewnêtrzne w cz³owieku – jego postawa duchowa, pozostaje w znacznej
mierze ukryte dla innych. To, kim jest drugi cz³owiek, co nosi w swoim sercu,
jego nastawienie wobec nas musi on nam w jakiœ sposób pokazaæ, objawiæ,
i to nie tylko przez to, co nam mówi, ale te¿ i przez to, co czyni. Jeœli ktoœ
nam powie: „kocham ciê”, to prawdê i rzeczywistoœæ tych s³ów mo¿emy
ostatecznie poznaæ jedynie wierz¹c temu cz³owiekowi, ufaj¹c, ¿e to, co
wypowiada i deklaruje, jest prawdziwe. Tym bardziej odnosi siê to do Boga,
który pozostaje dla cz³owieka niezg³êbion¹ tajemnic¹.

Pismo Œwiête Starego i Nowego Testamentu daje œwiadectwo, ¿e Bóg

ukryty, mieszkaj¹cy w niedostêpnej œwiat³oœci, wyszed³ ze swego ukrycia
i objawi³ sw¹ zakryt¹ od wiecznych czasów tajemnicê (por. Rz 16, 25-26;
1 Tm 6, 15-16; Ef 1, 9).

Z Katechizmu Koœcio³a Katolickiego: „Bóg, który zamieszkuje «œwia-

t³oœæ niedostêpn¹» (1 Tm 6, 16), pragnie udzielaæ swojego Boskiego ¿ycia
ludziom stworzonym w sposób wolny przez Niego, by w swoim jedynym
Synu uczyniæ ich przybranymi synami. Objawiaj¹c siebie samego, Bóg pra-
gnie uzdolniæ ludzi do dawania Mu odpowiedzi” (KKK 52).

W swoim poszukiwaniu Boga cz³owiek nie zwraca siê w pró¿niê. Bóg

wychodzi naprzeciw cz³owiekowi. Daje mu siê poznaæ przez swoje s³owa

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

i dzie³a. Objawia nie tylko, ¿e jest, ale i to, ¿e jest Bogiem Jahwe, Emma-
nuelem, Bogiem z nami, zapraszaj¹cym nas i przyjmuj¹cym do wspólnoty
ze sob¹.

Z Ksiêgi Wyjœcia:

Moj¿esz zaœ rzek³ Bogu: „Oto pójdê do Izraelitów i powiem im: Bóg

ojców naszych pos³a³ miê do was. Lecz gdy oni mnie zapytaj¹, jakie jest Jego
imiê, to có¿ mam im powiedzieæ?” Odpowiedzia³ Bóg Moj¿eszowi: „JE-
STEM, KTÓRY JESTEM”. I doda³: „Tak powiesz synom Izraela: JESTEM
pos³a³ mnie do was. Mówi³ dalej Bóg do Moj¿esza: „Tak powiesz Izraeli-
tom: «JESTEM, Bóg ojców waszych, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg
Jakuba pos³a³ mnie do was. To jest moje imiê na wieki i to jest moje zawo-
³anie na najdalsze pokolenia» (Wj 3, 13-15).

Swój „zamys³ ¿yczliwoœci” wobec cz³owieka Bóg objawia od pocz¹tku

œwiata przez stworzenie, przymierze zawarte z Noem, wybieraj¹c Abraha-
ma, gromadz¹c naród Izraela jako swój lud, a¿ do pe³ni ca³ego objawienia,
jaka dokona³a siê w Jezusie Chrystusie.

KKK 53: „Boski zamys³ Objawienia spe³nia siê równoczeœnie «przez

wydarzenia i s³owa wewnêtrznie ze sob¹ powi¹zane» oraz wyjaœniaj¹ce siê
wzajemnie. Plan ten jest zwi¹zany ze szczególn¹ «pedagogi¹ Bo¿¹». Bóg
stopniowo udziela siê cz³owiekowi, przygotowuje go etapami na przyjêcie
nadprzyrodzonego Objawienia, którego przedmiotem jest On sam, a które
zmierza do punktu kulminacyjnego w Osobie i pos³aniu S³owa Wcielone-
go, Jezusa Chrystusa”.

Œw. Ireneusz z Lyonu wielokrotnie mówi o tej pedagogii Bo¿ej, pos³u-

guj¹c siê obrazem wzajemnego przyzwyczajania siê do siebie Boga i cz³o-
wieka: „S³owo Bo¿e zamieszka³o w cz³owieku i sta³o siê Synem Cz³owie-
czym, by przyzwyczaiæ cz³owieka do objêcia Boga, a Boga do zamieszki-
wania w cz³owieku, zgodnie z upodobaniem Ojca”.

Bóg osobowy objawia siê cz³owiekowi. Swoim s³owem i czynem otwie-

ra przed cz³owiekiem samego Siebie i swoj¹ wolê zbawienia cz³owieka.
Objawienie osobowej tajemnicy Boga otwiera zarazem cz³owiekowi jego
w³asn¹ najg³êbsz¹ tajemnicê i sens jego cz³owieczeñstwa: powo³anie do
wspólnoty i przyjaŸni z Bogiem. Objawiaj¹c Siebie, Bóg objawia cz³owie-
kowi tak¿e cz³owieka. Szczytem tego objawienia jest Bóg-Cz³owiek, Je-
zus Chrystus. W Nim da³ nam siê poznaæ jako nasze zbawienie i ca³a na-
sza nadzieja.

Bóg objawia nam, kim jest

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Œwiadomoœæ takiej bliskoœci Boga z cz³owiekiem ka¿e nam zatrzymaæ

siê nad sob¹ i uœwiadomiæ sobie, ¿e Bóg w ten sposób zaprasza nas do wspó³-
pracy, a równoczeœnie do realizacji naszego ¿yciowego zadania jako ma³-
¿onków i chrzeœcijañskich rodziców. Zaprasza do realizacji siebie, abyœmy
w ten sposób osi¹gnêli pe³niê ¿ycia, pe³niê radoœci i szczêœcia. Cz³owiek
musi byæ wiêc w ci¹g³ej gotowoœci do pog³êbiania znajomoœci prawdy o Bo-
gu i o sobie. Podejmuj¹c pracê nad sob¹, stale siê rozwija i kszta³tuje w³a-
sn¹ osobowoœæ. Jest to praca konieczna. Zw³aszcza, jeœli chcemy dobrze
spe³niæ swoje ¿yciowe powo³anie jako ma³¿onkowie i jako rodzice. Bez
wahania wziêliœmy na siebie to, co Pan Bóg da³ nam jako szansê naszego
uœwiêcenia. Intuicyjnie wyczuwamy, ¿e wraz z tym winniœmy wzi¹æ w sie-
bie nadziejê, radoœæ, ¿yw¹ wiarê i na tê szansê odpowiedzieæ pe³n¹ mi³o-
œci¹. A wiêc pe³n¹ akceptacj¹ cz³owieka, pe³nym szacunkiem, cierpliwoœci¹,
pe³nym oddaniem.

Kiedy pragniemy spe³niæ to wyj¹tkowe zadanie, ¿eby wychowaæ cz³o-

wieka i jednoczeœnie wyzwalaæ go ku wiêkszej wolnoœci, ku wiêkszej œwia-
domoœci i wra¿liwoœci, ¿eby stawiaæ go na nogi i pomagaæ, aby on sam sta-
ra³ siê coraz bardziej byæ cz³owiekiem, musimy stale podejmowaæ to, co
nazywa siê prac¹ nad sob¹, pewn¹ dyscyplin¹, prac¹ systematyczn¹ i kon-
trolowan¹. Trzeba, ¿eby cz³owiek mia³ okreœlony wewnêtrzny program, ¿eby
od siebie jeszcze wiêcej wymaga³, ¿eby siê przed sob¹ konsekwentnie roz-
licza³, ¿eby by³ wewnêtrznie zorganizowany i spójny. ¯eby by³ prawdziwie
sob¹.

Jest to praca konieczna. Wymaga jednak sta³ej koncentracji, dyscypli-

ny, wewnêtrznego odnajdywania w sobie dobra, piêkna i prawdy, odnajdy-
wania pe³niejszej wolnoœci. W relacjach rodzice – dzieci ten postulat sta³ej
pracy nad sob¹ i bogatszego ¿ycia wewnêtrznego przyczyni siê w du¿ym
stopniu do wzmocnienia autorytetu rodzicielskiego. Jeœli przez to s³owo
rozumiemy powa¿anie, pos³uch, skutecznoœæ oddzia³ywania, to wydaje siê,
¿e w wychowaniu autorytet jest niezast¹piony. Jest t¹ pe³ni¹, z której te war-
toœci autentycznie wypracowane, wymodlone mog¹ przep³ywaæ, oddzia³y-
waæ, fascynowaæ, zwracaæ uwagê. Mistrz musi byæ mistrzem. Nie zajmuje
siê eksponowanego stanowiska bez tych danych, które decyduj¹ o skutecz-
noœci dzia³ania. W przeciwnym wypadku ludzie ponosz¹ ¿yciowe pora¿ki
i pedagogiczne fiasko.

Jeœli nasz autorytet ³¹czy siê œciœle z autorytetem Jezusa Chrystusa, któ-

ry w imiê swojego Ojca posy³a innych, aby nieœli mi³oœæ, ¿eby wziêli na
siebie troskê o zbawienie drugiego cz³owieka, o dojrza³y kszta³t jego cz³o-

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

wieczeñstwa – to znaczy, ¿e uczestniczymy w Jego misji i dzia³amy Jego
powag¹.

Trzeba nam wiêc w klimacie szacunku dla wartoœci ludzkich, a tak¿e

w religijnej atmosferze wypracowywaæ niezachwian¹ spoistoœæ moraln¹ na-
szej osobowoœci jako rodziców.

