Bez nazwy 5 2

EDUKACJA REGIONALNA

oncepc la

Natomiast w encyktopediij^WN czytamy, że edukacja regionalna to, pedagogiczna podkreślająca dydaktyczne znaczenie lokalnego dziedzictw^ kultu-rowegojako niezbędnego elementu u^amoścl Jednostkowej i społecznej: glówny-dami są: rozwijanie wiedzy- o kulturze własnego regionu i jej związkach t kulturą narodową 1 europejską; ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej przez rozwój tożsamości regionalnej; rozwijanie wiedzy o historii regionu w powiązaniu z tradycjami własnej rodziny, edukacja regionalna, sprzyjając zakorzenieniu w tzw. małej ojczyźnie J«t ważnym deładnikiem procesu integracji europejskiej; stanowi oną.czynntk równoważący wpływ temiencji globalnych w ośwtaclc*¹^-

W tych encyklopedycznych określeniach edukacji regionalnej znajdujemy bardzo wyraźne wskazanie skąd nowość lej koncepcji - wszak dopiero od bardzo niedawna mówimy o Integracji europejskiej czy o globalnych tendencjach w oświacie. Nie sposób oprzeć się przekonaniu, że^edukacja regionalna ujmowana z tej perspektywy ma w dużym stopniu podłoże Ideologiczne, właściwie można by mówić o kilku Ideologicznych źródłach. Pierwsze z nich to właśnie wszelkie ideologiczne przesłanki, jakie związane są z Ideą Integracji europejskiej, w szczególny zaś sposób z tymi ruchami ideologicznymi, w których pojawia się obecność Polski w procesach integracyjnych po uaktywnieniu się procesów transformacji ustrojowej. Drugim źrddlćni sąTdeóloglc różnlcyjako odpowiedź czy przeciwwaga dla ekspansji globa-llzacyjnych w róiny-ch obszarachj płaszczyznach życlaspołccznego. Na te dwa źródła ideologtcźnćwskazują między innymi przytoczone opracowania encyklopedyczne. Trzecim źródłem, którego wprawdzie próżno szukać w encyklopediach, lecz wynika z moich analiz i badart fest jdcologia regionalizmu. Warto jednak podkreślić Istotne, moim zdaniem, rozróżnienie Ideologii regionalizmu Jako ideologii wyrażającej stosunek do danego terytorium, o czym pisze w rozdziale dotyczącym regionalizmu, od tzw. ideologii regionalizmu współczesnego czy inaczej ideologii renesansu regionalizmu. Ta ostatnia bowiem traktowanajesi przeze mnie jako specyficzna postać globalizacji. W tych ujęciach regionalizm, nazwę go renesansowym. JJego odmiana - lokall/m, uznawane są przede wszystkim jako pcwnaTonccpcja współczesnego rozwoju społeczno-gospodarczego. aktywizująca gospodarkę danego kraju, a w warunkach integracji europcjskiej.domyślnic także 1 kontynentu. To ożywienie gospodarcze ośrodków regionalnych 1 lokalnych nazywane bywa ptze-

" Por. pi typ ą

kretałcanlem regionalizmu konserwatywnego w regionalizm mobilny¹* Można po wiedzieć, że sen regionalizm renesansowy Jest de facio globalizacją, czego, moim zdaniem, dowodem mogą być słowa B. Jałowieckiego. że regionalizm ten .staje się nic tylko modą, nie tylko szansą rozwoju, ale swojego rodzaju światopoglądem, który wyznaje na święcie coraz więcej zwykłych obywateli, ale takie przedsiębiorców, menedżerów I polityków'¹⁴. 2 tych względów nic będę zajmować się uk rozumianym regionalizmem.

Edukacja regionalna wywodząca się z ideologii Integracji europejskiej Jest polk _. tycznie bardzo nośna : nabiera szczególnego znaczenia wobec zakończenia negocjacji unijnych i konieczności podjęcia propagandowych i edukacyjnych działań związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Z tego bowiem punktu widzenia wzmożona aktywność 1 popularyzacja założeń edukacji regionalnej dostarczać może poważnego oręża w rękach rodzimych zwolenników i przeciwników Integracji europejskiej i uczestnictwa w niej społeczeństwa polskiego”. Paradoksalne, ale w tym ideologicznym kontekście edukacja regionalna, tak określana, jest •wyjątkową w edukacji płaszczyzną, w które| dwajztzcclwstąwne obozy stanąć mogą Rnr.ię^wTafnię. W swoich badaniach taką zgodność inoglem wyraźnie stwierdzić¹*. Barćłzo interesująco te zagadnienia w odniesieniu do sposobów traktowania tradycji przedstawia Lech Witkowski”. W dużym stopniu prawdopodobnie owa .Jedność" ma podłoże fobicznc. Odwołując się do Antoniny Kłoskowskicj. umiarkowanych i skrajnych przeciwników Integracji europejskiej posługujących się edukacją regionalną określić można by terminem „ksenofobów""; z drugiej Jednak strony

'* Por. D. Srynsartaka, Kilka uana Imał lauanofil rrg!analvi iw) R&lewa nad tnuirwitui *«*i» luiżaą. red. A. Mii ak, Łódź' - Ciechanów 1999. a. 79.

“B Jałowiecki. RuiaĄ blok*} runą ragtonoJn}, Iw.) fasidf Ttptnalnj, roz&S} Uutlny. tamam;dley-tonażisy. Warszawa 1939. nr 16.

'* Ci pierwsi bowiem przedstawiać mogą edukacje regionalną jako skuteczny mechanizm, chroniący członków młodych pokoleń przed nadmiernymi wpływami Innych kuiur europejskich, swoistą tarczę, która ma dać przeciwnikom Integracji poczucie bezpieczeństwa. G drudzy natomiast, często Z wyrwanymi z kontekstu fragmentami .Roty' na uszach, traktować mogą edukację rcjtlon-t.ru jako fundamenty pod obronne mixy przed Jakimikolwiek wpływami tmcgiaeyjnytni.

'* W szczególnie wyrazisty sposób wystąpiło to w trakcie gromadzenia tUnjrh (w obserwacji uczesz-nlezącej I licznych wywiadach) podczas VII Kongresu Regionalnych Tbwarzystw Kultury wc wrześniu J002 roku w Gorzowie Wielkopolskim.

” L. Witkowski. WUnmt tJtttntrowaruęo tnlaSe, [w.] FećagoglKa I tdnkuja niUxt nattjch wspflćneć i nśuśc ta jtdnocznej slf Ew.-ftc, red. E. Malewska, B SiiwerskŁ Kraków 2002. s. 50-61.

* Bardzo wyraziste przykłady ksenofobicznych zachowań tnołna było zaobserwować w toku dysku-dl plenarnych Kongresu Kultury Polskiej w grudniu 2000 rokir. jeszcze wymowniejszych egzctnpllfl-