Bez nazwy 2

EDUKACJA REGIONALNA

stanowi nieodłączny element składowy obserwacji uczestniczącej¹’ Z tych względów mogę także tę liczbę zwiększyć o około 200 wywiadów przeprowadzonych w atmosferze bardzo swobodnej rozmowy towarzyskiej. Liczba ta właściwie Jest znacznie wyższa - osobiste l prywatne kontakty niejednokrotnie przejawiały się właśnie w postaci ipotkać o charakterze towarzyskim. Ich wspólną cechą było między innymi to, Iżz racji rodzaju znajomości, rozmowy dotyczyły mniej lub bardziej bezpośrednio Interesujących mnie obszarów⁴¹. Ważnym uzupełnieniem tych danych były Informacje uzyskane za pomocą swobodnych wywiadów¹⁴. Do nich należy blisko czterysta nieformalnych wypowiedżi uczniów szkół podstawowych I średnich, uczestniczących w różnego rodzaju działaniach o charakterze regionalnym i lokalnym.

Wiele cennych uwag zawdzięczam wypowiedziom mającym metodologicznie status wywiadu grupowego”, do których zaliczam dyskusje podczas spotkać autorskich. w czasie seminariów 1 konferencji dla nauczycieli i działaczy towarzystw regionalnych. Osobne dane pozyskałem zwłaszcza dzięki uczestnikom moich zajęć fakultatywnych na temat „Edukacja regionalna".Jakie od czterech lat prowadzę na studiach stacjonarnych i zaocznych na kierunku pedagogika. Uzupełnieniem tych danych Jest także materiał zgromadzony w czasie rozmów i spotkać ze studentami 1 pracownikami naukowymi, ale także regionalistami i nauczycielami, z którymi zetknąłem się w czasie swoich studiów l podróży zagranicznych do Danii, Niemiec, Holandii, Finlandii, Norwegii, Francji, Włoch i Czech.

Kolejną grupę danych uzyskałem, stosując metodę analizy archiwów", do której bywa stosowane określenie analizy dokumentów l źródeł². Stanowi Je 790 wypowiedzi nauczycieli, regionalistów l członków towarzystw regionalnych nadesłanych przy okazji publikacji różnorodnych materiałów pokonferencyjnych, wydawanych głównie przez zlikwidowany Krajowy Ośrodek Dokumentacji Rcgio-

nałnych Towarzystw Kultury w Ciechanowie; część z tych wypowiedzi ukazała się drukiem. Z zasobów tego ośrodka, współtworzonych także przy moim udziale, skorzystałem przy analizie dokumentacji różnorodnych działań o charakterze lokalnym i regionalnym.

Osobna grupę danych "Uzyskałem od czynnych zawodowo nauczycieli, głównie moich studentów zaocznych i studiów podyplomowych; 270 wypowiedzi uzyskałem na piśmie, w postaci prac na temat „Moja ojczyzna prywatna’. Na taki sam temat uzyskałem tez prace od innych studentów kierunków pedagogicznych studiujących stacjonarnie i zaocznie, na poziomie magisterskim i licencjackim; prac tych zebrałem łącznie blisko 5001 w dużym stopniu pozwoliły mi one na określenie desygna-tów miejsc intymnych.

Całość tego materiału uzupełniają także wydawnictwa, dokumenty I źródła otrzymywane i gromadzone przeze mnie przy okazji działalności badawczej nad regionalnymi towarzystwami kultury w Polsce, także z racji ośmiu lat społecznego działania w Radzie Krajowej Regionalnych Towarzystw Kultury. Wielu z publikacji, czasopism (także czasopism regionalnych), materiałów okolicznościowych nic byłbym w stanic pozyskać, gdyby nie związane z tym podróże po kraju. Cechą bowiem wielu działaczy regionalnych towarzystw kultury Jest między innymi to. że starcza im sił i pomysłów na przygotowanie i wydanie wiciu cennych publikacji, ale braknie ich na promocję, zwłaszcza poza swoim terytorium. Toteż wiele z tych wydawnictw jest często wprost nieosiągalnych w księgarniach czy bibliotekach, niestety, nawet zwanych lokalnymi czy regionalnymi. Skromną liczbowo, ale ważną cześć stanowi także osobista korespondencja prowadzona z wieloma działaczami regionalnych towarzystw kultury. Zgromadzone w ten sposób materiały stanowią cenne 1 ważne źródła, zwłaszcza że w wielu wypadkach wzbogacone są o osobiste sentymenty. Tym bardziej że niektórzy z autorówr tychże dokumcntów.Jak I źródeł Już nic żyją.

Za na pozór oczywistą, ale ważną technikę (metodę?) gromadzenia informacji uznać należy analizę tekstów naukowych. Każde opracowanie pretendujące do miana pracy naukowej, a za uką chciałbym uznać tę publikację, w oczywisty sposób odwołuje się do analizy I studiów nad literaturą przedmiotu. Tbtaj jednak, o czym będzie można się przekonać, analiza ta ma jeszczejedno znaczenie. Jak napisałem kilka stron wcześniej .w poszukiwaniu odpowiedzi na szereg pytań umyka wicie istniejących Już w naukach społecznych koncepcji podsuwających możliwe rozwiązania. Te zaś, które bywają przywoływane, wykorzystywane są najczęściej tylko

53

1

•¹ E. Rubacha, op.OU S. 17.

“ Takimi typowymi przykładami były rozmowy toczone ze znajomymi członkami regionalnych towarzystw kultury w czasie kawiarnianych czy hotelowych spotkali po obradach kongresowych czy konferencyjnych. Zasadniczym celem tych ipoiaart by! klasyczni¹ ludyczny czy relakaacyjny. ale wl¹k jioi£ rozmów koncentrowała t»c na problemach towarzystw etejak wspomniałem, wynikało to także z cha: akie: u naszych znajomo Cci.

“ Por. K. Konecki, op.rtt.. s. 1691 n.

2

Ibidem, a. 185 t n.

“ Por. K. Rubacha, op.dt. s. 18 I n.: takie K Konarzewski, op ctt. a. 126.

•• Por. K. Konecki, op.cU.. s. 132; takie M. Hanunersley. P. Aikinson. opelt.l. 163 I n.