Bez nazwy&

EDUKACJA REGIONALNA

lej kulturyjest kontynuowanie wzorów postępowania odziedziczonych po poprzednich generacjach"*⁹. Stanowisko to zresztą wcale nie Jest odosobnione*.

Edukacja regionalna jako zadanie szkoły

Bardziej dla poznawczego aspektu przytoczę Jeszcze jedno rozumienie edukacji regionalnej, aczkolwiek będącej konsekwencją propozycji Ministerstwa Eduka-

• arodowej. Piotr Kowolik przez edukację iCgfomloą rozumie „ogól procesów, których celem Jest zmienianie ludzi, głównie dzieci i młodzieży - stosownie do panujących w danym społeczeństwie Ideałów i celów wychowania, a także zapoznanie ich z kulturą swego regionu oraz uwrażliwienie na odrębności kulturowe innych regionów, a poprzez to wpajanie dzieciom tolerancji oraz umacnianie patriotyzmu. Edukacja regionalna to podejmowanie celowych działań przez szkołę na rzecz kształtowania u dzieci i młodzieży przywiązania i umiłowania określonego regionu. Edukacja ta ma na celu świadome kształtowanie więzi emocjonalnych z Lzw. ojczyzną prywatną, j. tym obszarem, gdzie się człowiek urodził, czy też spędził część lub całe życie*. Autor ten Jako cele edukacji regionalnej przytacza cytowane Już wyżej z opracowań MEN. Jego zdaniem edukacja regionalna powinna wyróżniać się następującymi aspektami: dydaktycznym - łączącym się z motywem poznawczym - „W procesie nauczania - uczenia się stosujemy zasadę stopniowania trudności [...] Dziecko poznaje mowę rodziców, rodzeństwa, dziadków i otoczenia, często gwarę, którą się posługuje w domu. budownictwo wiejskie, miejskie*. Drugim Jest aspekt wychowawczy, który wynika .bezpośrednio z czynnika dydaktycznego. Kto pozna własną miejscowość, przyswoi sobie jej historię, dzieje wdasncj rodziny, zechce pracować, tworzyć 1 żyć dla swojej małej ojczyzny, a w przyszłości może podjąć pracę dla dobra ojczyzny - Polski*. W swoich analizach P. Kowolik sięga także do rozważań Kazimierza Kossak-Cłówczcwskicgo. Zasadnicze w-ątpliwo-

^w Z. Kłód mcii. O sptubacfi gmnatbcaia naUrtaiecu i zakrau rrgkmałntg> iiMdtSclua kulluniurgo. (w:] Edukacja uęta/uilna. DiledzUato kultunua u> atfcrmmontj ukolt, red. S. Bednarei.. Wrocław 1909, s. 72.

” Por. mJn. M. Bobroasla. PnlAercy kultury ludcnnj, fo&ktu i dilalalnodct artystyauff te programie kczlakmia t&lntgo. [lr j Eciukatja nęitmaha [hUtbktam kulturze. t. 102 J n; S. Węglarz. Edukacjo ngymołna u MdcpUne ria ftnykkulsM NauuiclaJdego. [w.J Edukacja ngionalMo. DzUdtictuo kultunue. .. s. 110 łn.

fci związane z propozycją F. Kowolika wynikają z kilku faktów. Po pierwsze podstawy teoretyczne i metodologiczne budowania tej koncepcji są dosyt! nikle - autor opiera sic na niewielkiej bibllogiaUl. aparaturę pojęciową zaś (region, regionalizm, tradycja, kultura) buduje na propozycjach słownikowych l encyklopcdycz-■ nych⁷¹. Po wtóre dominuje w nich głęboki sentymentalizm Ideologiczny. Niewątpliwie jednak slusznajest uwaga autora, że problematyka edukagi regionalnej nie Jcsi teoretycznie dokładnie rozpoznana; aczkolwiek tłumaczenie tego stanu rzeczy względami wyłącznie ideologicznymi jest dalece niesłuszne, podobnie Jaki teza. Je .w czasach powojennych zajmowano się problemami regionu w nauczantujedynlc w kontekście wpływów regionalizmów na negatywne wyniki w nauczaniu"⁷⁷.

Odwołując się do założeń tejże koncepcji .resortowej", swoje rozważania na temat edukacji regionalnej upubliczniają także inni autorzy. Barbara Sopot-Zem-bok i Halina Nocort określają edukację regionalną jako zintegrowany proces kształtujący I stabilizujący postawy wobec dziedzictwa przeszłości i problemów współczesnych regionu”. Odwołanie się do ministerialnego projektu skutkuje wieloma dalszymi sformułowaniami, w tym między innymi dotyczącymi głównego celu edukacji regionalnej, określanego jako uświadomienie uczniowi, że związek człowieka z dziedzictwem własnego regionu jest wartością. Niezwykle konsekwentnie cel ten .rozkładany" jest na bardziej szczegółowe, Jak .wyposażanie ucznia w zasób określonej wiedzy o własnym regionie; [...] wydobycie w całym procesie edukacyjnym wielorakich wartości tkwiących wc własnej 'małej ojczyźnie*; przygotowanie ucznia do identyfikacji z tymi wartościami, tak, aby zachować ciągłość kultury i wskazać jej miejsce w kulturze europejskiej; kształtowanie tzvr. tożsamości pluralistycznej, polegającej na tym, że człowiek poznając siebie, własne zakorzenienie w bliskiej społeczności. kulturze i terytorium, uczy się trafniej odczytywać 1 interpretować zachowanie Innych, uczy się szanować ich odmienność"⁷*. Dokonując analizy wybranych, odnoszących się głównie do działań administracji, sposobów realizacji edukacji regionalnej na terenie byłego województwa katowickiego, autorki stwierdzają, że

⁷¹ P. Kowolik, Edukatje regonami w przędąkołu. (w:J Edukozja rrgonalna. Z hUtorti, Waru i praktjb, red. M. T. Mtchilcwika, Kraków 1999. ». 119-120.

"Ibidem,*. 121

ⁿ Por B. Sopot-Zcmbok, H. Kocoń, klualm* fmllemy edult&Ji ttganabu}, [w.] Szkolą na pogmru-ciack, red. T Lewowicki. A- Siaurek-Boruta. Katowice 2000. t. 127-155; tycŁlr autorek takie idea '*alej ojtzjzm a uSuiadamlan* itarlaSei ttycznjth. Iw:] Etyhn u okolę, red. Z. Serelo. Warrrawa 1997.

** B. Sopoł-Zembok. H. NocotL Ahnalne frotlemy.... 1.127-128