Klasa IV
Klasa IV
Klasa IV
Klasa IV
Klasa IV
Klasa IV
Klasa IV
Klasa IV
Klasa IV
Klasa IV
I. Poszukiwanie
I. Poszukiwanie
I. Poszukiwanie
I. Poszukiwanie
I. Poszukiwanie
I. Poszukiwanie
I. Poszukiwanie
I. Poszukiwanie
I. Poszukiwanie
I. Poszukiwanie
prawdziwego
prawdziwego
prawdziwego
prawdziwego
prawdziwego
prawdziwego
prawdziwego
prawdziwego
prawdziwego
prawdziwego
szczęścia
szczęścia
szczęścia
szczęścia
szczęścia
szczęścia
szczęścia
szczęścia
szczęścia
szczęścia
i wspólnoty
i wspólnoty
i wspólnoty
i wspólnoty
i wspólnoty
i wspólnoty
i wspólnoty
i wspólnoty
i wspólnoty
i wspólnoty
II. Bóg objawia
II. Bóg objawia
II. Bóg objawia
II. Bóg objawia
II. Bóg objawia
II. Bóg objawia
II. Bóg objawia
II. Bóg objawia
II. Bóg objawia
II. Bóg objawia
swoją tajemnicę
swoją tajemnicę
swoją tajemnicę
swoją tajemnicę
swoją tajemnicę
swoją tajemnicę
swoją tajemnicę
swoją tajemnicę
swoją tajemnicę
swoją tajemnicę
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
zeszyt
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
katechezy
1-14
1-14
1-14
1-14
1-14
1-14
1-14
1-14
1-14
1-14
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
Poradnik metodyczny do podręcznika nr AZ-21-01/1-1 do nauczania religii rzymsko-katolickiej na
terenie całej Polski, z zachowaniem praw biskupów diecezjalnych, przeznaczonego dla klasy IV
szkoły podstawowej, zgodnego z programem nauczania nr AZ-2-01/1.
Recenzenci: ks. dr Józef Kraszewski, ks. prof. dr hab. Kazimierz Misiaszek SDB.
REDAKTORZY TOMU
ks. Andrzej Hajduk SJ, s. Anna Walulik CSFN
ZESPÓA
AUTORÓW
pod kierunkiem ks. Zbigniewa Marka SJ
Agnieszka Banasiak (Katowice) ks. Tomasz Lenczewski (Kalisz)
Paweł Barczyński (Kraków) Małgorzata Mendyk (Legnica)
Dorota Cieślik (Olkusz) bp Marek Mendyk (Legnica)
Aneta Czerenecka (Skawina) Ewa Miśkowiec (Kraków)
Piotr Ćwik (Skawina) s. Ewa Modzelewska SAC (Warszawa)
Małgorzata Figuła (Ostrowiec Świętokrzyski) ks. Janusz Mółka SJ (Kraków)
s. Halina Iwaniuk USJK (Warszawa) Jolanta Strojek (Radom)
Krzysztof Kordylewski (Kraków) Małgorzata Suska (Kraków)
ks. Andrzej Krasiński (Płock) s. Anna Walulik CSFN (Kraków)
Anna Królikowska (Kraków) Barbara Wysokińska (Biała Podlaska)
Redakcja:
Dorota Cieślik, Anna Królikowska
Projekt okładki:
Tomasz Prażuch
Nihil obstat: Przełożony Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego
ks. Adam Żak SJ, Kraków, 9 maja 2002 r., l.dz. 81/02
� Wydawnictwo WAM Księża Jezuici, Kraków 2002
� Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna IGNATIANUM w Krakowie, 2002
� Studio INIGO  CD  2002
ISBN 978-83-7097-957-7 (WAM)
ISBN 978-83-88209-39-0 (WSFP)
WYDAWNICTWO WAM
WYDAWNICTWO WAM
ul. Kopernika 26 " 31-501 KRAKÓW
ul. Kopernika 26; 31-501 Kraków
tel. [phone] " fax [phone]
e-mail: [e-mail]
tel. [phone]; fax [phone]; e-mail: [e-mail]
DZIAA
HANDLOWY
DZIAA
HANDLOWY
tel. [phone] " fax [phone]
tel. [phone] wew. 322, 348, 366; (012) 423 75 00; fax [phone];
e-mail: [e-mail]
e-mail: [e-mail]
Zapraszamy do naszej KSI
GARNI INTERNETOWEJ:
Zapraszamy do naszej KSI
GARNI INTERNETOWEJ
http://WydawnictwoWam.pl
http://WydawnictwoWam.pl
tel. [phone] " fax [phone]
Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody wydawcy
nie można do podręcznika tworzyć żadnych materiałów pomocniczych.
Wznowienie 2005, 2008, 2009
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
1
DOBÓR METOD I FORMUŁOWANIE CELÓW
W KATECHEZIE UCZNIÓW KLAS IV-VI
Dyrektorium ogólne o katechizacji (DOK), umieszczając katechezę
w Bożej pedagogii, nazywa ją miejscem zbawczego dialogu, który kształ-
tuje się jako proces, droga lub wędrówka w celu osiągnięcia dojrzałoS
ci
wiary1. Istotna w realizacji tego zadania zasada wiernoS
ci Bogu i człowie-
kowi2 powinna przenikać wszystkie elementy treS
ciowe i metodyczne kate-
chezy3. Te założenia skłaniają do pogłębionej refleksji nad zależnoS
cią po-
między treS
cią katechezy a metodą. Dyrektorium ogólne o katechizacji
stwierdza, że  zasada wiernoS
ci Bogu i człowiekowi prowadzi do unikania
wszelkich przeciwstawień, sztucznych podziałów czy domniemanej neutral-
noS
ci między metodą i treS
cią, stwierdzając raczej ich konieczną korelację
i wzajemne oddziaływanie. (& ) Dobra metoda katechetyczna jest gwaran-
cją wiernoS
ci w stosunku do treS
ci 4. Pojawia się zatem pytanie, jakimi
metodami powinien pracować katecheta, by tej wiernoS
ci dochować.
Dyrektorium ogólne o katechizacji wyjaS
nia również, że KoS
ciół w prze-
kazywaniu wiary nie posiada własnej ani też jedynej metody, lecz w S
wie-
tle pedagogii Bożej wybiera metody danego czasu. Dlatego propozycje
metodyczne dla formy katechezy realizowanej w ramach szkoły muszą
uwzględniać zarówno specyficzne zadania stawiane przed katechezą jako
jedną z form posługi słowa Bożego w KoS
ciele, jak i zdobycze pedagogiki,
1
Zob. DOK 143.
2
Tamże, 145.
3
Zob. Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium katechetyczne KoS
cioła katolickiego
w Polsce. Odtąd skrót: DKP 31.
4
DOK 149.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
2 Dobór metod i formułowanie celów...
psychologii, dydaktyki oraz wymagania prawa oS
wiatowego. Takie spojrze-
nie na metodę w katechezie wynika z przeS
wiadczenia, że KoS
ciół przejmuje
w sposób wolny oraz syntezuje wszystkie te elementy, które nie sprzeciwiają
się Ewangelii, i włącza je w służbę na jej rzecz. Zasada ta zrodziła najróż-
norodniejsze propozycje metodyczne. W ten sposób różnorodnoS
ć metod jest
oznaką życia i pewnym bogactwem, a zarazem dowodem szacunku dla ad-
resatów5.
W warunkach polskich szkolne nauczanie religii traktowane jest jako spe-
cyficzna forma katechezy. Stąd też podmiotowy charakter  obok KoS
cioła 
zachowuje szkoła. Szkolne nauczanie religii winno zatem wypełniać zarów-
no zadania postawione przez KoS
ciół, jak i wybrane cele, wyznaczone przez
szkołę6 . Zasada ta dotyczy także dziedziny metodyki katechizacji. Propono-
wane tu metody odnoszą się głównie do szkolnego nauczania religii.
Proponując metody dla konkretnych odbiorców, spoS
ród kryteriów do-
boru metody7 , warto przyjrzeć się adresatowi  uczniowi w klasach IV-VI,
gdyż to jego wiek, poziom umysłowy, stopień dojrzałoS
ci eklezjalnej i du-
chowej również będzie stawiał wymagania dotyczące doboru metod. War-
to na tę kwestię zwrócić uwagę, gdyż spotkać można głosy,  że nauczyciele
wiedzą, czego mają uczyć. Nie wiedzą natomiast, jak to robić 8.
Jak prezentuje się sylwetka ucznia w klasach IV-VI?
Zainteresowania uczniów w okresie wczesnej adolescencji zależą nie
tylko od rozwoju myS
lenia i inteligencji, ale także od S
rodowiska, zaintere-
sowań osób najbliższych, mody w grupie rówieS
niczej, nauczycieli, a tak-
że różnicują się w zależnoS
ci od płci. Chłopcy interesują się techniką, maj-
sterkowaniem, wyczynami innych ludzi (np. sportem), przygodami; dziew-
czynki natomiast bardziej interesują się przeżyciami innych ludzi (np. bo-
haterami powieS
ci i filmów), chętniej uczą się przedmiotów humanistycz-
nych, wykazują większe zainteresowanie zajęciami artystycznymi, rytmiką
i inscenizacją9.
5
Zob. tamże, 148.
6
Zob. DKP 82.
7
Szczegółową analizę kryteriów doboru metody czytelnik znajdzie w artykule S. Łabendo-
wicz, Aktywizowanie katechizowanych wybranymi metodami, w: Aktywizowanie katechizo-
wanych, red. S. Kulpaczyński, Lublin 1997; A. Długosz, Jak przygotowywać i oceniać ka-
techezę, Częstochowa 1997, s. 80-82.
8
W. Żmudziński, Metodologia uczenia się, Poznań 2001, s. 5.
9
Zob. H. Jankowska, Wybrane zagadnienia z psychologii rozwojowej i wychowawczo-spo-
łecznej, Radom 1990, s. 82.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
s. Anna Walulik CSFN 3
W rozwoju umysłowym ucznia zauważyć można przejS
cie od myS
lenia
konkretnego i obrazowego do myS
lenia abstrakcyjnego, myS
lenie przybie-
ra postać operacji formalnych, zdolne jest do dokonywania operacji myS
lo-
wych w oderwaniu od konkretu, z użyciem samych tylko słownych sformu-
łowań. Proces ten nie następuje automatycznie w momencie przejS
cia ucznia
do kolejnej klasy, przebiega różnie u poszczególnych uczniów. Należy więc
jeszcze doS
ć często odwoływać się do elementów konkretnych w przekazie
syntezy nauki chrzeS
cijańskiej, to znaczy do różnych faktów, wydarzeń,
epizodów, które się na tę syntezę składają. Z tej racji należy w katechezie
zwrócić uwagę na poglądowoS
ć, ale jednoczeS
nie uczniowie cenią sobie
bardzo, kiedy przy pomocy katechety potrafią pojąć rzecz samą w sobie, bez
odwoływania się do konkretów. Wynika to z ich potrzeby aktywnoS
ci. Dla-
tego katecheta powinien stwarzać warunki do jej realizacji, również poprzez
propozycję metod pozwalających dzieciom zetknąć się bezpoS
rednio ze
x
ródłami, oraz zwracać uwagę na zróżnicowane formy aktywnoS
ci w trak-
cie zajęć i poza szkołą10.
Nabywanie nowych i urozmaiconych zainteresowań umożliwia przezwy-
ciężanie własnego egocentryzmu i otwarcie się w stronę innych ludzi i in-
nych wartoS
ci. Katecheza powinna przyczyniać się do rozwoju zaintereso-
wań oraz ich odpowiedniego pogłębienia, porządkować je według popraw-
nej hierarchii wartoS
ci, ułatwiać wyjS
cie z kręgu zainteresowań czysto do-
czesnych i otwierać na problemy życia religijnego, jak również dawać chrze-
S
cijańską interpretację zainteresowaniom czysto doczesnym.
Należy liczyć się również z pozostałoS
ciami pewnych właS
ciwoS
ci cha-
rakterystycznych dla religijnoS
ci dziecięcej, jak antropomorfizm, animizm
i myS
lenie magiczne. Dlatego trzeba zwrócić uwagę na obrazy i ilustracje 
unikać sentymentalizmu pseudohistorycznego, nie posługiwać się Bogiem
dla osiągnięcia wątpliwych efektów wychowawczych, nauczyć wychowanka
dostrzegania w różnych wydarzeniach i doS
wiadczeniach życiowych zbaw-
czego zaproszenia Boga, wzywającego człowieka do zawierzenia Mu się
w akcie wiary, nadziei i miłoS
ci.
Czym jest więc metoda w katechezie? B. Twardzicki proponuje nastę-
pującą jej definicję:  W katechezie metodą będzie opracowany na zasadach
naukowych sposób przekazu i refleksji okreS
lonych treS
ci, a szczególnie
orędzia zbawczego, prowadzący do spotkania z Bogiem i odpowiedzi ucznia
10
Zob. R. Murawski, Podstawy psychologiczno-pedagogiczne, w: Podręcznik metodyczny
do katechizmu religii katolickiej, Warszawa 1982, s. 35-36.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
4 Dobór metod i formułowanie celów...
na wezwanie Boże, dzięki któremu dojdzie do pogłębienia więzi ucznia z Bo-
giem, ale też zdobycia okreS
lonej wiedzy religijnej i ukształtowania posta-
wy chrzeS
cijańskiej 11 . Metoda ma nie tylko pomóc poznać Boga, ale po-
móc Go doS
wiadczyć  spotkać się z Nim, zwerbalizować te wzajemne re-
lacje i realizować je w życiu codziennym. Stąd metody dające możliwoS
ć
zdobywania wiedzy, ale też pozwalające uczestniczyć w modlitwie i refleksji
nad słowem Bożym. Z tej też racji podział metod proponowanych dla ucznia
10-13 letniego zostanie dokonany na podstawie kryterium, jakim są x
ródła
katechezy. Metody omówione zostaną w 4 grupach: biblijne, liturgiczne, ka-
techetyczne, dydaktyczne12.
Biblia jako podstawowe x
ródło treS
ci posługi słowa stawia przy wybo-
rze metody okreS
lone warunki. Szczególnie ważne jest zwracanie uwagi na
poprawną aktualizację tekstów biblijnych. Aktualizacja to nie dowolne dzia-
łania zmierzające do objaS
niania tekstów biblijnych, lecz kierowanie się przy
ich tłumaczeniu okreS
lonymi zasadami. Posługując się takimi zasadami i od-
powiednio dobranymi metodami, katecheza może prowadzić do właS
ciwe-
go rozumienia Biblii, by odkryć zawartą w niej prawdę Bożą i skłonić ucznia
do udzielenia odpowiedzi13. Wybierając zatem metody biblijne, należy py-
tać, co dana księga czy perykopa mówi o Bogu, uwzględniając zarówno teo-
logiczne, jak i literackie zasady hermeneutyki biblijnej. SpoS
ród metod bi-
blijnych proponowanych przez różnych autorów dla ucznia starszych klas
szkoły podstawowej szczególnie przydatne wydają się następujące:
1. Czytanie tekstu z podziałem na role
2. Inscenizacja improwizowana
3. Przedstawienie sceniczne
4. Wywiad biblijny
5. List
6. Opowiadanie biblijne
7. Metoda cytatów
8. Przepisywanie tekstu
9. Schematyczne przedstawienie scen biblijnych
10. Puzzle logiczne
11
B. Twardzicki, Katechetyka formalna w służbie wiary, PrzemyS
l 2001.
12
Zob. A. Długosz, dz. cyt., s. 80.
13
Zob. Z. Marek, Biblia w katechetycznej posłudze słowa, Kraków 1998, s. 101.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
s. Anna Walulik CSFN 5
11. Artykuł prasowy
12. Telegram14.
Liturgia jest x
ródłem katechezy z racji misterium paschalnego, jakie
uobecnia, a które to misterium katecheza musi przybliżać i wyjaS
niać po to,
by wierni mogli S
wiadomie i czynnie w nim uczestniczyć. Jest też x
ródłem
katechezy, ponieważ teksty liturgiczne zawierają istotne treS
ci wiary, które
katecheza przekazuje15 . Katecheza rozumiana jako służba słowu Bożemu
poprzedza liturgię oraz przedłuża jej skutecznoS
ć. Katecheza i liturgia mają
się wzajemnie integrować. Chodzi o podejmowanie działań pozwalających
zgłębiać i wyjaS
niać niekiedy ukryty, lecz niewyczerpany sens znaków spra-
wowanej liturgii. Działanie to powinno odwoływać się nie tyle do ich sym-
bolizmu naturalnego, lecz raczej do rozważania ich ekspresywnej wartoS
ci,
jaką przybrały w historii Starego i Nowego Przymierza. R
wiadomoS
ć waż-
noS
ci pedagogiki znaków powinna wskazywać na potrzebę unikania przed-
stawiania znaków bez ich odniesienia do misterium oraz strzec przed mó-
wieniem o misterium bez odwoływania się do znaków. Dla interesujących
nas uczniów spoS
ród metod liturgicznych na uwagę zasługują:
1. Adoracja krzyża
2. Nabożeństwa paraliturgiczne
3. Uroczyste czytanie Pisma R
więtego
4. Celebracje16 .
Zadaniem metod katechetycznych jest przekaz wiedzy oraz kształtowa-
nie umiejętnoS
ci różnych form apostolstwa17 . Planując pracę z uczniem
w klasach IV-VI, warto zaproponować:
1. Metodę  Przekonaj mnie
2. Metodę pomocy apostolskiej18.
Kolejną grupę stanowią metody dydaktyczne. Zadaniem ich jest niesie-
nie pomocy katechizowanemu w ukształtowaniu S
wiadomoS
ci religijnej.
14
Omówienie metod 1-7 katecheta znajdzie w pozycji A. Długosz, Jak przygotowywać
i oceniać katechezę, dz. cyt.; Metody 8-9 opisuje Z. Marek, Biblia w katechetycznej posłu-
dze słowa, dz. cyt.; Opis metod 10-12 znajduje się w książce Metody aktywizujące w kate-
chezie, red. Z. Barcicki, J. Wójcik, Lublin 1998.
15
Zob. A. Hajduk, Katecheza i liturgia, Kraków 1999, s. 47.
16
Metody liturgiczne 1-3 znajdzie katecheta w pozycji A. Długosz, Jak przygotowywać
i oceniać katechezę, dz. cyt.; Opis celebracji podaje: Celebracje w katechezie, red. S. Kulpa-
czyński, Lublin 1999.
17
Zob. A. Długosz, Jak przygotowywać i oceniać katechezę, Częstochowa 1997, s. 126.
18
Opis tych metod znajdzie katecheta w pozycji A. Długosz, Jak przygotowywać i oceniać
katechezę, dz. cyt.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
6 Dobór metod i formułowanie celów...
Dzięki nim istnieje możliwoS
ć docenienia wiedzy religijnej, wyrabianie
przekonań, które odgrywają wielką rolę motywacyjną, kształtowanie S
wia-
topoglądu religijnego, przygotowanie katechizowanego do uzasadnienia
praktykowanej wiary. Wspólnym mianownikiem tych metod jest zgłębianie
tematu, wymiana myS
li i zdań oraz dochodzenie do prawdy, która przynaj-
mniej względnie przekonuje wszystkich19 . Jako metody wypracowane przez
dydaktykę ogólną, a przystosowane dla celów katechezy, wzbogacają oddzia-
ływanie dydaktyczno-wychowawcze, pozwalają odwoływać się do wiedzy
uczniów zdobytej w ramach nauki szkolnej czy pozaszkolnej oraz również
od strony metodycznej stanowią łącznik z innymi przedmiotami szkolnymi20 .
Ważne jest to, że budzą zaciekawienie, służą zdobywaniu nowej wiedzy,
pomagają kształtować postawy i przekonania. Jest to bodaj najliczniejsza
grupa metod. Dlatego podane niżej należy potraktować jedynie jako skromną
propozycję.