Jan Pawe³ II w adhortacji Familiaris consortio uczy: Poprzez sakrament

ma³¿eñstwa zadanie wychowawcze rodziców nabiera godnoœci i charakte-
ru powo³ania, staj¹c siê prawdziw¹ i w œcis³ym sensie „pos³ug¹” Koœcio³a
w dziele budowania jego cz³onków. Donios³oœæ i zaszczytnoœæ wychowaw-
czej pos³ugi rodziców chrzeœcijañskich jest tak wielka, ¿e œw. Tomasz nie
waha siê zestawiaæ jej z pos³uga kap³añsk¹: „Niektórzy krzewi¹ i podtrzy-
muj¹ ¿ycie duchowe wy³¹cznie poprzez pos³ugê duchow¹, to odnosi siê do
sakramentu kap³añstwa; inni czyni¹ to zarówno w stosunku do ¿ycia fizycz-
nego, jak i duchowego, co ma miejsce w przypadku sakramentu ma³¿eñstwa,
w którym mê¿czyzna z kobiet¹ ³¹cz¹ siê, a¿eby wydaæ na œwiat potomstwo
i wychowaæ je na chwa³ê Bo¿¹”.

¯ywa i czujna œwiadomoœæ pos³annictwa otrzymanego wraz z sakramen-

tem ma³¿eñstwa pomo¿e rodzicom chrzeœcijañskim poœwieciæ siê dzie³u
wychowania dzieci z wielk¹ pogod¹ ducha i ufnoœci¹, a zarazem z poczu-
ciem odpowiedzialnoœci wobec Boga, który ich powo³uje i posy³a, a¿eby
budowali Koœció³ w dzieciach. W ten sposób rodzina ochrzczonych zgro-
madzona razem przez S³owo i Sakrament jako Koœció³ domowy, staje siê
tak jak wielki Koœció³, nauczycielem i matk¹”.

W jaki sposób Bóg objawi³ siê i objawia tobie?
W jaki sposób Bóg mówi do ciebie, jakich oczekuje postaw?
Jak troszczysz siê o swój w³asny rozwój i duchowy rozwój swoich bliskich?

Bóg objawia nam, kim jest

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

KIM TY JESTEŒ, PANIE BO¯E?

Wiara jako fundament.

Cele: uznanie niezbêdnoœci wiary w Boga jako pomocy w rozwi¹zywaniu
stawianych pytañ i problemów.

Wspó³czesny cz³owiek, choæ fascynuje siê osi¹gniêciami techniki i po-

stêpem nauk przyrodniczych, ci¹gle odczuwa potrzebê rozwi¹zania wielu
egzystencjalnych problemów swojego ¿ycia. Stawia pytanie o jego sens.
Towarzyszy temu tak¿e pytanie o szczêœcie, którego w ¿yciu ró¿nie doœwiad-
cza: kiedy wiedzie mu siê w pracy i odnosi sukcesy, gdy doœwiadcza blisko-
œci ukochanej osoby, gdy mo¿e s³u¿yæ innym, czyni¹c dobro. Takie doœwiad-
czenie daje mu sport i rozrywka, sztuka i wiedza. Ale te¿ przychodz¹ w ¿y-
ciu gorzkie rozczarowania. Stawia wtedy pytanie: Jaki sens ma to ¿ycie?
Nasuwa siê ono jeszcze natarczywiej w obliczu cierpienia w³asnego czy in-
nych, nieuleczalnej choroby, samotnoœci, biedy… Pojawia siê wtedy pyta-
nie: dlaczego tyle niesprawiedliwoœci w œwiecie, tyle g³odu, nienawiœci,
k³amstwa, przemocy? A potem dochodzi doœwiadczenie œmierci, kiedy na-
gle zabraknie kogoœ z przyjació³, znajomych, krewnych lub kiedy cz³owiek
sam staje przed w³asnym umieraniem. Co czeka nas po œmierci? Sk¹d przy-
szed³em i dok¹d idê? Co pozostanie z tego, co by³o treœci¹ mojego ¿ycia?

Przez wieki odpowiedzi na te pytania dawa³a cz³owiekowi religia. Wy-

ra¿a³o siê to w ca³oœci ¿ycia, w obrzêdach i zwyczajach, modlitwach i pie-
œniach, w opowiadaniach, symbolach, obrazach, dzie³ach sztuki. Ona towa-
rzyszy cz³owiekowi od dnia narodzin do jego œmierci. Poprzez religiê cz³o-
wiek doœwiadcza, ¿e jest ogarniêty wy¿sz¹, rozleglejsz¹ rzeczywistoœci¹,
w której znajduje oparcie – rzeczywistoœci¹ Œwiêtoœci i Boskoœci. Staje wo-
bec niej z czci¹ i bojaŸni¹, ale zarazem z ufnoœci¹ i oddaniem. Ona daje

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

poczucie bezpieczeñstwa. Stawia wiêc pytanie o Boga: kim On jest? Kim
On w³aœciwie jest, ¿e nawet wicher i jezioro s¹ Mu pos³uszne? – pytali sie-
bie wzajemnie uczniowie po uciszeniu przez Jezusa burzy na jeziorze (por.
Mk 4, 41).

Od pocz¹tku œwiata Bóg objawia siê cz³owiekowi przez dzie³a stworze-

nia, szczególnie przez sumienie cz³owieka i opatrznoœæ nad nim w ci¹gu
dziejów. Najpe³niej objawi³ swoj¹ tajemnicê w Jezusie Chrystusie. Wielo-
krotnie i na ró¿ne sposoby przemawia³ niegdyœ Bóg do ojców przez proro-
ków, a w tych ostatecznych dniach przemówi³ do nas przez Syna (Hbr 1,
1-2). Bóg objawia cz³owiekowi samego Siebie i swoj¹ wolê zbawienia cz³o-
wieka.

Sobór Watykañski II uczy nas: „Spodoba³o siê Bogu w swej dobroci i m¹-

droœci objawiæ Siebie samego i ujawniæ nam tajemnicê swej woli. (…) Przez
to zatem objawienie Bóg niewidzialny w nadmiarze swej mi³oœci zwraca siê
do ludzi jak do przyjació³ i obcuje z nimi, aby ich zaprosiæ do wspólnoty
z sob¹ i przyj¹æ ich do niej. Ten plan objawienia urzeczywistnia siê przez
czyny i s³owa wewnêtrznie z sob¹ powi¹zane… Najg³êbsza zaœ prawda o Bo-
gu i o zbawieniu cz³owieka jaœnieje nam przez to objawienie w osobie Chry-
stusa, który jest zarazem poœrednikiem i pe³nia ca³ego objawienia” (KO 2).

Kiedy wiêc pytamy siebie lub jesteœmy pytani: Kim jest Bóg? – nie po-

trzebujemy snuæ jakichœ skomplikowanych spekulacji. Wiara jest odpo-
wiedzi¹ na dzieje relacji miêdzy Bogiem a cz³owiekiem. Na pytanie o Boga
nie mo¿emy odpowiedzieæ inaczej ni¿ przedstawiaj¹c to, co wydarzy³o siê
miêdzy Bogiem a cz³owiekiem – to jest nasz Bóg: ten, który prowadzi³
Abrahama, wyzwoli³ Izraela, wskrzesi³ z martwych Jezusa Chrystusa,
powo³a³ nas do wspólnoty ze Sob¹ i który przychodzi, aby nas zbawiæ (por.
£k 21, 28).

Szczególna historia wydarzeñ miêdzy Bogiem a cz³owiekiem rozpoczyna

siê w dziejach Abrahama ¿yj¹cego w Ur w Chaldei. Do niego Bóg kieruje
s³owa: WyjdŸ z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, który ci
wska¿ê. Uczyniê bowiem z ciebie wielki naród (…) Przez ciebie bêd¹ otrzy-
mywa³y b³ogos³awieñstwo ludy ca³ej ziemi (Rdz 12, 1-3). Abraham uwie-
rzy³ i Pan poczyta³ mu to za zas³ugê (Rdz 15, 6).

Abraham wierzy, to znaczy podporz¹dkowuje siê s³owu Boga i zgodnie

z nakazem wyrusza w drogê. Rzuca na szalê wszystko: swój dom i posia-
d³oœæ. Staje siê bezdomnym wêdrowcem ze wzglêdu na Boga (por. Hbr 11,
8-14). Stawiaj¹c na Boga i Jego s³owo, godzi siê na zakryt¹ przysz³oœæ.
Wbrew nadziei jest pe³en nadziei (por. Rz 4, 18).

Kim Ty jesteœ, Panie Bo¿e?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Wiara cz³owieka jest drog¹. Trzeba – jak Abraham pójœæ ni¹, kieruj¹c

siê nadziej¹. Z pewnoœci¹ zawsze wi¹¿e siê to z ryzykiem, oderwaniem siê
od dotychczasowych zabezpieczeñ, odwróceniem od zwyk³ego sposobu
patrzenia i postêpowania. Ale jest to mo¿liwe tylko dlatego, ¿e wiara jest
odpowiedzi¹ na uprzednie wezwanie. Ufaj¹c otrzymanemu wezwaniu, cz³o-
wiek daje wiarê Bogu i Jego s³owu. Jest ona niejako wyznaniem Bogu na-
szej mi³oœci.

To, ¿e Bóg zwraca siê do cz³owieka, ka¿e cz³owiekowi zwracaæ siê do

Boga w modlitwie. Ona jest wyrazem naszej wiary. P³yn¹ca z wiary œwia-
domoœæ przyjêcia nas przez Boga pozwala nam w nowy sposób przyj¹æ
samych siebie i innych ludzi. W ten sposób z wiary wyrasta czyn przemie-
niaj¹cy œwiat i ¿ycie w œwiecie.

