Â

WIAT

N

AUKI

Listopad 1998 5

Komety i fotografia. Dotychczas od-

kryto zapomocà fotografii trzy tylko ko-
mety. Pierwsza, kometa Barnarda, zo-
sta∏a odkryta 12 paêdziernika 1892 roku
jako smuga Êwiat∏a na fotografii cz´Êci
drogi mlecznej. 16 kwietnia 1893 Schae-
berle fotografujàc w Chili ca∏kowite za-
çmienie s∏oƒca znalaz∏ w jego sàsiedz-
twie dziwny przedmiot, uznany prze-
zeƒ za komet´. BezpoÊrednio nie wi-
dziano jej jednak˝e i nie obliczono dro-
gi. Trzecià komet´ odkry∏ p. Cadding-
ton w obserwatoryum Licka 9 czerw-
ca r. b, fotografujàc okolice Autaresa.
Kometa i ta przedstawia∏a si´ w posta-
ci d∏ugiej smugi Êwietlnej.

Nowy sposób osi´gania wysokich

temperatur opiera si´ na pozostawionej
dotychczas bez uwagi w∏asnoÊci glinu,
jako „akumulatora ciep∏a” [...] zapomo-
cà odtleniajàcego dzia∏ania glinu na tlen-
ki metalów. ˚eby zu˝ytkowaç otrzyma-
ne przytem ciep∏o, nale˝y tylko silnie
rozgrzaç w jednem miejscu mieszanin´
glinu i tlenku metalu; reakcya rozprze-
strzeni si´ sama w ca∏ej masie, bez przy-
p∏ywu ciep∏a zzewnàtrz. W ten sposób
Goldschmidt otrzyma∏ temperatury do-
chodzàce do 3000° i móg∏ je zu˝ytko-
waç do ogrzewania metalów w ró˝nych
celach, a g∏ównie do otrzymania czy-

stych, nie zanieczyszczonych w´glem
metalów i stopów. Dla ogrzewania
przedmiotów metalowych Goldschmidt
otacza jà zbità masà, sk∏adajàcà si´
z opi∏ków glinowych, z tlenku ˝elaza
i piasku; wszystko razem otacza z∏ym
przewodnikiem ciep∏a, np. piaskiem.
Do rozpocz´cia reakcji u˝ywa si´ spe-
cyalnego zapa∏u w postaci kuli z tlen-
ku jakiegobàdê metalu i sproszkowane-
go glinu; do tej kulki dotyka si´ kawa∏ek
wst´gi magnezowej. Po zapaleniu si´
wst´gi zaczyna si´ ˝arzyç zpoczàtku za-
pa∏; stopniowo rozgrzewa si´ do bia∏o-
Êci ca∏a masa.

Jedynà wspólnà cechà ró˝nych jako-

Êciowo pierwiastków jest liczba: ich ci´-
˝ar atomowy. Z tym ci´˝arem Mendele-
jew powiàza∏ w∏asnoÊci pierwiastków.
Prawo Mendelejewa znalaz∏o w Rossyi
i w Niemczech entuzjastyczne przyj´-
cie i uznanie, dopiero bowiem prawo to
[...] nadaje ci´˝arom atomowym war-
toÊç pierwszorz´dnej cechy, wartoÊç
zmiennej, okreÊlajàcej w∏asnoÊci pier-
wiastku.[...] Dalton stworzy∏ atomy, lecz
Mendelejew nada∏ im nowe ˝ycie i d∏u-
gowiecznoÊç, której kresu przewidzieç
nie mo˝na. Czyn Mendelejewa jest zu-
pe∏nie niezale˝ny od wszystkich niedo-
skona∏oÊci jego prawa, ani od niespo-
dzianek, które w ostatnich czasach np.
argon i hel tablicy jego wyp∏ata∏. Roz-
wiàzawszy cz´Êç zagadki, Mendelejew
dowiód∏ tem samem, ˝e zagadka istnie-
je. Mo˝e tylko ona trudniejszà staç si´
do rozwiàzania.[...]

Humbug amerykaƒski. Pe∏ni dobre-

go humoru dziennikarze w Ameryce
bawià czytelników nast´pujàcemi wia-
domoÊciami. [...] Pewien yankes, nazwi-
skiem Short, przygotowa∏ ju˝ aparat do
telegrafowania bez drutu. Za pomocà
tego rodzaju telegrafu po∏àczony b´dzie
ka˝dy okr´t amerykaƒski z przystanià.
WiadomoÊci, rozkazy wojenne otrzyma
nie po drucie, tylko po promieniu elek-
trycznym, który trafiaç b´dzie na pre-
parat selenowy, znajdujàcy si´ na okr´cie.
Pysznym jest ju˝ drugi pomys∏ tego ame-
rykanina, wed∏ug którego ka˝da ame-
rykaƒska przystaƒ otrzyma baterye
magnesowe, przyciàgajàce okr´ty nie-
przyjacielskie. Inny elektronik mieni si´
wynalazcà nowego fluidum, którem
mo˝na okr´t otoczyç i które ma w∏asnoÊç
zapalania min wodnych [...]. Inny obmy-
Êli∏ statek podwodny, mogàcy z do∏u
okr´ty nieprzyjacielskie bombardowaç.
Profesor Langley ma balon w∏asnego po-
mys∏u, który uwi´ziony na drucie elek-
trycznym, poleci nad okr´t lub armi´
nieprzyjacielskà i tam za pomocà elek-
trycznoÊci wyrzuci ze siebie masy dyna-
mitu. Znany wynalazca szybkostrzel-
nych dzia∏, Maxim, doradza, aby u˝y-
wano torped latajàcych w powietrzu, któ-
remi mo˝na b´dzie kierowaç na odle-
g∏oÊç 8 mil morskich. ˚eby w nocy nie
mog∏y okr´ty nieprzyjacielskie zasko-
czyç niespodzianie portów amerykaƒ-
skich, wymyÊli∏ Edison bomb´, która,
rzucona na wod´, wytwarza tak silne
Êwiat∏o, ˝e na kilka mil wszerz i wzd∏u˝
robi si´ dzieƒ [i] trwa kilka godzin.

STO LAT TEMU

R E K L A M A