1. Ulubione zdjęcie
2. Ilustracja do Biblii
3. Metody pracy ze zdjęciami
4. Wspólne wypełnianie jednego arkusza
5. Medytacja obrazu
6. Diagram kołowy
7. Sondaż
8. Medytacja metafory
9. Gwiazda skojarzeń
10. Metoda niedokończonych zdań
11. Gry dydaktyczne problemowe: metoda sytuacyjna, symulacyjna, bio-
graficzna
12. Gry dydaktyczne sprawdzające: rebus, quiz, testy, labirynt na czas
z pytaniami
13. Metody plastyczne: puzzle plakatowe, kolaż21.
Rozwój technik komputerowych każe również katechecie zainteresować
się sposobami wykorzystania programów multimedialnych na katechezie.
19
Zob. M. Majewski, TożsamoS
ć katechezy integralnej, Kraków 1995, s. 153-154.
20
Zob. A. Długosz, dz. cyt., s. 129.
21
Metody oznaczone 1-2 oraz gry dydaktyczne: rebus, quiz, testy opisuje P. Duksa, Metody
katechetyczne, Olsztyn 1998; Metody 3-7 znajdzie katecheta w: W. Kubik, Zarys dydaktyki
katechetycznej, Kraków 1990; Gry dydaktyczne opisuje D. Topa, Aktywizacja kształcenia
metodami gier dydaktycznych, w: Katecheta w szkole, red. M. R
nieżyński, Kraków 1994;
Z metodami plastycznymi zapoznaje pozycja: Metody aktywizujące w katechezie, Lublin 1998.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
s. Anna Walulik CSFN 7
Umieszczenie ich w poszczególnych jednostkach lekcyjnych będzie zależało
nie tylko od umiejętnoS
ci katechety, ale również od możliwoS
ci dydaktycz-
nych placówki. Warto jednak zainteresować się choćby tego typu wydania-
mi Biblii i wykorzystać proponowane tam mapy czy słowniki.
Propozycje rozwiązań metodycznych tu przedstawione sygnalizują ko-
niecznoS
ć odwoływania się do metod problemowych, ale też i przeżyciowych.
Każą dostrzegać aktywnoS
ć polisensomotoryczną ucznia, zadbać o różnorod-
noS
ć sposobów pracy ucznia i katechety, a jednoczeS
nie próbują uwrażliwić
na fakt, że w katechezie metoda musi być podporządkowana treS
ci. Nie może
się zatem katecheta uciekać do technik, może i bardzo atrakcyjnych, ale ta-
kich, które nie prowadzą do refleksji nad słowem Bożym i modlitwy.
Przedstawione tu metody w wielu wypadkach proponują grupową for-
mę działalnoS
ci ucznia. Tej potrzeby aktywnoS
ci katecheta nie powinien
zaniedbać, gdyż uczniowie w tym wieku właS
nie w grupie koleżeńskiej uczą
się życia społecznego i wzajemnego poszanowania, współpracy i solidarno-
S
ci. Zapraszanie uczniów do podejmowania pracy grupowej na katechezie
może odgrywać ogromną rolę wychowawczą.
Analiza historii myS
li pedagogicznej daje nam wiele przykładów na to,
iż jednym z najważniejszych czynników warunkujących efektywnoS
ć kształ-
cenia jest aktywny udział uczniów w tym procesie. Zagadnienie to różnie
było rozumiane przez poszczególnych autorów22, niemniej ważne wydaje się
stwierdzenie, że istotną rolę spoS
ród wielu czynników wpływających na
wyzwalanie aktywnoS
ci uczniów odgrywać będzie postawa dialogu.
Wskazując na niektóre metody, szczególnie przydatne w pracy z uczniami
na drugim poziomie edukacyjnym, istotne wydaje się również zwrócenie
uwagi na zagadnienie celu, zarówno w katechezie, jak i w całym procesie
kształcenia. Cel okreS
lany jest jako  podstawowy składnik systemu dydak-
tyczno-wychowawczego; warunek skutecznoS
ci działania; S
wiadomie zało-
żony skutek, który zamierza się osiągnąć; przyszły stan rzeczy, procesu,
osobowoS
ci człowieka, do którego prowadzą okreS
lone zadania 23. Przy
takim rozumieniu celu wyrax
nie widać, że wszelkie kształcenie jest ukierun-
kowane na cele, a od ich zrozumienia oraz umiejętnoS
ci posługiwania się
nimi zależy wartoS
ć pracy nauczyciela24.
22
Zob. M. R
nieżyński, Zarys dydaktyki dialogu, Kraków 1997, s. 31-39.
23
J. Szpet, Dydaktyka katechezy, Poznań 1999, s. 317.
24
Zob. B. Niemierko, Cele kształcenia, w: Sztuka nauczania. CzynnoS
ci nauczyciela, red.
K. Kruszewski, Warszawa 1998, s. 10.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
8 Dobór metod i formułowanie celów...
Cele kształcenia (nauczania) opisują zmianę, jaką chcemy uzyskać, od-
noszą się bezpoS
rednio do uczniów, a ich realizacja ma w uczniu wywołać
okreS
lone właS
ciwoS
ci, czyli opanowanie różnego rodzaju wiadomoS
ci,
umiejętnoS
ci, uformowanie działań i postaw. Stąd mówimy, że wszystkie
cele kształcenia mają charakter uczniowski25 , a różnią się jedynie sposobem
formułowania. Ze względu na formułowanie ich w rozmaity sposób, zwy-
kle wyróżniamy cele ogólne i operacyjne26.
Cele ogólne wskazują kierunki dążenia. Takie formułowanie celów ma
wiele zalet, gdyż jest ono bogate znaczeniowo, akcentuje ważne wartoS
ci
i przy niewielkiej iloS
ci słów ogarnia szeroką dziedzinę, łączy aspekty po-
znawcze i motywacyjne opanowywanych czynnoS
ci. Niestety, nie jest po-
zbawione wad. Sformułowania ogólne z koniecznoS
ci posługują się wyra-
żeniami wieloznacznymi, stąd trudno okreS
lić normy osiągnięcia takiego
celu. Niejasny jest również adresat celu wyrażonego ogólnie. Można cza-
sami mieć wrażenie, że ma on bardziej charakter  nauczycielski niż
 uczniowski .
Cele operacyjne są zwykle węższe i bardziej sprecyzowane. Stanowią
opis wyników, które mają być uzyskane. Takie formułowanie celów jest
jednoznaczne i wskazuje, czy cel został osiągnięty, albo przynajmniej wska-
zuje na sposoby dokonania operacji sprawdzenia wyniku jego realizacji.
OkreS
lając bezpoS
rednio adresata i wyniki podejmowanych wysiłków, mo-
bilizuje zarówno nauczyciela, jak i ucznia. Operacjonalizacja celów nie jest
jednak pozbawiona wad. Takie formułowanie celów jest ubogie znaczenio-
wo. Uniemożliwia dołączanie własnych wartoS
ci i wyobrażeń przez jego
adresata. Dominuje poprawnoS
ć, ale pole twórczej działalnoS
ci jest ograni-
czone. Cele operacyjne są formułowane osobno dla dziedziny intelektual-
nej i sprawnoS
ciowej, a osobno dla emocjonalnej i wolicjonalnej, gdyż spo-
soby rozpoznawania wyników w tych dziedzinach są odrębne. Poza tym cele
operacyjne zwykle wskazują na aspekt poznawczy i aby uzyskać dostateczną
precyzyjnoS
ć celów operacyjnych kształcenia budujemy je osobno dla po-
szczególnych metod i form organizacyjnych lekcji.
Tych kilka uwag na temat celów upoważnia do spojrzenia na nie jak na
mapy drogowe, posługując się okreS
leniem R. I. Arendsa27. Dlatego zada-
nie, jakie stoi przed okreS
leniem, a w efekcie zrealizowaniem celu, ma po-
25
Zob. D. Sołtys, M. K. Szmigiel, Doskonalenie kompetencji nauczycieli w zakresie diagno-
zy edukacyjnej, Kraków 2000, s. 17.
26
Zob. B. Niemierko, Cele kształcenia, art. cyt., s. 10.
27
Zob. R. I. Arends, Uczymy się nauczać, Warszawa 1995, s. 77.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
s. Anna Walulik CSFN 9
móc nauczycielowi i jego uczniom zorientować się, dokąd zmierzają i w któ-
rym miejscu znajdują się w danym momencie. Głównym problemem, cza-
sami wręcz kontrowersyjnym, jest stopień ich szczegółowoS
ci. W tej kwe-
stii nie ma zgodnoS
ci ani wS
ród uczonych, ani wS
ród nauczycieli28. Zagad-
nienie to skłania do postawienia pytania o ich formułowanie również w ka-
techezie.
W proponowanych tu materiałach znajdzie katecheta cele sformułowa-
ne ogólnie. W niektórych pojawiają się nawet takie okreS
lenia, dotyczące
wykonywanych czynnoS
ci lub obiektu, które mogą budzić wątpliwoS
ci co
do ich poprawnoS
ci29, np.: pokazanie, wyjaS
nienie. Nie ma celów formuło-
wanych w sposób zoperacjonalizowany. Niektóre elementy tego sposobu
formułowania celów można odnalex
ć jedynie w wyjaS
nieniu proponowa-
nych metod czy opisie oczekiwanych efektów pracy. Przy analizie wad i zalet
celów ogólnych i operacyjnych oraz niewątpliwej popularnoS
ci celów ope-
racyjnych w polskiej szkole pojawia się pytanie, dlaczego w przedstawio-
nych katechezach przeważyła opcja celów ogólnych?
OkreS
lenie celu dla poszczególnych jednostek kształcenia wymaga
uwzględnienia celów całego procesu edukacyjnego. Obok tego należy przy-
wołać rozumienie celu katechezy w całokształcie głoszenia słowa Bożego.
Dyrektorium katechetyczne KoS
cioła katolickiego w Polsce, powołując się
na Dyrektorium ogólne o katechizacji wyjaS
nia, że  nadrzędnym celem
katechezy, któremu podporządkowane są wszystkie pozostałe, jest nie tyl-
ko spotkanie z Jezusem, ale zjednoczenie, a nawet głęboka z Nim zaży-
łoS
ć 30. Ten cel nadrzędny realizowany jest przez cele szczegółowe, zwią-
zane z sytuacją życiową konkretnych adresatów katechezy. Według Dyrek-
torium Katechetycznego KoS
cioła katolickiego w Polsce założenia dotyczące
celów odnoszą się również do formułowania i okreS
lania celów edukacyj-
nych nauki religii w szkole31.
Uwzględniając te postulaty, należy zwrócić uwagę na fakt, że kateche-
za, także w zakresie nauki religii w szkole, oprócz poznania wiary, któremu
można przyznać mocny wymiar poznawczy, zakłada również wychowanie
liturgiczne, formację moralną, nauczanie modlitwy czy wychowanie do życia
wspólnotowego32. Chociaż zadania te uwzględniają, a czasami wręcz wymu-
28
Zob. tamże.
29
Zob. E. Perrott, Efektywne nauczanie, Warszawa 1995, s. 21.
30
DKP 21.
31
Zob. tamże 22.
32
Zob. DOK 85.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
10 Dobór metod i formułowanie celów...
szają elementy intelektualne i sprawnoS
ciowe, to jednak opierając się na
zdobytej wiedzy, zdecydowanie większy nacisk kładą na aspekty motywa-
cyjne opanowywanych czynnoS
ci. Operacyjny sposób formułowania celów,
zakładając opis zachowania ucznia, czyli co on wykona lub jakie jego dzia-
łanie nauczyciel uzna za dowód osiągnięcia celu, oraz warunki, w których
należy się spodziewać działania ucznia lub jego obserwacji, wymaga także
okreS
lenia standardów lub poziomów wykonania, uznanych za wystarcza-
jące33. Warunek dotyczący kryteriów osiągnięć w wielu wypadkach jest nie-
możliwy do wypełnienia, co nie oznacza, że założony cel jest nieistotny.
Wydaje się, że w okreS
laniu celów w nauczaniu religii należałoby pójS
ć
w tym kierunku, by uwzględniać współistnienie celów ogólnych i operacyj-
nych  na zasadzie podziału terytoriów 34 . Mówi ona, że cele ogólne miały-
by okreS
lać zmiany zachodzące w długim okresie i mocno zindywidualizo-
wane, a cele operacyjne  umiejętnoS
ci praktyczne i zadania krótkofalowe.
Chociaż doS
wiadczenie wskazuje, że w takim układzie cele ogólne raczej
pozostają na papierze, a nauczyciele zajmują się osiąganiem celów bliskich,
to jednak katecheta, mając S
wiadomoS
ć celu nadrzędnego katechezy, musi
uznać, że nie wszystkie cele potrafi zoperacjonalizować, a co za tym idzie
 nie może pozostawić celów ogólnych jedynie w sferze deklaracji.
Uwzględniając te kryteria należy uznać, że cele ogólne i cele operacyjne nie
stanowią odrębnych S
wiatów, a granica między nimi jest płynna i często musi
być przekraczana35.
W niniejszym podręczniku znajdzie katecheta cele ogólne, które stano-
wią podstawę do sformułowania celów operacyjnych, tam gdzie jest to
możliwe. W czynnoS
ci tej poszczególnego nauczyciela-katechety nie może
zastąpić żaden specjalista dydaktyki szczegółowej ani żaden autor progra-
mów czy podręczników. Korzystanie z gotowych celów operacyjnych czę-
sto tylko utrudnia pracę nauczyciela, gdyż wykazy takie są długie i obfitują
w sformułowania, które zewnętrznemu użytkownikowi powinny być dodat-
kowo wyjaS
niane, by ustrzec się uchybień i przeinaczeń. Samodzielne for-
mułowanie celów operacyjnych pozwala dostosować rozwiązania do warun-
ków pracy.
33
Zob. R. I. Arends, dz. cyt., s. 77.
34
Zob. B. Niemierko, art. cyt., s. 15.
35
Zob. tamże.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
s. Anna Walulik CSFN 11
Zwrócenie uwagi na zagadnienie celu w proponowanych katechezach
wynika z faktu, że program katechetyczny, który stanowi ich podstawę,
przyjmuje strukturę egzystencjalną. Przy jej pomocy chce ułatwić katechi-
zowanym nabywanie umiejętnoS
ci religijnego wyjaS
niania w S
wietle słowa
Bożego spraw własnego życia. Zakłada, że cele te mogą być realizowane przy
współudziale wielu S
rodowisk wychowawczych36 .
s. Anna Walulik CSFN
36
Zob. Komisja Wychowania Katolickiego Episkopatu Polski, Program nauczania religii,
Kraków 2001, s. 40.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
13
I
TreS
ci pierwszej grupy tematycznej mają stawać się dla dzieci punktem
wyjS
cia w nabywaniu coraz lepszej umiejętnoS
ci życia opartego na wyzna-
wanej wierze. Dlatego proponujemy najpierw działania umożliwiające na-
wiązanie bliższych więzów w całej grupie katechetycznej. Ponadto dzieci
winny zapoznać się ze szczegółowym programem katechezy, jak również
z podręcznikami, z których będą korzystać.
Za ważne uważamy uwrażliwienie dzieci na to, że całoroczna katecheza
będzie zmierzała do poznawania osoby Boga, który  jak wierzymy  jest
Bogiem bliskim i przyjaznym ludziom. Podczas kolejnych spotkań będą
podejmowane działania pozwalające poznawać zarówno sposób przebywa-
nia Boga poS
ród ludzi, jak również Jego pedagogię. JednoczeS
nie zmierza-
my do stopniowego wyjaS
niania celu, w jakim Bóg nie tylko jest z ludx
mi,
ale też pozwala im się poznawać: Bóg chce ludziom pomagać w przezwy-
ciężaniu nieszczęS
ć, które ich spotykają; Bóg chce doprowadzić człowieka
do pełni szczęS
cia.
Kolejnym elementem treS
ciowym tej grupy tematycznej jest odkrywa-
nie drogi, którą Bóg prowadzi ludzi do siebie: wiara, sakramenty, społecz-
noS
ć wierzących, a przede wszystkim Jezus Chrystus.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
14
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
15
1. W KLASIE CZWARTEJ
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Wspomaganie adaptacji ucznia w nowej rzeczywistoS
ci
edukacyjno-katechetycznej. Modlitwa o Boże błogosławień-
stwo na nowy rok szkolny.
TreS
ć orędzia zbawczego
W nowych warunkach edukacyjnych, a także w procesie
adaptacji czwartoklasisty katecheza szkolna może spełnić
szczególną rolę. Sytuacja ucznia zmienia się diametralnie: nowi
nauczyciele oraz znaczne powiększenie ich grona, przejS
cie ka-
techizowanego z kształcenia zintegrowanego do blokowego,
z jednej klasopracowni do wielu klas itd. Stąd rozpoznawanie
oraz uwzględnianie przeżyć i nadziei ucznia, chrzeS
cijańskie
wsparcie katechety, wspólna modlitwa, praktyka życia chrze-
S
cijańskiego, poszukiwanie szczęS
cia i wspólnoty są podstawo-
wymi treS
ciami wstępnych katechez realizowanych na funda-
mencie wartoS
ci szczęS
cia, wiernoS
ci i wspólnoty. Rozpoczy-
namy od bliskiego uczniowi pragnienia szczęS
cia i nabywania
umiejętnoS
ci budowania wspólnoty w S
rodowisku szkolnym,
rówieS
niczym, rodzinnym, we wspólnocie KoS
cioła.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
16 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
Wyrażamy Bogu i ludziom wdzięcznoS
ć za dar wakacji i roz-
poczynający się rok szkolny, prosimy o błogosławieństwo Boże
oraz umiejętnoS
ć otwierania się w kierunku prawdy i dobra,
szczęS
cia we wspólnocie, umiejętnego wykorzystania czasu.
Metody i S
rodki dydaktyczne
integracyjna: Nazywam się& , jestem& , lubię& , posiadam& ;
sondaż;
praca z podręcznikiem;
pogadanka;
wykład;
kartki A 4 z wpisanymi słowami: nazywam się, jestem, lubię,
posiadam;
teksty modlitwy;
podręcznik ucznia.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Prowadzimy modlitwę wdzięcznoS
ci za dar wakacji w po-
wiązaniu z rozpoczynającym się kolejnym obowiązkiem szkol-
nym ucznia.
W zależnoS
ci od sytuacji klasy pomagamy we wzajemnym
poznawaniu się i tworzeniu relacji koleżeńskich w grupie kla-
sowej.
B. Rozwinięcie
Ukazujemy nową rzeczywistoS
ć szkolną i katechetyczną,
okreS
lamy formy współpracy, dostrzegamy wartoS
ć i przydat-
noS
ć podręcznika do religii, motywujemy do praktyki życia
sakramentalnego i aktywniejszego udziału w pozalekcyjnych
grupach religijnych.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
1. W klasie czwartej 17
C. Zakończenie
Stwarzamy okolicznoS
ć do przedstawienia Bogu w modlitwie
postanowień z racji rozpoczynającego się roku szkolnego.
2. Katecheza
A. Wstęp
Katechezę rozpoczynamy modlitwą dziękczynną zanoszo-
ną Bogu za dar odpoczynku, wakacji, spotkanych ludzi, rodzi-
ców, rodzeństwo, dostrzeżone piękno S
wiata, radoS
ć. TreS
ć
modlitwy spontanicznej może być podawana przez katechetę
lub uczniów. Uczniowie S
piewem lub wybranym tekstem wy-
rażają wdzięcznoS
ć Bogu.
Kolejnym etapem może być działanie umożliwiające pozna- Działania
integrujące
nie się w grupie (w klasie nowo utworzonej lub w sytuacji
klasę
obecnoS
ci nowego katechety). Można zrobić to metodą Nazy-
wam się& , jestem& , lubię& , posiadam& Każde słowo z na-
zwy metody wpisujemy na kartkę A 4 i kładziemy na podłodze.
