Bez nazwy1

EDUKACJA REGIONALNA

zachowań dorosłych: 1) Jwiadomo dążenie do zablokowania Istniejących trendów kulturowych, w imię uznanych, tradycyjnych wartości kulturowych’; 2) .negocjacja z młodzieżą kształtu rzeczywista, w której wspólnie żyjemy, a w szczególności kształtowanie w młodzieży nawyku świadomego podejmowania wyborów odnośnie do kształtu własnej tożsamości”*⁶. Chociaż Zbyszko Mclosik nawołuje do wariantu drugiego, podobnie jak czyni to na przykład Aleksander Nalaskowski*⁷; nic sposób nie zauważyć, źc dominująca Jest tendencja pierwsza.

Zasadniczo, przedstawione wylej propozycje ujmowania edukacji regionalnej

nisterstwa Edukacji Narodowej albo też są odwołaniem do ideologii regionalizmu: jak Jednak można zauważyć także i sama ta Ideologia ma tutaj swoje różnorodne odcienie. Jest niewąptliwym faktem, że koncepcja edukacji regionalnej, a zwłaszcza jej formalny, w postaci ministerialnego dokumentu, produkt wprowadzany do realizacji w systemie edukacji ma swój ideologiczny rodowód. Nie cylko dlatego, że każda propozycja edukacyjna ma takie podłoże, lecz, jak to ukazałem wcześniej, stanowiła edukacja regionalna odpowiedź na postulat przedstawicieli ruchu regio-nalistycznego, zawarty we wspomnianej Kanie Regionalizmu Pe/lskugo, chociaż budzi to wyraźny opór niektórych badaczy³⁸. Jest bowiem edukacja regionalna walnym instrumentem w ramach działań zmierzających do Integracji europejskiej. Nlejest moim zadaniem ani też zamiarem opisywanie politycznego podłoża, nadziei, ale i niebezpieczeństw związanych z integracją europejską. Nic sposób jednak oprzeć się wrażeniu, że niedostatki metodologiczne koncepcji edukacji regionalnej użyteczne są zc względów partykularnych interesów policycznych, a to jest niczym innym jak zagrożeniem. Zagrożenie wszak nic jest i nic może być celem edukacji w ogóle.

Do podstawowych problemów metodologicznych koncepcji edukacji regionalnej zaliczam przede wszystkim dowolność w stosowaniu i takjui bardzo wieloznacznych pojęć kluczowych, do których należą, oprócz wymlenlonejjuź wyżej edukacji

" Z. Metalik, Kultura .instant" - paradoksy yofHatsamokl, Teiatntejiz©«. Cilowlck. Edukacja. Numer Specjilny, Wrncbw 2000. i. 161.

" Poł Idem. m.ln. Cty p*d«gogtla uknuta oasumimU mMsktf, TeraZnleJiooSC..., Numer Specjalny, i. «9-50.

“ Por. przyp. 20 do r.inlejsłcgo rozdziału - ukic stanowisko, o ntewykJe polttyezno-^eclogłci-nym zabarwieniu prezentuje m.ln. K. Kossak-Cłdwcrewik!.

regionalnej w ogólności, takie jak: region, regionalizm, ojczyzna, kultura i dziedzictwo kulturowe, tożsamość regionalna. Szczególnego znaczenia nabiera tendencja do nadużywania I nadinterpretowania pojęcia ..ojczyzna prywatna". Jak wyżej zaznaczyłem takie dowolności terminologiczne prowadzą także do mniej lub bardziej rozbieżnych interpretacji celów edukacji regionalnej, a w konsekwencji także sugestii metodycznych. Nie sposób nic zauważyć, że taki mechanizm, który w badaniach nad propagandą i reklamą, można by określić „przymrużaniem oka" mający wywoływać przekonanie, że chociaż widzimy co innego, słyszymy co innego, to mniej wfęcej wierny. że chodzi o coś jeszcze Innego. Konsekwencje takiego mechanizmu. nazywanego precyzyjnie mechanizmem dysfunkcji narkotyzującej w przypadku edukacji regionalnej mogą być równie groźne, jak znanej nam dobrze manipulacji społecznej. Mechanizm dysfunkcji narkotyzującej to mechanizm, w wyniku którego, członkowie danej społeczności przekonani są, iż posiadają pełną wiedzę o otaczającym święcie I tym samym wystarczającą dla świadomej aktywności. Rzeczywiście Jednak wiedzą oni tyle i w takim znaczeniu, w jakim Jest to użyteczne dla elit grupy czy społeczności.

1 jeszcze jedno spostrzeżenie, na którego nicbczptcczeóstwo wskazywałem także w innych opracowaniach”. A mianowicie, że niemal wszystkie koncepcje eduka ęji regionalnej Jako miejsccjcj realizacji wskazują w oczywisty sposób dom, ale nade wszystko Instytucję szkoły. Ponieważ ten wątek już opisywałem, tutaj odniosę się do wielorako przedstawionych przez Aleksandra Nałaskowsk:cgo^,c,>argumentów i refleksji, żc właściwie Jedyne co młodzieży od wieków mają do zaoferowania dorośli to szkoła. Wystarczyjcdnym zdaniem - szkoła to naprawdę jeszcze za mało, tutaj potrzeba wielu Instytucji. Jak 2resztą w całym wychowaniu.

Edukacja - edukacja - edukacja

Na dalszych stronach tej pracy przedstawiani więc różne znaczenia slów-kluczy, nic rozstrzygając ostatecznie i nie przedstawiając nowych definicji, ukazując Jed-

Por. m.ln. P. Pelfyiowikł, NUhtćrt tyenalj tćukaeji ngumahtą. E4uXa*]a uguMabta a .kusjour. pobka'. |*r] Szkoła a rfgionabtm, s. 105—110.

** A. KalatkowiU, Widnaktfgt aiuictp. Kraków 2002.