Czym jest wiêc wiara? Jest obejmuj¹cym wszystko planem ¿ycia i za-

sadnicz¹ postawa egzystencjaln¹. Cz³owiek wierz¹cy w³¹czony zostaje
w wewnêtrzna postawê Jezusa. Tam, gdzie my u¿ywamy s³owa „wiara”, Bi-
blia hebrajska pos³uguje siê g³ównie s³owem „aman”. Bardzo podobne s³o-
wo do tego, które wypowiadamy w liturgii jako „amen”. S³owo „aman” zna-
czy „byæ mocnym, sta³ym”. Wierzyæ znaczy zatem: mieæ sw¹ moc w Bogu,
ufaæ Mu, budowaæ na Nim, w Nim znajdowaæ sta³¹, niewzruszon¹ ostojê
ca³ej egzystencji.

Wiara jest aktem zaufania, ¿e Bóg pozostanie mi wierny w ka¿dej sytu-

acji ¿ycia. Niemniej jednak, wiara zawsze pozostaje wolnym aktem cz³o-
wieka, który nie zawsze dostrzega sw¹ ³¹cznoœæ z Bogiem, a czasem j¹
wyraŸnie neguje. Koœció³ – jak uczy Sobór Watykañski II – „chocia¿ odrzuca
ateizm ca³kowicie, to jednak szczerze wyznaje, ¿e wszyscy ludzie, wierz¹-
cy i niewierz¹cy, powinni siê przyczyniaæ do nale¿ytej budowy tego œwia-
ta, w którym wspólnie ¿yj¹; a to z pewnoœci¹ nie mo¿e dziaæ siê bez szcze-
rego i roztropnego dialogu. Boleje wiêc Koœció³ nad dyskryminacj¹ wierz¹-
cych i niewierz¹cych, któr¹ niesprawiedliwie wprowadzaj¹ niektórzy kie-
rownicy pañstw, nie uznaj¹cy zasadniczych praw godnoœci osoby ludzkiej.
Dla wierz¹cych domaga siê wolnoœci dzia³ania, aby wolno im by³o w tym
œwiecie budowaæ œwi¹tyniê Bogu. Ateistów zaœ przyjaŸnie zaprasza, by
otwartym sercem rozwa¿ali Ewangeliê Chrystusow¹” (KDK 21).

Czy uznajê w sumieniu swoj¹ zale¿noœæ od Boga?
Czy staram siê o pog³êbienie swojej wiary i wiary moich dzieci?
Czy staram siê moc¹ swojej wiary rozwi¹zywaæ codzienne problemy ¿y-

cia?

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

MODLITWA:

Spraw, Panie, ¿eby wiara moja by³a pe³na, ¿eby przenika³a moje myœli,

¿eby by³a silna, ¿eby nie lêka³a siê trudnych problemów, ¿eby by³a zawsze
otwarta na nowe œwiat³a, ¿eby siê nie obawia³a przeciwnoœci ze strony tych,
którzy w¹tpi¹ albo j¹ odrzucaj¹, ale ¿eby spoczywa³a na wewnêtrznym, prze-
konaniu, ¿e to jest Twoja prawda.

Niech moja wiara nie boi siê krytyki i niech siê ci¹gle utwierdza, niech

przezwyciê¿a trudnoœci, których tak pe³no w naszym ¿yciu. Spraw, ¿eby
moja wiara by³a pokorna. Amen.

Kim Ty jesteœ, Panie Bo¿e?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

BÓG NASZYM STWORZYCIELEM

Odkrywanie godnoœci cz³owieka.

Cele: poznanie przes³ania biblijnego o Bogu Stworzycielu oraz postawa
wspó³dzia³ania z Nim; odkrywanie godnoœci cz³owieka stworzonego przez
Boga i zaproszonego przez Boga do wspó³pracy; kszta³towanie w³aœciwej
postawy wobec ekologii.

Zagadnienie pocz¹tków œwiata i cz³owieka jest przedmiotem licznych

poszukiwañ naukowych, które wspaniale wzbogaci³y nasz¹ wiedzê o wie-
ku i wymiarach wszechœwiata, o powstawaniu form ¿ywych, o pojawieniu
siê cz³owieka. Odkrycia te sk³aniaj¹ nas do coraz g³êbszego podziwu dla
wielkoœci Stwórcy, do dziêkczynienia za wszystkie Jego dzie³a oraz za ro-
zum i m¹droœæ, jakich udziela On uczonym i badaczom. Mog¹ oni powie-
dzieæ za Salomonem:

On mi da³ bezb³êdn¹ znajomoœæ rzeczy:
poznaæ budowê œwiata i si³y ¿ywio³ów,
pocz¹tek i kres, i œrodek czasów,
odmiany przesileñ i nastêpstwa pór,
obroty roczne i uk³ady gwiazd,
naturê zwierz¹t i popêdy bestii,
moce duchów i myœlenie ludzkie,
ró¿norodnoœæ roœlin i si³y korzeni.
Pozna³em i co zakryte, i co jest jawne,
pouczy³a mnie bowiem M¹droœæ – sprawczyni wszystkiego!

(Mdr 7, 17-21)

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Niebo i ziemia stanowi¹ oba wymiary rzeczywistoœci. Wyznaczaj¹ ob-

szar, poœród którego stoi cz³owiek. Sobór Watykañski II uczy:

„Wedle niemal zgodnego zapatrywania wierz¹cych i niewierz¹cych

wszystkie rzeczy, które s¹ na ziemi, nale¿y skierowaæ ku cz³owiekowi, sta-
nowi¹cemu ich oœrodek i szczyt.

Czym jest cz³owiek? Wiele wyda³ on i wydaje o sobie opinii; ró¿nych i na-

wet przeciwstawnych, w których czêsto b¹dŸ wywy¿sza siebie jako absolut-
n¹ normê, b¹dŸ poni¿a siê a¿ do rozpaczy, skutkiem czego trwa w niepewno-
œci i niepokoju. Koœció³ wczuwaj¹c siê g³êboko w te trudnoœci mo¿e pouczo-
ny Objawieniem Bo¿ym udzieliæ na nie odpowiedzi, w której znajdzie siê
okreœlenie w³aœciwego po³o¿enia cz³owieka, wyjaœnienie jego s³aboœci, a za-
razem umo¿liwienie nale¿ytego uznania jego godnoœci i powo³ania.

Pismo œwiête uczy bowiem, ¿e cz³owiek zosta³ stworzony «na obraz

Bo¿y», zdolny do poznania i mi³owania swego Stwórcy, ustanowiony przez
Niego panem wszystkich stworzeñ ziemskich, aby rz¹dzi³ i pos³ugiwa³ siê
nimi, daj¹c chwa³ê Bogu. «Czym jest cz³owiek, ¿e o nim pamiêtasz? i czym-
¿e syn cz³owieczy, ¿e siê nim zajmujesz? Uczyni³eœ go niewiele mniejszym
od anio³ów, chwa³¹ i czci¹ go uwieñczy³eœ i obdarzy³eœ go w³adz¹ nad dzie-
³ami r¹k Twoich. Po³o¿y³eœ wszystko pod jego stopy» (Ps 8, 5-7) (KDK 12)”.

Pismo Œwiête wyró¿nia stworzenie cz³owieka od stworzenia pozosta³ych

istot ¿yj¹cych. Daje temu wyraz biblijny opis stworzenia, skupiaj¹c siê na
stworzeniu cz³owieka, a wspominaj¹c krótko tylko resztê stworzenia. To,
co wyró¿nia cz³owieka spoœród reszty rzeczywistoœci, nazwane zostaje „po-
dobieñstwem Bo¿ym”.

A wreszcie rzek³ Bóg: „Uczyñmy cz³owieka na Nasz obraz, podobnego

Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad
byd³em, nad ziemi¹ i nad wszystkimi zwierzêtami pe³zaj¹cymi po ziemi!”
Stworzy³ wiêc Bóg cz³owieka na swój obraz, na obraz Bo¿y go stworzy³:
stworzy³ mê¿czyznê i niewiastê (Rdz 1, 26-27).

Na czym polega to podobieñstwo do Boga? Cz³owiek zosta³ ustanowio-

ny panem ziemi i innych stworzeñ, oddanych mu w u¿ytkowanie i opiekê.
Powo³any jest, by reprezentowaæ w³adzê Boga nad œwiatem i wystêpowaæ
w imiê Bo¿e; obdarzony zosta³ rozumem i woln¹ wol¹. Jednak decyduj¹ca
rzecz¹ jest to, ¿e cz³owiek jest jedyn¹ istot¹ mog¹c¹ nawi¹zaæ dialog z Bo-
giem, mog¹c¹ Go us³yszeæ i daæ Mu odpowiedŸ. Stworzony jako wspó³pra-
cownik Boga, jest powo³any jednoczeœnie do w wspólnoty z Nim. Sensem
i spe³nieniem jego istnienia jest oddanie chwa³y Bogu: cz³owiek staje siê tu
g³osem ca³ego stworzenia. Porywaj¹co mówi o tym Ksiêga Psalmów:

Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

O Panie, nasz Bo¿e,
jak przedziwne Twe imiê po wszystkiej ziemi!
Tyœ swój majestat wyniós³ nad niebiosa.
Sprawi³eœ, ¿e [nawet] usta dzieci i niemowl¹t oddaj¹ Ci chwa³ê,
na przekór Twym przeciwnikom,
aby poskromiæ nieprzyjaciela i wroga.
Gdy patrzê na Twe niebo, dzie³o Twych palców,
ksiê¿yc i gwiazdy, któreœ Ty utwierdzi³:
czym jest cz³owiek, ¿e o nim pamiêtasz,
i czym – syn cz³owieczy, ¿e siê nim zajmujesz?
Uczyni³eœ go niewiele mniejszym od istot niebieskich,
chwa³¹ i czci¹ go uwieñczy³eœ.
Obdarzy³eœ go w³adz¹ nad dzie³ami r¹k Twoich;
z³o¿y³eœ wszystko pod jego stopy:
owce i byd³o wszelakie,
a nadto i polne stada,
ptactwo powietrzne oraz ryby morskie,
wszystko, co szlaki mórz przemierza.
O Panie, nasz Panie,
jak przedziwne Twe imiê po wszystkiej ziemi!