Uczestnicy siedzą w kręgu i rozpoczynając od osoby prowadzą-
cej, starają się dokończyć swoje zdania. Katechezę w klasie,
w której uczniowie się znają, możemy rozpocząć np. od son-
dażu. Podczas pracy indywidualnej lub w grupach uczniowie
kończą rozpoczęte zdanie, np. W rozpoczynającym się roku
szkolnym chcę pamiętać o& Po zakończonej pracy uczniowie
przedstawiają wyniki całej grupie.
DowiedzieliS
my się o sobie wiele nowego. Co nowego cze-
ka nas w szkole?
B. Rozwinięcie
Spróbujmy znalex
ć odpowiedx
na pytanie, czym będzie się róż- Nasz
podręcznik
niła sytuacja szkolna w klasie czwartej o tego, co robiliS
my w kla-
sach młodszych. Korzystając z podręcznika ucznia (fragment od
słów: W szkole wszyscy& do & jest bliski człowiekowi) ustala-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
18 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
my różnice II etapu edukacyjnego w zestawieniu z kształceniem
zintegrowanym i zadania, jakie czekają nas na katechezie. Jak te
zadania będziemy realizować? Zachęcamy uczniów do systema-
tycznej współpracy, pokazując zalety nowego podręcznika do re-
ligii. Prosimy, by uczniowie przekartkowali swój podręcznik i zna-
lex
li jedną rzecz, która wydaje się im najbardziej interesująca lub
przydatna. Prosimy, by zareklamowali ją kolegom. Zwracamy
uwagę, że ta książka będzie nam służyła jako wypisy z Pisma
R
więtego; skarbiec wiedzy o Bogu i człowieku; modlitewnik
i S
piewnik; pomoc w zastanawianiu się, jakie są moje relacje z Pa-
nem Bogiem; propozycje zadań do rozwiązania. A wszystko to
w nowy, ciekawy sposób. Wskazujemy, że dobre wykorzystanie
podręcznika może być jednym ze sposobów uatrakcyjnienia za-
jęć i nawiązania współpracy z nauczycielem nie tylko na kateche-
zie, ale i na innych przedmiotach.
Plan pracy
W formie krótkiego wykładu katecheta przedstawia inne
w kl. IV
sposoby pracy podczas szkolnej katechezy, przedstawia przed-
miotowy system oceniania z religii, okreS
la formę prowadze-
nia zeszytu oraz podaje wszelkie informacje zgodnie z lokal-
nymi wskazaniami szkolnymi i katechetycznymi. Motywuje
uczniów do systematycznego uczestniczenia w niedzielnej
i S
wiątecznej Eucharystii oraz przypomina o praktykowaniu
sakramentu pokuty i pojednania. Zachęca uczniów do aktyw-
niejszego udziału w życiu wspólnoty KoS
cioła lokalnego (mi-
nistranci, oaza, schola parafialna lub inne formy praktykowa-
ne we wspólnocie lokalnej). Wskazane jest także utworzenie
grupy na terenie szkoły w ramach zajęć pozalekcyjnych, np.
kręgu biblijnego, a także wspólne z uczniami wykonywanie
materiałów do wykorzystania w szkolnej gazetce.
C. Zakończenie
Modlitwa
Zachęcamy uczniów do indywidualnego przypomnienia
(lub podjęcia) osobistych postanowień składanych u początku
rozpoczynającego się roku szkolnego, by przedstawić je Bogu.
Proponujemy słowa modlitwy zamieszczone w podręczniku
ucznia, z przydziałem jej treS
ci poszczególnym uczniom (po
jednym zdaniu dla ucznia):
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
1. W klasie czwartej 19
1. Panie mój,
gdy słyszę dzwonek,
to Ty mi przypominasz,
że mam wykorzystać każdą chwilę,
bo czas już się nie wróci.
2. Daj mi skupienie i uwagę,
abym przyjął każdą nową wiedzę.
3. Chcę uważnie słuchać i mądrze pytać.
4. Nie dozwól, bym przeszkadzał koledze lub nauczycielowi.
5. Nauczycielom daj dużo dobroci i cierpliwoS
ci.
6. Chcę wzrastać w mądroS
ci i w Twojej łasce.
7. A za każdą zdobytą wiedzę mieć wdzięcznoS
ć dla Ciebie
i tych, co mnie dobrze uczą.
8. Przygotuję nowe książki, zeszyty i zeszyt do religii.
9. Z nową siłą i wakacyjnym postanowieniem chcę zacząć
następną klasę. Ciebie zaS
proszę o błogosławieństwo.
(Ks. Tymoteusz, Panie mój)
Wspólnie z uczniami wypowiadamy proS
by o Boże błogo-
sławieństwo w kontekS
cie przedstawionych postanowień.
3. Zeszyt ucznia
Temat: W KLASIE CZWARTEJ
Pod tematem uczniowie wpisują wybrany przez siebie fragment
końcowej modlitwy
4. Praca domowa
Z racji rozpoczynającego się roku szkolnego uczniowie wpi-
sują postanowienie na kartce i wkładają do koperty, którą wkle-
jają pod przepisanym fragmentem modlitwy. Na kopercie na-
pis: Postanowienie. Zachęta do wspólnej modlitwy z rodzica-
mi o Boże błogosławieństwo na cały nowy rok szkolny.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
20
2. PLAN LEKCJI I PLAN BOGA
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Odkrywanie planu Boga względem człowieka w sytuacjach
szczęS
cia i nieszczęS
cia. Zachęta do wdzięcznoS
ci za Boży plan.
TreS
ć orędzia zbawczego
Sygnalizujemy zakres zajęć prowadzonych podczas kate-
chezy jako rozpoznawanie planu Boga wobec każdego z nas.
Bóg jest z nami po to, abyS
my stawali się lepsi, bardziej zado-
woleni, szczęS
liwsi itd. Budzimy wdzięcznoS
ć wobec Boga za
Jego obecnoS
ć i obdarowywanie ludzi.
Bóg działa na naszą rzecz również wtedy, gdy jesteS
my nie-
szczęS
liwi, zaprasza do siebie, by wspomagać nas w trudno-
S
ciach i przezwyciężaniu nieszczęS
ć.
Wprowadzamy pojęcia: szczęS
cie  nieszczęS
cie.
Metody i S
rodki dydaktyczne
pogadanka;
podróż w wyobrax
ni;
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
2. Plan lekcji i plan Boga 21
praca z podręcznikiem;
rozsypanka wyrazowa;
plan lekcji;
plan kształcenia i wychowania z religii i inne plany  rozkłady;
kartki z wypisanymi przymiotami Boga.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
PodkreS
lamy porządkujący charakter planu i dezorganiza-
cję w razie jego braku lub w sytuacji pominięcia jego realiza-
cji. Dostrzeganie planu Boga wobec człowieka.
B. Rozwinięcie
Korzystając z układu treS
ci w podręczniku, prowadzimy do
rozumienia planu Boga wobec człowieka, odkrywamy przy-
mioty Boga. Wprowadzamy pojęcia szczęS
cie  nieszczęS
cie.
Eksponujemy zaproszenie Jezusa aktualne również w chwilach
trudnoS
ci.
C. Zakończenie
Motywujemy do wdzięcznoS
ci Bogu w modlitwie.
2. Katecheza
A. Wstęp
Rozpoczynamy od pogadanki na temat różnych planów, Potrzebny
plan
które uczniowie mogą spotkać Przedstawiamy różne plany, np.
rozkład jazdy autobusów, plan niedzielnych Mszy R
więtych itd.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
22 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
Katecheta może pokazać uczniom własne plany kształcenia
i wychowania, według których prowadzi szkolną katechezę.
Zatrzymujemy się nad szkolnym planem lekcji. Dobrze jeS
li
uczniowie i katecheta mają go ze sobą. Prowadzimy rozmowę,
czym jest plan lekcji i dlaczego jest tak ważny. Wprowadzamy
metodę tzw. podróży w wyobrax
ni na temat: Co by było, gdy-
by nie było planu lekcji w szkole?
Wspomagamy uczniów w dostrzeganiu wartoS
ci planu. In-
formujemy, że w klasie czwartej często będziemy spotykać się
na katechezie z planem Boga. Czym jest plan Boga? Co zawie-
ra? Jak go odkryć?
B. Rozwinięcie
Praca z pod- Odwołując się do układu treS
ci podręcznika do religii, uka-
ręcznikiem
zujemy plan Boga. Korzystamy ze spisu tematów i poszczegól-
Cechy Boga
nych działów tematycznych. Następnie, opierając się na frag-
mencie drugiej jednostki od słów: O czym będziemy mówili&
do & łącznoS
ci z Bogiem, odkrywamy przymioty Boga, które
będą rozpoznawane w poszczególnych jednostkach lekcyjnych.
Katecheta porządkuje odkryte prawdy o Bogu, tworzy na tabli-
cy schemat  plan, uczniowie taki sam wykonują w zeszytach;
można skorzystać z poniżej podanego wzoru.
Zauważamy, że tak przedstawia się plan Boga wobec każ-
dego z nas. Integrujemy poznane treS
ci w zakresie podobień-
stwa planów ludzkich z planem Boga.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
2. Plan lekcji i plan Boga 23
Bóg
Jest z nami i dla nas Jest Przyjacielem
Kocha nas Przekazuje nam różne dary Pomaga nam budować wspólnotę Jest wierny
Obdarza szczęS
ciem
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
24 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
Następnie poszukujemy odpowiedzi na kolejne pytanie. Po
co Pan Bóg przygotował dla człowieka swój plan? Uczniowie
otrzymują tekst biblijny Mt 11, 28 w formie rozsypanki wyrazo-
wej i zgodnie z tekstem biblijnym układają zaproszenie Jezusa.
Mt 11, 28
a ja i obciążeni którzy pokrzepię .
do mnie  Przyjdx
cie was
jesteS
cie, wszyscy, utrudzeni
W rozmowie uczniowie przedstawiają swoje rozumienie
tego tekstu. Można zaproponować napisanie własnej definicji
szczęS
cia i nieszczęS
cia. Po tej pracy konfrontujemy definicje
uczniów z definicjami zamieszczonymi w podręczniku. W za-
kończeniu tego etapu podkreS
lamy, że Bóg pragnie uszczęS
li-
wiać każdego człowieka, jest z nami i dla nas, pomaga nam
dobrze żyć. Bóg zawsze nas oczekuje, również wtedy, gdy nie
jesteS
my szczęS
liwi.
C. Zakończenie
Jeżeli Bóg pragnie uszczęS
liwiać każdego człowieka, jest
z nami i dla nas, pomaga nam dobrze żyć  to podziękujmy Bogu
za Jego plan. Czytamy poszczególne przymioty, np. Bóg jest z na-
mi i dla nas, wyrażamy Bogu wdzięcznoS
ć np. S
piewem Dzięki,
o Panie składamy dzięki, o wszechmogący nasz Królu w niebie.
3. Zeszyt ucznia
Temat: PLAN LEKCJI I PLAN BOGA
TreS
cią zapisu jest schemat tworzony w toku zajęć oraz wkle-
jona rozsypanka wyrazowa.
4. Praca domowa
Na podstawie modlitwy S
w. Benedykta wypisz, jakie dary są
potrzebne każdemu z nas w rozpoznawaniu planu Boga.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
25
3. WE WSPÓLNOCIE Z JEZUSEM
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Rozpoznawanie wartoS
ci wspólnoty, szczególnie euchary-
stycznej, oraz wspieranie osobistej decyzji katechizowanego,
by trwać we wspólnocie z Jezusem.
TreS
ć orędzia zbawczego
Wprowadzenie ucznia w zrozumienie treS
ci wspólnoty
z Bogiem i ludx
mi. Wspomaganie procesu odkrywania osób,
które darzą nas szczególną troską i pozostają we wspólnocie
z nami. Dostrzeganie uprzywilejowanego miejsca Boga we
wspólnocie i werbalizowanie znaków miłoS
ci Boga, szczegól-
nie eucharystycznych: Gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię
moje, tam jestem poS
ród nich (Mt 18, 20).
Dążenie do rozwijania osobistego zaangażowania we wspól-
notę z Bogiem i ludx
mi.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
26 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
Metody i S
rodki dydaktyczne
ćwiczenie: Kto mnie kocha?;
pogadanka;
puzzle plakatowe;
test luk;
praca z podręcznikiem;
piosenka religijna;
materiały ksero: Kto mnie kocha?, tekst luk;
arkusze A 4 do pracy w grupach;
ilustracje częS
ci Mszy R
więtej.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Poszukujemy odpowiedzi na pytanie: czym jest wspólnota,
jakie są uwarunkowania jej powstania i trwania w niej, co daje
wspólnota?
B. Rozwinięcie
Odkrywamy konkretne osoby i sposoby troski o nas ze stro-
ny Boga i ludzi. Ukazujemy szczególny wymiar miłoS
ci Boga
do człowieka we wspólnocie eucharystycznej. Motywujemy do
odpowiedzialnego zaangażowania ucznia we wspólnotę z in-
nymi, a szczególnie z Jezusem.
C. Zakończenie
Integrujemy treS
ci katechezy w kontekS
cie relacji: uczeń 
wspólnota z Jezusem. PieS
ń proS
by-powierzenia to okazja do
umocnienia osobistej decyzji katechizowanego.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
3. We wspólnocie z Jezusem 27
2. Katecheza
A. Wstęp
Wspomagamy ucznia w dostrzeganiu wokół siebie tych, Kto mnie
kocha?
którzy obdarzają nas swoją miłoS
cią. W tym celu proponuje-
my ćwiczenie pod nazwą: Kto mnie kocha? Zamieszczony po-
niżej schemat (przekazany uczniom w formie odbitek kserogra-
ficznych) może być pomocą w zauważeniu życzliwych i kocha-
jących osób. Wskazane jest, by uczniowie wycięli poszczegól-
ne elementy; umożliwi to w póx
niejszym etapie układanie hie-
rarchii. Uczniowie wpisują w kółka osoby (kończąc zdanie),
które troszczą się o ich dobro. Rozpoznajemy też sposoby,
poprzez które nasi bliscy wyrażają wobec nas miłoS
ć.
Kocha
mnie
Kocha
mnie
Kocha
mnie
Kocha
mnie
Kto mnie
kocha???
Kocha
mnie
Kocha
mnie
Kocha
Kocha
mnie
mnie
Kończymy ten etap katechezy stwierdzeniem, że jest nam
dobrze, jesteS
my szczęS
liwi wtedy, gdy doS
wiadczamy miłoS
ci,
gdy są osoby, które są nam bliskie i troszczą się o nas itd. Zgod-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
28 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
nie z wczeS
niejszą sugestią proponujemy ułożenie hierarchii
tych osób. Zauważamy, że z tymi, którzy nas kochają, tworzy-
my wspólnotę. Wyróżniamy wybranym oznaczeniem kółko
z treS
cią Kocha mnie Bóg. W jaki sposób tworzymy wspólno-
tę z Bogiem?
B. Rozwinięcie
Praca Proponujemy metodą puzzli plakatowych zilustrować tekst
w grupach
Mt 18, 20: Gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam
Mt 18, 20
jestem poS
ród nich. Dzielimy klasę na 13 grup. Każda otrzy-
muje arkusz A 4 z napisanym jednym słowem z tekstu biblij-
nego. Uczniowie malują to słowo. Układamy na tablicy całoS
ć
tekstu. Pokazujemy, że aby powstała całoS
ć każda grupa mu-
siała dołożyć swoją częS
ć. Poszukajmy, w jaki sposób może-
my tworzyć wspólnotę z Bogiem  gromadzić się w imię Jezu-
sa? Umieszczamy na tablicy ilustracje tych częS
ci Mszy R
wię-
tej, które najbardziej uwidaczniają jej wspólnotowy charakter:
znak pokoju, Komunia S
więta, zgromadzenie wokół ołtarza&
Wspomagamy ucznia w odkrywaniu wspólnoty ochrzczonych
jako znaku obecnoS
ci Boga. Dążymy do samodzielnego odkry-
wania przez uczniów, że wspólnota spotyka się z Jezusem i in-
nymi w koS
ciele  domu Bożym i domu wspólnoty. Ta obec-
noS
ć umacnia wspólnotę. Bóg troszczy się o nas, gdy groma-
dzi nas podczas Mszy R
więtej, gdy słuchamy słowa Bożego,
przystępujemy do Komunii i gdy dzięki tym darom stajemy się
lepsi.
Proponujemy odkrycie tych treS
ci poprzez wypełnienie te-
stu luk:
Nasza obecnoS
ć ze względu na Jezusa jest x
ródłem obecno-
Test luk
S
ci .................. . Bóg jest obecny w tej ........................, by ją
uczyć i .............................., a wszystko dlatego, by ludzie byli
.........................., aby troszczyli się o innych, czyli obdarzali ich
miłoS
cią, trwali we wspólnocie z ........................ i ze sobą.
Wspólnota spotyka się z Jezusem i innymi w .......................
 domu Bożym, ta obecnoS
ć ......................... wspólnotę. Bóg
troszczy się szczególnie o nas, gdy .......................... nas podczas
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
3. We wspólnocie z Jezusem 29
Mszy R
więtej, gdy ................................... słowa Bożego,
............................... do Komunii S
więtej i gdy dzięki tym darom
stajemy się ................................... .
(brakujące słowa: Boga, wspólnocie, prowadzić, szczęS
liwi,
Bogiem, koS
ciele, umacnia, gromadzi, słuchamy, przystępuje-
my, lepsi).
C. Zakończenie
Powracamy do wstępu katechezy. Dostrzegamy, jak wiele
osób nas kocha, przypominamy sposoby nawiązywania relacji
z innymi. Zauważamy uprzywilejowane miejsce Boga w miło-
S
ci do człowieka, podkreS
lamy znaczenie trwania we wspólno-
cie z Jezusem, co szczególnie wyraża się w naszej pełnej, oso-
bistej aktywnoS
ci podczas niedzielnej i S
wiątecznej Mszy
R
więtej. Zachęcamy do osobistej refleksji na podstawie tekstu
z podręcznika ucznia.
R
piew
Refleksję kończymy wspólnym S
piewem.
Niech miłoS
ć Twoja, Panie, strzeże mnie,
pieS
nią chcę chwalić imię Twe,
i z dziękczynieniem sławić Cię.
3. Zeszyt ucznia
Temat: WE WSPÓLNOCIE Z JEZUSEM
TreS
ć pod tematem: Wklejone materiały z ćwiczenia Kto mnie
kocha? oraz tekst z uzupełnionymi lukami.
4. Praca domowa
Po przeczytaniu treS
ci tematu z podręcznika wyjaS
nij, dlacze-
go nie można myS
leć (mówić): Nikt mnie nie kocha, nikt mnie
nie lubi.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
30
4. CZY CHCESZ BYĆ SZCZĘR
LIWY?
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cele katechezy
Poszukiwanie i odkrywanie szczęS
cia człowieka. OkreS
le-
nie warunków bycia szczęS
liwym. Uwrażliwienie na obecnoS
ć
kochającego Boga w życiu człowieka oraz kształtowanie po-
stawy współpracy z Bogiem w budowaniu własnego szczęS
cia.
TreS
ć orędzia zbawczego
Człowiek pragnie szczęS
cia. Nazywa je życiem, pokojem,
radoS
cią, odpoczynkiem, błogosławieństwem, zbawieniem 
posiadanie tych dóbr lub ich brak sprawia, że czuje się szczę-
S
liwy lub nieszczęS
liwy. Biblijne okreS
lenia  błogosławieni
czy  przeklęci nie ogłaszają wcale błogosławieństwa, które
daje szczęS
cie, czy przekleństwa, które sprowadza nieszczęS
cie
 lecz wzywają, w imię przeżywania własnego szczęS
cia, do
kroczenia drogami, które do tego szczęS
cia prowadzą.
