Bez nazwy)

EDUKACJA REGIONALNA

W dalszej części swojego opracowaniaj. Suchodolska prezentuje wyniki badań na temat stosunku nauczycieli do edukacji regionalnej. Autorka przyjmuje, że celem edukacji regionalnej w szkole jest .kształcenie i wychowanie jednostek na {wiadomych swoich powinności członków danej zbiorowości* stwierdza, te szczególnej wagi nabierają: 3) konieczność wyposażenia uczniów w wiedzę o miejscu zamieszkania; 2) ukształtowanie w nich poczucia własnej tożsamości regionalnej jako podstawy zaangażowania się w funkcjonowanie najbliższego środowiska i autentycznej otwartości na Inne kultury; 3) konieczność uświadomienia roli społecznej, jaka im jako mleszkaricom regionu przypada'"³. Autorka na podstawie 120 wypowiedzi nauczycieli, w większości studentów studiów zaocznych dochodzJ do wniosku, że .pojęcie edukacji regionalnej znajduje swoje miejsce w ich (nauczycieli - przyp. P. P.) pracy, absorbuje uwagę większości pedagogów i Jest przez nich rozumiane adekwatnie do jej teoretycznych założeń’*'. Tym mniejsze zatem zdziwienie budzi wymienienie przez autorkę następujących celów edukacji regionalnej wymienianych przez nauczycieli: „I) poznanie regionu, rodzinnej miejscowości wraz z historycznymi i społecznymi uwarunkowaniami jej rozwoju; 2) umacnianie - dzięki obcowaniu z rodzimą kulturą - tożsamości regionalnej młodzieży, a tyrn samym pogłębianie tożsamości I świadomości narodowej; 3) uświadamianie uczniom - dzięki przekazywanej wied2yo regionie - konieczności samorozwoju, twórczego i aktywnego zaangażowania się w zmiany społeczno-ekonomiczne oraz kulturowe, zachodzące w miejscu zamieszkania***¹. Sądzę, że dość Jest czytelnych powodów, dla których nic będę poniżej dokonywał głębszej analizy propozycji Jolanty Suchodolskiej. Na pewno jednak ciekawy i wart kontynuowania jest. niestety nic rozwinięty przez badaczkę, wątek wyjściowy, a mianowicie przyjęcie rozumienia terminu edukacja za Ireną Wojnar w kontekście kulturalnym, jako przebudzenie się w Jednostce potrzeby poznawania 1 odczuwania świata i niesionych przez niego wartości⁸®.

t Innych wizyt o charaktcnc badawczym w krajach skandynawskich. Por. chociażby: P. Petrykowskt, Djlmaty tttrii edukacji u Danii Aarhin 1992. Idem. Edutadcn in Dmtmirk. Ptllsh /nfirrunns, Aaritui 1992; Idem, &JttŁa i nauczyciel w Danii Aarhus 1992 oraz wiele późniejszych moich artykułów ^u J. Suchodolska, op.cii., s. 114.

“ Ibidem, s. 115.

“ Ibidem.

"■ Por. m-ln. 1. Wojnar. Aktualne frrsKmj cduiacji i kultury w Pultci i na iuAtdt, [w:J Edukacja teobtt rtysaurl XXIumku, red. J. Kubln. Warszawa 19SÓ, s. 25.

Ostatnim Już w tym rozdziale omówieniem edukacji regionalnej będą uwagi przedstawione przez Ewę Ogrodzką-Mazur*⁷. Nie jest to na pewno ostatnia próba icharakteryzowanla tej edukacji,jaka zaistniała w literaturze. Z pewnością ukazało się od momentu napisania tych słów do wydania niniejszej pracy jeszcze wiele. Sądzę Jednak, że wraz z poniższym opisem, przytoczone po.wyżej propozycje oddają tzw. ..ducha" najczęstszego ujmowania edukacji regionalnej. Ewa Ogrodzka-Ma-_Zuii aczkolwiek także swoje rozważania opiera na badaniach i doświadczeniach na terenie śląska Cieszyńskiego, czyni to jednak dużo rozważniej w zakresie generali-7nqi niż cytbwana wyżej Jolanta 'Suchodolska'.' Swoje Yożwnżnnia Ewa ógroćizka--Mazur rozpoczyna od stwierdzenia, że tożsamość regionalna jest swoistym przywiązaniem do ojczyzny prywatnej, kształtowaniem więzi emocjonalnych oraz umacnianiem sił kultury duchowej regionu. Zatem kształtowanie tożsamości regionalnej staje się ważnym zadaniem dla wychowawców i nauczycieli, sama zaś Idea edukacji regionalnej daje podstawę do podejmowania działań pedagogicznych „zmierzających do pełniejszego poznania dziedzictwa kulturowego, kształtowania w uczniach poczucia własnej tożsamości, uwypuklenia wątłości tkwiących wc własnym regionie w wymiarze wartości ogólnoludzkich, pogodzenia posuw regionalistycznych z postawą uniwersalizmu"**. W swoich poszukiwaniach Istoty edukacji regionalnej oraz jej celów sięga do koniecznego, jak słusznie zauważa, sprecyzowania terminów wiążących się z tą edukacją, a pierwszym jest oczywiście region. W tym zakresie autorka odwołuje się do opracowań słownikowych 1 propozycji metodycznych, uznając, te region to wyodrębniony na podstawie określonych cech naturalnych lub nabytych obszar, a w jego współczesnym wymiarze, nie linearnym to ukże odrębności, które kształtują społeczności ludzkie o swoistych cechach psychicznych".

Z tak rozumianego pojęcia regionu autorka dochodzi do określenia pojęcia leglonallzm. zbliżonego do propozycjijerzego Damroszn. ujmującego regionalizm nic tylko Jako kategorię zróżnicowania przestrzennego, ale kategorię określonych działań społecznych, zmierzających do utrwalania i pogłębiania tożsamości społeczno-kulturowej oraz wszechstronnej aktywizacji całego obszaru. W dalszej części

" L O grodz ka-M ażur. Hspme.larn w prrsesit edukacji uJaJnq. Stadom t pogranicza poirko-aisbego, hej Stkoh na pcgmiucsach, i. 93-107.

“ Ibidem, s. 93.

" Ibidem, a. 96-97. Autorka powołuje Uę na SlnurriU jfzyhi ftaizklcgo. Warszawa 1993 omz praeę zbiorową ped red K. Handke. fUgim i njw»n/fem - pojicia I mnymiMj Warurrwa 1993.