(Ps 8, 2-10)

Podobieñstwo Bo¿e cz³owieka w³¹cza go w splot powi¹zañ, z którego

wynika powo³anie cz³owieka: ma on oddaæ chwa³ê Bogu, mi³owaæ bliŸnie-
go, ¿yæ w œwiecie, pracuj¹c nad œwiatem, oraz szanowaæ samego siebie.

Cz³owiek jest istot¹, która stoi w relacji do Boga. Oznacza to, ¿e jest ze

swej istoty przeznaczony dla Boga i st¹d zdolny do otwarcia siê na Niego
i Jego s³owo. Cz³owiek mo¿e o tym swoim przeznaczeniu zapomnieæ, mo¿e
czasem siê go wyprzeæ, wypaczyæ, ale nie mo¿e siê go wyzbyæ. Ca³e ¿ycie
cz³owieka – czy sobie to uœwiadamia, czy te¿ nie – jest pytaniem o Boga
i poszukiwaniem Go.

Odniesienie do Boga i przeznaczenie do wspó³dzia³ania z Nim odzwier-

ciedla siê w partnerskiej naturze cz³owieka. Cz³owiek nie jest stworzony do
samotnoœci, „z g³êbi swej natury jest istot¹ spo³eczn¹, tote¿ bez stosunków
z innymi ludŸmi nie mo¿e ani ¿yæ, ani rozwin¹æ swych uzdolnieñ” (KDK
12). Przede wszystkim Bóg stworzy³ cz³owieka jako mê¿czyznê i kobietê.
Jako obraz Bo¿y oboje s¹ w swej ró¿noœci równorzêdni. Wszelka wiêc dys-
kryminacja ze wzglêdu na p³eæ jest sprzeczna z wiar¹ chrzeœcijañsk¹. Ale

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

i mê¿czyzna, i kobieta znajduj¹ swoje spe³nienie tylko we wzajemnym zwró-
ceniu siê ku sobie i we wspó³dzia³aniu. Dlatego wiêŸ miêdzy mê¿czyzn¹
i kobiet¹ w Piœmie Œwiêtym jest obrazem Bo¿ego przymierza z ludŸmi (por.
Oz 1-3; Iz 54; Ef 5, 21-33). Ich wzajemna mi³oœæ jest równoczeœnie s³u¿b¹
¿yciu i udzia³em w stwórczej mocy Boga: Bóg im b³ogos³awi³, mówi¹c do
nich: «B¹dŸcie p³odni i rozmna¿ajcie siê, abyœcie zaludnili ziemiê i uczy-
nili j¹ sobie poddan¹» (Rdz 1, 28). To zadanie s³u¿enia ¿yciu maj¹ ma³¿on-
kowie, zgodnie z istota mi³oœci, wype³niaæ w poczuciu osobistej ludzkiej
i chrzeœcijañskiej odpowiedzialnoœci przed Bogiem i wzajemnie przed sob¹
(por. KDK 50-51; FC).

Szczególne miejsce cz³owieka w rzeczywistoœci stworzonej sprawia, ¿e

pe³ni on szczególna rolê wobec reszty stworzeñ. Cz³owiek mo¿e i powinien
pos³ugiwaæ siê œwiatem stworzonym i cieszyæ siê nim. Jednak to panowa-
nie nie oznacza samowoli i samolubstwa w korzystaniu z dóbr natury, za-
k³ada poszanowanie ¿ycia i odpowiedzialnoœæ za ¿ycie na ziemi. Ca³e stwo-
rzenie ma przecie¿ wartoœæ dana mu przez Boga, ma w³aœciwe sobie prawa,
które cz³owiek winien uszanowaæ, jeœli nie chce zniszczy œwiata, w którym
¿yje.

Czy umiem odkrywaæ obecnoœæ Boga w otaczaj¹cym œwiecie?
Czy dziêkujê Bogu za bezcenny dar ¿ycia?
Czy potrafiê uszanowaæ w sobie i innych godnoœæ dziecka Bo¿ego?

MODLITWA:

Wielbimy Ciebie, wszechmocny
I wielce dobry nasz Panie,
Za wszystkich bytów istnienie
Stworzonych Twoj¹ m¹droœci¹
Chwalimy Ciebie za s³oñce,
Naszego brata jasnego,
Bo niesie w sobie Twój obraz
I dzieñ ogrzewa swym ¿arem.
S³awimy Ciebie za ksiê¿yc
Wœród gwiazd kr¹¿¹cy na niebie;
Za wiatr i czyste powietrze,
Za wodê, siostrê pokorn¹.
Sk³adamy dziêki za ogieñ,

Bóg naszym Stworzycielem

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Radosny w swojej potêdze;
Za ziemiê, matkê karmi¹c¹,
Za œmieræ, co siostra jest cia³a.
Niech wszystko to, co siê sta³o
Na Twoje s³owo wszechw³adne,
Objawia Trójcy majestat
I nas prowadzi ku Tobie. Amen.

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

DLACZEGO Z£O, SMUTEK I CIERPIENIE?

Przyczyny istnienia z³a.

Potrzeba i mo¿liwoœci podejmowania walki ze z³em.

Cele: pog³êbienie prawdy o pochodzeniu oraz istocie z³a i grzechu; wpro-
wadzenie w ideê Przymierza Boga z ludŸmi; budowanie postawy i ducha
pokuty oraz umiejêtnoœci przebaczania.

Gwa³towne przemiany cywilizacji i kultury spowodowa³y za³amanie siê

dotychczasowych schematów myœlowych i modeli postêpowania, narasta-
nie poczucia bezsensu ¿ycia, usuwanie pojêcia grzechu ze œwiadomoœci
ludzkiej. Ka¿dego dnia naszego ¿ycia zauwa¿amy wokó³ siebie z³o, cierpie-
nie, ale boimy siê nazywaæ tego po imieniu, tak jakby to by³o dla wielu
wspó³czesnych ludzi przestarza³e, niezrozumia³e, niepotrzebne. Coraz czê-
œciej daje siê zauwa¿yæ, ¿e ze œwiadomoœci cz³owieka mniej lub bardziej
œwiadomie usuwane jest pojecie grzechu, samo ¿ycie nieustannie przypo-
mina nam o tej rzeczywistoœci.

Siêgamy do kart Pisma Œwiêtego. Autor natchniony w hymnie o stwo-

rzeniu zapisanym w Ksiêdze Rodzaju mówi o stworzeniu cz³owieka jako
centralnym punkcie dzie³a Bo¿ego. Dla podkreœlenia jego godnoœci zapisu-
je s³owa: Stworzy³ Bóg cz³owieka na swój obraz, na obraz Bo¿y go stworzy³
(Rdz 1, 27). Bóg stworzy³ mê¿czyznê i niewiastê i umieœci³ ich w raju. By³
to stan wiecznego dobra, stan harmonii pomiêdzy cz³owiekiem i Bogiem oraz
harmonii w samym cz³owieku. Suma tej harmonii stanowi³a o szczêœciu,
jakim cz³owiek cieszy³ siê w raju.

Wed³ug opowiadania biblijnego cz³owiek nadu¿y³ swej wolnoœci. Jako

owoc swego niepos³uszeñstwa utraci³ ³askê pierwotnej œwiêtoœci, a tym sa-
mym utraci³ nieœmiertelnoœæ i wolnoœæ od cierpieñ. Z³o, które wesz³o na

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

œwiat, pochodzi nie od Boga, ale od diab³a: Œmieræ wesz³a na œwiat przez
zawiœæ diab³a (Mdr 2, 24).

W konsekwencji grzechu pierwszych ludzi zosta³a nim ska¿ona ca³a

natura ludzka. Na skutek grzechu pierworodnego zosta³a ona os³abiona
w swoich w³adzach, poddana niewiedzy, cierpieniu i panowaniu œmierci
(por.: KKK 418).

Od tego momentu ¿ycie cz³owieka sta³o siê nieustann¹ walk¹. Bóg jed-

nak nie pozostawi³ cz³owieka samemu sobie. Ta sama Ksiêga Rodzaju za-
powie ostateczne zwyciêstwo nad szatanem i grzechem (por.: Rdz 3, 5-15)
Stwórca poœle na ziemiê w³asnego Syna – Jezusa Chrystusa, który przez
swoja mêkê, œmieræ i zmartwychwstanie dokona odkupienia cz³owieka i wy-
s³u¿y jeszcze wiêksze dobra od tych, których pozbawi³ cz³owieka grzech
(por. KKK 420). Zbawienie, które przychodzi do nas w Jezusie Chrystusie,
objawia wolê Boga, który pragnie zbawienia cz³owieka.

¯ycie cz³owieka rozpiête jest miêdzy dwoma biegunami – pomiêdzy

dobrem a z³em. Tej prawdy doœwiadczamy ka¿dego dnia. Grzech i jego
skutki widzimy w naszym ¿yciu osobistym i wspólnotowym. „Grzech, go-
dz¹c w osobê ludzk¹, rani jego naturê. Wp³ywa na osobê w sposób jak gdy-
by utajony, dosiêga bowiem centrum ¿ycia cz³owieka, zatruwa Ÿród³o ludz-
kiej aktywnoœci, w nastêpstwie czego cz³owiek staje siê istot¹ pe³n¹ sprzecz-
noœci. D¹¿y do prawdy i dobra, a wybiera k³amstwo i z³o. Pragnie wolno-
œci, a zostaje zniewolony poprzez w³asn¹ cielesnoœæ. Cz³owiek chce ¿yæ,
a oddala siê od Ÿród³a ¿ycia. Grzech w swoich skutkach jest wiec samoznisz-
czeniem” (ks. Z. Soreta).