Religijne pojęcie szczęS
cia zakłada zawsze u swych x
ródeł
obecnoS
ć Boga, prowadzi od tego, co ziemskie, do tego, co nie-
bieskie. W odróżnieniu od bogów greckich, pozdrawianych za-
zwyczaj zawołaniem  szczęS
liwi , jako że byli oni wcieleniem
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
4. Czy chcesz być szczęS
liwy? 31
marzeń człowieka, Biblia nie zajmuje się specjalnie szczęS
liwo-
S
cią Boga (por. 1 Tym 1, 11; 6, 15), absolutnie niewspółmierną
do tego szczęS
cia, ku któremu wzdycha człowiek. Widziała ona
w Jahwe przede wszystkim Boga chwały, Boga, który pragnie
swą chwałę dzielić z ludx
mi. Jahwe pochyla się z całą pieczoło-
witoS
cią nad swoim ludem. SzczęS
cie człowieka rodzi się z ła-
ski Bożej i jest uczestniczeniem w chwale Bożej. W przekona-
niu Izraelity bać się Boga, zachowywać Jego prawo, słuchać
MądroS
ci  to znaczy oczekiwać na zapłatę w postaci szczęS
cia,
to nawet już je posiadać, gdy chodzi o bardziej żyjących duchem;
to znaczy być z Bogiem na zawsze, doznając po Jego prawicy
rozkoszy niebieskich (por. Ps 16, 11; 73, 23n).
SzczęS
cie doczesne to prowadzić życie, które zasługuje na
miano życia i być do tego życia przygotowanym przez same-
go Boga (Ps 94, 12). Razem z przyjS
ciem Jezusa Chrystusa dane
są wirtualnie wszystkie dobra, a szczęS
cie znajduje w Nim swój
ideał i równoczeS
nie dopełnienie. On sam jest bowiem Króle-
stwem, które już przyszło. Swoim wyznawcom zostawia dobro
najwyższe  Ducha R
więtego  jako zadatek dziedzictwa nie-
bieskiego. Jezus jest Tym, który sam żyje pełnią szczęS
cia pro-
ponowanego innym ludziom. On przyszedł, by przynieS
ć od
Boga uroczyste  tak na wszystkie obietnice Starego Testamen-
tu. Królestwo niebieskie zostało dane, potrzeby ludzkie zosta-
ły zaspokojone, skończyły się utrapienia. Miłosierdzie i życie
zostały okazane w Bogu.
Metody i S
rodki dydaktyczne
gwiazda skojarzeń;
praca w grupach;
praca z podręcznikiem dla ucznia;
pogadanka;
teksty Pisma R
więtego.
Literatura pomocnicza
X. L�on-Dufour, Słownik teologii biblijnej, Poznań-Warsza-
wa 1985.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
32 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
W. J. Harrington, Klucz do Biblii, Warszawa 1982.
A. L�pple, Od egzegezy do katechezy, t. I i II, Warszawa 1986.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Początkowa częS
ć katechezy ma na celu odwołanie się do
osobistych doS
wiadczeń uczniów związanych z przeżywaniem,
rozumieniem i definiowaniem szczęS
cia. Poszukujemy odpo-
wiedzi na pytanie: Co to znaczy być szczęS
liwym? Co dla kogo
oznacza szczęS
cie?
B. Rozwinięcie
Przedstawiamy biblijne przykłady bycia szczęS
liwym. Okre-
S
lamy, co przynosi prawdziwe szczęS
cie człowiekowi, warun-
ki bycia szczęS
liwym. Zwracamy uwagę na obecnoS
ć Mesja-
sza w życiu i historii ludzi, będącego x
ródłem ich największe-
go i najpełniejszego szczęS
cia.
C. Zakończenie
W podsumowaniu zmierzamy do uporządkowania treS
ci
katechezy oraz wskazania na znaczenie i bliskoS
ć szczęS
cia
w codziennym życiu człowieka.
2. Katecheza
A. Wstęp
 Ballada Z pomocą metody  gwiazda skojarzeń szukamy odpowie-
o szczęS
ciu
dzi na pytanie: Co to znaczy być szczęS
liwym? Zapisujemy na
tablicy wypowiedzi uczniów. Następnie czytamy zamieszczoną
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
4. Czy chcesz być szczęS
liwy? 33
w podręczniku ucznia Balladę o szczęS
ciu, odkrywając, co zna-
czy być szęS
liwym dla bohaterów ballady: burego misia, małej
mrówki, S
limaka, polnego wiatru, posępnego sępa, kosa. Znala-
złszy odpowiedx
na te pytania, zwracamy uwagę, że pragnienia
tych zwierzątek są bardzo bliskie ich codziennoS
ci, związane
z ich normalnym życiem. JednoczeS
nie są drogami, które prowa-
dzą je do oczekiwanego szczęS
cia. Następnie stawiamy problem
katechezy: co dla chrzeS
cijanina znaczy być szczęS
liwym?
B. Rozwinięcie
Rozwiązania postawionego problemu szukamy w PiS
mie Praca z tek-
stem biblij-
R
więtym. Dzielimy klasę na 3-4 osobowe zespoły, przydziela-
nym
jąc każdemu jeden z podanych niżej tekstów. Zadaniem kate-
chizowanych jest przeczytać tekst, a następnie odpowiedzieć
krótko, kto w podanym fragmencie jest szczęS
liwym oraz co
jest powodem jego szczęS
cia. Katecheta według uznania wy-
korzystuje albo wszystkie podane teksty, albo tylko niektóre.
SzczęS
liwy mąż, który nie potknął się ustami i nie jest przybity Grupa I
smutkiem grzechów. SzczęS
liwy, którego dusza nie potępia i kto
Syr 14, 1-2
nie stracił swojej nadziei.
SzczęS
liwy mąż, który się ćwiczy w mądroS
ci i który się radzi Grupa II
swego rozumu; który rozważa drogi jej w swym sercu i zasta- Syr 14, 20-21
nawia się nad jej ukrytymi sprawami.
Lecz Pan czeka, by wam okazać łaskę i dlatego stoi, by się Grupa III
zlitować nad wami, bo Pan jest sprawiedliwym Bogiem. Szczę-
Iz 30, 18
S
liwi wszyscy, którzy w Nim ufają!
SzczęS
liwy mąż, który nie idzie za radą występnych, nie wcho- Grupa IV
dzi na drogę grzeszników i nie zasiada w kole szyderców, lecz
Ps 1, 1-2
ma upodobanie w Prawie Pana, nad Jego Prawem rozmyS
la
dniem i nocą.
SzczęS
liwy ten, kto myS
li o biednym i o nędzarzu, w dniu nie- Grupa V
szczęS
cia Pan go ocali. Pan go ustrzeże, zachowa przy życiu, Ps 41, 2-4
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
34 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
uczyni szczęS
liwym na ziemi i nie wyda go wS
ciekłoS
ci jego
wrogów. Pan go pokrzepi na łożu boleS
ci: podczas choroby
poprawi mu posłanie.
Grupa VI SzczęS
liwy, kto znalazł roztropnoS
ć, kto może przemawiać do
uszu tych, którzy go słuchają; jakże wielki jest ten, kto znalazł
Syr 25, 9-11a
mądroS
ć, ale nikt nie jest większy od tego, kto się boi Pana.
Bojax
ń Pana wszystko przewyższa.
Podczas omawiania pracy w grupach, zapisujemy hasłowo
na tablicy, co czyni człowieka szczęS
liwym. Na tablicy mogą
pojawić się następujące hasła:
mówi prawdę
ma czyste serce
jest radosny
jest mądry
zastanawia się nad swą drogą
ufa Bogu
czyni dobro, unika zła
myS
li o biednym
boi się gniewu Pana, czci Go.
Jezus pełnią Następnie stawiamy pytanie: Czy jest ktoS
, kto wypełnił te
szczęS
cia
wszystkie warunki bycia szczęS
liwym, kto w swoim życiu
wypełniał to wszystko, co przed chwilą przeczytaliS
my we
wskazanych fragmentach Pisma R
więtego? Prowadząc poga-
dankę, wskazujemy na Jezusa, który wypełnia i realizuje po-
wyższe zalecenia, a zarazem przynosi człowiekowi szczęS
cie,
czyni człowieka szczęS
liwym. Wskazujemy na odkupienie,
którego dokonał, wyzwalając człowieka z grzechu, lęku, samot-
noS
ci. Zwracamy uwagę na Jego miłoS
ć do człowieka, troskę
o każdego z nas bez względu na wygląd czy majątek, gdyż od
tego nie zależy nasze szczęS
cie.
C. Zakończenie
Powracamy do wyobrażeń szczęS
cia wymienionych za po-
mocą  Gwiazdy skojarzeń na początku katechezy i zapisa-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
4. Czy chcesz być szczęS
liwy? 35
nych na tablicy oraz warunków bycia szczęS
liwym. Doprowa-
dzamy do konkluzji, że człowiek, aby być szczęS
liwym, musi
pokonać nie tylko brak różnych rzeczy, ale przede wszystkim
samotnoS
ć, lęk i grzech. PoznaliS
my, co naprawdę może uczy-
nić człowieka szczęS
liwym. Napiszmy nasz osobisty plan zdo-
bywania, osiągania szczęS
cia.
3. Zeszyt ucznia
Temat: CZY CHCESZ BYĆ SZCZĘR
LIWY?
SzczęS
liwym jest ten, kto tak jak Pan Jezus wypełnia słowo
Boże i
 mówi prawdę,
 ma czyste serce,
 jest radosny,
 jest mądry,
 zastanawia się nad swą drogą,
 ufa Bogu,
 czyni dobro, unika zła,
 myS
li o biednym,
 boi się gniewu Pana, czci Go.
4. Praca domowa
Na podstawie katechezy i tekstu w podręczniku napisz lub
narysuj, kto przynosi Ci szczęS
cie i co powinieneS
, chcesz lub
postanawiasz robić, aby być szczęS
liwym.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
36
5. SZUKAJ PRZYJACIÓŁ
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cele katechezy
Ukazanie wartoS
ci prawdziwej przyjax
ni. Wspomaganie
osobistej odpowiedzialnoS
ci za przyjaciół. Rozbudzanie potrze-
by bycia przyjacielem i posiadania przyjaciół.
TreS
ć orędzia zbawczego
Człowiek zajmuje wyjątkowe miejsce w stworzeniu (por.
KKK 355); jest ukonstytuowany w przyjax
ni ze swoim Stwórcą
oraz w harmonii z sobą samym i otaczającym go stworzeniem
(por. KKK 374).  Pierwszy błąd, przynoszący dziS
wielkie i po-
wszechne szkody, polega na zapomnieniu o istnieniu węzłów
wzajemnej solidarnoS
ci i miłoS
ci między ludx
mi, na które jako
na koniecznoS
ć wskazuje wspólne pochodzenie wszystkich
i równoS
ć duchowej natury takiej samej u wszystkich (...),
a które są nakazane faktem ofiary złożonej na ołtarzu krzyża
Ojcu przedwiecznemu przez Chrystusa Pana, dla odkupienia
skażonej grzechem ludzkoS
ci (KKK 1939).
Przyjax
ń zajmuje bardzo ważne miejsce w życiu człowie-
ka i czyni go szczęS
liwym. Pismo R
więte poS
więca przyjax
ni
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
5. Szukaj przyjaciół 37
wiele miejsca. Za wiernego przyjaciela nie ma odpłaty (Syr 6,
15n; 7, 18), bo on kocha zawsze (Prz 17, 17), czyniąc życie
rozkoszą (Ps 133; Prz 15, 17). Przyjax
ń, im jest starsza, tym
bardziej zyskuje na wartoS
ci. Wino nowe, przyjaciel nowy  jeS
li
się zestarzeje  z przyjemnoS
cią wypijesz (Syr 9, 10). Potrafi
ona docenić otwartą naganę (Prz 27, 5n), ale w swym istnie-
niu opiera się przede wszystkim na bojax
ni Bożej: Wierny przy-
jaciel jest lekarstwem życia: znajdą go bojący się Pana. Boją-
cy się Pana dobrze pokieruje swoją przyjax
nią, bo jakim on jest,
takim jest jego blix
ni (Syr 6, 16n).
Posyłając swego Syna między nas, Bóg okazał się Przyjacie-
lem ludzi (Tt 3, 4). Dzięki Jezusowi przyjax
ń otrzymała dostrze-
galne, żywe oblicze: On miłował bogatego młodzieńca (por. Mk
10, 21), Łazarza (por. J 11, 3. 11. 35n); miał towarzyszy, którzy
podzielali z Nim Jego sposób bycia (Mk 3, 14); innym zaS

uczniom Jezus oS
wiadcza: Już was nie nazywam sługami (& ) ale
nazwałem was przyjaciółmi (J 15, 15). Dzielili bowiem Jego
doS
wiadczenia i byli gotowi wziąć na siebie Jego mękę (Łk 22,
28n). Jezus dzieli się z nimi, jak Przyjaciel z przyjaciółmi tajem-
nicami swojego Ojca (J 15, 15). Typem przyjaciela Jezusa, wier-
nym aż do krzyża, jest uczeń, którego Jezus miłował (J 13, 23)
i którego oddał w opiekę swojej własnej Matce (por. J 19, 26).
Ci, których Pan wybrał sobie na przyjaciół, czują się powiązani
między sobą przyjax
nią, natomiast obraz przyjax
ni, jaką kulty-
wowano w pierwotnej gminie (por. Dz 2, 44n; 4, 32), jest dla
wszystkich chrzeS
cijan ideałem oraz siłą.
W katechezie pragniemy zwrócić uwagę na wartoS
ć przyjax
-
ni, prawa, którymi się kieruje, oraz jej szczególną rolę w życiu
każdego człowieka i chrzeS
cijanina. W tym kontekS
cie ukazuje-
my Jezusa  przyjaciela ludzi, który swoją przyjax
nią nadaje sens
i wartoS
ć wszelkiej przyjax
ni  zarówno ludzkiej, jak i przyjax
-
ni z Bogiem; który w przyjax
ni realizuje przykazanie miłoS
ci.
Metody i S
rodki dydaktyczne
odtwarzanie nagrania;
pogadanka;
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
38 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
praca z podręcznikiem;
metoda  niedokończone zdania ;
analiza tekstu biblijnego;
formularz do metody  niedokończone zdania ;
tekst Pisma R
więtego na folii;
grafoskop.
Literatura pomocnicza
W. Kubik, Zarys dydaktyki katechetycznej, IKR, Kraków 1990,
s. 252.
X. L�on-Dufour, Słownik teologii biblijnej, Pallottinum, Po-
znań-Warszawa 1985, s. 821n.
A. L�pple, Od egzegezy do katechezy, t. I, II, Warszawa 1986.
W. J. Harrington, Klucz do Biblii, Warszawa 1982.
Metody aktywizujące w katechezie, Klanza 1998, s. 37n.
J. I. Kraszewski, Kwiat paproci, w: Kwiat paproci i inne ba-
S
nie polskie, Warszawa 1986, s. 17n.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Na podstawie baS
ni Kwiat paproci stawiamy problem ka-
techezy: Czy przyjax
ń jest człowiekowi potrzebna? Czy bez
przyjaciół można być szczęS
liwym? Co robić, aby mieć przy-
jaciół?
B. Rozwinięcie
Rozwiązania postawionego problemu szukamy w PiS
mie
R
więtym. Podczas pracy z tekstem zwracamy uwagę na prawa
przyjax
ni okreS
lone przez Jezusa, Jego nakazy i obietnice.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
5. Szukaj przyjaciół 39
PodkreS
lamy koniecznoS
ć przyjax
ni w życiu człowieka, jej
obecnoS
ć w życiu i doS
wiadczeniu Jezusa.
C. Zakończenie
W podsumowaniu zwracamy uwagę na konkretne przejawy
ludzkiej przyjax
ni, tłumacząc, że w niej również jest wyrażo-
na przyjax
ń z Bogiem.
2. Katecheza
A. Wstęp
Katechezę rozpoczynamy od odtworzenia nagrania baS
ni SzczęS
cie
bez innych?
Kwiat paproci lub streszczamy jej treS
ć. BaS
ń opowiada
o chłopcu chcącym zdobyć kwiat paproci, który zerwany
w noc S
więtego Jana, miał przynosić wielkie, nadzwyczajne
szczęS
cie. Po wielu próbach, ciężkim przedzieraniu się przez
ciemny i straszliwy las, chłopcu udaje się w końcu zerwać
kwiat. Staje się bardzo bogaty, każda myS
l, zachcianka natych-
miast mu się spełnia  jest jednak zupełnie sam, gdyż swoim
szczęS
ciem z nikim nie może się podzielić. Moc cudownego
kwiatu znika wraz z całym bogactwem, gdy zostanie podzie-
lone. Chłopiec trzykrotnie stoi przed wyborem  podzielić się
z ubogimi rodzicami i głodującym rodzeństwem i stać się
znowu ubogim, czy posiadać to wszystko, pozostając samot-
nym. Chłopiec nie zdążył się podzielić, gdyż przybywając po
raz trzeci do swej rodzinnej zagrody, dowiaduje się, że wszy-
scy z głodu i choroby pomarli (por. J. I. Kraszewski, Kwiat
paproci, dz. cyt.).
Następnie prowadzimy pogadankę, zastanawiając się nad
warunkiem, jaki stawia zaczarowana paproć, a dotyczącym za-
trzymania dla siebie otrzymanego szczęS
cia. Kończymy pyta-
niami: Czy można być szczęS
liwym samemu, nie dzieląc się
swoim szczęS
ciem z najbliższymi, z nikim? Czy bez przyjaciół
można być szczęS
liwym? Czy przyjax
ń jest człowiekowi po-
trzebna?
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
40 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
B. Rozwinięcie
Rozwiązania tego problemu i odpowiedzi na te pytania
poszukamy w PiS
mie R
więtym.
J 15, 12-17 To jest moje przykazanie, abyS
cie się wzajemnie miłowali, tak
jak Ja was umiłowałem. Nikt nie ma większej miłoS
ci od tej, gdy
ktoS
życie swoje oddaje za przyjaciół swoich. Wy jesteS
cie przy-
jaciółmi moimi, jeżeli czynicie to, co ja wam przykazuję. Już
was nie nazywam sługami, bo sługa nie wie, co czyni pan jego,
ale nazwałem was przyjaciółmi, albowiem oznajmiłem wam
wszystko, co usłyszałem od Ojca mego. Nie wyS
cie Mnie wy-
brali, ale Ja was wybrałem i przeznaczyłem was na to, abyS
cie
szli i owoc przynosili i aby owoc wasz trwał - aby wszystko dał
wam Ojciec, o cokolwiek Go poprosicie w imię moje. To wam
przykazuję, abyS
cie się wzajemnie miłowali.
Analiza Po uroczystym odczytaniu tego fragmentu Ewangelii, za
tekstu bi-
pomocą grafoskopu umieszczamy tekst na ekranie, tak by wszy-
blijnego
scy uczniowie mogli odwołać się do jego treS
ci. Odkrywamy
prawa przyjax
ni przyniesionej i ogłoszonej przez Jezusa i za-
pisujemy je na tablicy. Powinny pojawić się następujące tre-
S
ci: być gotowym oddać życie za przyjaciół; czynić to, co Je-
zus przykazał; słuchać tego, co mówi Jezus; przynosić owoc;
wzajemnie się miłować. W podsumowaniu wskazujemy na
doniosłą wartoS
ć przyjax
ni, odpowiedzialnoS
ć za nią oraz po-
trzebę jej przeżywania, dzielenia się z kimS
sobą. PodkreS
lamy,
że dbając o własnych przyjaciół, realizujemy przykazanie mi-
łoS
ci.
C. Zakończenie
Dokończ W końcowej częS
ci katechezy wykorzystujemy metodę
zdanie 
 Niedokończone zdania . Każdy z uczniów otrzymuje kartkę
przyjax
ń
z umieszczonymi na niej fragmentami zdań, które należy uzu-
pełnić. Są one zaczerpnięte z zamieszczonego w podręczniku
dla ucznia fragmentu z księgi MądroS
ci Syracha. Celem nie jest
zgadywanie bądx
odpisanie tekstu biblijnego, lecz samodziel-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
5. Szukaj przyjaciół 41
ne zakończenie. Przykładowy formularz do metody  niedokoń-
czone zdania (por. Syr 6.14-16).
WIERNY BOWIEM PRZYJACIEL&
ZA WIERNEGO PRZYJACIELA&
WIERNY PRZYJACIEL JEST&
Po odczytaniu kilku wypełnionych arkuszy konfrontujemy Biblia
o przyjax
ni
pomysły zdań zaproponowane przez uczniów z tekstem biblij-
nym z podręcznika i ustalamy, jakie cechy według nich powi-
nien posiadać ich przyjaciel i o jakie oni powinni się zatrosz-
czyć, by być przyjacielem innych.
3. Zeszyt ucznia
Temat: SZUKAJ PRZYJACIÓŁ
Każdy uczeń wkleja wypełniony przez siebie formularz.
4. Praca domowa
Polecamy, aby uczniowie zastanowili się i napisali, co mogą
zrobić dla swych przyjaciół.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
42
6. ZNAKI OBECNOR
CI BOGA
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cele katechezy
US
wiadomienie katechizowanym istnienia wielu znaków
będących sposobem komunikacji. Kształtowanie umiejętnoS
ci
odkrywania Boga objawiającego się i przychodzącego do czło-
wieka w znakach. Uwrażliwienie i wychowywanie do spotka-
nia z Bogiem w znakach i sakramentach.
TreS
ć orędzia zbawczego
Bóg karmi wiarę swego ludu przypominaniem minionych
znaków i przez obecne znaki. Wzbudza nadzieję, zapowiada-
jąc przyszłe znaki. Człowiek w codziennym życiu posługuje się
wieloma znakami.  Znaki i symbole zajmują ważne miejsce
w życiu ludzkim. Człowiek jako istota zarówno cielesna, jak
i duchowa, wyraża i rozumie rzeczywistoS
ci duchowe za po-
S
rednictwem znaków i symboli materialnych. Jako istota spo-
łeczna człowiek potrzebuje znaków i symboli, by kontaktować
się z innymi za poS
rednictwem języka, gestów i czynnoS
ci. To
samo odnosi się do jego relacji z Bogiem. Bóg przemawia do
człowieka za poS
rednictwem widzialnego stworzenia (KKK
1146-1147). Znakami mogą być słowa, gesty, przedmioty, ję-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
6. Znaki obecnoS
ci Boga 43
zyk pisany, migowy, ludzkiego ciała. Znaki są umowne i natu-
ralne. Znaki umowne wynikają ze wzajemnej umowy między
ludx
mi, np: znaki drogowe, język migowy. Znaki naturalne
wynikają z natury rzeczy, np: zryta ziemia na leS
nej S
cieżce,
S
lady zwierząt itp. Cechą znaku jest jego jednoznacznoS
ć, jed-
nakowo oczywiste dla wszystkich znaczenie. Poprzez znaki
człowiek wyraża siebie, komunikuje się z innymi. TreS
cią ka-
techezy jest uS
wiadomienie uczniom istnienia znaków i uwraż-
liwienie ich na znaki Bożej obecnoS
ci w ich życiu i S
wiecie.
Metody i S
rodki dydaktyczne
praca z podręcznikiem;
pogadanka;
praca z tekstem biblijnym;
zabawa tematyczna;
tekst Ewangelii: Łk 24, 13-35;
narysowane symbole sakramentów.
Literatura pomocnicza
A. Hajduk, Wychowanie do rozumienia znaków i symboli litur-
gicznych,  Horyzonty Wiary 9(1998)2, s. 5-18.
L. Gannaz, Pedagogika znaków,  Katecheta 7(1963), s. 176.
X. L�on-Dufour, Słownik teologii biblijnej, Pallottinum, Po-
znań-Warszawa 1985, s. 1143n.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
US
wiadamiamy istnienie znaków rozumianych i odczytywa-
nych przez wielu ludzi.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
44 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
B. Rozwinięcie
Wskazujemy znaki Bożej obecnoS
ci w KoS
ciele i w S
wie-
cie. Pobudzamy do odkrywania Boga objawiającego się w zna-
kach. Utrwalamy znajomoS
ć sakramentów.
C. Zakończenie
PodkreS
lamy, że Bóg jako istota niewidzialna spotyka się
z człowiekiem za pomocą znaków. Dążymy do wywołania re-
fleksji będącej podstawą odkrywania znaków Boga w otacza-
jącym S
wiecie.
2. Katecheza
A. Wstęp
Praca z pod- Wykorzystując zawarty w podręczniku ucznia tekst, zwra-
ręcznikiem
camy uwagę na występujące w lesie, znane wszystkim miesz-
ucznia
kańcom lasu znaki: zryta ziemia na S
cieżce, połamane gałązki,
gniazdo ukryte w krzakach, S
cieżka wydeptana do wodopoju.
Ustalamy z uczniami ich znaczenie i prosimy, by podali przy-
kłady znaków, z którymi spotykają się na co dzień. Wskazując
na istnienie tych znaków, stawiamy problem katechezy: Czy
chrzeS
cijanie również posiadają charakterystyczne, wyrażają-
ce wiarę znaki, czy umieją dzięki nim rozpoznawać się, czy Bóg
objawia się w znakach?
B. Rozwinięcie
Praca z tek- Rozwiązania postawionego problemu szukamy w PiS
mie
stem biblij-
R
więtym. Uczniowie otrzymują tekst perykopy biblijnej z Ewan-
nym
gelii wg. S
w. Łukasza, szukając występujących w nim znaków:
Tego samego dnia dwaj z nich byli w drodze do wsi zwanej
Łk 24, 13-32
Emaus, oddalonej o szeS
ćdziesiąt stadiów od Jerozolimy. Roz-
mawiali oni z sobą o tym wszystkim, co się wydarzyło. Gdy tak
rozmawiali i rozprawiali z sobą, sam Jezus przybliżył się i szedł
z nimi. Lecz oczy ich były niejako na uwięzi, tak że Go nie po-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
6. Znaki obecnoS
ci Boga 45
znali. On zaS
ich zapytał:  Cóż to za rozmowy prowadzicie ze
sobą w drodze? Zatrzymali się smutni. A jeden z nich, imie-
niem Kleofas odpowiedział Mu:  Ty jesteS
chyba jedynym
z przebywających w Jerozolimie, który nie wie co się tam w tych
dniach stało . Zapytał ich:  Co takiego? Odpowiedzieli Mu:
 To, co się stało z Jezusem Nazarejczykiem, który był prorokiem
potężnym w czynie i słowie wobec Boga i całego ludu; jak
arcykapłani i nasi przywódcy wydali Go na S
mierć i ukrzyżo-
wali. A myS
my się spodziewali, że On właS
nie miał wyzwolić
Izraela. Tak, a po tym wszystkim dziS
już trzeci dzień, jak to się
stało. Nadto niektóre z naszych kobiet przeraziły nas: były rano
u grobu, a nie znalazłszy Jego ciała, wróciły i opowiedsziały,
że miały widzenie aniołów, którzy zapewniają, iż On żyje. Po-
szli niektórzy z naszych do grobu i zastali wszystko tak jak
kobiety opowiadały, ale Jego nie widzieli . Na to On rzekł do
nich:  O nierozumni, jak nieskore są wasze serca do wierze-
nia we wszystko, co powiedzieli prorocy! Czyż Mesjasz nie miał
tego cierpieć, aby wejS
ć do swej chwały? I zaczynając od
Mojżesza poprzez wszystkich proroków wykładał im, co we
wszystkich Pismach odnosiło się do Niego. Tak przybliżyli się
do wsi, do której zdążali, a On okazywał jakoby miał iS
ć dalej.
Lecz przymusili Go mówiąc:  Zostań z nami, gdyż ma się ku
wieczorowi i dzień się już nachylił . Wszedł więc, aby zostać
z nimi. Gdy zajął z nimi miejsce u stołu, wziął chleb, odmówił
błogosławieństwo, połamał go i dawał im. Wtedy oczy im się
otworzyły i poznali Go, lecz On zniknął im z oczu. I mówili
nawzajem do siebie:  Czy serce nie pałało w nas, kiedy rozma-
wiał z nami w drodze i Pisma nam wyjaS
niał? .
Uczniowie powinni znalex
ć następujące znaki: łamanie
chleba, zasiadanie do stołu; wyjaS
nianie Pisma. Prowadzimy
rozmowę, w wyniku której wyjaS
niamy, że  łamanie chleba ,
 zasiadanie do stołu oznacza Eucharystię, KoS
ciół (wspólno-
tę);  wyjaS
nianie Pisma oznacza słowo Boże.
Następnie pomagamy uczniom odkryć znaki obecnoS
ci Znaki obec-
noS
ci Boga
Boga w KoS
ciele za pomocą przygotowanej wczeS
niej zabawy.
w KoS
ciele
Przeprowadzamy ją w następujący sposób. Z kolorowego bry-
stolu wycinamy jednakowe prostokąty, na których naklejamy
znaki oznaczające poszczególne sakramenty, np: NajS
więtszy
Sakrament  hostia; Chrzest  woda, chrzcielnica; sakrament
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
46 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
pojednania  znak krzyża, konfesjonał; małżeństwo  obrącz-
ki; sakrament chorych  oleje, łóżko z sylwetką chorego; bierz-
mowanie  gołębica, języki ognia; kapłaństwo  stuła, ksiądz
odprawiający Mszę R
więtą. Klasę dzielimy na dwa zespoły.
Uczniowie, po jednym z każdej grupy, podchodzą do nauczy-
ciela i losują jeden znak sakramentu, który rysują na tablicy.
Zadaniem drużyny jest podać nazwę sakramentu.
Praca z pod- Po wymienieniu wszystkich sakramentów zastanawiamy się,
ręcznikiem
w jaki sposób sakramenty, które uczniowie przyjęli (chrzest,
pokuta, Eucharystia) są znakami Bożej obecnoS
ci. Możemy to
uczynić na podstawie ostatniego akapitu z podręcznika ucznia.
C. Zakończenie
Pogadanka WyjaS
niamy, że w sakramentach Bóg przychodzi nam z po-
mocą i dzięki temu możemy odkrywać inne znaki Jego obec-
noS
ci. Proponujemy, aby w tej częS
ci katechezy skorzystać
z wiersza zamieszczonego w podręczniku ucznia. Zwracamy
uwagę, co o Bogu mówi autorka (jest, nikt Go nie słyszy, nikt
Go nie widzi, jest& ). Odkrywamy miłoS
ć i troskę Boga o nas,
którą nam okazuje poprzez znaki i drogowskazy, jakie nam po-
zostawia, nie zostawiając nas samych. PodkreS
lamy, że Bóg
jako istota niewidzialna spotyka się z człowiekiem za pomocą
znaków. Pytamy, wywołując refleksję, jak każdy z katechizo-
wanych może odpowiedzieć Bogu na Jego ukrytą obecnoS
ć.
Uwrażliwiamy na znaki Bożej obecnoS
ci.
3. Zeszyt ucznia
Temat: ZNAKI OBECNOR
CI BOGA
TreS
ć notatki powinny stanowić nazwy poszczególnych sakra-
mentów i odpowiadające im znaki: hostia, chrzcielnica, krzyż,
konfesjonał, obrączki, otwarta księga Pisma R
więtego, przyro-
da, wspólnota itd.
4. Praca domowa
Zastanów się i narysuj, w jakim znaku rozpoznałeS
ostatnio
obecnoS
ć Boga.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
47
7. NAJWIĘKSZY ZNAK PRZYJA" NI BOGA
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cele katechezy
Odkrywanie tajemnicy miłoS
ci i przyjax
ni Boga do człowie-
ka, ukazanej we wcieleniu Syna Bożego. Ukazanie dobroci
i troski Boga o człowieka. Budzenie zaufania wobec Boga.
TreS
ć orędzia zbawczego
Trzy Osoby Boskie, widząc ludzkoS
ć rozdartą przez tak
wiele grzechów, postanawiają w swojej odwiecznoS
ci, że Dru-
ga Osoba stanie się człowiekiem, żeby zbawić rodzaj ludzki
(por. I. Loyola, Ćwiczenia duchowne 102). Bóg jest miłoS
cią
i chce, aby wszyscy ludzie zostali zbawieni (por. 1 Tym 2, 4;
4, 10). Dlatego właS
nie posłał swego Syna jako Zbawiciela
S
wiata (1 J 4, 14),  bez którego nic się nie stało, co się stało
(J 1, 3). Jezus jest znakiem tej miłoS
ci i przyjax
ni Boga do
człowieka i chce, abyS
my stojąc obok Niego i razem z Nim,
mówili Ojcze nasz, a przez wyznanie grzechów otrzymywali
Jego przebaczenie i abyS
my karmili się Nim w Eucharystii. Jak
uczy Katechizm KoS
cioła Katolickiego:  Słowo stało się cia-
łem, abyS
my poznali w ten sposób miłoS
ć Bożą: �W tym obja-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
48 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
wia się miłoS
ć Boga ku nam, że zesłał Syna swego Jednorodzo-
nego na S
wiat, abyS
my życie mieli dzięki Niemu (1 J 4, 9).
�Tak bowiem Bóg umiłował S
wiat, że Syna swego Jednorodzo-
nego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał
życie wieczne (J 3, 16). Słowo stało się ciałem, by uczynić nas
�uczestnikami Boskiej natury (2 P 1, 4). Taka jest racja, dla
której Słowo stało się człowiekiem, Syn Boży Synem Człowie-
czym: aby człowiek, jednocząc się ze Słowem i przyjmując
w ten sposób synostwo Boże, stał się synem Bożym (KKK
458. 460). Kiedy pojawił się na ziemi  nasz Bóg i Zbawiciel
(Tt 2, 13), Ten, który przyszedł, aby zbawić grzeszników (1
Tym 1, 15), wtedy objawiły się łaska i miłoS
ć Boga naszego
Zbawiciela (Tt 2, 11; 3, 4). Przez swoją S
mierć i zmartwych-
wstanie Chrystus stał się dla nas  " ródłem zbawienia wiecz-
nego (Hbr 5, 9). W katechezie zwracamy uwagę, że jest to
największy znak Bożej miłoS
ci i przyjax
ni do człowieka.
Metody i S
rodki dydaktyczne
R
piew piosenki Tato (Nie boję się, gdy ciemno jest) zespołu
Arka Noego;
pogadanka;
telegram z treS
cią J 3, 16-17;
list;
kaseta z nagraniem Tato (Nie boję się, gdy ciemno jest) zespo-
łu Arka Noego.
Literatura pomocnicza
H. U. von Balthasar, Credo, WAM, Kraków 1999, s. 27-30.
X. L�on-Dufour, Słownik teologii biblijnej, Pallottinum, Po-
znań 1994, s. 1117-1123.
I. Loyola, Ćwiczenia duchowne, WAM, Kraków 1997, s. 50-
51.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
7. Największy znak przyjax
ni Boga 49
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Wykorzystując piosenkę i odwołując się do osobistych do-
S
wiadczeń dzieci, prowadzimy rozmowę na temat roli i znacze-
nia ojca. Zwracamy uwagę, że Bóg jest naszym Ojcem, a my
jesteS
my dziećmi Bożymi.
B. Rozwinięcie
Korzystając z fragmentu Ewangelii ukazujemy miłoS
ć Boga
do człowieka; Jego przyjax
ń, którą objawił przez Jednorodzo-
nego Syna Bożego.
C. Zakończenie
Kształtujemy postawę zaufania wobec Boga.
2. Katecheza
A. Wstęp
Razem u uczniami S
piewamy piosenkę Tato (Nie boję się,
gdy ciemno jest):
Nie boję się, gdy ciemno jest, ojciec za rękę prowadzi
mnie. /2x/
Dziękuję ci, Tato, za wszystko co robisz, że bawisz się ze mną,
na rękach mnie nosisz,
dziękuję ci Tato i wiem to na pewno, przez cały dzień czuwasz
nade mną;
Ref. Nie boję się&
Czasem się martwię, czegoS
nie umiem, ty mnie pocieszasz
i mnie rozumiesz,
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
50 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
S
mieję się głoS
no, kiedy żartujesz, bardzo cię kocham i potrze-
buję;
Ref. Nie boję się&
Nasz Ojciec mieszka w niebie, kocha mnie i ciebie,
On nas kocha, kocha mnie i ciebie.
Ref. Nie boję się&
Sanki są w zimie, rower jest w lato,
Mama to nie jest to samo co Tato.
Pogadanka Następnie rozmawiamy o jej treS
ci. Zwracamy uwagę na to,
kim jest ojciec, czym się zajmuje, jaki jest, dlaczego  mama
to nie jest to samo co tato . Zwracamy uwagę na poczucie
bezpieczeństwa, które daje ojciec, na jego silną, ojcowską
miłoS
ć; na to, że jeS
li czegoS
zabrania, to nie znaczy, że nie
kocha  lecz się troszczy; że dzieci nie zawsze są posłuszne.
PodkreS
lamy, że naszym Ojcem jest również Bóg, który bar-
dzo nas kocha. Stawiamy problem katechezy: Co jest znakiem
Jego miłoS
ci, skąd wiemy, że Bóg nas kocha?
B. Rozwinięcie
Rozwiązania szukamy w PiS
mie R
więtym. Tam jest zawar-
ta najważniejsza tajemnica miłoS
ci Boga do człowieka, której
niewielką częS
cią jest treS
ć poniższego telegramu.
TELEGRAM
Adresat:
Tak bowiem Bóg umiłował S
wiat, że Syna Swego Jednoro-
dzonego dał, aby każdy kto w Niego wierzy, nie zginął, ale
miał życie wieczne. Albowiem Bóg nie posłał swego Syna na
S
wiat po to, by S
wiat potępił, ale po to, by S
wiat został przez
Niego zbawiony.
R
w. Jan Ewangelista 3, 16-17
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
7. Największy znak przyjax
ni Boga 51
W miejsce adresata wpisujemy numer i nazwę szkoły oraz Analiza
telegramu
klasę, w której przeprowadzamy katechezę. Polecamy, aby prze-
wodniczący klasy odczytał treS
ć telegramu, następnie prowadzi-
my rozmowę, analizując jego treS
ć. Pytamy kto został posłany
(Syn  Jezus); kto posyła (Bóg); kim jest wysłany dla wysyłają-
cego (Jedyny, Jednorodzony Syn) i jakie zachodzą między nimi
relacje (miłoS
ć); do kogo wysyła (dla całego S
wiata, do wszyst-
kich ludzi, każdego człowieka); po co, co ma zrobić Syn (zba-
wić S
wiat); dlaczego (aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął);
co przynosi Syn (życie wieczne). Prowadząc rozmowę, zwraca-
my uwagę, że Bóg jest Ojcem swego Jednorodzonego Syna Je-
zusa, którego bardzo kocha. Jezus był nie tylko człowiekiem tak
jak każdy z nas, ale również Bogiem, tak jak Ojciec, i zawsze
był posłuszny Ojcu; Człowiek, tak jak każde dziecko, nie zawsze
słucha swego Ojca i przez grzech oddala się od Boga. MiłoS
ć
Ojca Niebieskiego nie pozwala nam umrzeć z powodu naszego
nieposłuszeństwa, dlatego Bóg w swojej wielkiej miłoS
ci daje
nam Swego Syna, aby wyzwolił nas od S
mierci wiecznej.
C. Zakończenie
W odpowiedzi na słowo Boże podane przez S
w. Jana Ewan-
gelistę proponujemy napisanie krótkiego listu (lub telegramu,
SMS-a, e-maila) w którym uczniowie wyrażą swoją radoS
ć, że
Bóg jest naszym Ojcem i podarował nam Jezusa  swojego
Syna jako największy znak swojej przyjax
ni.