Wybór pomiêdzy dobrem a z³em zale¿y jedynie od cz³owieka. Nie mo¿-

na byæ poza dobrem i z³em, jest siê zawsze miêdzy nimi. Cz³owiek ma za-
wsze mo¿liwoœæ wyboru i decydowania, w któr¹ stronê chce iœæ. Wybór
dobra lub z³a to moralnoœæ cz³owieka. Cz³owiek nie mo¿e „uwolniæ” siê od
moralnoœci.

Chrzeœcijanin jest cz³owiekiem sumienia. To ono nakazuje mu pe³niæ

dobro, a z³a unikaæ. Os¹dza ono równie¿ konkretne wybory, aprobuj¹c te,
które s¹ dobre, a potêpiaj¹c te, które s¹ z³e. Poprzez s¹d sumienia cz³owiek
postrzega i rozpoznaje nakazy prawa Bo¿ego (por. KKK 1778). „Sumienie
jest najtajniejszym oœrodkiem i sanktuarium cz³owieka, gdzie przebywa on
sam z Bogiem, którego g³os w jego wnêtrzu rozbrzmiewa” (KDK 16).

Cech¹ prawdziwego chrzeœcijanina jest uznanie w³asnej winy przed

Bogiem, który kocha go takim, jakim jest, i przebacza, kiedy cz³owiek wy-
znaje Mu swoje grzechy. Tam, gdzie wzmóg³ siê grzech, jeszcze obficiej roz-

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

la³a siê ³aska – powie œw. Pawe³ w Liœcie do Rzymian (Rz 5, 20). £aska jed-
nak zak³ada przyznanie siê do winy: Je¿eli wyznajemy nasze grzechy, [Bóg]
jako wierny i sprawiedliwy odpuœci je nam i oczyœci nas z wszelkiej niepra-
woœci (1 J 1, 9).

Nierzadko cz³owiek pyta, sk¹d bierze siê z³o na œwiecie. OdpowiedŸ

powinna byæ ukierunkowana na uœwiadomienie sobie istnienia z³a w kon-
tekœcie ca³ego dzie³a zbawczego, które osi¹gnie swoj¹ pe³niê dopiero na
koñcu czasów.

Katechizm Koœcio³a Katolickiego naucza, ¿e „dopuszczenie przez Boga

z³a fizycznego i z³a moralnego jest tajemnic¹. Bóg j¹ wyjaœnia przez swo-
jego Syna, Jezusa Chrystusa, który umar³ i zmartwychwsta³, by zwyciê¿yæ
z³o. Wiara daje nam pewnoœæ, ¿e Bóg nie dopuœci³by z³a, gdyby nie wypro-
wadza³ z niego dobra drogami, które poznamy w pe³ni dopiero w ¿yciu
wiecznym” (KKK 324). Œw. Augustyn natomiast powie: „Bóg uzna³, ¿e
s³uszniejsz¹ rzecz¹ jest wyprowadziæ dobro ze z³a, ni¿ w ogóle do z³a nie
doprowadziæ”.

Pomimo istnienia z³a orêdzie chrzeœcijañskie stale bêdzie g³osiæ dobro

ca³ego stworzenia, cierpliw¹ mi³oœæ Boga stale wychodz¹cego naprzeciw
cz³owiekowi ze swym przymierzem, ostatecznie zawartym w œmierci i zmar-
twychwstaniu Chrystusa. Bêdzie g³osiæ dar Ducha Œwiêtego, Koœcio³a i sa-
kramentów œwiêtych jako ustawicznego wezwania Bo¿ego do szczêœliwe-
go ¿ycia i wspó³pracy z Nim w dziele stwarzania na nowo lepszej rzeczy-
wistoœci.

W Katechizmie Koœcio³a Katolickiego (2850-2854) czytamy na temat

wezwania: „Ale nas zbaw ode Z³ego”:

„Ostatnia proœba do naszego Ojca jest równie¿ zawarta w modlitwie

Jezusa: «Nie proszê, abyœ ich zabra³ ze œwiata, ale byœ ich ustrzeg³ od Z³e-
go» (J 17, 15). Dotyczy ona ka¿dego z nas osobiœcie, ale zawsze w³aœnie
«my» modlimy siê w komunii z ca³ym Koœcio³em i o wybawienie ca³ej ro-
dziny ludzkiej. Modlitwa Pañska ci¹gle otwiera nas na ekonomiê zbawie-
nia. Nasza wspó³zale¿noœæ w dramacie grzechu i œmierci staje siê solidar-
noœci¹ w Ciele Chrystusa, w «komunii œwiêtych».

Z³o, o którym mówi ta proœba, nie jest jak¹œ abstrakcj¹, lecz oznacza

osobê, Szatana, Z³ego, anio³a, który sprzeciwi³ siê Bogu. «Diabe³» (dia-
bolos) jest tym, który «przeciwstawia siê» zamys³owi Boga i Jego «dzie³u
zbawienia» wype³nionemu w Chrystusie.

«Od pocz¹tku by³ on zabójc¹... k³amc¹ i ojcem k³amstwa» (J 8, 44),

«Szatan zwodz¹cy ca³¹ zamieszka³¹ ziemiê» (Ap 12, 9). W³aœnie przez nie-

Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

go grzech i œmieræ wesz³y na œwiat, ale równie¿ po jego ostatecznej klêsce
ca³e stworzenie bêdzie «uwolnione od grzechu i œmierci». «Wiemy, ¿e ka¿-
dy, kto narodzi³ siê z Boga, nie grzeszy, lecz Narodzony z Boga strze¿e go,
a Z³y go nie dotyka. Wiemy, ¿e jesteœmy z Boga, ca³y zaœ œwiat le¿y w mo-
cy Z³ego» (1 J 5,18-19):

Pan, który zg³adzi³ wasz grzech i przebaczy³ wasze winy, jest gotowy

strzec i chroniæ was przed zakusami diab³a, walcz¹cego z wami, aby nieprzy-
jaciel – Ÿród³o wszelkich przewinieñ – nie zaskoczy³ was. Kto powierza siê
Bogu, nie obawia siê Szatana. «Je¿eli Bóg z nami, któ¿ przeciwko nam?»
(Rz 8, 31).

Zwyciêstwo nad «w³adc¹ tego œwiata» (J 14, 30) dokona³o siê raz na

zawsze w Godzinie, w której Jezus dobrowolnie wyda³ siê za nas na œmieræ,
aby daæ nam swoje ¯ycie. S¹d nad tym œwiatem dokonuje siê teraz i w³adca
tego œwiata «zostanie precz wyrzucony» (J 12, 31; Ap 12, 11). «I rozgnie-
wa³ siê Smok na Niewiastê», ale nie ma w³adzy nad ni¹: Nowa Ewa, «³aski
pe³na» z Ducha Œwiêtego, jest wolna od grzechu i zniszczenia œmierci (Nie-
pokalane Poczêcie i Wniebowziêcie Najœwiêtszej Maryi, Matki Bo¿ej, za-
wsze Dziewicy). «I rozgniewa³ siê Smok na Niewiastê, i odszed³ rozpocz¹æ
walkê z reszt¹ jej potomstwa» (Ap 12,17). Dlatego Duch i Koœció³ wo³aj¹:
«PrzyjdŸ, Panie Jezu!» (Ap 22, 17. 20), poniewa¿ Jego przyjœcie wybawi
nas od Z³ego.

Prosz¹c o wybawienie od Z³ego, modlimy siê równie¿ o uwolnienie od

wszelkiego z³a, przesz³ego, teraŸniejszego i przysz³ego, którego on jest
sprawc¹ lub pod¿egaczem. W tej ostatniej proœbie Koœció³ zanosi przed Boga
Ojca niedolê ca³ego œwiata. Prosz¹c o wybawienie od z³a przygniataj¹cego
ludzkoœæ, b³aga o cenny dar pokoju i ³askê wytrwa³ego oczekiwania na
powrót Chrystusa. Modl¹c siê w ten sposób, Koœció³ uprzedza w pokornej
wierze «rekapitulacjê» wszystkich i wszystkiego w Tym, który «ma klucze
œmierci i Otch³ani» (Ap 1, 1 8), we Wszechmog¹cym, «Który jest, Który by³
i Który przychodzi» (Ap 1, 8)”.

Z Msza³u Rzymskiego:

Wybaw nas, Panie, od z³a wszelkiego i obdarz nasze czasy pokojem.
Wspomó¿ nas w swoim mi³osierdziu, abyœmy zawsze wolni od grzechu
i bezpieczni od wszelkiego zamêtu, pe³ni nadziei oczekiwali przyjœcia na-
szego Zbawiciela, Jezusa Chrystusa.

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Czy jestem cz³owiekiem sumienia?
Czy troszczê siê o w³asne sumienie?
Jak czêsto przystêpujê do sakramentu pojednania?

MODLITWA:

Szczêœliwy cz³owiek, któremu nieprawoœæ zosta³a odpuszczona,
a jego grzech zapomniany.
Szczêœliwy ten, któremu Pan nie poczytuje winy,
A w jego duszy nie kryje siê podstêp.
(...) Grzech wyzna³em Tobie i nie skry³em mej winy.
Rzek³em: «wyznajê ma nieprawoœæ Panu»,
a Ty darowa³eœ niegodziwoœæ mego grzechu.
Do Ciebie wiec modliæ siê bêdzie ka¿dy wierny,
gdy znajdzie siê w potrzebie.

(Ps 32, 1b-2.5-6a)

Dlaczego z³o, smutek i cierpienie?

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

BÓG PRAGNIE NASZEGO SZCZÊŒCIA

Przymierze Boga z cz³owiekiem.

Cele: budowanie postawy odpowiedzi na wezwanie Bo¿e i pos³uszeñstwa
Jego woli; uzdalnianie do pracy na w³asnym charakterem.

Na pocz¹tku swojej historii cz³owiek cieszy³ siê zarówno przyjaŸni¹

Boga, jak i doskona³¹ harmoni¹ swojej osobowoœci. Zaistnia³y dramat nie-
pos³uszeñstwa spowodowa³ z jednej strony oddalenie siê cz³owieka od Boga,
z drugiej zaœ jego wewnêtrzne rozdarcie i nie³ad osobowoœci, trwa³y stan
winy moralnej oraz du¿¹ zale¿noœæ od dzia³ania szatana. Grzech pierworodny
przeszed³ na ca³¹ ludzkoœæ, zaœ cz³owiek sam o w³asnych si³ach nie móg³
siê z tego wydobyæ.

Bóg w swojej m¹droœci i mi³oœci postanowi³ wyrwaæ cz³owieka z zaist-

nia³ego po³o¿enia. Nie opuœci³ go nawet wtedy, kiedy cz³owiek zgrzeszy³,
ale wspieraj¹c go nieustannie, postanowi³ go zbawiæ. Bóg zawar³ z cz³owie-
kiem przymierze.

Pojêcie przymierza wystêpuje ju¿ przy opisie potopu, ponowione i ubo-

gacone w historii powo³ania Abrahama, by wreszcie pod Synajem przyj¹æ
postaæ przymierza z Ludem Bo¿ym i Narodem Wybranym, który bêdzie
stanowiæ szczególn¹ w³asnoœæ Boga.

Jedyn¹ odpowiedzi¹ cz³owieka na objawienie siê Boga, wychodz¹cego

naprzeciw ludziom i zapraszaj¹cego ich do wspólnoty ze sob¹, jest wiara.
„Wierzê” to s³owo, od którego bardzo wiele zale¿y w ¿yciu cz³owieka. Dla-
tego warto zastanowiæ siê na tym, czy znamy jego znaczenie i treœæ. Wielu
jest zdania, ¿e wierzyæ to œlepo przyjmowaæ pewne prawdy, których nie da
siê w ¿aden sposób racjonalnie uzasadniæ.

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

OdpowiedŸ na Bo¿e objawienie mo¿liwa jest tylko wtedy, je¿eli Bóg

wyjdzie naprzeciw cz³owieka, oœwieci go œwiat³em swojej prawdy, otwo-
rzy oczy jego serca. Sam Bóg musi przekonaæ cz³owieka. Musi podaæ mu
niejako rêkê, aby cz³owiek móg³ poj¹æ Jego prawdê. Wiara jest wiêc ³ask¹,
darem Boga. Ze strony cz³owieka jest osobowym przylgniêciem do Niego
i dobrowolnym uznaniem ca³ej prawdy, któr¹ On objawi³. Okreœlenie „wie-
rzê” wskazuje na indywidualny, osobisty charakter wiary. Oznacza, ¿e jest
to akt osobowy. Jest woln¹ odpowiedzi¹ cz³owieka jako jednostki na ini-
cjatywê Boga, za któr¹ cz³owiek sam jest odpowiedzialny.

Siêgaj¹c do kart Pisma Œwiêtego, poznajemy historiê postaci, które

w szczególny sposób przemawiaj¹ do nas przyk³adem wiary rozumianej jako
pos³uszeñstwo i zaufanie Bogu.

Abraham – którego Nowy Testament nazwie ojcem wszystkich wierz¹-

cych. Na jego przyk³adzie widaæ, ¿e wiara to nie tylko uznanie za prawdê
tego, co Bóg objawi³, a Koœció³ podaje do wierzenia. Wiara to przede wszyst-
kim postawa ¿yciowa. Abraham wierzy, to znaczy podporz¹dkowuje siê
Bogu i Jego s³owu. Zgodnie z Bo¿ym wezwaniem opuszcza swoje strony
rodzinne i udaje siê w drogê. Nie wiedz¹c dok³adnie, co go czeka, sk³ada
swoj¹ ufnoœæ w Bogu. Wierzy nadziei wbrew nadziei (por. Rz 4, 18). W de-
cyduj¹cym momencie jest gotów poœwieciæ Bogu to, co dla niego najdro¿-
sze – swojego jedynego syna.

Wpatrzeni w postawê Abrahama, odkrywamy, ¿e wiara jest drog¹ cz³o-

wieka ku Bogu; drog¹, na której nie brak przeszkód, która wi¹¿e siê z ryzy-
kiem, niepewnoœci¹. Uwierzyæ – to znaczy oderwaæ siê od dotychczasowych
przyzwyczajeñ. Wierzyæ znaczy rozpoznawaæ w ¿yciu codziennym Bo¿e we-
zwanie i iœæ za g³osem tego wezwania.

Bóg, stawiaj¹c cz³owieka w konkretnych sytuacjach, kszta³tuje jego

cz³owieczeñstwo. Kiedy dopuszcza, aby cz³owiek doœwiadczy³ jakiegoœ z³a,
to tylko po to, by z tego wyros³o jeszcze wiêksze dobro. „Dopuszczenie przez
Boga z³a fizycznego i z³a moralnego jest tajemnic¹. (...) Wiara daje nam
pewnoœæ, ¿e Bóg nie dopuœci³by z³a, gdyby nie wyprowadza³ z niego dobra
drogami, które poznamy w pe³ni dopiero w ¿yciu wiecznym” (KKK 324).

Wydarzenia zapisane na kartach Starego Testamentu, które dotycz¹ hi-

storii Narodu Wybranego pokazuj¹, jak wielka jest troska Boga o jego lud.
Cz³owiek nigdy nie jest pozostawiony samemu sobie. Nieustannie towarzy-
szy mu opieka i mi³oœæ samego Boga. Wszelkie sytuacje, których doœwiad-
cza, maj¹ prowadziæ go do kszta³towania w³aœciwej postawy wobec Pana
Boga, pe³nej ufnoœci i wiary.

Bóg pragnie naszego szczêœcia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Wiara uczyni³a Abrahama cz³owiekiem szczêœliwym: Wszystkie ludy

ziemi bêd¹ sobie ¿yczyæ szczêœcia [takiego, jakie jest udzia³em] twego po-
tomstwa, dlatego, ¿e us³ucha³eœ mego rozkazu (Rdz 22, 18). Bóg ukazuje
swój plan, któremu Abraham z wiar¹ siê poddaje. Nie ¿¹da i nie targuje siê,
lecz stoi pokornie przed Bogiem. Tylko taki cz³owiek, który kocha Boga bez-
granicznie, jest zdolny ponosiæ dla Niego wielkie ofiary.

Drugim przyk³adem jest Maryja. Ona przy Zwiastowaniu uwierzy³a, ¿e

dla Boga nie ma nic niemo¿liwego. El¿bieta w tajemnicy Nawiedzenia mówi
do Niej: B³ogos³awiona jesteœ, bo uwierzy³aœ, ¿e spe³ni¹ Ci siê s³owa po-
wiedziane Ci od Pana (£k 1, 45). Maryja uwierzy³a Bogu. Wierzyæ Jej wzo-
rem – to ka¿dego dnia przekraczaæ granice ludzkiej niemo¿noœci i œwiado-
mie prze¿ywaæ trudy codziennoœci.

Przekaz doœwiadczenia Boga to najtrudniejsze zadanie w ¿yciu cz³owie-

ka. To, do czego cz³owiek mo¿e dojœæ na drodze naturalnego poznania Boga,
jest niewspó³mierne z tym, co sam Bóg cz³owiekowi ukaza³ poprzez swoje
s³owa, czyny i wydarzenia. Dlatego zadaniem rodziców, obok zadania, ja-
kie stoi przed Koœcio³em, jest mówienie o Bogu równie¿ we wspólnocie ro-
dzinnej. „Apostolskie pos³annictwo rodziny jest zakorzenione w chrzcie
œwiêtym, a przez ³askê sakramentu ma³¿eñstwa otrzymuje now¹ moc dla
przekazywania wiary, uœwiêcania i przemiany wspó³czesnego spo³eczeñstwa
wedle zamys³u Bo¿ego” (Jan Pawe³ II, Familiaris Consortio 52).

Jaka jest moja wiara?
Co powinienem zrobiæ, aby upodobniæ swoj¹ wiarê do wiary Abrahama?
Czy w ¿yciu codziennym dajê œwiadectwo swojej wiary?

MODLITWA:

Niech bêdzie b³ogos³awiony Bóg i Ojciec Pana naszego,

Jezusa Chrystusa;

On nape³ni³ nas wszelkim b³ogos³awieñstwem duchowym

– w Chrystusie.

W nim bowiem wybra³ nas przed za³o¿eniem œwiata,
abyœmy byli œwiêci i nieskalani przed Jego obliczem.
Z mi³oœci przeznaczy³ nas dla siebie przez Jezusa Chrystusa,
wed³ug postanowienia swej woli,
ku chwale majestatu swej ³aski.

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Szczodrze j¹ na nas wyla³
przez to, ¿e nam oznajmi³ tajemnicê swej woli,
aby wszystko na nowo zjednoczyæ w Chrystusie jako G³owie:
to, co w niebiosach, i to, ci na ziemi.

(Ef 1, 3-6; 8-9a.10)

Bóg pragnie naszego szczêœcia

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

BÓG WIERNY SWOJEMU PRZYMIERZU

Dekalog w ¿yciu chrzeœcijanina.

Cele: zapoznanie z ide¹ przymierza i wiernoœci Boga wobec cz³owieka oraz
jej przejawami w dziejach œwiata; pog³êbienie znajomoœci Dekalogu i od-
czytywanie jego wezwania; formowanie postawy odpowiedzialnoœci oraz
sumienia.

Cz³owiek, jako istota obdarzona rozumem i woln¹ wol¹, ze szczególn¹

si³¹ pragnie i poszukuje wolnoœci. To uwra¿liwienie na prawo do wolnoœci
jest szczególnie w naszych czasach bardzo ¿ywe. Niestety, wielu ludzi nie
umie korzystaæ z daru wolnoœci. Wolnoœæ bez ograniczeñ, zredukowana do
upominania siê o przys³uguj¹ce prawa, prowadzi do przemocy, deptania praw
drugiego cz³owieka. Z ludzkiego jêzyka znikaj¹ takie pojêcia, jak s³u¿ba,
poœwiêcenie, ofiara.