3. Zeszyt ucznia
Temat: NAJWIĘKSZY ZNAK PRZYJA" NI BOGA
Uczniowie wpisują tekst przygotowany w zakończeniu katechezy.
4. Praca domowa
Zachęcamy, by uczniowie, wykorzystując tekst z podręcznika,
w wieczornej modlitwie wyrazili Panu Bogu swoją wdzięcz-
noS
ć za to, że jest On naszym Przyjacielem.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
52
8. SZCZĘR
LIWY Z INNYMI
I . ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Rozpoznawanie wiary jako pomocy w zrozumieniu własne-
go życia i S
wiata w wymiarze poszukiwania prawdziwego
szczęS
cia i wspólnoty.
TreS
ć orędzia zbawczego
CałoS
ciowe spojrzenie na podstawowe treS
ci I grupy tema-
tycznej: potrzeba osobistego zaangażowania w nową rzeczywi-
stoS
ć edukacyjno-katechetyczną, rozpoznawanie planu Boga
względem człowieka, przyjęcie zaproszenia do wspólnoty z Je-
zusem, rozpoznawanie x
ródeł nieszczęS
cia człowieka, dostrze-
ganie wartoS
ci przyjaciół; Jezus najdoskonalszym znakiem
obecnoS
ci i troski Boga o los człowieka.
Metody i S
rodki dydaktyczne
praca z podręcznikiem;
zdania niedokończone;
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
8. SzczęS
liwy z innymi 53
konstruowanie treS
ci przyjęcia zaproszenia i podziękowania;
test wyboru;
test luk;
pogadanka;
refleksja;
test.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
WyjaS
niamy uczniom, w jaki sposób zostanie przeprowadzo-
ne powtórzenie treS
ci nauczania z zakresu I grupy tematycznej.
B. Rozwinięcie
Uczniowie indywidualnie, parami lub w grupach poszuku-
ją odpowiedzi na pytanie o uwarunkowania szczęS
cia we
wspólnocie z Bogiem i ludx
mi.
C. Zakończenie
Korzystając z rozpoznanych przez uczniów treS
ci, w łącz-
noS
ci z wyeksponowanymi wartoS
ciami wspólnototwórczymi
prowadzimy katechizowanego do osobistej refleksji i wdzięcz-
noS
ci Bogu i ludziom za dar przyjax
ni.
2. Katecheza
A. Wstęp
Wprowadzamy uczniów w formę katechezy z racji jednost- I sposób
przeprowa-
ki powtórkowej, podajemy zasady pracy, rozdajemy materia-
dzenia kate-
ły, zapoznajemy uczniów ze schematem materiału, okreS
lamy
chezy
czas pracy itd.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
54 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
1. Uczniowie pracują parami lub indywidualnie wg po-
niżej zaproponowanego schematu.
2. Praca uczniów i jej wyniki podlegają ocenie.
3. Uczniowie odpowiadają na kolejne pytania według
okreS
lonej formy w poleceniu; kolejnoS
ć odpowiada-
nia jest dowolna.
4. Katechizowani mogą korzystać z książek i notatek
w zeszytach.
5. WyjaS
niamy, że zamieszczone słowo pomoc odsyła do
treS
ci okreS
lonego numeru tematu w podręczniku
ucznia.
Prowadzimy z uczniami pogadankę według pytań zamieszo-
II sposób
przeprowa- nych w podręczniku ucznia. Wprowadzamy uczniów w treS
ć
dzenia kate-
tytułu I grupy tematycznej.
chezy
B. Rozwinięcie
I sposób  na CD znajduje się test z pytaniami dla uczniów,
należy go wydrukować i rozdać.
A oto przewidywane odpowiedzi uczniów:
Pytanie Maksymalna
Nr
Odpowiedx
iloS
ć punktów
1. Książki, zeszyty, nieznani nauczyciele, klasopracownie i 2
przedmioty ...
Z jaką nową twoją sytuacją kojarzą ci się te słowa?
(pomoc: temat 1)
Z nowym rokiem szkolnym - czwartą klasą, w której są
już nowe przedmioty i wielu nauczycieli, nową szansą
w szkole...
2. Pan Jezus zaprasza nas do wspólnoty eucharystycznej. 4
Napisz potwierdzenie przyjęcia zaproszenia i podziękowa-
nie Jezusowi za zaproszenie.
(pomoc: temat 3, 6)
Zwracamy uwagę, by w konstrukcji przyjęcia zaproszenia
i podziękowania Jezusowi pojawiło się stwierdzenie o spo-
tkaniu wierzących (wspólnoty KoS
cioła) w każdą niedzielę
i S
więto podczas Mszy R
więtej. Ponadto, uczniowie powin-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
8. SzczęS
liwy z innymi 55
ni zauważyć obecnoS
ć sakramentów S
więtych w życiu
ochrzczonych...
3. Które z poniżej wypisanych wyrazów występują w temacie 6? 4
f. KoS
ciół
g. Sakramenty
h. Wieczerza
i. Eucharystia
j. Przymierze
Jaką ogólną nazwę przypisano tym słowom?
(pomoc: temat 6)
W temacie nr 6 występują następujące wyrazy: KoS
ciół, sa-
kramenty, Eucharystia (brak przymierza i wieczerzy). Sło-
wa te ogólnie nazwano znakami obecnoS
ci Boga.
4. Uzasadnij, dlaczego w treS
ci katechezy w podręczniku za- 5
mieszczono tekst z ewangelii Mt 11, 28?
(pomoc: temat 2)
Bóg pragnie, abyS
my byli w stałym kontakcie z Nim. Zapew-
nia skuteczną pomoc zawsze, a szczególnie w nieszczęS
ciu;
to jest częS
ć planu, który Bóg realizuje wobec nas..., zapra-
sza nas do siebie...
5. Uzupełnij zdanie: 2
Każdy z nas pragnie być szczęS
liwym, nie zawsze jednak
możemy być zadowoleni. Na drodze do szczęS
cia przeszka-
dza nam najbardziej: samotnoS
ć, lęk i grzech - zło.
(pomoc: temat 4)
6. Pracę w szkole porządkuje plan lekcji. 3
Gdyby planu lekcji nie było, wówczas byłby: chaos, brak
dyscypliny, porządku, nie wiadomo, w której sali i która
klasa miałaby lekcje, kto będzie uczył, jakie pomoce należy
włożyć do plecaka.
(pomoc: temat 2)
7. Jaki jest najważniejszy Znak przyjax
ni Boga względem czło- 4
wieka.
Wskaż najpełniejszą odpowiedx
. Uzasadnij swój wybór.
a. Jezus
b. Człowiek
c. Przyjax
ń
(pomoc: temat 7)
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
56 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
Odpowiedx
a: Jezus. Bóg okazał ludziom wielką przyjax
ń,
człowiek zniszczył relację przyjax
ni z Bogiem, a Pan Bóg
przywraca przyjax
ń ludzi ze sobą za poS
rednictwem Jezusa...
8. Odszukaj poniższy tekst w podręczniku, uzupełnij brakują- 5
ce słowa, napisz, do kogo odwołują się te wszystkie wyrazy
i o co prosimy w tej modlitwie?
Panie ............( Jezu),
Ty......... (pragniesz mnie prowadzić drogą szczęS
cia,
drogą prawdziwego życia).
Chcę iS
ć z ..................... (Tobą),
I mieć .................. (Ciebie, za przewodnika).
Daj mi ................. (Twojego, Ducha),
Abym lepiej rozumiał............. (Twoje słowa
I dochował im wiary w codziennym życiu. Amen).
(bez podpowiedzi!)
Wyrazy odsyłają do Jezusa. W tej modlitwie prosimy, by
Jezus był przewodnikiem naszego życia, prosimy o Ducha
R
więtego, o pełniejsze rozumienie Słowa Bożego i umiejęt-
noS
ć stosowania ich we własnym życiu.
9. Co jest gwarancją pełni szczęS
cia człowieka? 2
(pomoc: temat 5)
Trwanie w przyjax
ni z Bogiem zawiązanej przez Jezusa na
chrzcie.
10. Wymień, w jakim celu Jezus gromadzi ludzi? 4
(pomoc: temat 3)
By nas uczyć, nami kierować, abyS
my wypełniali wolę Bożą,
by ludzie się kochali i byli dla siebie życzliwi.
11. Dokończ zadanie: 3
W stawaniu się szczęS
liwymi pomagają nam: inni ludzie,
przyjaciele, rodzice, rodzeństwo, koledzy, koleżanki,
a przede wszystkim Bóg.
(pomoc: temat 5)
12. Na postawie pierwszej modlitwy wymień zasady dotyczą- 4
ce twojej nauki w szkole, których należy przestrzegać.
(pomoc: temat 1)
Wykorzystać każdą chwilę, skupienie i uwaga do przyjmo-
wania każdej wiedzy, uważne słuchanie i mądre pytania, nie
można przeszkadzać innym uczniom i nauczycielom, współ-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
8. SzczęS
liwy z innymi 57
praca z Bogiem, wdzięcznoS
ć Bogu za wiedzę i tych, którzy
dobrze uczą.
13. W jakim celu Bóg posłał Jezusa na S
wiat?
(pomoc: temat 7) 5
By naprawić relację przyjax
ni ludzi z Bogiem, by uczynić lu-
dzi szczęS
liwymi, by mogli żyć wiecznie.
14. Jakie inne treS
ci poznane dotychczas w klasie czwartej oka- od 1 do 6
zały się ważne w twojej relacji z Bogiem ?
indywidualne wartoS
ciowanie wypowiedzi uczniów
II sposób
Uczniowie piszą pytania do haseł tworzących krzyżówkę (ze
słowem wspólnota), która znajduje się w podręczniku ucznia.
Odsyłamy katechizowanych do treS
ci poszczególnych tematów,
by tam odszukali podpowiedx
do poszczególnych słów. Ucznio-
wie pracują w grupach, podczas prezentacji pytań wybieramy
najbardziej trafne efekty poszukiwań. Wspólnie odkrywamy
relacje warunkujących się wartoS
ci wspólnototwórczych, np.
KoS
ciół i zaproszenie w kontekS
cie wspólnoty.
C. Zakończenie
Wyrażamy wdzięcznoS
ć Bogu za troskę, którą otacza każ-
dego z nas, abyS
my byli szczęS
liwi, za to, że zaprasza nas do
swojej wspólnoty, okazuje nam swoją pomoc, przyjax
ń, mi-
łoS
ć, posyła wspólnotę KoS
cioła, w tej wspólnocie jesteS
my
od chrztu S
więtego, a każdy z nas we wspólnocie zachowuje
swoją godnoS
ć; jest osobą. To piękny plan, który Bóg reali-
zuje wobec człowieka, dzięki któremu możemy rozwijać
własne życie.
Proponujemy chwilę refleksji, podczas której uczniowie
przywołują szczególne dary Boga i przyjax
ń ludzi w ich życiu.
W tym celu korzystamy z modlitwy zamieszczonej w podręcz-
niku ucznia.
Dobry Panie Boże!
Dziękuję za Twoją przyjax
ń, którą...
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
58 I. Poszukiwanie prawdziwego szczęS
cia i wspólnoty
3. Zeszyt ucznia
Temat: SZCZĘR
LIWY Z INNYMI
TreS
ć notatki w zależnoS
ci od prowadzonych zajęć.
4. Praca domowa
Prosimy, by uczniowie napisali tytuł następnej grupy tema-
tycznej.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
59
II
Obecna II grupa w programie jest grupą III tematyczną. W podręcznikach
Zaproszeni przez Boga zmieniono kolejnoS
ć wychodząc z założenia, że ini-
cjatywę zbawczą wobec człowieka podejmuje najpierw Bóg. Uznano, że
dopiero w drugiej kolejnoS
ci człowiek pyta o Boga, chce Go poznać, i w kon-
sekwencji Bóg odsłania przed człowiekiem swą tajemnicę. Jest oczywiS
cie
możliwe, aby katecheta wrócił do pierwotnej  podanej w programie  ko-
lejnoS
ci i poprowadził jednostki według układu podanego w programie.
W toku katechez tej grupy tematycznej zmierzamy do wyjaS
nienia tego,
w jaki sposób na kartach Pisma R
więtego Bóg odsłania przed ludx
mi swą
tajemnicę. Przywołujemy w tych wyjaS
nienia wiedzę dzieci o podstawowych
formach literackich: opowiadanie, obrazy. Odwoływanie się do tej wiedzy
ma być pomocą do zrozumienia, że Bóg zawsze pozostaje dla człowieka
tajemnicą, a tylko przez analogię można Go poznawać.
Na tym etapie ważne jest odkrywanie przed dzieckiem Biblii jako księ-
gi, która opowiada, używa obrazów i innych form literackich, aby przybli-
żyć ludziom tajemnicę wielkoS
ci Boga. PoS
ród informacji, jakie mają wspie-
rać te procesy, winny znalex
ć się wyjaS
nienia dotyczące podwójnego autor-
stwa Biblii, a wraz z tym należy wspomnieć o rodzajach literackich (opo-
wiadania, dialogi, opisy). Niezbędne jest też podkreS
lenie, że autorzy na-
tchnieni w swoich opowiadaniach dzielą się swą wiarę w Boga, w Jego bli-
skoS
ć, przyjax
ń, opiekę, jakiej doznają. W tym też kontekS
cie pojawia się
osoba Jezusa Chrystusa, który swoimi słowami i czynami wyjaS
nia i potwier-
dza ludziom prawdę o Bogu przyjaznym, bliskim i wiernym danemu słowu.
Odkrywana tajemnica Boga uczy też wiary, którą żyli ludzie Biblii i której
uczą. Dlatego kolejny wątek religijnym w tej grupie tematycznej będzie
dotyczył przedstawieniu katechizowanym warunków, jakie człowiek musi
spełnić, aby dochować Bogu wiernoS
ci.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
60
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
61
9. SZUKAMY BOGA
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Zapoznanie uczniów ze znakami odsłaniającymi tajemnicę
Boga w S
wiecie oraz rozwijanie umiejętnoS
ci ich odczytywa-
nia, a także kształtowanie postawy wdzięcznoS
ci wobec Boga
poprzez szacunek dla Jego dzieł.
TreS
ć orędzia zbawczego
W toku katechezy pragniemy zwrócić uwagę na możliwoS
ć
spotkania z Bogiem poprzez S
wiat widzialny, dzieło samego
Boga. Bóg, który jest duchem, przemawia do człowieka za
poS
rednictwem widzialnego stworzenia. Cały S
wiat przyrody
poprzez swoje piękno, prawa i tajemnice mówi nam o Bogu,
o Jego wielkoS
ci i bliskoS
ci, ale również o Jego tajemnicy.
TreS
cią katechezy ma być zwrócenie uwagi uczniów na te
S
lady Jego obecnoS
ci, które są dostępne naszym zmysłom,
oraz na możliwoS
ć odkrywania tajemnicy Boga poprzez S
wiat
widzialny.
Warunkiem koniecznym do właS
ciwego odczytania znaków,
jakie daje nam Bóg  Nadawca  zaszyfrowanych treS
ci  jest
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
62 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
odpowiednie nastawienie człowieka  odbiorcy. Musi on być
przygotowany poprzez zdobywanie wiedzy i odpowiednie na-
stawienie, poprzez chwile wyciszenia i refleksji.
Metody i S
rodki dydaktyczne
gra dydaktyczna;
praca z podręcznikiem;
pogadanka;
tworzenie plakatu;
ilustracje przedstawiające naturę;
duże arkusze papieru;
kolorowe kredki, mazaki, klej;
tekst KKK 1147.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Rozpoczynamy grą dydaktyczną celem uS
wiadomienia, że
poznawanie Boga dokonuje się w inny sposób niż rozpozna-
wanie otaczających nas przedmiotów.
B. Rozwinięcie
Poprzez pracę z tekstem biblijnym i KKK 1147 wyjaS
nia-
my, że S
wiatło i ciemnoS
ć, góry i morze, wiatr i ogień mówią
nam o Bogu. Razem z uczniami podejmujemy próbę odczyty-
wania, co o sobie samym mówi Bóg przez widzialne znaki.
C. Zakończenie
Poprzez modlitwę uwielbienia Psalmem 8 umieszczonym
w podręczniku i zadanie domowe kształtujemy postawę szacun-
ku wobec S
wiata stworzonego, który Bóg uczynił dla człowieka.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
9. Szukamy Boga 63
2. Katecheza
A. Wstęp
Lekcję rozpoczynamy grą. Wybieramy dowolny przedmiot
Gra dydak-
tyczna
znajdujący się w klasie i opisujemy go, podając jego charak-
terystyczne cechy. Uczniowie próbują odgadnąć, jaki przedmiot
mamy na myS
li. Zabawę możemy kontynuować, prosząc
uczniów, aby oni sami opisywali kolejne przedmioty.
Następnie analizujemy z uczniami przeprowadzoną zabawę,
stawiając pytania:
 Co musieliS
my wiedzieć, aby rozpoznać poszczególne
przedmioty?
 Kiedy przekonaliS
my się, że myS
limy o tym samym przed-
miocie?
Rozmowę kończymy pytaniem: Czy w taki sam sposób
możemy poznać Boga?
B. Rozwinięcie
Odpowiedzi szukamy w PiS
mie R
więtym. W tym celu R
wiat mówi
o Bogu
uczniowie otwierają podręczniki i odnajdują umieszczony tam
tekst z Księgi MądroS
ci. Stawiamy pytanie: Jaki sposób pozna-
wania Boga proponuje autor Księgi MądroS
ci. Prowadzimy
rozmowę tak, aby uczniowie poznali prawdę, że o Bogu mó-
wią Jego dzieła.
Następnie poprzez pracę w grupach uczniowie odkrywają,
co o Bogu mówi S
wiat stworzony. Dzielimy klasę na siedem
grup. Każda z grup otrzymuje tekst KKK 1147. W tekS
cie pod-
kreS
lone jest dla każdej grupy inne słowo wyrażające znak,
który mówi o Bogu. Oprócz tego każda z grup otrzymuje:
 duży arkusz papieru, z początkiem zdania podającego
rozwiązanie postawionego przed grupą zadania,
 wycinki z kolorowych czasopism.
Grupa I
 Bóg przemawia do człowieka za poS
rednictwem widzialne-
go stworzenia. Kosmos materialny jawi się ludzkiemu poznaniu,
aby człowiek odczytywał w nim S
lady swego Stwórcy. R
wiatło
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
64 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
i ciemnoS
ć, wiatr i ogień, woda i ziemia, drzewa i owoce mówią
o Bogu, symbolizują Jego wielkoS
ć, a zarazem bliskoS
ć .
Grupa II  Bóg przemawia do człowieka za poS
rednictwem widzialne-
go stworzenia. Kosmos materialny jawi się ludzkiemu poznaniu,
aby człowiek odczytywał w nim S
lady swego Stwórcy. R
wiatło
i ciemnoS
ć, wiatr i ogień, woda i ziemia, drzewa i owoce mówią
o Bogu, symbolizują Jego wielkoS
ć, a zarazem bliskoS
ć .
Grupa III  Bóg przemawia do człowieka za poS
rednictwem widzialne-
go stworzenia. Kosmos materialny jawi się ludzkiemu poznaniu,
aby człowiek odczytywał w nim S
lady swego Stwórcy. R
wiatło
i ciemnoS
ć, wiatr i ogień, woda i ziemia, drzewa i owoce mówią
o Bogu, symbolizują Jego wielkoS
ć, a zarazem bliskoS
ć .
Grupa IV  Bóg przemawia do człowieka za poS
rednictwem widzialne-
go stworzenia. Kosmos materialny jawi się ludzkiemu poznaniu,
aby człowiek odczytywał w nim S
lady swego Stwórcy. R
wiatło
i ciemnoS
ć, wiatr i ogień, woda i ziemia, drzewa i owoce mówią
o Bogu, symbolizują Jego wielkoS
ć, a zarazem bliskoS
ć .
Grupa V  Bóg przemawia do człowieka za poS
rednictwem widzialne-
go stworzenia. Kosmos materialny jawi się ludzkiemu poznaniu,
aby człowiek odczytywał w nim S
lady swego Stwórcy. R
wiatło
i ciemnoS
ć, wiatr i ogień, woda i ziemia, drzewa i owoce mówią
o Bogu, symbolizują Jego wielkoS
ć, a zarazem bliskoS
ć .
Grupa VI  Bóg przemawia do człowieka za poS
rednictwem widzialne-
go stworzenia. Kosmos materialny jawi się ludzkiemu poznaniu,
aby człowiek odczytywał w nim S
lady swego Stwórcy. R
wiatło
i ciemnoS
ć, wiatr i ogień, woda i ziemia, drzewa i owoce mówią
o Bogu, symbolizują Jego wielkoS
ć, a zarazem bliskoS
ć .
Grupa VII  Bóg przemawia do człowieka za poS
rednictwem widzialne-
go stworzenia. Kosmos materialny jawi się ludzkiemu poznaniu,
aby człowiek odczytywał w nim S
lady swego Stwórcy. R
wiatło
i ciemnoS
ć, wiatr i ogień, woda i ziemia, drzewa i owoce mówią
o Bogu, symbolizują Jego wielkoS
ć, a zarazem bliskoS
ć .
Poszczególne grupy czytają tekst KKK. Ustalają, co pod-
kreS
lony znak mówi o Bogu. Wspólną odpowiedx
zapisują na
dużym arkuszu, kończąc zdanie:
R
wiatło i ciemnoS
ć mówią, że Bóg&
Wiatr mówi, że Bóg&
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
9. Szukamy Boga 65
Ogień mówi, że Bóg&
Woda mówi, że Bóg&
Ziemia mówi, że Bóg&
Drzewa mówią, że Bóg&
Owoce mówią, że Bóg&
Swoją wypowiedx
uzupełniają ilustracjami, tworząc plakat.
Przewodniczący poszczególnych grup prezentują efekty
pracy, przyklejają plakaty na tablicy i wyjaS
niają treS
ć plaka-
tu, uzasadniając wybór ilustracji.
Podsumowujemy, że dzieła stworzone przez Boga mówią
wiele o Nim samym, ale nie wyczerpują całej prawdy o Bogu.
Dzieła stworzone przez Boga odbijają, odsłaniają nam tylko
częS
ć prawdy o Bożej potędze, mądroS
ci i mocy.
C. Zakończenie
Zwracamy uwagę uczniów na plakaty wiszące na tablicy Modlitwa
 Psalm 8
i zachęcamy do krótkiej refleksji nad poszanowaniem S
wiata
stworzonego przez Boga. Swoją gotowoS
ć do szacunku dla
dzieł Boga wyrażamy modlitwą słowami Psalmu 8, którego
treS
ć znajduje się w podręczniku dla ucznia.
3. Zeszyt ucznia
Temat: SZUKAMY BOGA
Uczeń wybiera z plakatów jedno zdanie, które według niego
najlepiej wyraża to, co o Bogu mówią Jego dzieła, i przepisu-
je je do zeszytu.
4. Praca domowa
Ułóż i zapisz krótką modlitwę uwielbienia Boga za S
lady Jego
obecnoS
ci w stworzeniach lub wklej ilustrację do wybranego
przez ciebie zdania.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
66
10. MIEJSCA SPOTKAŃ LUDZI Z BOGIEM
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Zapoznanie z biblijnymi miejscami spotkania człowieka
z Bogiem w Starym Testamencie oraz kształtowanie postawy
wiary w możliwoS
ci spotkania z Bogiem w znakach KoS
cioła.
TreS
ć orędzia zbawczego
Na podstawie tekstów Starego Testamentu zapoznajemy
z miejscami, w których Bóg spotyka się z człowiekiem. Po
przedstawieniu miejsc oznaczających spotkanie z Bogiem w Pi-
S
mie R
więtym przechodzimy do przypomnienia znaków, w któ-
rych dzisiaj z Nim się spotykamy. Chcemy pokazać katechizo-
wanym, że spotkanie z Bogiem jest możliwe także i dzisiaj.
Metody i S
rodki dydaktyczne
pogadanka;
praca z tekstem;
teksty Pisma R
więtego;
arkusze do pracy w grupach.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
10. Miejsca spotkań ludzi z Bogiem 67
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Wychodzimy od doS
wiadczeń znanych dzieciom, by poka-
zać, że mają ulubione miejsca spotykania się z ludx
mi. Wska-
zujemy na różnorodnoS
ć tych miejsc. Rozpoczynamy tworze-
nie na tablicy tabeli, którą będziemy uzupełniać poprzez kolejne
etapy zajęć.
B. Rozwinięcie
Podobnie jak ludzie spotykają się ze sobą w różnych miej-
scach, tak i Bóg na spotkanie z człowiekiem wybiera okreS
lo-
ne miejsca. W tej częS
ci katechezy, pracując w grupach, ana-
lizujemy teksty biblijne, by poznać te miejsca. Wykorzystuje-
my w tym celu również materiał zawarty w podręczniku dla
ucznia oraz wczeS
niej zdobyte wiadomoS
ci.
C. Zakończenie
Podsumowujemy poznane treS
ci, akcentując wiarę jako
istotny element spotkania człowieka z Bogiem. Zachęcamy do
modlitwy o wiarę.
2. Katecheza
A. Wstęp
Spotkanie rozpoczynamy rozmową: Gdzie lubimy się spo- Miejsca
spotkań
tykać z innymi ludx
mi, np. kolegami, kimS
z rodziny, znajomy-
mi z wakacji& (uczniowie wypisują odpowiedzi na tablicy
i wyjaS
niają, dlaczego są to ich ulubione miejsca).
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
68 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
Podsumowujemy wypowiedzi uczniów, zwracając uwagę
na różnorodnoS
ć miejsc i kończymy pytaniem: Czy są jakieS

szczególne miejsca, które Bóg wybiera na spotkanie z człowie-
kiem?
B. Rozwinięcie
Praca Będziemy szukać tych miejsc w tekstach Pisma R
więtego.
z Biblią
Dzielimy klasę na grupy. Każda grupa otrzymuje tekst biblij-
w grupach
ny, na postawie którego przygotowuje odpowiedx
na pytanie:
1. Jakie miejsce wybrał Bóg na spotkanie z człowiekiem?
Następnie w oparciu o treS
ć katechezy nr 10 w podręczni-
ku dla ucznia odpowiada na kolejne pytanie:
2. Dlaczego Bóg wybrał to miejsce?
Odpowiedzi uczniowie zapisują w tabeli. Katecheta przy-
gotowuje dla każdej grupy tabelę według wzoru na całej kar-
cie formatu przynajmniej A-4.
Miejsce spotkania Dlaczego Bóg
(rysunek) wybrał to miejsce?
Teksty do pracy w grupach:
Grupa 1
Wj 19, 1-3. 18-20; (góra)
Grupa 2
Wj 3, 2-6; (krzew ognisty)
Grupa 3
Kpł 9, 23; Lb 12, 4-5; (Namiot Spotkania)
Grupa 4
2 Krl 19, 14-15 (S
wiątynia)
Uczniowie relacjonują wyniki pracy w grupach. Przypina-
ją do tablicy wypełnione tabele. Katecheta uzupełnia treS
ci
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
10. Miejsca spotkań ludzi z Bogiem 69
wypracowane przez uczniów: W każdym czasie i w każdej
kulturze byli i są ludzie, których Bóg zaprosił na osobiste spo-
tkanie. Bóg wybiera na nie różne miejsca. Aby do takiego spo-
tkania mogło dojS
ć, zawsze jest potrzebna ze strony człowie-
ka wiara.
W razie potrzeby odpowiedzi uczniów katecheta może uzu-
pełnić następującymi treS
ciami:
Góra
Szczyty górskie, z powodu ich skierowania w stronę nieba,
uważano za miejsca zamieszkania Boga. Spojrzenie ku górze
jest wyrazem zwrócenia się do Boga. Abraham miał złożyć
Izaaka w ofierze na górze. Mojżesz dostrzegł płonący krzew
u stóp góry Horeb; Izraelici rozbili obóz u stóp góry Synaj.
Mojżesz wyprowadził cały lud na spotkanie z Bogiem i wszy-
scy stanęli u stóp góry.
Namiot
Był mieszkaniem ludzi i stąd wybrał go również Bóg na
miejsce obecnoS
ci poS
ród swego ludu. Dzięki swym właS
ciwo-
S
ciom osłaniającym namiot staje się symbolem miłosierdzia
i pomocy Bożej.
R
wiątynia
 Mieszkanie Boga
Ogień
W Starym Testamencie ogień jest szczególnie częstym sym-
bolem istoty Boga i Jego działania. W płonącym krzaku uka-
zał się Pan Mojżeszowi, w postaci ognistego słupa kroczył On
nocą przed swoim ludem.
Z kolei przez pogadankę ustalamy miejsca spotykania się
Boga z nami. Odpowiedzi zapisujemy w ostatniej kolumnie
tabeli, która w trakcie zajęć powstała na tablicy. Powinny się
w niej znalex
ć następujące treS
ci: DziS
Bóg spotyka się z na-
mi w KoS
ciele  wspólnocie Ludu Bożego, sakramentach, Pi-
S
mie R
więtym, drugim człowieku.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
70 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
Propozycja tabeli na tablicy, którą będziemy wypełniać
zbierając treS
ci wypracowane przez uczniów:
Nasze ulubione Miejsca spotkania Miejsca spotkania
miejsca spotkania Boga z człowiekiem Boga z człowiekiem
z ludx
mi w Starym Testamencie dziS

Wypowiedzi uczniów Arkusze z pracy w gru- Wypowiedzi uczniów
z rozmowy rozpoczy- pach
nającej katechezę
C. Zakończenie
Zwracamy uwagę uczniów na powstałą na tablicy trójczło-
nową tabelę. Pokazujemy, że są to ulubione przez nas i wybrane
przez Pana Boga miejsca spotykania się. Wskazujemy, że jest ich
wiele i różnią się one od siebie. Odczytujemy zapisane miejsca
spotkania człowieka z Bogiem dziS
. Przypominamy, że każde
spotkanie człowieka z Bogiem wymaga wiary. Zachęcamy do
ułożenia modlitwy o wiarę w obecnoS
ć Boga w KoS
ciele.
Tekst jednej z takich modlitw może być modlitwą na zakoń-
czenie.
3. Zeszyt ucznia
Temat: MIEJSCA SPOTKAŃ LUDZI Z BOGIEM
Pod tematem  tabela utworzona w czasie zajęć.
4. Praca domowa
Napisz, jakie ty wybrałbyS
miejsce na spotkanie z Bogiem i dla-
czego?
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
71
11. BÓG PRZYJAZNY I BLISKI
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Kształtowanie właS
ciwego obrazu Boga, jaki ukazuje nam
Biblia, jak również inspirowanie uczniów do samodzielnych
poszukiwań właS
ciwego obrazu Boga i do pogłębiania osobi-
stej z Nim relacji.
TreS
ć orędzia zbawczego
Podczas katechezy pragniemy wspierać kształtowanie wła-
S
ciwego obrazu Boga. W różnych sytuacjach życia człowiek
odwołuje się do Boga, pragnie zyskać Jego przychylnoS
ć. Nie-
właS
ciwy obraz Boga może stanowić  także u dzieci  prze-
szkodę w nawiązywaniu bliskich relacji z Bogiem, w prakty-
kowaniu modlitwy czy też czynnym uczestniczeniu w życiu
KoS
cioła. Spotkanie Boga z Eliaszem, przedstawione bardzo
plastycznie, może stanowić właS
ciwą podstawę do refleksji,
jaki jest Bóg dla człowieka przeżywającego trudne chwile
w życiu. Znaki towarzyszące obecnoS
ci Boga odsłaniają nam
Jego prawdziwe oblicze. Wydaje się, że podjęcie aktywnoS
ci
plastycznej w dalszej częS
ci lekcji ułatwi katechizowanym zro-
zumienie, że Bóg jest zawsze bliski i przyjazny człowiekowi.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
72 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
Metody i S
rodki dydaktyczne
praca z podręcznikiem;
praca grupowa z tekstem Pisma R
więtego;
medytacja;
kartki formatu A4;
mazaki;
tekst 1 Krl 19, 1-13;
muzyka medytacyjna.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Katechezę rozpoczynamy od pracy z podręcznikiem dla
ucznia. Zapoznajemy się z treS
cią pierwszego akapitu i stawia-
my pytanie: Jaki jest Pan Bóg, daleki czy bliski?
B. Rozwinięcie
Poszukując odpowiedzi na postawiony problem, przecho-
dzimy do pracy z tekstem biblijnym w grupach. Każda grupa
otrzymuje zadanie okreS
lenia atmosfery towarzyszącej różnym
zjawiskom przyrody ze szczególnym uwzględnieniem tego
zjawiska, w którym Bóg objawia swoją bliskoS
ć.
C. Zakończenie
Poprzez propozycję medytacji sceny, w której jest obecny
Bóg, staramy się dopomóc katechizowanym w przeżyciu obec-
noS
ci Boga, który jest dobry i przyjazny człowiekowi.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
11. Bóg przyjazny i bliski 73
2. Katecheza
A. Wstęp
Spotkanie rozpoczynamy pracą z podręcznikiem; czytamy Daleki czy
bliski?
pierwszy akapit i stawiamy pytanie o słusznoS
ć twierdzenia, iż
Boga należy się bać. Następnie zauważamy, że również w Pi-
S
mie R
więtym Starego Testamentu odnajdujemy wiele opisów,
z których ludzie odczytują, że Bóg się gniewa bądx
wymierza
kary. Informujemy uczniów, że czytając takie i podobne teksty,
zawsze należy stawiać pytanie o intencje autora natchnionego,
co chciał nam przekazać. Pytanie o to, jaki jest Pan Bóg, stale
towarzyszy człowiekowi. Staje się ono szczególnie intensyw-
ne w sytuacji osamotnienia. Człowiek pyta, czy Bóg go opu-
S
cił. Jaki jest Pan Bóg, daleki czy bliski? Przyjrzyjmy się dzi-
siaj takiemu tekstowi z Pisma R
więtego, w którym Bóg obja-
wia, jaki naprawdę jest, gdy człowiek szuka Jego bliskoS
ci.
B. Rozwinięcie
Dzielimy klasę na grupy 3-5 osobowe. Każda grupa otrzy- Praca
w grupach
muje tekst 1 Krl 19, 1-13 i kartkę papieru formatu A4. Wyda-
jemy polecenie, aby uczniowie wyodrębnili w tekS
cie zjawiska 1 Krl 19, 1-13
przyrody, których S
wiadkiem był Eliasz, oraz zilustrowali je
schematycznym rysunkiem (kreskówka), wyrażającym nastrój,
jaki im towarzyszy.
Poszczególne grupy relacjonują wyniki swoich prac, wyja-
S
niając, czym charakteryzuje się atmosfera zjawiska, w którym
Pan Bóg okazał swoją bliskoS
ć Eliaszowi.
Uczniowie powinni odkryć, że Bóg okazuje swoją bliskoS
ć
nie w atmosferze grozy, strachu i niepokoju, lecz wręcz prze-
ciwnie  poprzez ciszę, pokój i S
wiatło.
C. Zakończenie
W tak przyjaznym klimacie Bóg objawia swoją bliskoS
ć
Eliaszowi. Chce okazać ją również każdemu z nas. Nauczyciel
prowadzi medytację:  Wyobrax
my sobie, że stoimy obok Elia-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
74 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
sza. Zamknijcie oczy, spróbujcie w wyobrax
ni poczuć powiew
delikatnego wiatru. Pomoże nam w tym muzyka. PomyS
lmy:
Bóg chce być blisko mnie. Ten delikatny powiew mówi mi, że
Bóg nie chce mnie przestraszyć, że jest dla mnie dobry, że kocha
mnie, troszczy się o mnie i moich najbliższych. Pragnie moje-
go szczęS
cia i mojego rozwoju. W ciszy, w myS
lach, podzię-
kujmy Bogu, za to, że jest dla nas cierpliwy, wyrozumiały
i przebaczający, że jest blisko nas także wtedy, gdy czujemy się
osamotnieni .
3. Zeszyt ucznia
Temat: BÓG PRZYJAZNY I BLISKI
Zapis w zeszycie: Bóg mówi:  Wyjdx
, aby stanąć na górze
wobec Pana . Ja również mogę być dla kogoS
z mojego naj-
bliższego otoczenia znakiem Bożej bliskoS
ci.
4. Praca domowa
Narysuję, w jaki sposób mogę być znakiem Bożej obecnoS
ci
dla kogoS
z mojego najbliższego otoczenia.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
75
12. KSIĘGA KSIĄG
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Ukazanie Biblii jako Księgi zawierającej prawdę o Bogu
i danej każdemu człowiekowi, zapoznanie z podstawowymi
wiadomoS
ciami na temat Pisma R
więtego. Zachęcanie uczniów
do poznawania Boga poprzez czytanie Biblii.
TreS
ć orędzia zbawczego
Zachwyt nad księgą Pisma R
więtego wyraża każdy, kto
odkrywa jej tajemnice. Od wieków fascynowała nie tylko wie-
rzących. Stąd wiele jej wydań, przekładów, wiele opracowań
i artykułów jej poS
więconych. Ta najpopularniejsza Księga
S
wiata jest słowem Boga skierowanym do ludzi, aby Go mogli
poznać i stawać się do Niego podobni. Biblia (z gr. zwój, księ-
ga) jest zbiorem ksiąg powstałych przez wiele wieków. Opo-
wiadane w tradycji ustnej zostały spisane przez autorów na-
tchnionych, którzy dzięki działaniu w nich Ducha R
więtego
stali się ciągle żywymi S
wiadkami działania Boga na rzecz czło-
wieka. Podział Pisma R
więtego na Stary i Nowy Testament (w
znaczeniu: układ, kontrakt, przymierze) wskazuje na dwa głów-
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
76 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
ne etapy historii zbawienia, którego celem było odkupienie
człowieka. Stare Przymierze zawarte z Narodem Wybranym
stało się zapowiedzią nowego i ostatecznego, przypieczętowa-
nego krwią Chrystusa. Dzięki otrzymanemu zmysłowi wiary,
przy pomocy Ducha R
więtego każdy może stać się aktywnym
czytelnikiem Biblii.
Metody i S
rodki dydaktyczne
krzyżówka;
praca z podręcznikiem;
wykład;
pogadanka;
różne wydania Pisma R
więtego.
Literatura pomocnicza
A. Długosz, Pismo R
więte naszym przyjacielem, Verbinum,
Warszawa 1993.
Encyklopedia biblijna, red. naukowa P. J. Achtemeier, Pryma-
sowska Seria Biblijna, Oficyna Wydawnicza  Vocatio , War-
szawa 1999.
D. Rops, Biblia dla moich dzieci, wyd. S
w. Krzyża, Opole 1983.
Słownik wiedzy biblijnej, red naukowa B. M. Metzger, M. C.
Coogan, konsultacja wyd. polskiego ks. W. Chrostowski, Pry-
masowska Seria Biblijna, Oficyna Wydawnicza  Vocatio ,
Warszawa 1999.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Proponujemy rozwiązanie krzyżówki i pogadankę, by
uS
wiadomić popularnoS
ć i ważnoS
ć Biblii.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
12. Księga ksiąg 77
B. Rozwinięcie
WyjaS
niamy podstawowe pojęcia dotyczące Biblii: nazew-
nictwo, podział, powstanie i autorstwo, wskazując na zaanga-
żowanie Boga w spisanie przez człowieka Jego słów.
C. Zakończenie
PodkreS
lamy potrzebę czytania Biblii, szukania sposobów
rozumienia biblijnych tekstów oraz ukazujemy możliwoS
ć
modlenia się nimi. Zachęcamy do rodzinnego czytania Pisma
R
więtego.