Cz³owiek wspó³czesny, ukszta³towany w poczuciu braku ograniczeñ dla

swojej wolnoœci, niechêtnie poddaje siê Prawu, które zawarte jest w Deka-
logu objawionym na kartach Pisma Œwiêtego. Dekalog wyra¿a pedagogiê
Przymierza, które zosta³o zawarte przez Boga z ludem Izraela wêdruj¹cym
z niewoli egipskiej do wolnoœci Ziemi Obiecanej. Na czas tej trudnej wê-
drówki Naród Wybrany otrzyma³ od Boga w³aœnie Dekalog – to znaczy
Dziesiêæ S³ów (Wj 34, 28; Pwt 4, 13; 10, 4). Te dziesiêæ s³ów to dziesiêæ
przykazañ, które sta³y siê szczególnymi normami porz¹dkuj¹cymi stosunek
do Boga i do drugiego cz³owieka. By³y one wyrazem przymierza, czyli trwa-
³ej wiêzi pokrewieñstwa miedzy Bogiem a cz³owiekiem. Bóg nie pozosta-
wi³ cz³owieka w³asnemu losowi, pochyli³ siê nad cz³owiekiem i udzieli³ mu
pomocy pozwalaj¹cej na spe³nienie najg³êbszego pragnienia. Da³ wskazów-
kê, jak ¿yæ. Da³ prawo.

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Jego wartoœæ jest nieprzemijaj¹ca, o czym zaœwiadczy³ Jezus w rozmo-

wie z bogatym m³odzieñcem, który Go zapyta³: Panie, co mam czyniæ, aby
osi¹gn¹æ ¿ycie wieczne? I us³ysza³ odpowiedŸ Chrystusa: Znasz przykaza-
nia: „Nie zabijaj, nie cudzo³ó¿, nie kradnij, nie zeznawaj fa³szywie, nie oszu-
kuj, czcij ojca swego i matkê swoj¹” (Mk 10, 19).

Pomimo i¿ trzy pierwsze przykazania Dekalogu odnosz¹ siê bardziej do

mi³oœci Boga, a siedem nastêpnych do mi³oœci bliŸniego, Dekalog stanowi
jednak jak¹œ ca³oœæ. Przekroczenie jednego przykazania jest naruszeniem
wszystkich pozosta³ych. Nie mo¿na mi³owaæ Boga, nie kochaj¹c bliŸniego.
Nie mo¿na naprawdê kochaæ bliŸniego, zapominaj¹c o Bogu. Œw. Jan w jed-
nym ze swoich listów powie: Jeœliby kto mówi³: „Mi³ujê Boga”, a brata
swego nienawidzi³, jest k³amc¹, albowiem kto nie mi³uje brata swego, któ-
rego widzi, nie mo¿e mi³owaæ Boga, którego nie widzi (1 J 4, 20).

Og³oszone na Synaju Prawo jest jednym z pierwszych darów Boga dla

wyzwolonych z niewoli Izraelitów. Wiernoœæ temu Prawu bêdzie dla nich
warunkiem utrzymania wolnoœci i prawid³owego korzystania z niej. Deka-
log sta³ siê nie tylko podstawowym kodeksem etycznym dla Izraela, ale
wszed³ w dziedzictwo ludzi wszystkich krêgów kulturowych. Jest wyrazem
prawa naturalnego, wpisanego we wnêtrze cz³owieka.

Dowodem na to, ¿e ka¿dy z nas jest kimœ bardzo wa¿nym dla Boga, jest

fakt, i¿ przykazania te sformu³owane s¹ w drugiej osobie, a wiêc skierowa-
ne s¹ do konkretnego cz³owieka. Bóg powa¿nie traktuje ka¿dego cz³owie-
ka, dlatego te¿ do ka¿dego zwraca siê osobiœcie.

Zobowi¹zania wyra¿one w Dekalogu s¹ trwa³e, niezmienne i obowi¹zuj¹

zawsze i wszêdzie. Wyra¿aj¹ zbawcz¹ inicjatywê Boga, który umo¿liwia
cz³owiekowi zachowanie tego, co sam nakazuje. Staje siê to mo¿liwe dziê-
ki ³asce, której udziela cz³owiekowi. £aska ta sprawia, ¿e cz³owiek swoim
¿yciem moralnym, a wiêc zgodnym z Dekalogiem, odpowiada na inicjaty-
wê Bo¿ej mi³oœci.

Negatywne sformu³owania wiêkszoœci przykazañ poci¹gaj¹ czêsto za

sob¹ przeœwiadczenie, ¿e s¹ one przenikniête duchem Starego Testamentu
i nie maj¹ tej rangi, co na przyk³ad nowotestamentalne przykazanie mi³o-
œci. Nie nale¿y jednak Dekalogu przeciwstawiaæ prawu mi³oœci, bo przecie¿
przykazania te istnia³y od pocz¹tku obok siebie. Dlatego te¿ przykazania
nale¿y zawsze t³umaczyæ w œwietle prawa mi³oœci Boga i bliŸniego. ¯ycie
moralne cz³owieka jest odpowiedzi¹ na inicjatywê mi³oœci Boga. „Bóg nas
pierwszy umi³owa³ (...) Przykazania wyjaœniaj¹ odpowiedŸ mi³oœci, do któ-
rej udzielenia wobec Boga jest powo³any cz³owiek” (KKK 2083).

Bóg wierny swojemu przymierzu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Prawo objawione na Synaju ma moc wyzwalaj¹c¹ z niewoli grzechu, jest

podstaw¹ Przymierza, jakie Bóg zawar³ najpierw z narodem izraelskim, a po-
tem z nami w Jezusie Chrystusie. W tym œwietle przykazania jawi¹ siê nie
jako zakazy i nakazy, które rzekomo mia³yby ograniczaæ nasz¹ wolnoœæ, ale
jako prawa pozwalaj¹ce na bycie ludŸmi ca³kowicie wolnymi, ¿yj¹cymi
zgodnie z Prawem Bo¿ym.

„¯ycie moralne jest odpowiedzi¹ na inicjatywê mi³oœci Pana. Jest wyra-

zem wdziêcznoœci, ho³dem sk³adanym Bogu i dziêkczynieniem. Jest wspó³-
dzia³aniem z zamys³em, który Bóg przeprowadza w historii” (KKK 2062).

Bóg nie jest tylko Tym, Kto pozwala siê poznaæ, przypominaj¹c o swo-

im wszechobecnym, ¿yczliwym i wyzwalaj¹cym dzia³aniu w historii, ale
tak¿e Tym, Kto staje siê fundamentem ludzkiej moralnoœci. Cz³owiek zo-
sta³ powo³any do tego, aby ukazywaæ przez swoje dzia³anie to, ¿e zosta³ stwo-
rzony na obraz i podobieñstwo Bo¿e.

Prawo moralne jest dla cz³owieka. Jest przede wszystkim dla dobra cz³o-

wieka. Dekalog zosta³ potwierdzony w Ewangelii, staj¹c siê moralnym fun-
damentem ludzkiego ¿ycia. Chrystus ca³y Dekalog ogarnia jednym przyka-
zaniem – przykazaniem mi³oœci: Bêdziesz mi³owa³ Pana Boga swego ca³ym
swym sercem, ca³¹ swoj¹ dusz¹ i ca³ym swoim umys³em. To jest najwiêksze
i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: bêdziesz mi³owa³
swego bliŸniego jak siebie samego (Mt 22, 37-38).

Jedyn¹ wartoœci¹ naszego ¿ycia jest to, ¿e jest ono darem Boga i zmie-

rza do wype³nienia w Bogu. Odpowiedzi¹ na ten dar jest poœwiêcenie ludz-
kiego ¿ycia Jemu samemu.

Czym jest dla mnie Dekalog?
Czy jest on fundamentem mojej moralnoœci?
Jak realizujê przykazania w swoim ¿yciu?

MODLITWA:

„Jak¿e mi ³atwo ¿yæ przy Tobie, Panie.
Jak¿e mi ³atwo w Ciebie teraz wierzyæ!
Gdy umys³ mój, bezradny,
d¹¿y w ukryciu albo schyla karku,
patrzê na zamiary nawet najbardziej przebieg³ych ludzi.
I widzê, ¿e nie biegn¹ one dalej, ani¿eli ten zmierzch.
Nie znaj¹c jutra –

bp Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Ty, Bo¿e, wlewasz we mnie tê cudown¹ pewnoœæ, ¿e jesteœ.
I czuwasz nad tym, aby nie zagrodzono wszystkich dróg dla dobra.
Zadziwiony spogl¹dam na drogê wiod¹c¹ przez rozpacz,
Drogê, na której jednak mog³em i ja przes³aæ ludziom odbicie Twoich
promieni,
i modlê siê o to, ¿e dasz mi wszystko, co powinienem daæ jeszcze ludziom.
I wierzê, ¿e to, czego im przekazaæ nie potrafiê,
z Twoj¹ pomoc¹ uczyni¹ to inni ludzie”.

(Aleksander So³¿enicyn)

Bóg wierny swojemu przymierzu

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

W D£ONIACH BOGA JESTEŒMY BEZPIECZNI

I SZCZÊŒLIWI

Zaufaæ Bogu – gwarancja szczêœcia i bezpieczeñstwa cz³owieka.

Cele: wprowadzenie w prawdê o Opatrznoœci Bo¿ej, postawa wdziêcznoœci,
zaufania i zawierzenie Bogu.

Wspó³czesny œwiat nastawiony jest na konkretne i wymierne dobro.