2. Katecheza
A. Wstęp
Rozwiązujemy krzyżówkę, której hasłem jest: Biblia. Krzyżówka
Krzyżówka do rozwiązania znajduje się na CD. JeS
li na-
uczyciel nie ma możliwoS
ci jej wydrukowania, rysuje pustą
krzyżówkę na tablicy.
1
B Ó G
R
W I A T
2
O B R A Z
3
4
E L I A S Z
5
R
W I 
T Y N I A
6
G Ó R A
Hasła:
1. Stworzyciel S
wiata.
2. Jest piękny i mówi o wielkoS
ci Stwórcy.
3. Może być Boga, ale też w muzeum albo na S
cianie.
4. DoS
wiadczył bliskoS
ci Boga w  łagodnym powiewie .
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
78 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
5. Miejsce modlitwy.
6. Szczególne miejsce spotykania się Boga z ludx
mi.
B Ó G
1
R
W I A T
2
O B R A Z
3
4 E L I A S Z
R
W I 
T Y N I A
5
G Ó R A
6
Hasła:
1. Stworzyciel S
wiata.
2. Jest piękny i mówi o wielkoS
ci Stwórcy.
3. Może być Boga, ale też w muzeum albo na S
cianie.
4. DoS
wiadczył bliskoS
ci Boga w  łagodnym powiewie .
5. Miejsce modlitwy.
6. Szczególne miejsce spotykania się Boga z ludx
mi.
Pogadanka
Rozwiązanie hasła ma doprowadzić do pogadanki na temat
nt. Biblii
popularnoS
ci Biblii. JeS
li to możliwe, pogadankę urozmaica-
my przyniesionymi różnymi wydaniami Biblii i książkami na
jej temat, podkreS
lając, jak wielu różnych ludzi ją czyta i pró-
buje odkryć jej tajemnicę.
Tę częS
ć katechezy kończymy pytaniami: Dlaczego ta książka
jest tak bardzo popularna? Dlaczego budzi takie zainteresowanie?
B. Rozwinięcie
Praca z pod- Praca z partnerem na podstawie tekstu z podręcznika dla
ręcznikiem
ucznia, w trakcie której uczniowie gromadzą informacje na
podane niżej zagadnienia:
 pojęcia: Biblia i Pismo R
więte;
 podział i iloS
ć ksiąg Pisma R
więtego;
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
12. Księga ksiąg 79
 sposób powstawania ksiąg biblijnych;
 autorstwo.
Niektóre wypowiedzi uczniów będą tworzyły zapis do ze-
szytu, który może wyglądać następująco:
Zanim Pismo R
więte zostało spisane, było przekazywane ust-
nie z pokolenia na pokolenie. Ludzi, którzy spisali księgi Biblii
nazywamy autorami natchnionymi. Duch R
więty pomagał auto-
rom, aby spisali wszystko, co Bóg chciał przekazać ludziom.
Następnie w formie wykładu uzupełniamy wiadomoS
ci Wykład
uczniów. Powinien on zawierać następujące treS
ci: Pismo R
więte
dzielimy na Stary i Nowy Testament. Słowo to oznacza układ,
kontrakt, przymierze. W Starym Testamencie znajdziemy histo-
rię przymierza Boga z Narodem Wybranym, a w Nowym Testa-
mencie historię przymierza, jakie zawarł Jezus ze wszystkimi
ludx
mi.
Całe Pismo R
więte to wielka Biblioteka, składają się na nią
73 Księgi: 46 to Stary Testament, a 27  Nowy.
Wykład kończymy zapisem do zeszytu:
BIBLIA = PISMO R
WIĘTE
STARY TESTAMENT NOWY TESTAMENT
46 KSIĄG 27 KSIĄG
C. Zakończenie
Tę częS
ć katechezy rozpoczynamy od postawienia pytania:
Kto może czytać Pismo R
więte?
W rozmowie z uczniami wskazujemy na fakt, iż Biblia jest
księgą dla każdego wieku, może ją czytać i dziecko, i dorosły,
i starzec. Każdy może w niej odnalex
ć prawdę o tym, jak Bóg
broni ludzi przed złem i pomaga zrozumieć, czym jest praw-
dziwe szczęS
cie. Czasem jednak czytanie i rozumienie Biblii
może przysporzyć trudnoS
ci. Wtedy należy prosić o pomoc




ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
80
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
81
S
w. Mateusza
Ewangelia wg
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
82 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
rodziców lub katechetów. Dlatego proponujemy postawienie
w klasie skrzynki  Moje pytania , do której uczniowie będą
mogli wrzucać pytania dotyczące tych fragmentów Pisma
R
więtego, których nie rozumieją. Następnie wyjaS
niamy, że
tekstami biblijnymi można również się modlić.
Katechezę kończymy odczytaniem fragmentu Pisma R
wię-
tego, którym katecheta najczęS
ciej się modli. Katecheta powi-
nien również wyjaS
nić, dlaczego wybrał ten fragment.
Na koniec katechezy katecheta może rozdać uczniom  Bi-
blię-bibliotekę (można ją wydrukować z CD lub skserować).
Uczniowie będą mogli na kolorowo zaznaczać grzbiety tych
ksiąg, z których fragmenty czytali na katechezie.
3. Zeszyt ucznia
Temat: KSIĘGA KSIĄG
Zapis stanowią teksty podawane w czasie katechezy.
4. Praca domowa
PodkreS
lając ważnoS
ć rodzinnego czytania Pisma R
więtego,
polecamy uczniom napisanie listu do swoich rodziców z proS
-
bą o wspólne czytanie Biblii, np.:
 Drodzy Rodzice!
Na dzisiejszej katechezie mówiliS
my o PiS
mie R
więtym.
Pan Bóg dał je ludziom, aby mogli Go jak najlepiej poznać.
Z tej księgi mogę dowiedzieć się, co robić, by stawać się po-
dobnym do Niego. Pismo R
więte pokaże mi, jak być dobrym
i szczęS
liwym i jak kochać Boga i ludzi. Chciałbym to wszystko
poznać, ale Biblia jest czasem dla mnie niezrozumiała. Dlate-
go chcę Was prosić, Drodzy Rodzice, byS
cie mi w tym pomo-
gli. Możemy czytać Pismo R
więte po wspólnym niedzielnym
obiedzie, a potem o nim rozmawiać. Razem będziemy pozna-
wać naszego dobrego Boga .
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
83
13. JAK KORZYSTAĆ Z PISMA R
WIĘTEGO?
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Zdobycie umiejętnoS
ci samodzielnego posługiwania się
Pismem R
więtym.
TreS
ć orędzia zbawczego
Pismo R
więte jest Księgą daną ludziom, by poznali tajem-
nicę Boga oraz odnalex
li drogę do szczęS
cia wiecznego. Jest
to Księga dla wszystkich niezależnie od wieku.
Metody i S
rodki dydaktyczne
praca z podręcznikiem;
praca w grupach;
metoda praktyczna;
egzemplarze Pisma R
więtego;
kartki z siglami dla każdego ucznia.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
84 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
Literatura pomocnicza
A. Długosz, Pismo R
więte naszym przyjacielem, Verbinum,
Warszawa 1993.
Encyklopedia biblijna, red. naukowa P. J. Achtemeier, Pryma-
sowska Seria Biblijna, Oficyna Wydawnicza  Vocatio , War-
szawa 1999.
D. Rops, Biblia dla moich dzieci, Wyd. S
w. Krzyża, Opole 1983.
Słownik wiedzy biblijnej, red. naukowa B. M. Metzger, M. C.
Coogan, konsultacja wyd. polskiego ks. W. Chrostowski, Pry-
masowska Seria Biblijna, Oficyna Wydawnicza  Vocatio ,
Warszawa 1999.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Prowadzimy rozmowę, której podstawą są przyniesione
przez uczniów egzemplarze Pisma R
więtego. Zwracamy uwa-
gę na różne wydania i stawiamy pytanie, czy istnieje taki spo-
sób, by w każdym z nich szybko znalex
ć ten sam fragment?
B. Rozwinięcie
Przypominamy informacje o Biblii zdobyte na poprzedniej
katechezie. Przekazujemy nowe treS
ci o PiS
mie R
więtym: ję-
zykach, w jakich zostało napisane, skrótach ksiąg biblijnych
oraz o podziale wewnątrz ksiąg: rozdziałach i wersetach, wy-
rabiając równoczeS
nie umiejętnoS
ć posługiwania się pojęcia-
mi.
C. Zakończenie
Wspólna modlitwa fragmentem z Łk 11, 1-4.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
14. Jak korzystać z Pisma R
więtego? 85
2. Katecheza
A. Wstęp
Katechezę rozpoczynamy od wspólnego obejrzenia przynie- Jak korzy-
stać z Pisma
sionych przez uczniów egzemplarzy Pisma R
więtego, wyjaS
nia-
R
więtego?
jąc równoczeS
nie fakt istnienia różnych wydań czy przekładów.
Przypominamy z ostatniej katechezy podział Pisma R
więtego
na Stary i Nowy Testament, prosząc by uczniowie odnalex
li go
w swoich egzemplarzach. Rozmowę kończymy pytaniem, czy
istnieje taki sposób, by w każdym z nich szybko znalex
ć ten
sam fragment?
B. Rozwinięcie
Na dzisiejszej katechezie nauczymy się samodzielnie korzy-
stać z Pisma R
więtego.
Rozpoczynamy od informacji zawartych na pierwszej stro-
nie Biblii. Zwracamy uwagę na tytuł okreS
lający, czy mamy do
czynienia ze Starym czy z Nowym Testamentem, oraz od in-
formacji o językach, z jakich księgi były tłumaczone. WyjaS
nia-
my, że każdej z ksiąg Pisma R
więtego przypisany jest skrót.
Można je odnalex
ć na jednej z początkowych stron Biblii. Za-
chęcamy, by uczniowie w swoich egzemplarzach odszukali te
strony. Prosimy o podanie skrótów do niektórych ksiąg, np.
Rodzaju, WyjS
cia, Psalmów, proroka Izajasza oraz czterech
Ewangelii.
Następnie rozdajemy każdemu uczniowi kartkę, na której Nauka od-
szukiwania
wypisany jest jeden z zaproponowanych sigli np. Rdz 1, 27; Wj
biblijnych
3, 14-15; Ps 23; Mt 8, 23-27; J 6, 54.56 i wyjaS
niamy:  Na
cytatów
kartkach, które macie przed sobą, jest wiele niezrozumiałych
znaków. Jeżeli nauczymy się je odczytywać, to niezależnie od
tego, jakie mamy wydanie Pisma R
więtego, odszukamy ten sam
fragment Biblii. W swoim podręczniku znajdziecie  instruk-
cję , jak to robić.
Uczniowie samodzielnie zapoznają się z treS
cią piątego
akapitu i na jej podstawie odnajdują fragment ukryty pod otrzy-
manymi wczeS
niej siglami.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
86 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
Następnie katecheta dzieli klasę na grupy. Poszczególne
grupy tworzą uczniowie, którzy szukali tego samego fragmen-
tu. Konfrontują między sobą wyniki pracy i sprawdzają, czy
wszyscy odnalex
li ten sam cytat. Przedstawiciele grup odczy-
tują głoS
no swoje teksty.
Jeden z nich uczniowie wybierają i wpisują do zeszytu.
C. Zakończenie
Podsumowując katechezę, zachęcamy do czytania Biblii.
UmiejętnoS
ć posługiwania się Pismem R
więtym może być
okazją do powracania w domu do fragmentów czytanych na
katechezie. Jak wskazaliS
my już w poprzedniej katechezie,
czytanie Pisma R
więtego może być również modlitwą. Na za-
kończenie katechezy uczniowie odnajdują fragment: Łk 11,
1- 4. Przy zapalonej S
wiecy odczytują go jako modlitwę.
3. Zeszyt ucznia
Temat: JAK KORZYSTAĆ Z PISMA R
WIĘTEGO?
SIGLA
Mk 10 , 13-16
Skrót księgi Rozdział Wersety
Zapisem jest także wybrany wczeS
niej przez ucznia fragment
Pisma R
więtego.
4. Praca domowa
Proponujemy uczniom wykonanie w domu ozdobnej zakładki
do zaznaczania fragmentów Pisma R
więtego.



ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
87
14. TAJEMNICA BOGA
I. ZAŁOŻENIA KATECHEZY
Cel katechezy
Przypomnienie uczniom znaków odsłaniających tajemnicę
Boga w S
wiecie oraz biblijnych miejsc spotkania człowieka
z Bogiem w Starym Testamencie. Ukazanie Biblii jako Księgi
KoS
cioła. Sprawdzenie umiejętnoS
ci samodzielnego posługi-
wania się Pismem R
więtym.
TreS
ć orędzia zbawczego
Cały S
wiat przyrody poprzez swoje piękno, prawa i tajemni-
ce mówi nam o Bogu, o Jego wielkoS
ci i bliskoS
ci, ale rów-
nież o Jego tajemnicy. Spotkanie z Bogiem jest możliwe także
i dzisiaj poprzez różne znaki Jego obecnoS
ci. Jednym z istot-
nych znaków spotkania z Bogiem jest Pismo R
więte. Zachwyt
nad księgą Biblii wyraża każdy, kto odkrywa jej tajemnice.
Ta najpopularniejsza Księga S
wiata jest słowem Boga skie-
rowanym do ludzi, aby Go mogli poznać i stawać się do Nie-
go podobnymi. Opowiadane w tradycji ustnej, zostały spisane
przez autorów natchnionych, którzy dzięki działaniu w nich
Ducha R
więtego stali się ciągle żywymi S
wiadkami działania
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
88 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
Boga na rzecz człowieka. Podział Pisma R
więtego na Stary
i Nowy Testament wskazuje na dwa główne etapy historii
zbawienia, której celem było odkupienie człowieka. Dzięki
otrzymanemu zmysłowi wiary, przy pomocy Ducha R
więte-
go, każdy może stać się jej czytelnikiem i interpretatorem.
Pismo R
więte jest Księgą daną ludziom, by poznali tajemni-
cę Boga oraz odnalex
li drogę do szczęS
cia wiecznego. Jest to
Księga dla każdego.
Metody i S
rodki dydaktyczne
krzyżówka;
test wyboru;
gra dydaktyczna.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstęp
Rozpoczynamy krzyżówką, celem utrwalenia znaków od-
słaniających tajemnicę Boga
B. Rozwinięcie
WyjaS
niamy pojęcie KOR
CIÓŁ, który jako wspólnota lu-
dzi wierzących w Chrystusa ma swoją Księgę.
C. Zakończenie
Sprawdzamy umiejętnoS
ć posługiwania się siglami biblij-
nymi
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
14. Tajemnica Boga 89
2. Katecheza
A. Wstęp
Krzyżówka
Rozwiązujemy krzyżówkę, którą uczniowie mają w swoich
podręcznikach:
1. Np. chrzest, Eucharystia, spowiedx
to ......
2. Miejscem obecnoS
ci Boga w Narodzie Wybranym był........
Spotkania
3. O miłoS
ci i obecnoS
ci Boga mówi nam cały........
4. Stworzony na obraz Boży.
5. Budowla wzniesiona przez Naród Wybrany, która była
miejscem szczególnej obecnoS
ci Boga.
6. Znakiem spotkania Boga z ludx
mi jest także ........., np.
Synaj, Horeb.
7. Znakiem Boga, który zobaczył Mojżesz, był.......... krzew.
1
2
3
4
5
6
7
Poprawne rozwiązanie:
1. SAKRAMENTY
2. NAMIOT
3. R
WIAT
4. CZŁOWIEK
5. R
WIĄTYNIA
6. GÓRA
7. PŁONĄCY
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
90 II. Bóg objawia swoją tajemnicę
Poprawne odpowiedzi uczniowie znajdą w 9. jednostce:  Szu-
kamy Boga (hasło 3) i w 10. jednostce:  Miejsca spotkań lu-
dzi z Bogiem .
B. Rozwinięcie
KoS
ciół i je- Odczytujemy hasło krzyżówki i prosimy, by uczniowie
go Księga
podali i wyjaS
nili podwójne znaczenie rozszyfrowanego
w krzyżówce hasła:
Rozwiązanie uczniowie także znajdą w 10. jednostce.
Hasło: KOR
CIÓŁ
Znaczenie 1: wspólnota ludzi wierzących w Chrystusa.
Znaczenie 2: S
wiątynia, w której modlą się chrzeS
cijanie.
Wskazujemy, że KoS
ciół jako wspólnota ludzi wierzących
w Chrystusa ma swoją Księgę. Utrwalamy poznane na poprzed-
nich katechezach wiadomoS
ci na temat Pisma R
więtego.
Rozwiązujemy zadanie III z podręcznika ucznia.
Poprawna odpowiedx
, którą uczniowie mogą znalex
ć w 12.
jednostce:  Księga ksiąg :
Pismo R
więte, czyli (Biblia, Mszał) składa się z (trzech,
dwóch) głównych częS
ci. Pierwszą z nich jest księga (Nowe-
go Testamentu, Starego Testamentu). Testament oznacza (spa-
dek, przymierze). Biblia składa się z (73, 75) ksiąg, które zo-
stały spisane przez (aniołów, autorów natchnionych).
C. Zakończenie
Anegdota Sprawdzamy umiejętnoS
ć posługiwania się siglami biblij-
nymi, wykorzystując zamieszczoną w podręczniku ucznia
anegdotę pt.  Wizyta duszpasterska :
Tekst poprawnie odczytany brzmi następująco:
Do parafii sprowadził się nowy proboszcz. Postanowił od-
wiedzić wszystkich mieszkańców swojej parafii. W jednym
domu, w którym było wiadomo, że ktoS
jest obecny, nikt nie
chciał mu otworzyć, pomimo natarczywego pukania do drzwi.
zrezygnowany kapłan odchodząc, napisał na kartce  Ap 3, 20
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
14. Tajemnica Boga 91
(Oto stoję u drzwi i kołaczę: jeS
li kto posłyszy mój głos i drzwi
otworzy, wejdę do niego i będę z nim wieczerzał, a on ze Mną.)
i wetknął ją w drzwi. Kartka wróciła do niego w niedzielę 
wrzucona na tacę podczas składki  z adnotacją:  Rdz 3, 10
(On odpowiedział: Usłyszałem Twój głos w ogrodzie, przestra-
szyłem się, bo jestem nagi, i ukryłem się.)
W zależnoS
ci od tempa pracy grupy można uczniom zapro-
ponować dodatkowe zadania. Przykładowo, podzieleni na gru-
py uczniowie przygotowują po trzy pytania z zakresu przero-
bionego materiału. Następnie zadają je sąsiedniej grupie, któ-
ra za poprawne odpowiedzi uzyskuje punkty. Zasadą jest, że
zadający pytanie sami znają na nie odpowiedx
.
3. Zeszyt ucznia
Temat: TAJEMNICA BOGA
Wpisujemy hasło rozwiązanej krzyżówki i wyjaS
nienie poję-
cia KOR
CIÓŁ.
4. Praca domowa
Narysuj koS
ciół i KoS
ciół.
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
Notatki
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
Notatki
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
Notatki
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
Notatki
ZAPROSZENI PRZEZ BOGA. Podręcznik metodyczny do religii dla klasy IV szkoły podstawowej
� Wydawnictwo WAM, 2002
Notatki
92
Spis treści
Dobór metod i formułowanie celów w katechezie uczniów
klas IV-VI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
1. W klasie czwartej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2. Plan lekcji i plan Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
3. We wspólnocie z Jezusem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
4. Czy chcesz być szczęśliwy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
5. Szukaj przyjaciół . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
6. Znaki obecności Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
7. Największy znak przyjaz
ni Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
8. Szczęśliwy z innymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
9. Szukamy Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
10. Miejsca spotkań ludzi z Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
11. Bóg przyjazny i bliski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
12. Księga ksiąg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
13. Jak korzystać z Pisma Świętego? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
14. Tajemnica Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87