Panuje w nim powszechnie kult postêpu technicznego, rzeczy sprawdzonych
rozumowo, ³atwych sukcesów, wygody i przyjemnoœci. Cz³owiek nie jest
dziœ sk³onny do poœwiêceñ czy wyrzeczeñ. Ka¿de trudne doœwiadczenie
powoduje w nim jeszcze wiêksz¹ niechêæ do podejmowania kolejnych ¿y-
ciowych wyzwañ.

Siêgamy do kart Starego Testamentu, w których autor natchniony zawar³

historiê Józefa, jednego z braci, sprzedanego i uznanego za niewolnika.
Zraniony przez najbli¿szych nie poddaje siê, ale próbuje siê odnaleŸæ w no-
wej rzeczywistoœci. Jego historia pozwala nam sobie uœwiadomiæ, ¿e nigdy
nie pozostajemy sami w swoich trudnoœciach. W ¿yciu bowiem trudne sy-
tuacje s¹ nie do unikniêcia. Bóg zawsze jest blisko cz³owieka i ma wobec
niego szczególny plan. W trudnych sytuacjach Bóg zawsze jest wierny cz³o-
wiekowi, nie pozostawia go samemu sobie, ale wyprowadza go z nieszczê-
œcia, obdarza dobrem i czyni cz³owieka szczêœliwym. Jest wierny dawanym
obietnicom. Ktoœ kiedyœ powiedzia³, ¿e Bóg nie spe³nia wszystkich naszych
¿yczeñ, ale na pewno spe³nia wszystkie swoje obietnice. Raz dane przez
Boga s³owo nie zmienia siê, ale trwa na zawsze.

Trudne sytuacje, z którymi spotykamy siê na co dzieñ, powoduj¹, ¿e

zaczynamy g³êbiej zastanawiaæ siê nad w³asnym ¿yciem. Wielu ludzi nie
umie poradziæ sobie z problemami, st¹d niejednokrotnie pojawiaj¹ siê uza-

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

le¿nienia, które maj¹ byæ jakimœ antidotum na zaistnia³e problemy. S¹ te¿
tacy, którzy w takich sytuacjach jak gdyby sprzeniewierzaj¹ siê Bogu, obar-
czaj¹c Go win¹ za wszelkie niepowodzenia. Ka¿de cierpienie uszlachetnia
cz³owieka i czyni go bliskim Bogu. Przyjêcie cierpienia (upokorzenia, trud-
nej sytuacji) to mo¿liwoœæ pokuty, znak mi³oœci, warunek dojrza³oœci oso-
by. Przygl¹daj¹c siê historii Józefa egipskiego, stwierdzimy, ¿e niegodziwe
czyny ludzkie nie s¹ w stanie udaremniæ planu Bo¿ej Opatrznoœci. Nawet
z³e zamiary cz³owieka Bóg potrafi obróciæ w dobro. Bóg wierny swoim
obietnicom jest cierpliwy, wszystko kieruje ku dobremu.

Mimo, ¿e teoretycznie wierzymy w Boga, praktycznie wa¿niejsze s¹ spra-

wy ¿ycia doczesnego. Do Boga zwracamy siê dopiero wtedy, gdy sami nie
mo¿emy sobie poradziæ. Takie nastawienie uniemo¿liwia szczere przyzna-
nie siê w³asnej ograniczonoœci i pokorne uœwiadomienie sobie tej prawdy,
któr¹ Jezus wyrazi³ s³owami: Beze Mnie nic uczyniæ nie mo¿ecie (J 15, 5).
Czasem wydaje nam siê, ¿e nigdy nie potrafimy tak siê modliæ, aby Pana
Boga zadowoliæ; innym razem prze¿ywamy zawód, gdy nie zostaliœmy wy-
s³uchani zgodnie z nasz¹ wol¹; to znów prze¿ywamy jakieœ upokorzenie
w zwi¹zku ze œwiadomoœci¹ swojej grzesznoœci.

Podstawow¹ zasad¹ jest przyjêcie tego, ¿e Bóg jest naszym Ojcem, a my

jesteœmy Jego dzieæmi. Oczekuje od nas przede wszystkim ufnoœci i prze-
miany serca. Trudno na ni¹ siê zdobyæ, gdy wydaje siê, ¿e Bóg nie spe³nia
naszych pragnieñ, tak czêsto wyra¿anych w modlitwach. Œw. Augustyn
mawia³, ¿e „wielu rzeczy Bóg nam nie odmawia, lecz ich udzielanie prze-
suwa na póŸniej, aby daæ nam je w stosownym czasie”.

Czasem jednak warto spytaæ siebie samych, o jakie dobra prosimy. Nie

wszystko bowiem, co nam siê wydaje byæ dobrym, jest rzeczywiœcie dobre
w perspektywie ¿ycia wiecznego. Warto te¿ w taki momencie zadaæ sobie
pytanie, kim dla nas jest Pan Bóg. Czasem mo¿e okazaæ siê, ¿e traktujemy
Go jako „œrodek” do wykorzystania w razie jakiejœ potrzeby. A przecie¿ Bóg
jest naszym Ojcem, który wie najlepiej, czego nam potrzeba. Bóg czeka na
okazanie Mu zaufania.

Modlitwa cz³owieka – chrzeœcijanina jest wspó³prac¹ z Bo¿¹ Opatrzno-

œci¹, z jego zamys³em mi³oœci do ludzi. „Modlitwa – czy zdajemy sobie
sprawê czy nie – jest spotkaniem Bo¿ego i naszego pragnienia. Bóg pragnie,
abyœmy Go pragnêli” (KKK 2560).

Chocia¿ Bóg wie, czego potrzebujemy, zanim Go o to poprosimy (por.

Mt 6, 8), to jednak oczekuje naszych próœb. W nich bowiem ujawnia siê
nasza ufnoœæ, pokora, uznanie Jego wielkoœci i dobroci. Ile razy wypowia-

W d³oniach Boga jesteœmy bezpieczni i szczêœliwi

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

damy s³owa Modlitwy Pañskiej: B¹dŸ wola Twoja, jako w niebie tak i na
ziemi, tyle razy chcemy potwierdzaæ, ¿e ca³kowicie zdajemy siê na Bo¿¹
wolê, ¿e jesteœmy Jemu pos³uszni.

Chrzeœcijanie wierz¹, ¿e Bóg nie tylko stworzy³ wszechœwiat, ale nadal

go stwarza, podtrzymuj¹c go w istnieniu i kieruj¹c przez Ducha Œwiêtego
ku ostatecznej pe³ni w Chrystusie. Ta ustawiczna troska Boga o swoje stwo-
rzenie nazywana bywa Opatrznoœci¹ Bo¿¹. Do wspó³dzia³ania w swej
Opatrznoœci Bóg powo³uje ludzi, powierzaj¹c im odpowiedzialnoœæ za
kszta³t rzeczy stworzonych. Powiedzia³ bowiem do nich: czyñcie sobie zie-
miê poddan¹ (por. Rdz 1, 28). Ludzie mog¹ wiêc wejœæ w Bo¿y zamiar stwór-
czy poprzez swoje dzia³anie i modlitwê, staj¹c siê pomocnikami Boga (1 Kor
3, 9) w dziele stwarzania œwiata. W wype³nianiu tego zadania Jezus Chrys-
tus uczy ca³kowitego zawierzenia Ojcu, mówi¹c do uczniów: Nie troszcz-
cie siê zbytnio i nie mówcie: co bêdziemy jeœæ? co bêdziemy piæ? (…) Oj-
ciec wasz niebieski wie, ¿e tego wszystkiego potrzebujecie. Starajcie siê
naprzód o królestwo Boga, o Jego sprawiedliwoœæ, a to wszystko bêdzie wam
dodane (Mt 6, 31-33).

Czy umiem dziêkowaæ Panu Bogu za Jego obecnoœæ w moim ¿yciu?
Czy potrafiê Mu ca³kowicie zawierzyæ?
Jak rozumiem s³owa „B¹dŸ wola Twoja, jako w niebie, tak i na ziemi”?

MODLITWA:

Panie, przenikasz i znasz mnie,
Ty wiesz, kiedy siadam i wstajê.
Z daleka przenikasz moje zamys³y,
widzisz moje dzia³anie i mój spoczynek
i wszystkie moje drogi s¹ Ci znane.
Choæ jeszcze nie ma s³owa na jêzyku:
Ty, Panie, ju¿ znasz je w ca³oœci.
Ty ogarniasz mnie zewsz¹d
i k³adziesz na mnie sw¹ rêkê

(Ps 139, 1-5)

Marek Mendyk, Ma³gorzata Mendyk

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podr

cznik metodyczny do religii dla klasy IV szko

y podstawowej

Spis treści

Wprowadzenie w tematykę katechezy dzieci w klasie IV . . . . . . . . . . 1
Przekazanie księgi Pisma Świętego uczniom klasy IV . . . . . . . . . . . . . 4
W poszukiwaniu prawdziwego szczęścia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Bóg objawia nam, kim jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Kim Ty jesteś, Panie Boże? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Bóg naszym Stworzycielem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Dlaczego zło, smutek i cierpienie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Bóg pragnie naszego szczęścia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Bóg wierny swojemu przymierzu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
W dłoniach Boga jesteśmy bezpieczni i szczęśliwi . . . . . . . . . . . . . . 42

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
5 SP zeszyt II
4 SP zeszyt II
4 SP zeszyt 4
2 SP zeszyt 7
2 SP zeszyt 0
4 SP zeszyt 0
4 SP zeszyt 6
2 SP zeszyt 6 (2)
5 SP zeszyt 0
2 SP zeszyt 2
5 SP zeszyt I
5 SP zeszyt 1
2 SP zeszyt 1
2 SP zeszyt 8
4 SP zeszyt 2
5 SP zeszyt 3
2 SP zeszyt 5
4 SP zeszyt 3
2 SP zeszyt 4

więcej podobnych podstron